Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cihazlara Enmə Sistemi (ILS) (İng: instrument landing system), uçuş-enmə zolağı (UEZ) başına yerleştirilmiş ötürcülər vasitəsilə hava gəmilərinin enişinə kömək edən dəqiq yaxınlaşma sistemidir. ILS, hava gəmisini UEZ başlanğıcına qədər dəqiq yaxınlaşmasını təmin edən bir aeronaviqasiya koməkçi sistemiridir.
Buludun aşağı sərhəddinin, görünüş faktorlarının çətin olduğu hava şəraitlərində, hava gəmisinin aşağı hüdürlükdə UEZ-ə yaxınlaşmasını ve zolağa elektronik cihazlarla təhlükəsiz eniş etməsini təmin edir. Pilota kurs və qlissada məlumatı verir.
Pilotların xüsusi ilə dumanlı ve qarlı havalar kimi görünüş məsafəsinin çox aşağı olduğu zamanlarda enişlərini böyük ölçüdə asanlaşdıran sistemin, tərkibində olan təchizatlar bunlardır:
Kurs göstəricisi (istiqamət göstən)
UEZ səthində eninə yönəlmiş ve eniş istiqamətinin əksi istiqamətdə siqnal göndərən təhcizatdır. Hava gəmisini zolaq istiqamətinə doğru yönləndirir. UEZ sonundan etibaren 1000 fut (300 metr) məsafədedir. Localizer vericiləri 25 nm'yə qadar siqnal ötürür. Yani hava gəmisi, UEZ uzaqlığı 25 nm'dən itibarən siqnalı almağa başlayır. Hava gəmisinə sadecə UEZ istiqaməti məlumatını verir.
Qlissada göstəricisi (süzülüş xətti təyin edicisi
UEZ-ə 3°-lik şaquli bucaqla siqnal göndərən bir təhcizatdır. Yəni hava gəmisini 3°-lik bir əyilmə bucağı ilə UEZ başlanğıcına doğru yönəldir.
Yaxın və Uzaq Marker Göstəricisi (Orta ve Uzaq Markerlər)
Localizer və Glide-Path təchizatlarının siqnallarının müəyyən məsafələrdə şaquli yayan təhcizatlardandır. Hüdürlük azaltma zamanı hava gəmisi pilotlarına, UEZ başlağıcına nə qədər məsafədə olduqlarını bildirir. Xarici, orta və yaxın olmaqla 3 markeri vardır. Xarici marker, UEZ başlanğıcına təxminən 4 nm (7240 m) məsafədə yerləşir. Orta marker, UEZ başlanğıcına 3500 feet (1050 m) məsafədə yerləşir. Yaxın marker isə, UEZ başlanğıcından 50 feet (15 m) məsafə uzaqlıqda yerləşdirilir. Ayrıca ILS-lər öz aralarında; hava gəmisinin 60 m-ə qədər hündürlükdə CAT 1, 30 m-ə qədər hündürlükdə CAT 2, və sıfır səviyyəsindəki CAT 3 olmaqla üç kateqoriyaya bölünür.
ILS ilə birlikdə istifadə olunan digər sistemlər
Aerodromlarda ILS sisteminə əlavə olaraq aeronaviqasiya köməkçi sistemleri (VOR sistemi, DME sistemi, NDB Sistemi və s.), Radar Sistemləri, vizual olaraq UEZ aydınlatma sistemləridə mövcuddur.
- VOR: VHF (Very High Frequency) ilə çalışan çox tərəfli radio naviqasiya istiqamət cihazı.
- TACAN: Hərbi aerodromlarda istifadə olununan VOR-a oxşar sistemdir.
- DME (Distance Measuring Equipment): Məsafə ölçmə cihazı.
- VOR ile DME bilikdə işləyir. ILS sisteminin olmadığı aerodromlarda, VOR yaxınlaşma cihazı ilə eniş və qalxış etmək mümkündür.
- ADF (Automatic direction-finder): Radio siqnal yayan stansiyanın istiqamətini göstərən bir sistem.
Aerodrom üçün minimum ILS quraşdırma kriteriyaları
Hər aerodroma ILS sistemi qurula bilməz. Aerodromun olduğu yerin ekoloji ərazi kodları uyğun olmalıdır. Maneə meyarlarının; qalxışda 2%-lik əyrilik, enişdə isə 2.5%-lik əyrilik altında olmağı lazımdır. Cihazın lazımlılığı, aerodromun fiziki şərtlərinə görə müəyyən edilir. 800–1200 m görüş məsafəsindəki dumanlı havalarda etibarlı eniş etməyə imkan verir. Düz və duman görülməyən bölgələrə qurulan aerodromlar üçün bu sistemə ehtiyac yoxdur. Bu sistemdə pilot fəaliyyətdan düşməz, sadəcə məlumatları davamlı nəzarət altında saxlayar. ILS-in təmin etdiyi görünüş məsafəsi, UEZ-nın işıqlandırmasına bağlı olaraq dəyişir.
Əlaqəli mövzular
- Vizual uçuş qaydaları (VFR)
- Alətlərlə uçuş qaydaları (IFR)
- Uçuş yoxlamaları
- Avto-pilot
İstinadlar
- Uluslararası Sivil Havacılıkta Kullanılan Uluslararası Standartlar ve Tavsiye Edilen Uygulamalar.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cihazlara Enme Sistemi ILS Ing instrument landing system ucus enme zolagi UEZ basina yerlestirilmis oturculer vasitesile hava gemilerinin enisine komek eden deqiq yaxinlasma sistemidir ILS hava gemisini UEZ baslangicina qeder deqiq yaxinlasmasini temin eden bir aeronaviqasiya komekci sistemiridir Boeing 747 nin enis ani Buludun asagi serheddinin gorunus faktorlarinin cetin oldugu hava seraitlerinde hava gemisinin asagi hudurlukde UEZ e yaxinlasmasini ve zolaga elektronik cihazlarla tehlukesiz enis etmesini temin edir Pilota kurs ve qlissada melumati verir Pilotlarin xususi ile dumanli ve qarli havalar kimi gorunus mesafesinin cox asagi oldugu zamanlarda enislerini boyuk olcude asanlasdiran sistemin terkibinde olan techizatlar bunlardir Kurs gostericisi istiqamet gosten UEZ sethinde enine yonelmis ve enis istiqametinin eksi istiqametde siqnal gonderen tehcizatdir Hava gemisini zolaq istiqametine dogru yonlendirir UEZ sonundan etibaren 1000 fut 300 metr mesafededir Localizer vericileri 25 nm ye qadar siqnal oturur Yani hava gemisi UEZ uzaqligi 25 nm den itibaren siqnali almaga baslayir Hava gemisine sadece UEZ istiqameti melumatini verir Qlissada gostericisi suzulus xetti teyin edicisiUEZ e 3 lik saquli bucaqla siqnal gonderen bir tehcizatdir Yeni hava gemisini 3 lik bir eyilme bucagi ile UEZ baslangicina dogru yoneldir Yaxin ve Uzaq Marker Gostericisi Orta ve Uzaq Markerler Localizer ve Glide Path techizatlarinin siqnallarinin mueyyen mesafelerde saquli yayan tehcizatlardandir Hudurluk azaltma zamani hava gemisi pilotlarina UEZ baslagicina ne qeder mesafede olduqlarini bildirir Xarici orta ve yaxin olmaqla 3 markeri vardir Xarici marker UEZ baslangicina texminen 4 nm 7240 m mesafede yerlesir Orta marker UEZ baslangicina 3500 feet 1050 m mesafede yerlesir Yaxin marker ise UEZ baslangicindan 50 feet 15 m mesafe uzaqliqda yerlesdirilir Ayrica ILS ler oz aralarinda hava gemisinin 60 m e qeder hundurlukde CAT 1 30 m e qeder hundurlukde CAT 2 ve sifir seviyyesindeki CAT 3 olmaqla uc kateqoriyaya bolunur ILS ile birlikde istifade olunan diger sistemlerAerodromlarda ILS sistemine elave olaraq aeronaviqasiya komekci sistemleri VOR sistemi DME sistemi NDB Sistemi ve s Radar Sistemleri vizual olaraq UEZ aydinlatma sistemleride movcuddur VOR VHF Very High Frequency ile calisan cox terefli radio naviqasiya istiqamet cihazi TACAN Herbi aerodromlarda istifade olununan VOR a oxsar sistemdir DME Distance Measuring Equipment Mesafe olcme cihazi VOR ile DME bilikde isleyir ILS sisteminin olmadigi aerodromlarda VOR yaxinlasma cihazi ile enis ve qalxis etmek mumkundur ADF Automatic direction finder Radio siqnal yayan stansiyanin istiqametini gosteren bir sistem Aerodrom ucun minimum ILS qurasdirma kriteriyalariHer aerodroma ILS sistemi qurula bilmez Aerodromun oldugu yerin ekoloji erazi kodlari uygun olmalidir Manee meyarlarinin qalxisda 2 lik eyrilik enisde ise 2 5 lik eyrilik altinda olmagi lazimdir Cihazin lazimliligi aerodromun fiziki sertlerine gore mueyyen edilir 800 1200 m gorus mesafesindeki dumanli havalarda etibarli enis etmeye imkan verir Duz ve duman gorulmeyen bolgelere qurulan aerodromlar ucun bu sisteme ehtiyac yoxdur Bu sistemde pilot fealiyyetdan dusmez sadece melumatlari davamli nezaret altinda saxlayar ILS in temin etdiyi gorunus mesafesi UEZ nin isiqlandirmasina bagli olaraq deyisir Elaqeli movzularVizual ucus qaydalari VFR Aletlerle ucus qaydalari IFR Ucus yoxlamalari Avto pilotIstinadlarUluslararasi Sivil Havacilikta Kullanilan Uluslararasi Standartlar ve Tavsiye Edilen Uygulamalar