Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə artırılmasına ehtiyac var. (fevral 2023) |
Datian — Qafqaz Albaniyasının paqan çarı. Bacısı Satanik çar Artakseslə evlənmişdir. Bu haqda məlumat "Alban ölkəsinin tarixi" əsərində verilmişdir. Atasının ölümümdən sonra adı bilinməyən qəsbkar tərəfindən taxtdan məhrum edilmişdir. Artaksesin köməyi ilə hakimiyyətə qayıtmışdır. Xristianlığı qəbul etmiş Suxias və əsgərləri onun dövründə edam edilmişdir.
| Datian |
|---|
Adı
"Alban ökəsinin tarixi"ndə adı verilmir. "Şəhid Suxias və əsgərləri" əfsanəsində adı Datiandır.
Hakimiyyəti
"Alban ökəsinin tarixi" əsərində
Artakses Yervanda hücum edəndə, Yervand Albaniyanın Uti vilayətində idi. Ordusunu orada saxlayıb, Artakses öz şəhərinə qayıdır. Orada Alban ordularını yanına dəvət edir, onlarla Göyçə (Sevan) gölünün sahilinə gəlib və onların köməyi ilə Yervandan qovub, Erməniyyəni işğal edir. Elə bu vaxtlarda albanlar bütün dağlı qəbilələri və gürcülərin bir qismi ilə ittifaq yaradıb, nəhəng qoşun toplayır və erməni torpağına hücum edirlər. Artakses də öz ordusunu yığır və onlara qarşı çıxaraq, Kür qırağında düşərgə salır. Ağır döyüş başlanır və Alban çarının oğlu Artaksesin əlinə əsir düşür. Çar oğlunun əvəzinə o, bacısını, Satinik adlı çar qızını alır və sülh bağlayaraq Erməniyyəyə qayıdır. Az bir vaxtdan sonra Satinikin atası vəfat edir və taxtını bir qəsbkar tutub, qızın qardaşını ölkədən qovur. Artaksesin Sibat adlı mürəbbisi qəsbkarı qovub, taxtı Satinikin qardaşına qaytarir, özü isə böyük qənimətlə və çoxlu əsirlərlə Erməniyyəyə qayıdır.
"Şəhid Suxias və əsgərləri" əfsanəsində
Datianın atası bacısı Satenikanı nişanlısı Ermənistan hökmdarı Artaksar (88–123) ilə evləndirmək üçün cehizlərlə yüklü karvanla birlikdə Artaşat şəhərinə yollayır. Karvanın içində hökmdarın Baqadras adlı sərkərdəsi və 16 əsgər şahzadəni qorumaq üçün yerlərini almış olurlar.
Yolda gedərkən Bizanslı bir rahib olan Xrisos ilə qarşılaşırlar. Xrisos sərkərdə və əsgərləri xaç suyuna salaraq xristian adlarını verir. Baqadras adını dəyişib Suxias qoyur. Əmrindəki əsgərlər də Andreas, Anastasius, Talale, Fyodor, İvkirion, İordan, Kondrat, Lusian, Mimnan, Nerenci, Polievkt, Yaqub, Foka, Domenti, Viktor və Zosima adlarını götürərək xristian dininə girirlər.
Xrisos özü bütpərəstlər tərəfindən öldürüldükdən sonra Suxias özü dini yaymağa başlayır. Əsgərlərlə birlikdə Sukaketi dağında, Baqrevandi kəndinin yaxınlıqlarında məskən salırlar. Asketik həyat tərzi sürməyə başlayırlar.
Bu arada taxta yeni çıxmış, Satenikanın qardaşı yeni Albaniya çarı Datian itmiş əsgərləri axtarmaq üçün əmrindəki sərkərdə Barnabasa əmr edir ki, axtarışa keçsin. Barnabas Suxiası tapandan sonra onu Albaniyaya çağırsa da əsgərlər imtina edir. Barnabas buna görə də özü ilə gələn əsgərlərə əmr edir ki, Suxias və digərlərini həbs etsinlər. Suxias və 16 xristian əsgər sərkərdənin əmrilə əl-ayaqları kəndirə bağlanılaraq gərilir və yerə mismarlanır. Daha sonra bədənləri tikə-tikə doğranaraq dağın ətrafına saçılır.
Yalnız IV əsrdə bu sümüklər tapılaraq dağın üzərində kilsə tikilir. Şəhidlərin anım günü 15 apreldir.
İstinadlar
- Moisey Kalankatuklu — Alban ölkəsinin tarixi 2015-08-16 at the Wayback Machine/qədim erməni dilindən təcümə akad. Z. M. Bünyadov, Bakı, 2006.
- The Orthodox Church in America. "Martyr Suchias and his Soldiers in Georgia (tərcümə edən: Cavid ağa)". 2019-07-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-21.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede daxili kecidlerin artirilmasina ehtiyac var Lutfen meqalelerin elaqelendirilmesine komek etmek ucun movzuya uygun basqa sehifelere daxili kecidler elave etmekle bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin fevral 2023 Datian Qafqaz Albaniyasinin paqan cari Bacisi Satanik car Artaksesle evlenmisdir Bu haqda melumat Alban olkesinin tarixi eserinde verilmisdir Atasinin olumumden sonra adi bilinmeyen qesbkar terefinden taxtdan mehrum edilmisdir Artaksesin komeyi ile hakimiyyete qayitmisdir Xristianligi qebul etmis Suxias ve esgerleri onun dovrunde edam edilmisdir DatianAdi Alban okesinin tarixi nde adi verilmir Sehid Suxias ve esgerleri efsanesinde adi Datiandir Hakimiyyeti Alban okesinin tarixi eserinde Artakses Yervanda hucum edende Yervand Albaniyanin Uti vilayetinde idi Ordusunu orada saxlayib Artakses oz seherine qayidir Orada Alban ordularini yanina devet edir onlarla Goyce Sevan golunun sahiline gelib ve onlarin komeyi ile Yervandan qovub Ermeniyyeni isgal edir Ele bu vaxtlarda albanlar butun dagli qebileleri ve gurculerin bir qismi ile ittifaq yaradib neheng qosun toplayir ve ermeni torpagina hucum edirler Artakses de oz ordusunu yigir ve onlara qarsi cixaraq Kur qiraginda duserge salir Agir doyus baslanir ve Alban carinin oglu Artaksesin eline esir dusur Car oglunun evezine o bacisini Satinik adli car qizini alir ve sulh baglayaraq Ermeniyyeye qayidir Az bir vaxtdan sonra Satinikin atasi vefat edir ve taxtini bir qesbkar tutub qizin qardasini olkeden qovur Artaksesin Sibat adli murebbisi qesbkari qovub taxti Satinikin qardasina qaytarir ozu ise boyuk qenimetle ve coxlu esirlerle Ermeniyyeye qayidir Sehid Suxias ve esgerleri efsanesinde Sehid Suxias ve esgerleri Datianin atasi bacisi Satenikani nisanlisi Ermenistan hokmdari Artaksar 88 123 ile evlendirmek ucun cehizlerle yuklu karvanla birlikde Artasat seherine yollayir Karvanin icinde hokmdarin Baqadras adli serkerdesi ve 16 esger sahzadeni qorumaq ucun yerlerini almis olurlar Yolda gederken Bizansli bir rahib olan Xrisos ile qarsilasirlar Xrisos serkerde ve esgerleri xac suyuna salaraq xristian adlarini verir Baqadras adini deyisib Suxias qoyur Emrindeki esgerler de Andreas Anastasius Talale Fyodor Ivkirion Iordan Kondrat Lusian Mimnan Nerenci Polievkt Yaqub Foka Domenti Viktor ve Zosima adlarini goturerek xristian dinine girirler Xrisos ozu butperestler terefinden olduruldukden sonra Suxias ozu dini yaymaga baslayir Esgerlerle birlikde Sukaketi daginda Baqrevandi kendinin yaxinliqlarinda mesken salirlar Asketik heyat terzi surmeye baslayirlar Bu arada taxta yeni cixmis Satenikanin qardasi yeni Albaniya cari Datian itmis esgerleri axtarmaq ucun emrindeki serkerde Barnabasa emr edir ki axtarisa kecsin Barnabas Suxiasi tapandan sonra onu Albaniyaya cagirsa da esgerler imtina edir Barnabas buna gore de ozu ile gelen esgerlere emr edir ki Suxias ve digerlerini hebs etsinler Suxias ve 16 xristian esger serkerdenin emrile el ayaqlari kendire baglanilaraq gerilir ve yere mismarlanir Daha sonra bedenleri tike tike dogranaraq dagin etrafina sacilir Yalniz IV esrde bu sumukler tapilaraq dagin uzerinde kilse tikilir Sehidlerin anim gunu 15 apreldir IstinadlarMoisey Kalankatuklu Alban olkesinin tarixi 2015 08 16 at the Wayback Machine qedim ermeni dilinden tecume akad Z M Bunyadov Baki 2006 The Orthodox Church in America Martyr Suchias and his Soldiers in Georgia tercume eden Cavid aga 2019 07 21 tarixinde Istifade tarixi 2019 07 21