Cəfərqulu xan Naxçıvanski (5 fevral 1859, Naxçıvan – ən tezi 1929, Naxçıvan) — görkəmli ictimai-siyasi xadim. Ehsan Xan Kəngərlinin nəvəsi, Kəlbəli Xan Naxçıvanskinin oğlu, Hüseyn Xan Naxçıvanskinin qardaşı, Cəmşid Naxçıvanskinin atası.
Cəfərqulu xan Naxçıvanski | |
---|---|
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 5 fevral 1859 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | ən tezi 1929 |
Vəfat yeri | |
Vətəndaşlığı | |
Uşağı | Cəmşid Naxçıvanski Kəlbəli xan Naxçıvanski (III)Ehsan xan Naxçıvanski (III) |
Atası | Kəlbəli xan Naxçıvanski |
Təhsili |
|
Hərbi fəaliyyəti | |
Rütbəsi | Rotmistr |
Təltifləri |
Fəaliyyəti
II Kalbalı xanın digər oğlu Cəfərqulu xan Naxçıvanski 1860-cı il fevralın 17-də Naxçıvanda anadan olmuşdur. İlk təhsilini çarın Paj korpusunda almışdır. Hərbi xidməti dövründə 1877-ci il iyunun 10-dan ulan alayının leyb-qvardiyasında kornet, sonra isə 15-ci Tver alayında poruçik rütbəsində qulluq etmişdir. O, Mərkəzi Asiya, Ərzurum və Ahaltəkədə hərbi əməliyyatlarda yaxından iştirak etdiyinə görə 1881-ci ildə ştabs-kapitan rütbəsi almışdır. Hərbi xidmətlərinə görə III dərəcəli "Müqəddəs Stanislav", IV dərə- cəli "Müqəddəs Vladimir", III dərəcəli "Müqəddəs Anna", II dərəcəli "Mü- qəddəs Stanislav" ordenləri ilə təltif edilmişdir
Cəfərqulu Xan Naxçıvanski Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Naxçıvan bölgəsinin ictimai-siyasi həyatında və bölgənin qarşılaşdığı problemlərin həllində mühüm rol oynamışdır. Cümhuriyyətin yaranması ərəfəsində və onun fəaliyyətinin ilk çağlarında Naxçıvan Milli Komitəsinin sədri kimi bölgənin erməni təcavüzündən müdafiəsində, əhalinin daşnakların törətdikləri qırğınlardan xilas edilməsində fəal iştirak etmişdir. Araz-Türk Cümhuriyyətinin süqutundan sonra Kalbalı xan və Kərim xan Irəvanski ilə birlikdə mahalda yeni qurum–Müvəqqəti hökumət yaratmış və onun sədri olmuşdur.
Naxçıvandakı ingilis general-qubernatoruna ünvanladığı 1919-cu il 26 fevral tarixli məktubda Osmanlı qoşunlarının getməsindən sonra ermənilərin bölgə üçün təhlükə yaratmasından və mahalın Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən aralı düşməsindən ciddi narahatlıq, diyarın ana torpaqla – Azərbaycanla birləşə bilməsi üçün şəraitin təmin olunması istəyi ifadə olunmuşdur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti rəhbərliyinin razılığı və Irəvan quberniyası müsəlmanları həmyerlilər cəmiyyətinin tapşırığı ilə 1919-cu ilin fevralında Bakıdan Naxçıvana gələn və yerli hökumətin silahlı dəstəsinin komandanı Kalbalı xanla birlikdə mahalın erməni-daşnak silahlı dəstələrindən müdafiəsi və onun tezliklə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qatılması məsələlərini ingilis general-qubernatoru ilə müzakirə etmişdir. Naxçıvan bölgəsində 1919-cu ilin may–iyun aylarında ingilislərin dəstəyi ilə elan olunan "erməni idarəçiliyi"nin ləğvinə, bununla da mahalın daşnaklar tərəfindən işğalının əngəllənməsinə çalışmışdır
Mahalın sovetləşdirilməsi prosesinin ilk çağlarında Naxçıvan Milli Şurasının sədri kimi yenə də bölgənin türk-müsəlman əhalisinin ermənilərdən müdafiəsi işində fəallıq göstərmiş, lakin tezliklə sovet hökuməti tərəfindən təqib olunmağa başlamış, "qardaş qırğınlarının təşkilatçısı" və "antisovet təbliğatçısı" damğaları ilə 1920-ci il avqustun sonlarında Naxçıvan Inqilab Komitəsi tərəfindən həbs edilərək, Bakıya göndərilmişdir. 1920-ci il oktyabrın 5-də qardaşı Rəhim xan Naxçıvanski ilə birlikdə Azərbaycan Müvəqqəti Inqilab Komitəsinin rəhbərliyinə ərizə ilə müraciət edərək, haqsız repressiyaya məruz qaldığını bildirsə də, azadlığa buraxılmamış, sonralar Şuşa həbsxanasına göndərilmiş və orada da vəfat etmişdir.
Naxçıvanskilər
Kəlbəli xan Kəngərli | |||||||||||||||||||||||||||||
Ehsan xan Kəngərli (1789—1846) | |||||||||||||||||||||||||||||
İsmayıl xan Naxçıvanski (1819—1909) | Kəlbəli xan Naxçıvanski (1824—1883) | Qönçəbəyim (1827—?) | |||||||||||||||||||||||||||
Ehsan xan Naxçıvanski (1855 — 1894) | Cəfərqulu xan Naxçıvanski (1859—1929) | Hüseyn xan Naxçıvanski (1858-1919) | |||||||||||||||||||||||||||
Kəlbəli xan Naxçıvanski (1891—1931) | Cəmşid Naxçıvanski (1895—1938) | (?—1934) | |||||||||||||||||||||||||||
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- [1][ölü keçid]
- Naxçıvan ensiklopediyası: 2 cilddə /II cild.- Təkmilləşmiş və yenidən işlənmiş II nəşri.- Naxçıvan: Naxçıvan Ensiklopediyası, 2005.- 380 s.
Mənbə
- NAXÇIVANSKİ CƏFƏRQULU XAN
Xarici keçidlər
- Hərb və dövlətçilik tariximizdəki aydın izlər: Cəfərqulu xan Naxçıvanski-Kəngərli
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ceferqulu xan Naxcivanski 5 fevral 1859 Naxcivan en tezi 1929 Naxcivan gorkemli ictimai siyasi xadim Ehsan Xan Kengerlinin nevesi Kelbeli Xan Naxcivanskinin oglu Huseyn Xan Naxcivanskinin qardasi Cemsid Naxcivanskinin atasi Ceferqulu xan NaxcivanskiSexsi melumatlarDogum tarixi 5 fevral 1859 1859 02 05 Dogum yeri Naxcivan Naxcivan qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi en tezi 1929Vefat yeri Naxcivan Naxcivan qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVetendasligi AzerbaycanUsagi Cemsid Naxcivanski Kelbeli xan Naxcivanski III Ehsan xan Naxcivanski III Atasi Kelbeli xan NaxcivanskiTehsili Paje korpusu d Herbi fealiyyetiRutbesi RotmistrTeltifleriFealiyyetiII Kalbali xanin diger oglu Ceferqulu xan Naxcivanski 1860 ci il fevralin 17 de Naxcivanda anadan olmusdur Ilk tehsilini carin Paj korpusunda almisdir Herbi xidmeti dovrunde 1877 ci il iyunun 10 dan ulan alayinin leyb qvardiyasinda kornet sonra ise 15 ci Tver alayinda porucik rutbesinde qulluq etmisdir O Merkezi Asiya Erzurum ve Ahaltekede herbi emeliyyatlarda yaxindan istirak etdiyine gore 1881 ci ilde stabs kapitan rutbesi almisdir Herbi xidmetlerine gore III dereceli Muqeddes Stanislav IV dere celi Muqeddes Vladimir III dereceli Muqeddes Anna II dereceli Mu qeddes Stanislav ordenleri ile teltif edilmisdir Ceferqulu Xan Naxcivanski Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovrunde Naxcivan bolgesinin ictimai siyasi heyatinda ve bolgenin qarsilasdigi problemlerin hellinde muhum rol oynamisdir Cumhuriyyetin yaranmasi erefesinde ve onun fealiyyetinin ilk caglarinda Naxcivan Milli Komitesinin sedri kimi bolgenin ermeni tecavuzunden mudafiesinde ehalinin dasnaklarin toretdikleri qirginlardan xilas edilmesinde feal istirak etmisdir Araz Turk Cumhuriyyetinin suqutundan sonra Kalbali xan ve Kerim xan Irevanski ile birlikde mahalda yeni qurum Muveqqeti hokumet yaratmis ve onun sedri olmusdur Naxcivandaki ingilis general qubernatoruna unvanladigi 1919 cu il 26 fevral tarixli mektubda Osmanli qosunlarinin getmesinden sonra ermenilerin bolge ucun tehluke yaratmasindan ve mahalin Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinden arali dusmesinden ciddi narahatliq diyarin ana torpaqla Azerbaycanla birlese bilmesi ucun seraitin temin olunmasi isteyi ifade olunmusdur Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti rehberliyinin raziligi ve Irevan quberniyasi muselmanlari hemyerliler cemiyyetinin tapsirigi ile 1919 cu ilin fevralinda Bakidan Naxcivana gelen ve yerli hokumetin silahli destesinin komandani Kalbali xanla birlikde mahalin ermeni dasnak silahli destelerinden mudafiesi ve onun tezlikle Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetine qatilmasi meselelerini ingilis general qubernatoru ile muzakire etmisdir Naxcivan bolgesinde 1919 cu ilin may iyun aylarinda ingilislerin desteyi ile elan olunan ermeni idareciliyi nin legvine bununla da mahalin dasnaklar terefinden isgalinin engellenmesine calismisdir Mahalin sovetlesdirilmesi prosesinin ilk caglarinda Naxcivan Milli Surasinin sedri kimi yene de bolgenin turk muselman ehalisinin ermenilerden mudafiesi isinde fealliq gostermis lakin tezlikle sovet hokumeti terefinden teqib olunmaga baslamis qardas qirginlarinin teskilatcisi ve antisovet tebligatcisi damgalari ile 1920 ci il avqustun sonlarinda Naxcivan Inqilab Komitesi terefinden hebs edilerek Bakiya gonderilmisdir 1920 ci il oktyabrin 5 de qardasi Rehim xan Naxcivanski ile birlikde Azerbaycan Muveqqeti Inqilab Komitesinin rehberliyine erize ile muraciet ederek haqsiz repressiyaya meruz qaldigini bildirse de azadliga buraxilmamis sonralar Susa hebsxanasina gonderilmis ve orada da vefat etmisdir NaxcivanskilerKelbeli xan Kengerli Ehsan xan Kengerli 1789 1846 Ismayil xan Naxcivanski 1819 1909 Kelbeli xan Naxcivanski 1824 1883 Qoncebeyim 1827 Ehsan xan Naxcivanski 1855 1894 Ceferqulu xan Naxcivanski 1859 1929 Huseyn xan Naxcivanski 1858 1919 Kelbeli xan Naxcivanski 1891 1931 Cemsid Naxcivanski 1895 1938 1934 IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir 1 olu kecid Naxcivan ensiklopediyasi 2 cildde II cild Tekmillesmis ve yeniden islenmis II nesri Naxcivan Naxcivan Ensiklopediyasi 2005 380 s MenbeNAXCIVANSKI CEFERQULU XANXarici kecidlerHerb ve dovletcilik tariximizdeki aydin izler Ceferqulu xan Naxcivanski Kengerli Sexs ve ya bioqrafiya haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin