Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Debal (urdu ديبل) — Təxminən müasir Pakistan İslam Respublikasının Kəraçi şəhəri yaxınlığında yerləşən qədim liman şəhəri.
| Qədim şəhər | |
| Debal | |
|---|---|
| Ölkə | |
Adımın mənşəyi
Ərəb tarixçilərinin əsərlərində, xüsusilə də VIII əsrin əvvəllərində hind subkontinentində İslam dinin meydana çıxması zamanı hazırlanan hesabatlarda şəhərin adı Daybul (Dīwal ~ Dībal ديبل) kimi qeydə alınmışdır. Bu da Devalaya sözündən yaranıb və sözün mənası sanskrit dilindən tərcümədə "Allahın olduğu məkan" anlamına gəlir.
Tarixi
IX əsr Ərəb coğrafiyaçısı Əbul-Həsən Əhməd bin Yəhya bin Cabir bin Davud əl-Bəlazuri bu şəhər barədə belə yazır ki, "Debal və ya Devale (Daybul) şəhərində "Budda"nın məbədi ucaldılmışdı. Bu məbədin üzərində qırmızı bayraq qoyulan tac var idi".
Debalın əsası bizim eradan əvvəl birinci əsrdə qoyulmuşdur. Tezliklə də bu şəhər Sindin ən mühüm ticarət şəhərlərindən birinə çevrildi. Buraya Bavari dəniz quldurları da daxil olmaqla minlərlə Sind dənizçisi sığınmışdı. X əsr ərəb coğrafiyaşünas-səyyahı Əbu-l-Qasim ibn Havqəl ən-Nisibi öz yazılarında Debal şəhərini ticarətlə və balıqçılıqla məşğul olan sakinləri olan şəhər kimi xatırlayırdı. İbn Havqəl yazır ki, Debal şəhəri Mihrandan qərbdə, dəniz sahillərində yerləşirdi. Bu nəinki ebal üçün həm də qonşu bölgələr üçün böyük bazar və limandır. Debal taxıl yetişdirilməsinin zənginliyinə görə də fərqlənir. Debal həm də qılınc istehsalına görə də fərqlənir. Ərəb sərkərdəsi Məhəmməd ibn Qasimin rəhbərlik etdiyi Əməvi qoşunları 711-712-ci illərdə Sindin Brahmin Sülaləsindən olan sonuncu hindli hakimi Raca Dahiri (663-712) məğlub edərək şəhəri fəth etdi.
Debal və Manora yarımadası Osmanlı admiralı Seydi Əli Rəisin (1498 – 1563) "Miraltül-məmalik" kitabında da xatırlanırdı. 1568-ci ildə Debal portuqal admiralı Fernao Mendes Pintonun (1509 – 1583) hücumuna məruz qaldı. O, Debalda lövbər salan Osmanlı gəmilərini məhv etməyə çalışırdı. Fernao Mendes Pinto təsdiq edir ki, Sind dənizçiləri Osmanlı admiralı Kurtoğlu Hızır Reisin Açex səfəri vaxtı ona qoşulmuşdular.
Şəhəri Britaniya səyyahları - Tomas Postans və Eliot da ziyarət etmişdir. Elliot Tatta şəhəri ilə bağlı xatirələri ilə tanınır. Bəzi arxeoloqların fikrincə Banxora qazıntılarında aşkarlanmış xarabalıqlar Debal qədim liman şəhərinin qalıqlarıdır.
Xarici keçidlər
- Haig, Malcolm Robert. The Indus Delta Country: A Memoir, Chiefly on Its Ancient Geography and History. — Original from the University of Michigan : K. Paul, Trench, Trübner & Co., ltd., 1894. — P. 42.
İstinadlar
- Banbhore Arxivləşdirilib 2018-12-25 at the Wayback Machine. Dictionary of Islamic Architecture. ArchNet. 1 may 2013-cü ildə arxivləşdirilib.
- Rajaram Narayan Saletore. Delhi. Indian Pirates. Concept publishin company. 1978, p. 21
- The History of India, as Told by Its Own Historians: The Muhammadan period. Vol. 1. London, 1867, p. 37
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Debal urdu ديبل Texminen muasir Pakistan Islam Respublikasinin Keraci seheri yaxinliginda yerlesen qedim liman seheri Qedim seherDebalOlke BanqladesAdimin menseyiEreb tarixcilerinin eserlerinde xususile de VIII esrin evvellerinde hind subkontinentinde Islam dinin meydana cixmasi zamani hazirlanan hesabatlarda seherin adi Daybul Diwal Dibal ديبل kimi qeyde alinmisdir Bu da Devalaya sozunden yaranib ve sozun menasi sanskrit dilinden tercumede Allahin oldugu mekan anlamina gelir TarixiIX esr Ereb cografiyacisi Ebul Hesen Ehmed bin Yehya bin Cabir bin Davud el Belazuri bu seher barede bele yazir ki Debal ve ya Devale Daybul seherinde Budda nin mebedi ucaldilmisdi Bu mebedin uzerinde qirmizi bayraq qoyulan tac var idi Debalin esasi bizim eradan evvel birinci esrde qoyulmusdur Tezlikle de bu seher Sindin en muhum ticaret seherlerinden birine cevrildi Buraya Bavari deniz quldurlari da daxil olmaqla minlerle Sind denizcisi siginmisdi X esr ereb cografiyasunas seyyahi Ebu l Qasim ibn Havqel en Nisibi oz yazilarinda Debal seherini ticaretle ve baliqciliqla mesgul olan sakinleri olan seher kimi xatirlayirdi Ibn Havqel yazir ki Debal seheri Mihrandan qerbde deniz sahillerinde yerlesirdi Bu neinki ebal ucun hem de qonsu bolgeler ucun boyuk bazar ve limandir Debal taxil yetisdirilmesinin zenginliyine gore de ferqlenir Debal hem de qilinc istehsalina gore de ferqlenir Ereb serkerdesi Mehemmed ibn Qasimin rehberlik etdiyi Emevi qosunlari 711 712 ci illerde Sindin Brahmin Sulalesinden olan sonuncu hindli hakimi Raca Dahiri 663 712 meglub ederek seheri feth etdi Debal ve Manora yarimadasi Osmanli admirali Seydi Eli Reisin 1498 1563 Miraltul memalik kitabinda da xatirlanirdi 1568 ci ilde Debal portuqal admirali Fernao Mendes Pintonun 1509 1583 hucumuna meruz qaldi O Debalda lovber salan Osmanli gemilerini mehv etmeye calisirdi Fernao Mendes Pinto tesdiq edir ki Sind denizcileri Osmanli admirali Kurtoglu Hizir Reisin Acex seferi vaxti ona qosulmusdular Seheri Britaniya seyyahlari Tomas Postans ve Eliot da ziyaret etmisdir Elliot Tatta seheri ile bagli xatireleri ile taninir Bezi arxeoloqlarin fikrince Banxora qazintilarinda askarlanmis xarabaliqlar Debal qedim liman seherinin qaliqlaridir Xarici kecidlerHaig Malcolm Robert The Indus Delta Country A Memoir Chiefly on Its Ancient Geography and History Original from the University of Michigan K Paul Trench Trubner amp Co ltd 1894 P 42 IstinadlarBanbhore Arxivlesdirilib 2018 12 25 at the Wayback Machine Dictionary of Islamic Architecture ArchNet 1 may 2013 cu ilde arxivlesdirilib Rajaram Narayan Saletore Delhi Indian Pirates Concept publishin company 1978 p 21 The History of India as Told by Its Own Historians The Muhammadan period Vol 1 London 1867 p 37