Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Cəngəlliklərin kitabı" (1894) – Redyard Kiplinqin hekayələr toplusu. Davamı olaraq "Cəngəlliklərin ikinci kitabı" əsəridir. Hər iki kitab özündə ibrətamiz tərzdə olan bir neçə kitabı birləşdirir. Baş qəhrəmanları antropomorf xüsusiyyətlər verilmiş heyvanlardır. Baş qəhrəman cəngəllikdə canavarların arasında böyüyən isə adlı oğlan uşağıdır. Digər obrazlara pələng və ayı daxildir. Kitab əsasında dəfələrlə film çəkilmişdir.
| Cəngəlliklər kitabı | |
|---|---|
| The Jungle Book | |
 | |
| Janr | macəra |
| Müəllif | Redyard Kiplinq |
| Orijinal dili | ingilis |
| Nəşr ili | 1894 |
| Nəşriyyat | Macmillan Publishers |
| Elektron versiya | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məzmunu
Hekayələr ilk dəfə 1893–1894-cü illərdə çap olunmuşdur. Bir sıra illüstrasiyaların müəllifi Redyard Kiplinqin atası olmuşdur. Redyard Kiplinq Hindistanda doğulmuş və uşaqlığının ilk 6 ilini orada keçirmişdir. Təxminən 10 il İngiltərədə olduqdan sonra Hindistana geri qayıtmış və orada 6 il yarım çalışmışdır. Bu hekayələr Kiplinq tərəfindən onun ABŞ-nin Vermont ştatındakı Dummerston şəhərində tikdirdiyi Naulakha adlı evində qələmə alınmışdır. Bir sıra mənbələr Kiplinqin bu hekayələr toplusunu 1899-cu ildə pnevmoniyadan dünyasını dəyişən 6 yaşlı qızı Jozefina üçün yazdığını göstərir. Yazıçının qızı üçün öz imzası olan kitabının ilk nəşri 2010-cu ildə Kembricşirdə yerləşən Böyük Britaniyanın Milli Fondunda aşkar olunmuşdur.
Təsviri
Kitabdakı hekayələrdə (davamı olan 1895-ci ildə çap olunmuş "Cəngəlliklərin ikinci kitabı"nda da Mauqli haqda 5 hekayə vardır) heyvanlara antropomorf xüsusiyyətlə verilmiş və özündə ibrətamiz nəsihətləri birləşdirir. Kiplinq kitablarında Hindistan cəngəllikləri haqda eşitdiyi və arzuladıqlarını təsvir etmişdir. Digər oxucular isə Kiplinqin bu əsərini həmin dövrün siyasi durumunun və cəmiyyətinin alleqoriyası hesab edirdilər.
Kitabın hər başlığı ayrıca bir hekayədir. Hər bir hekayədə rast gəlinən şeir epiqraf qismində çıxış edir.
| Hekayə | Təsviri | |
|---|---|---|
| Uşaq Hindistan cəngəlliklərində ayı Balu və qara pantera Bagiranın köməkliyi canavarlar tərəfindən böyüdülmüş və pələng Şir Xana qarşı mübarizə aparmışdır. Bu hekayə "Cəngəllikdə gecə mahnısı" adı altında kiçik kitab kimi də çap olunmuşdur. | ||
| Bu hekayə Mauqlinin Şir xanla döyüşməsindən əvvəl baş verir. Mauqli Bandar-loqlar tərəfindən oğurlanandan sonra Balu və Bagira onu Çil adlı çalağan quşu və Kaa adlı pitonun köməyi ilə xilas edirlər. | ||
| Mauqli insanların yaşadığı kəndə gəlir. Messua adlı qadın və onun əri Mauqlini övladlığa götürürlər. Messua ailəsi Mauqlinin onların itmiş oğlu Natu olmasına inanırlar, lakin Mauqlinin insanları həyatına öyrəşməkdə çətinliyi vardır. Bununla yanaşı, pələng Şir Xan onu öldümək istəyir. Hekayənin başlığı şair Vilyam Bleykin "" adlı poemasından götürülmüşdür. | ||
| Ağ suiti | Kotik adlı nadir ağ rəngli şimal dəniz pişiyi öz dəstəsi üçün insanların onları ovlaya bilməyəcəkləri sığınacaq axtarır. Hekayədə bir çox coğrafi adlar, məsələn, Pribılova adası kimi rus dilindədir. Ada 1867-ci ildə Alyaskanın tərkibində ABŞ tərəfindən Rusiyadan alınmışdır. | |
| Rikki-Tikki-Tavi adlı manqust insan ailələrini kobraların hücumundan qoruyur. Bu hekayə balaca kitab kimi də çap olunmuşdur. | ||
| 10 yaşlı oğlan uşağı Tumai işləyən fillərə köməklik edir. Ona fillərin rəqsini görməyənə qədər tam ixtisaslaşmış fil baxıcı olmayacağı deyilirdi. Bu hekayə də balaca kitab kimi çap olunmuşdur. | ||
| Kraliça əlahəzrətlərinin xidmətçiləri | Hərbi parad öncəsi britaniyalı əsgər heyvan düşərgələri arasındakı gizli danışığı eşidir. |
Personajlar
- — canavarlar tərəfindən böyüdülmüş oğlan uşağı
- — pantera (qara leopard), Mauqlinin dostu
- — ayı, canavar balalarının tərbiyəçisi, Mauqlinin dostu. Kiplinq onu "the sleepy brown bear" — "yuxulu qəhvəyi ayı" adlandırmışdır. "Brown bear" — Hindistanda rast gəlinməyən boz ayının ingiliscə adıdır. Balunun qida rasionuna (qoz, bal və bitki kökləri) nəzər yetirəndə, elə zənn etmək olar ki, bu Himalay ayısıdır, lakin bu ayı növü Mərkəzi Hindistanda (Mauqli haqda hadisələr burada cərəyan edir) yaşamır. Balu obrazına əsas namizəd kimi ingiliscə "sloth bear" adlanan — "ərincək ayı" Kiplinq istifadə etdiyi epitetə uyğun gəlir.
- - piton ilanı, Mauqlinin dostu
- — pələng, Mauqlinin əsas düşməni
- Tabaki — çaqqal, Şirxanın yaltağı, Mauqlinin düşməni.
- — canavar sürüsünü başçısı, Mauqlinin dostu
- Rakşa — dişi canavar, Mauqlinin ögey anası
- Ata canavar — Mauqlinin ögey atası
- Boz qardaş — Rakşanın Mauqlinən birlikdə böyüdüyü oğlu
- Messua — Mauqlinin insanların arasına qayıtdığı vaxt ögey anası
- Buldeo — kənd ovçusu, Mauqlinin düşməni
- Bandar-loq — Mauqlini oğurlayan meymun sürüsü. Bir sıra tərcümələrdə bu söz cəm halında da yazılır.
- Hathi (Hati) — fil
- Çil (ilk nəşrlərdə Rann kimi səslənir. Hindi dilindən tərcümədə "döyüş" mənasını verir.) — çalağan quşu. Bir sıra tərcümələrdə — qırğı quşu. Kiplinq öz əsərində qırğıkimilərə aid olan bütün quşları və çalağanı ingiliscə "kite" adlandırmışdır, amma burda əsas çalağan quşudur. Çünki Kiplinq leşi Çilin əsas qidası sayır. Bu da çalağanlara xas xüsusiyyətdir.
- Kürən itlər — qırmızı canavarlar dəstəsi, Mauqlinin düşmənləri
- Manq — yarasa
- İkki (ilk variantda Sahi) — kirpi
- Mao- tovuzquşu
- Rama- öküzlər dəstəsinin başçısı, insanların yanına qayıdan Mauqlini xilas etmişdir.
- Ağ dəniz pişiyi — öz dəstəsinin üzvləri üçün təhlükəsiz adalar axtaran dəniz pişiyi. Həqiqətən də dəniz pişikləri arasında albinoslara rast gəlinir. Onların heç biri yetkin yaşa qədər yaşamır.
- Dəniz sehrbazı — morj
- —
- Naq — hind kobra]]sı
- Balaca Tumai — hindus oğlan uşağı, fil baxıcısının oğli
- Kala Naq — əhilləşdirilmiş fil. Kala Naq tərcümədə "Qara ilan" mənasını verir.
- ikiquyruq — döyüş fili
- Billi — dövlət toplarının daşınması üçün istifadə olunan qatır.
Qavrayış
"Cəngəlliklər kitabı"ndan hərəkatının daha cavan dəstəsi olan Skaut canavar balaları üçün motivasiya kitabı kimi istifadə olunur. Skaut hərəkatının yaradıcısı Kiplinqdən onun əsərindəki Yaddaş oyununun köməyi ilə şəhərlərdə gənc işçi sinfininin döyüş ruhunu və fiziki hazırlığını inkişaf etdirməyin icazəsini istəmişdir. Yazıçı da Baden-Pauellin sorğusuna razılıq vermişdir. Bundan sonra "Cəngəlliklər kitabı" dünya miqyasında tanınmağa başlamışdır. "Cəngəlliklər kitabı"ndakı canavar sürüsünü başçısı Akela hərəkatda əsas fiqura çevrilmiş, Skaut canavar balaları üzvlərinə başçılıq edənlərə bu ad verilmişdir.
Digər KİV-də adaptasiya
Robert Haynlayn özünün "" (1961) elmi fantastik novellasının ideyasını bu əsərdən götürmüşdür. Belə ki, o və xanımı Virciniya 1948-ci ilin axşamında breynstorm edərkən, xanımı Kiplinqin "Cəngəlliklər kitabı"nın yeni versiyasını təklif edir, lakin canavarların əvəzinə Marslılar tərəfindən böyüdülən oğlan uşağı haqda ideyanı Haynlayn inkişaf etdirərək bu hekayə üzərində 10 il müddətində çalışmışdır. 1962-ci ildə ən yaxşı novella kimi Hüqo mükafatını qazanmışdır.
Nil Qeymanın 2008-ci ildə yazdığı "" əsəri də Kiplinqin "Cəngəlliklər kitabı"ndan ilhamlanmışdır. Bu əsərdə oğlan uşağı ölülər tərəfindən tapılaraq qəbiristanlıqda böyüdülür. Bu əsərdə çoxlu sayda Kiplinqin əsərinə göndərmələr vardır.
Ekranlaşdırılması
1967-ci ildə rejissoru Volfqanq Reyterman, prodüseri isə Volt Disney olan "Cəngəllik kitabı" cizgi filmi ekranlara çıxmışdır. Volt Disney cizgi filminin istehsalı ərəfəsindəykən 1966-cı ildə vəfat etmişdir.
1994-cü ildə rejissor tərəfindən 1967-ci ildə çəkilən Cəngəllik kitabı cizgi filminin remeyki olan eyniadlı film çəkilmişdir.
2003-cü ildə rejissor Stiv Trenbört tərəfindən Cəngəllik kitabı cizgi filmi çəkilmişdir.
2016-cı ildə rejissor Castin Marksın ssenarisi əsasında eyni adlı film çəkmişdir.
Xarici keçidlər
İstinadlar
- Rao, K. Bhaskara. Rudyard Kipling's India. Norman, Oklahoma: University of Oklahoma Press. 1967.
- "Kipling first edition with author's poignant note found". BBC New. 8 April 2010. 22 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 26 February 2013. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "History of Cub Scouting". Boy Scouts of America. 2 November 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 30 October 2016.
A strong influence from Kipling's Jungle Book remains today. The terms "Law of the Pack," "Akela," "Wolf Cub," "grand howl," "den," and "pack" all come from the Jungle Book.
(#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters) - . Heinlein Society. 2017-03-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-28. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "1962 Award Winners & Nominees". Worlds Without End. March 26, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: July 27, 2009. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Journal: The Graveyard Book". Neil Gaiman's Journal. 13 February 2008. 2021-09-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-28. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cengelliklerin kitabi 1894 Redyard Kiplinqin hekayeler toplusu Davami olaraq Cengelliklerin ikinci kitabi eseridir Her iki kitab ozunde ibretamiz terzde olan bir nece kitabi birlesdirir Bas qehremanlari antropomorf xususiyyetler verilmis heyvanlardir Bas qehreman cengellikde canavarlarin arasinda boyuyen ise adli oglan usagidir Diger obrazlara peleng ve ayi daxildir Kitab esasinda defelerle film cekilmisdir Cengellikler kitabiThe Jungle BookJanr maceraMuellif Redyard KiplinqOrijinal dili ingilisNesr ili 1894Nesriyyat Macmillan PublishersElektron versiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarMezmunuHekayeler ilk defe 1893 1894 cu illerde cap olunmusdur Bir sira illustrasiyalarin muellifi Redyard Kiplinqin atasi olmusdur Redyard Kiplinq Hindistanda dogulmus ve usaqliginin ilk 6 ilini orada kecirmisdir Texminen 10 il Ingilterede olduqdan sonra Hindistana geri qayitmis ve orada 6 il yarim calismisdir Bu hekayeler Kiplinq terefinden onun ABS nin Vermont statindaki Dummerston seherinde tikdirdiyi Naulakha adli evinde qeleme alinmisdir Bir sira menbeler Kiplinqin bu hekayeler toplusunu 1899 cu ilde pnevmoniyadan dunyasini deyisen 6 yasli qizi Jozefina ucun yazdigini gosterir Yazicinin qizi ucun oz imzasi olan kitabinin ilk nesri 2010 cu ilde Kembricsirde yerlesen Boyuk Britaniyanin Milli Fondunda askar olunmusdur TesviriKitabdaki hekayelerde davami olan 1895 ci ilde cap olunmus Cengelliklerin ikinci kitabi nda da Mauqli haqda 5 hekaye vardir heyvanlara antropomorf xususiyyetle verilmis ve ozunde ibretamiz nesihetleri birlesdirir Kiplinq kitablarinda Hindistan cengellikleri haqda esitdiyi ve arzuladiqlarini tesvir etmisdir Diger oxucular ise Kiplinqin bu eserini hemin dovrun siyasi durumunun ve cemiyyetinin alleqoriyasi hesab edirdiler Kitabin her basligi ayrica bir hekayedir Her bir hekayede rast gelinen seir epiqraf qisminde cixis edir Mundericat Hekaye TesviriUsaq Hindistan cengelliklerinde ayi Balu ve qara pantera Bagiranin komekliyi canavarlar terefinden boyudulmus ve peleng Sir Xana qarsi mubarize aparmisdir Bu hekaye Cengellikde gece mahnisi adi altinda kicik kitab kimi de cap olunmusdur Bu hekaye Mauqlinin Sir xanla doyusmesinden evvel bas verir Mauqli Bandar loqlar terefinden ogurlanandan sonra Balu ve Bagira onu Cil adli calagan qusu ve Kaa adli pitonun komeyi ile xilas edirler Mauqli insanlarin yasadigi kende gelir Messua adli qadin ve onun eri Mauqlini ovladliga gotururler Messua ailesi Mauqlinin onlarin itmis oglu Natu olmasina inanirlar lakin Mauqlinin insanlari heyatina oyresmekde cetinliyi vardir Bununla yanasi peleng Sir Xan onu oldumek isteyir Hekayenin basligi sair Vilyam Bleykin adli poemasindan goturulmusdur Ag suiti Kotik adli nadir ag rengli simal deniz pisiyi oz destesi ucun insanlarin onlari ovlaya bilmeyecekleri siginacaq axtarir Hekayede bir cox cografi adlar meselen Pribilova adasi kimi rus dilindedir Ada 1867 ci ilde Alyaskanin terkibinde ABS terefinden Rusiyadan alinmisdir Rikki Tikki Tavi adli manqust insan ailelerini kobralarin hucumundan qoruyur Bu hekaye balaca kitab kimi de cap olunmusdur 10 yasli oglan usagi Tumai isleyen fillere komeklik edir Ona fillerin reqsini gormeyene qeder tam ixtisaslasmis fil baxici olmayacagi deyilirdi Bu hekaye de balaca kitab kimi cap olunmusdur Kralica elahezretlerinin xidmetcileri Herbi parad oncesi britaniyali esger heyvan dusergeleri arasindaki gizli danisigi esidir Personajlar canavarlar terefinden boyudulmus oglan usagi pantera qara leopard Mauqlinin dostu ayi canavar balalarinin terbiyecisi Mauqlinin dostu Kiplinq onu the sleepy brown bear yuxulu qehveyi ayi adlandirmisdir Brown bear Hindistanda rast gelinmeyen boz ayinin ingilisce adidir Balunun qida rasionuna qoz bal ve bitki kokleri nezer yetirende ele zenn etmek olar ki bu Himalay ayisidir lakin bu ayi novu Merkezi Hindistanda Mauqli haqda hadiseler burada cereyan edir yasamir Balu obrazina esas namized kimi ingilisce sloth bear adlanan erincek ayi Kiplinq istifade etdiyi epitete uygun gelir piton ilani Mauqlinin dostu peleng Mauqlinin esas dusmeni Tabaki caqqal Sirxanin yaltagi Mauqlinin dusmeni canavar surusunu bascisi Mauqlinin dostu Raksa disi canavar Mauqlinin ogey anasi Ata canavar Mauqlinin ogey atasi Boz qardas Raksanin Mauqlinen birlikde boyuduyu oglu Messua Mauqlinin insanlarin arasina qayitdigi vaxt ogey anasi Buldeo kend ovcusu Mauqlinin dusmeni Bandar loq Mauqlini ogurlayan meymun surusu Bir sira tercumelerde bu soz cem halinda da yazilir Hathi Hati fil Cil ilk nesrlerde Rann kimi seslenir Hindi dilinden tercumede doyus menasini verir calagan qusu Bir sira tercumelerde qirgi qusu Kiplinq oz eserinde qirgikimilere aid olan butun quslari ve calagani ingilisce kite adlandirmisdir amma burda esas calagan qusudur Cunki Kiplinq lesi Cilin esas qidasi sayir Bu da calaganlara xas xususiyyetdir Kuren itler qirmizi canavarlar destesi Mauqlinin dusmenleri Manq yarasa Ikki ilk variantda Sahi kirpi Mao tovuzqusu Rama okuzler destesinin bascisi insanlarin yanina qayidan Mauqlini xilas etmisdir Ag deniz pisiyi oz destesinin uzvleri ucun tehlukesiz adalar axtaran deniz pisiyi Heqiqeten de deniz pisikleri arasinda albinoslara rast gelinir Onlarin hec biri yetkin yasa qeder yasamir Deniz sehrbazi morj Naq hind kobra si Balaca Tumai hindus oglan usagi fil baxicisinin ogli Kala Naq ehillesdirilmis fil Kala Naq tercumede Qara ilan menasini verir ikiquyruq doyus fili Billi dovlet toplarinin dasinmasi ucun istifade olunan qatir Qavrayis Cengellikler kitabi ndan herekatinin daha cavan destesi olan Skaut canavar balalari ucun motivasiya kitabi kimi istifade olunur Skaut herekatinin yaradicisi Kiplinqden onun eserindeki Yaddas oyununun komeyi ile seherlerde genc isci sinfininin doyus ruhunu ve fiziki hazirligini inkisaf etdirmeyin icazesini istemisdir Yazici da Baden Pauellin sorgusuna raziliq vermisdir Bundan sonra Cengellikler kitabi dunya miqyasinda taninmaga baslamisdir Cengellikler kitabi ndaki canavar surusunu bascisi Akela herekatda esas fiqura cevrilmis Skaut canavar balalari uzvlerine basciliq edenlere bu ad verilmisdir Diger KIV de adaptasiyaRobert Haynlayn ozunun 1961 elmi fantastik novellasinin ideyasini bu eserden goturmusdur Bele ki o ve xanimi Virciniya 1948 ci ilin axsaminda breynstorm ederken xanimi Kiplinqin Cengellikler kitabi nin yeni versiyasini teklif edir lakin canavarlarin evezine Marslilar terefinden boyudulen oglan usagi haqda ideyani Haynlayn inkisaf etdirerek bu hekaye uzerinde 10 il muddetinde calismisdir 1962 ci ilde en yaxsi novella kimi Huqo mukafatini qazanmisdir Nil Qeymanin 2008 ci ilde yazdigi eseri de Kiplinqin Cengellikler kitabi ndan ilhamlanmisdir Bu eserde oglan usagi oluler terefinden tapilaraq qebiristanliqda boyudulur Bu eserde coxlu sayda Kiplinqin eserine gondermeler vardir Ekranlasdirilmasi1967 ci ilde rejissoru Volfqanq Reyterman produseri ise Volt Disney olan Cengellik kitabi cizgi filmi ekranlara cixmisdir Volt Disney cizgi filminin istehsali erefesindeyken 1966 ci ilde vefat etmisdir 1994 cu ilde rejissor terefinden 1967 ci ilde cekilen Cengellik kitabi cizgi filminin remeyki olan eyniadli film cekilmisdir 2003 cu ilde rejissor Stiv Trenbort terefinden Cengellik kitabi cizgi filmi cekilmisdir 2016 ci ilde rejissor Castin Marksin ssenarisi esasinda eyni adli film cekmisdir Xarici kecidlerIstinadlarRao K Bhaskara Rudyard Kipling s India Norman Oklahoma University of Oklahoma Press 1967 Kipling first edition with author s poignant note found BBC New 8 April 2010 22 December 2021 tarixinde Istifade tarixi 26 February 2013 redundant parameters redundant parameters redundant parameters History of Cub Scouting Boy Scouts of America 2 November 2017 tarixinde Istifade tarixi 30 October 2016 A strong influence from Kipling s Jungle Book remains today The terms Law of the Pack Akela Wolf Cub grand howl den and pack all come from the Jungle Book redundant parameters redundant parameters redundant parameters Heinlein Society 2017 03 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 12 28 redundant parameters redundant parameters 1962 Award Winners amp Nominees Worlds Without End March 26 2016 tarixinde Istifade tarixi July 27 2009 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Journal The Graveyard Book Neil Gaiman s Journal 13 February 2008 2021 09 30 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 28 redundant parameters redundant parameters redundant parameters