Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cənubi Ural — Ural dağlarının cənubunda yerləşən və onun ən enli hissəsini təşkil edən silsilə. Silsilə Ufa çayı ilə Ural çayı arasında yerləşir. Qərbdən və şərqdən müvafiq olaraq Şərqi Avropa düzənliyi və Qərbi Sibir düzənliyi ilə əhatələnir. Şimaldan Orta Ural dağları ilə əhatələnir. 56° şimal enliyi sərhəd rolunu oynayır. Cənub sərhədi Qazaxıstanın Aktyobinski rayonu ərazisindən keçir.
| Cənubi Ural | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 1640 m |
| Uzunluğu | 160 km |
| Süxurları | |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ən hündür zirvəsi: Yamantau dağı (1 640 m). Cənubi Ural 250 km, uzunluğu isə 550 km təşkil edir.
İqlimi
Cənubi Ural kəskin kontinental iqlimə malikdir. Qışı soyuq, yayı isə istidir. Qışda Asiya antisiklonunun təsirinə məruz qalır. Qışda Sibirdə formalaşan hava, qışda isə Kara və Barens dənizləri üzərində formalaşan arktik hava kütlələri təsir göstərir. Üstəlik onun iqliminə təsir göstərən digər amil Qazaxıstan və Orta Asiya üzərində formalaşan tropik hava kütlələridir. İqlimin kontinentallığı şimal-qərbdən cənub-şərqə artır.
Qış (noyabrın ortasında — mart) — davamlı, sərt, aydın səmalı günlər. Külək və fırtılar müşahidə edilir. Orta aylıq temperatur yanvar ayında 22 °C (minimal −45 °C) olur. Bəzən Atlantik okeandan gələn siklonların hesabına sulu qar, yağış və dumana kimi təbii hadisələrin baş verməsinə səbəb olur. İlk qar oktyabrda yağır. Davamlılıq noyabrdan başlayır. Qar örtüyünün qalınlığı martda 40—80 sm olur.
Yaz (aprel — may) — sərin, donmalar. Dumanlı qarlı və yağışlı günlərlə yanaşı aydın havalar da müşahidə edilir. Qar örtüyü aprelin ortalarına qədər qalır. Bəzi illərdə hətta maya qədər qala bilir. Donmalar iyulun əvvəllərinə qədər müşahidə edilir
Yay (iyun — aqust) — mülayim isti havalar müşahidə edilir. İyul ayının orta temperaturu +19 °C (maksimal +34 °C) təşkil edir. Avqustda yağıntıların miqdarı azalır və aydın günlərin sayı artır. Ayın sonları donlar başlayır.
Payız (sentyabr — noyabrın birinci yarısı) — soyuq, yağmurlu və küləklərlə müşahidə edilən günlər. Yağıntılar əsasən yağış halında düşür.
İl ərzində küləklər qərb, cənub-qərb istiqanətdə axır. Əsasən yaz və yay ayları nüşahidə edilir. Küləyin gücü 1,3 — 4,3 m/s-dır.
İllik yağıntının miqdarı 350 - 700—800 mm arasında dəyişir. Qar örtüyünün maksimal qalınlığı 50 sm-dir. Qar örtüyü 170 gün qalır.
Hidroqrafiya
Cənubi Ural silsiləsinə aid olan çayların böyük qismi Xəzər dənizi hövzüsünə daxildir. Bircə silsilənin şimalından başlayan və çayları Ob çayına axır. Bunlar isə öz növbəsində Şimal Buzlu okeana aiddir. Silsilədən balayan çaylar:
İstinadlar
- "Рельеф Урала". Физическая география России и СССР. Экологический центр «Экосистема». 2012-03-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-26.
- А. А. Крубер. "Уральские горы". Общее землеведение. Государственно учебно-педагогическое издательство, Москва — Ленинград, 1938 г. OCR Detskiysad.Ru. 2012-03-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-26.
- Средний Урал, Большая советская энциклопедия. — М.: «Советская энциклопедия», 1969—1978 гг.
- "Cənubi Ural". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-31. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Cənubi Ural". 2015-06-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-31. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cenubi Ural Ural daglarinin cenubunda yerlesen ve onun en enli hissesini teskil eden silsile Silsile Ufa cayi ile Ural cayi arasinda yerlesir Qerbden ve serqden muvafiq olaraq Serqi Avropa duzenliyi ve Qerbi Sibir duzenliyi ile ehatelenir Simaldan Orta Ural daglari ile ehatelenir 56 simal enliyi serhed rolunu oynayir Cenub serhedi Qazaxistanin Aktyobinski rayonu erazisinden kecir Cenubi UralUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 1640 mUzunlugu 160 kmSuxurlariYerlesmesi54 00 27 sm e 58 29 52 s u Olkeler Rusiya Basqirdistan QazaxistanCenubi Ural Vikianbarda elaqeli mediafayllar En hundur zirvesi Yamantau dagi 1 640 m Cenubi Ural 250 km uzunlugu ise 550 km teskil edir IqlimiCenubi Ural keskin kontinental iqlime malikdir Qisi soyuq yayi ise istidir Qisda Asiya antisiklonunun tesirine meruz qalir Qisda Sibirde formalasan hava qisda ise Kara ve Barens denizleri uzerinde formalasan arktik hava kutleleri tesir gosterir Ustelik onun iqlimine tesir gosteren diger amil Qazaxistan ve Orta Asiya uzerinde formalasan tropik hava kutleleridir Iqlimin kontinentalligi simal qerbden cenub serqe artir Qis noyabrin ortasinda mart davamli sert aydin semali gunler Kulek ve firtilar musahide edilir Orta ayliq temperatur yanvar ayinda 22 C minimal 45 C olur Bezen Atlantik okeandan gelen siklonlarin hesabina sulu qar yagis ve dumana kimi tebii hadiselerin bas vermesine sebeb olur Ilk qar oktyabrda yagir Davamliliq noyabrdan baslayir Qar ortuyunun qalinligi martda 40 80 sm olur Yaz aprel may serin donmalar Dumanli qarli ve yagisli gunlerle yanasi aydin havalar da musahide edilir Qar ortuyu aprelin ortalarina qeder qalir Bezi illerde hetta maya qeder qala bilir Donmalar iyulun evvellerine qeder musahide edilir Yay iyun aqust mulayim isti havalar musahide edilir Iyul ayinin orta temperaturu 19 C maksimal 34 C teskil edir Avqustda yagintilarin miqdari azalir ve aydin gunlerin sayi artir Ayin sonlari donlar baslayir Payiz sentyabr noyabrin birinci yarisi soyuq yagmurlu ve kuleklerle musahide edilen gunler Yagintilar esasen yagis halinda dusur Il erzinde kulekler qerb cenub qerb istiqanetde axir Esasen yaz ve yay aylari nusahide edilir Kuleyin gucu 1 3 4 3 m s dir Illik yagintinin miqdari 350 700 800 mm arasinda deyisir Qar ortuyunun maksimal qalinligi 50 sm dir Qar ortuyu 170 gun qalir HidroqrafiyaAgidel cay Inzer cayiUfa cayi Cenubi Ural silsilesine aid olan caylarin boyuk qismi Xezer denizi hovzusune daxildir Birce silsilenin simalindan baslayan ve caylari Ob cayina axir Bunlar ise oz novbesinde Simal Buzlu okeana aiddir Silsileden balayan caylar Agidel cay Ural cayi Ufa cayi Ay cayiIstinadlar Relef Urala Fizicheskaya geografiya Rossii i SSSR Ekologicheskij centr Ekosistema 2012 03 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 05 26 A A Kruber Uralskie gory Obshee zemlevedenie Gosudarstvenno uchebno pedagogicheskoe izdatelstvo Moskva Leningrad 1938 g OCR Detskiysad Ru 2012 03 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 05 26 Srednij Ural Bolshaya sovetskaya enciklopediya M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978 gg Cenubi Ural 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 31 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Cenubi Ural 2015 06 21 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 31 redundant parameters redundant parameters redundant parameters