Diana Abqar (erm. Դիանա Աբգար; 12 oktyabr 1859, Yanqon, Britaniya Hindistanı – 8 iyul 1937, Yokohama) – xaricdə yaşamış erməni yazıçı, Birinci Ermənistan Respublikasının Yaponiyadakı fəxri konsulu. İlk erməni qadın diplomatdır və XX əsrdə diplomatik posta təyin olunan ilk qadınlardan biridir.
Diana Abqar | |
---|---|
erm. Դիանա Աբգար | |
Doğum adı | Գայանե Աղաբեգ |
Doğum tarixi | 12 oktyabr 1859 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 8 iyul 1937(77 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Fəaliyyəti | siyasətçi, yazıçı, diplomat, publisist, nasir |
Fəaliyyət illəri | 1892–1937 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Diana Aqabeq (Aqabeqyan) 12 oktyabr 1859-cu ildə Britaniya Burmasının Ranqun şəhərində (hazırda Myanmarın Yanqon şəhəri) anadan olmuşdur. Atası İranda yerləşən Yeni Culfa məhəlləsindən olub və Cənub-şərqi Asiyaya miqrasiya edib. Anası Avet Şiraz şəhərindən idi. Diana yeddi uşaqlı ailənin ən kiçiyi olub. Kəlkətə şəhərində böyüyüb və təhsilini yerli məktəbdə alıb. İngilis, erməni və hind dillərini səlis danışmağı öyrənib. Yeni Culfada Apkar ailəsindən gələn Apkar Mixale Apkarla evlənmişdir. Apkar ailəsi Cənub-şərqi Asiyada uğurlu tacir ailəsinə çevrilib və şellak likörü mirvariləri biznesi ilə məşğul olublar. 1891-ci ildə ailə biznesini genişlətmək üçün Yaponiyaya köçüblər. 5 uşaqları olmuş və 3-ü sağ qalmışdır. 67 yaşına çatanda zəifgörmə, piseşitmə kimi problemlərlə üzləşmişdir. Sağlamlıq problemlərinin pisləşməsindən sonra 8 iyul 1937-ci ildə Yokohamada ölmüşdür. Əcnəbilər üçün nəzərdə tutulmuş qəbiristanlıqda ərinin yanında dəfn olunmuşdur. Qəbri nəzarəti altındadır.
Diplomatik karyerası
Ermənistan Respublikası 28 may 1918-ci ildə müstəqillik əldə edəndə heç bir dövlət tərəfindən tanınmamışdı. 1920-ci ildə Abqarın səyləri iıə Yaponiya ölkənin müstəqilliyini tanıyan ilk dövlətlərdən olmuşdur. Ermənistanın baş naziri onu Ermənistanın Yaponiyadakı fəxri konsulu təyin etmişdir. Beləcə, Diana Abqar ilk erməni diplomat qadın və XX əsrdə diplomatik postda olan ilk qadınlardan biri olmuşdur. Bunlara baxmayaraq, 1920-ci ildə Birinci Ermənistan Respublikasının müstəqilliyini itirməsindən sonra bu postu da itirmişdir.
İşləri
Ailə biznesini Yaponiyaya daşıdıqdan sonra Abqar ədəbi və diplomatik karyerasına daha çox diqqət ayırmışdır. "The Japan Advertiser", "The Far East", "The Japan Gazette" və "Armenia" kimi bir çox jurnal və qəzetlə işləmişdir. Osmanlıda yaşayan ermənilərin vəziyyəti haqqında yazaraq bu məsələyə beynəlxalq diqqət cəlb etməyə çalışmışdır. 1920-ci ilə kimi Erməni soyqırımı haqqında doqquzdan çox kitab yazmışdır. Beynəlxalq münasibətlər və imperalizmin qlobal sülhə olan təsiri haqqında bir çox məqalə yazmışdır. Onun işlərinə daxildir:
- "Böyük şər". Yokohama, Yaponiya: "Japan Gazette" Press, 1914, 114 pp.
- "Sülh və qeyri-sülh". Yokohama, Yaponiya: "Japan Gazette" Press, 1912, 101 pp.
- "Sülh problemi". Yokohama, Yaponiya: "Japan Gazette" Press, 1912, 131 pp.
- "Avropa imperalizminin xaçında: Ermənistan çarmıxa çəkildi". Yokohama, Yaponiya: 1918, 116 pp.
- "Onun adında…" Yokohama, Yaponiya: "Japan Gazette", 1911. 52 pp.
- "Xəyanətə uğrayan Ermənistan". Yokohama, Yaponiya: "Japan Gazette" Press, 1910, 77 s.
- "Erməni qətlləri haqqında həqiqətlər". Yokohama, Yaponiya: "Japan Gazette", 1910, 26 s.
- "Müharibə haqqında ev hekayələri". Kobe, Yaponiya: The Kaneko Printing Works, 1905, 47 s.
- "Susan". Yokohama, Yaponiya: Kelly and Walsh, Limited, 1892, 109 s.
Dövlətsiz diplomat
Diana Abqarın böyük nəvəsi Mimi Malayan 2004-cü ildə onun yazılarını toplamağa başlamış və həyatını araşdırmışdır. 2018-ci ildə ondan bəhs edən "Dövlətsiz diplomat" adlı sənədli filmi tamamlamışdır. Abqarın nəşrlərinin bir çoxu üçün veb-sayt da qurmuşdur.
İstinadlar
- «Հայազգ» հիմնադրամի հայկական հանրագիտարան, Армянская энциклопедия фонда «Хайазг» (rus.). / под ред. С. Саядов 2007.
- Soghomonian, Sarah. . Hay Sharzhoom. 26 (#2 (88)). December 2004. 4 November 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 November 2012.
- . Armenian Cultural Foundation. 1 November 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 November 2012.
- Apcar, Diana Agabeg. On the cross of Europe's imperialism, Armenia crucified. The Library of Congress. Yokohama [Printed by the Fukuin printing co., ltd.] 1918.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-05-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-11-07.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Diana Abqar erm Դիանա Աբգար 12 oktyabr 1859 Yanqon Britaniya Hindistani 8 iyul 1937 Yokohama xaricde yasamis ermeni yazici Birinci Ermenistan Respublikasinin Yaponiyadaki fexri konsulu Ilk ermeni qadin diplomatdir ve XX esrde diplomatik posta teyin olunan ilk qadinlardan biridir Diana Abqarerm Դիանա ԱբգարDogum adi Գայանե ԱղաբեգDogum tarixi 12 oktyabr 1859 1859 10 12 Dogum yeri Yanqon Britaniya Hindistani Britaniya imperiyasiVefat tarixi 8 iyul 1937 1937 07 08 77 yasinda Vefat yeri Yokohama Kanaqava prefekturasi YaponiyaFealiyyeti siyasetci yazici diplomat publisist nasirFealiyyet illeri 1892 1937 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiDiana Aqabeq Aqabeqyan 12 oktyabr 1859 cu ilde Britaniya Burmasinin Ranqun seherinde hazirda Myanmarin Yanqon seheri anadan olmusdur Atasi Iranda yerlesen Yeni Culfa mehellesinden olub ve Cenub serqi Asiyaya miqrasiya edib Anasi Avet Siraz seherinden idi Diana yeddi usaqli ailenin en kiciyi olub Kelkete seherinde boyuyub ve tehsilini yerli mektebde alib Ingilis ermeni ve hind dillerini selis danismagi oyrenib Yeni Culfada Apkar ailesinden gelen Apkar Mixale Apkarla evlenmisdir Apkar ailesi Cenub serqi Asiyada ugurlu tacir ailesine cevrilib ve sellak likoru mirvarileri biznesi ile mesgul olublar 1891 ci ilde aile biznesini genisletmek ucun Yaponiyaya kocubler 5 usaqlari olmus ve 3 u sag qalmisdir 67 yasina catanda zeifgorme pisesitme kimi problemlerle uzlesmisdir Saglamliq problemlerinin pislesmesinden sonra 8 iyul 1937 ci ilde Yokohamada olmusdur Ecnebiler ucun nezerde tutulmus qebiristanliqda erinin yaninda defn olunmusdur Qebri nezareti altindadir Diplomatik karyerasiErmenistan Respublikasi 28 may 1918 ci ilde musteqillik elde edende hec bir dovlet terefinden taninmamisdi 1920 ci ilde Abqarin seyleri iie Yaponiya olkenin musteqilliyini taniyan ilk dovletlerden olmusdur Ermenistanin bas naziri onu Ermenistanin Yaponiyadaki fexri konsulu teyin etmisdir Belece Diana Abqar ilk ermeni diplomat qadin ve XX esrde diplomatik postda olan ilk qadinlardan biri olmusdur Bunlara baxmayaraq 1920 ci ilde Birinci Ermenistan Respublikasinin musteqilliyini itirmesinden sonra bu postu da itirmisdir IsleriAile biznesini Yaponiyaya dasidiqdan sonra Abqar edebi ve diplomatik karyerasina daha cox diqqet ayirmisdir The Japan Advertiser The Far East The Japan Gazette ve Armenia kimi bir cox jurnal ve qezetle islemisdir Osmanlida yasayan ermenilerin veziyyeti haqqinda yazaraq bu meseleye beynelxalq diqqet celb etmeye calismisdir 1920 ci ile kimi Ermeni soyqirimi haqqinda doqquzdan cox kitab yazmisdir Beynelxalq munasibetler ve imperalizmin qlobal sulhe olan tesiri haqqinda bir cox meqale yazmisdir Onun islerine daxildir Boyuk ser Yokohama Yaponiya Japan Gazette Press 1914 114 pp Sulh ve qeyri sulh Yokohama Yaponiya Japan Gazette Press 1912 101 pp Sulh problemi Yokohama Yaponiya Japan Gazette Press 1912 131 pp Avropa imperalizminin xacinda Ermenistan carmixa cekildi Yokohama Yaponiya 1918 116 pp Onun adinda Yokohama Yaponiya Japan Gazette 1911 52 pp Xeyanete ugrayan Ermenistan Yokohama Yaponiya Japan Gazette Press 1910 77 s Ermeni qetlleri haqqinda heqiqetler Yokohama Yaponiya Japan Gazette 1910 26 s Muharibe haqqinda ev hekayeleri Kobe Yaponiya The Kaneko Printing Works 1905 47 s Susan Yokohama Yaponiya Kelly and Walsh Limited 1892 109 s Dovletsiz diplomatDiana Abqarin boyuk nevesi Mimi Malayan 2004 cu ilde onun yazilarini toplamaga baslamis ve heyatini arasdirmisdir 2018 ci ilde ondan behs eden Dovletsiz diplomat adli senedli filmi tamamlamisdir Abqarin nesrlerinin bir coxu ucun veb sayt da qurmusdur Istinadlar Հայազգ հիմնադրամի հայկական հանրագիտարան Armyanskaya enciklopediya fonda Hajazg rus pod red S Sayadov 2007 Soghomonian Sarah Hay Sharzhoom 26 2 88 December 2004 4 November 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 November 2012 Armenian Cultural Foundation 1 November 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 November 2012 Apcar Diana Agabeg On the cross of Europe s imperialism Armenia crucified The Library of Congress Yokohama Printed by the Fukuin printing co ltd 1918 Arxivlenmis suret 2022 05 21 tarixinde Istifade tarixi 2020 11 07