Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ceyms Veddell (ing. James Weddell; 24 avqust 1787[…], Ostende[d], Qərbi Flandriya – 9 sentyabr 1834[…], London) — Böyük Britaniyalı dənizçi, sahibkar, Antarktikada araşdırma aparan iık səyyahlardan biri, ilk dəfə 74°34 ' c.e , keçən şəxs. Onun kəşf etdiyi dəniz (Veddell dənizi) və ada () onun adını daşıyır.
| Ceyms Veddell | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 24 avqust 1787[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 9 sentyabr 1834[…](47 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | tədqiqatçı-səyyah[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatının ilkin çağları
Ceyms Veddellin dəqiq doğum yeri məlum deyildir. Belə düşünülür ki, o Londonda doğulmuşdur. Bəziləri isə (Belçika) və ya doğulduğunu ehtimal edilir. Atası hələ o uşaq olarkən vəfat etmişdir. Veddell 9 yaşında ikən Böyük Britaniya hərbi-dəniz donanmasında qulluğa götürülür. Onun çalışdığı ilk gəmi HMS Swan. olmuşdur. Ancaq altı ay burada çalışdıqdan sonra ticarət donanmasına qəbul olunur. 1810-cu ildə o, yenidən Kral donanmasına qayıdır. İki il çalışdıqdan sonra sükançı vəzifəsinə yüksəlir. Napoleon müharibəsinin bitməsindən sonra hərbi donanmadan tərxis olunur. 1816 ildə yenidən ticarət donanmasına qayıtmışdır. Lit gəmiqayırma şirkətində işləmişdir.
Antarktidaya səfərləri
1820–1821
İlk dəfə Ceyms Veddell 1820 ildə cənuba istiqamətlənir. O, sükançı olaraq Jane gəmisində Avrora adasını axtarmaq məqsədilə Cənubi Atlantika istiqamətində üzür. Onun hədəfi burada suiti ovunu təşkil etmək olmuşdur. Folklend adalarında dayandıqdan sonra Uilyam Smit tərəfindən kəşf edilən Cənubi Şetland adalarında uğurlu ov həyata keçirir. 1821-ci ilin yanvarından aprelə qədər bölgdə ov həyata keçirir. Gəmi suiti dərisi ilə doldurulduqdan sonra onlar Londona qayıdır.
1821–1822
Veddellin Antarktidaya ilk səfəri iqtisadi əhəmiyyət daşıyırdı. Bu səfər olduqca uğurlu olur. Əldə edilən gəlir sayəsində Veddell elədə böyük olmayan 65 tonluq balina ovunu həyata keçirən Beaufoy. gəmisini alır. 1821 ilin sentyabrında Jane gəmisi Veddellin, Beaufoy gəmisi isə Maykl Makleodun rəhbərliyi ilə İngiltərəni tərk edirlər. Oktyabrın sonları artıq onlar Cənubi Şetland adalarına çatırlar. Suitilərin sayının azlığı müşahidə edildiyindən Beaufoy gəmisi yeni ov məskənlərinin aşkarlanması məqsədi yola çıxır. Corc Pauel və bölgəyə gəlməsindən 6 gün sonra Makleod Fil adasından 240 mil aralıda Cənubi Orkney adalarına çatır. 1922-ci ilin fevraında Veddell də adanı ziyarət edərək onun xəriəsini tərtib edir. Martda Jane və Beaufoy gəmiləri Cənubi Georgiyada birləşərək, artıq iyulda İngiltərəyə qayıdırlar. Bu səyahət əvvəlki kimi iatisadi baxımından əlverişli olmasada yeni səyahətin təşkilinə kifayət edir.
1822–1824
Üçüncü syahətində məqsədi yenədə yeni suiti ovu düşərgələrinin aşkarlanması olmumdur. Ancaq bu səfərdə ona ənənvi yollardan kənarda yeni toroaqların mümkün kəşfi bir vəzifə olaraq verilmişdi.
13 sentyabr 1822 ildə Jane və Beaufoy (sonuncusu Mettyu Bristenin rəhbərliyi altında) İgiltərəni tərk etmiş və 12 yanvar 1823 ildə müəyyən qədər Pataqoniyada geçikməklə Cənubi Orkney adalarına gəlib çatır. Veddell Lori adasından bir qədər aralıda yerləşən Seddl adasında yeni suiti növü aşkarlayır. Bu suitilərin üzəri ləkələrlə örtüldüyündən Veddell onları dəniz bəbiri adlandırır. Sonradan isə Leptonychotes weddelli.
Olduqca az sayda suiti aşkarlandığından o, cənuba istiqamət götürür. Onlar qarşıda torpaq aşkarladıqlarını düşündüyündən qarşıya irəliləmək istəsələrdə bu görüntünün aysberq olduğunu müəyyən edirlər. 27 yanvarda Veddell 64°58' c. e çatır. Buradan isə o, Cənubi Orkney və Cənubi Sandviç adaları arasında yerləşın bölgədə yeni torpaq kəşf etmək məqsədilə şimala kurs götürür. 4 fevralda məlum olur ki, bu torpaq byrada yoxdur. Əgər mövcuddursada onu cənubda axtarmaq lazımdır. 17 fevralda onlar 74°34 ' c. e çatırlar. Bu zaman Veddell şimala üz tutur. Ancaq onun dahada irəliləməsi üçün geniş imkanlar mövcud olmuşdur. Səbəb isə yayın isti keçməsi ilə buzlaqların kövrəlməsi olmuşdur.
12 martda gəmilər Cənubi Georgiyaya çatırlar. Oradan isə onlar Folklend adalarına kurs götürülər. Onlar burada qışı keçirərək növbəti yazda Cənubi Şetland adaları ətrafında uğursuz suiti ovu etdikdən sonra 1824 ilin yayında İngiltərəyə qayıdırlar.
Həyatının son illəri
1825 ildə Veddell 1822–1824-cü illər səyahətləri haqqında hesabatını dərc etdirir (ing. A Voyage Towards the South Pole Performed in the Years 1822-1824; Containing an Examination of the Antarctic Sea to the Seventy-Fourth Degree of Latitude: and a Visit to Tierra del Fuego) (ikincisi isə 1827 ildə). On öz hesabatında irriqasiya məsələləri, getdiyi bölgənin təbiəti, suitilərin davamlı ovunun təşkili üçün populyasının qorunmasının vacib olması barədə geniş məlumat vermişdir. Bu yazdıqlarının bəhrəsi olaraq 5 fevral 1827-ci ildə üzvü seçilir.
Antarktikaya səfərundən qayıtdıqdan sonra Jane gəmisinin kapitanı olaraq qalsada bundan sonra heç vaxt suiti ovu ilə məşğul olmur. 1829 ildə Jane gəmisi Azor adaları yaxınlığında qəzaya uğrayır. Gəmi səfərlərə yararsız elan edilir. Bu Veddellin maliyyə vəziyyətinə mənfi təsir göstərir. 1832-ci ilə qədər Eliza gəmisində üzür. Sonradan isə donanmanı tamamən tərk edərək London, Norfolk-stritdə özünə mənzil alaraq burada ömeünün sonuna qədər qalır.
Ceyms Veddell böyük Antarktik araşdırmaçılardan biri olaraq 9 sentyabr 1834-cü ildə 47 yaşında Londonda vəfat etmişdir. O, Sant-Klement Deynsdə dəfn olunmuşdur.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- James Weddell // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Deutsche Nationalbibliothek Record #172444462 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- (eng). The Mariners' Museum. 2012-07-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-31.
- Beau Riffenburgh. Encyclopedia of the Antarctic. — Routledge, 2006. — С. 1049–1051. — ISBN 978–0415970242.
- William James Mills. Exploring polar frontiers : a historical encyclopedia. — ABC-CLIO, Inc, 2003. — P. 684–686. — 844 p. — .
- Raymond John Howgego. Weddell, James // Encyclopedia of Exploration, 1800 to 1850: A Comprehensive Reference Guide to the History and Literature of Exploration, Travel and Colonization Between the Years 1800 and 1850. — Hordern House, 2004. — 690 с. — .
- Peter Saundry. "Weddell, James". The Encyclopedia of Earth. March 27, 2009. June 2, 2015 tarixində . İstifadə tarixi: October 16, 2016.
- (PDF). The Royal Society Of Edinburgh. 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-10-16.
- Ernest Shackleton. INTRODUCTION SOUTH POLAR EXPLORATION IN THE LAST HUNDRED YEARS By HUGH ROBERT MILL, D. Sc., LL. D. // THE HEART OF THE ANTARCTIC. — London, William Heinemann, and Washington, U. S. A., by J. B. Lippincott Company., 1909. — С. xiii.
Mənbə
- "SAMPLE ENTRIES FOR FOUR EXPLORERS" (eng). The Antarctic Circle. İstifadə tarixi: 2015-06-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ceyms Veddell ing James Weddell 24 avqust 1787 Ostende d Qerbi Flandriya 9 sentyabr 1834 London Boyuk Britaniyali denizci sahibkar Antarktikada arasdirma aparan iik seyyahlardan biri ilk defe 74 34 c e kecen sexs Onun kesf etdiyi deniz Veddell denizi ve ada onun adini dasiyir Ceyms VeddellDogum tarixi 24 avqust 1787 1787 08 24 Dogum yeri Ostende d Ostende dairesi d Qerbi Flandriya BelcikaVefat tarixi 9 sentyabr 1834 1834 09 09 47 yasinda Vefat yeri London Ingiltere Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis KralligiFealiyyeti tedqiqatci seyyah d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatinin ilkin caglariCeyms Veddellin deqiq dogum yeri melum deyildir Bele dusunulur ki o Londonda dogulmusdur Bezileri ise Belcika ve ya doguldugunu ehtimal edilir Atasi hele o usaq olarken vefat etmisdir Veddell 9 yasinda iken Boyuk Britaniya herbi deniz donanmasinda qulluga goturulur Onun calisdigi ilk gemi HMS Swan olmusdur Ancaq alti ay burada calisdiqdan sonra ticaret donanmasina qebul olunur 1810 cu ilde o yeniden Kral donanmasina qayidir Iki il calisdiqdan sonra sukanci vezifesine yukselir Napoleon muharibesinin bitmesinden sonra herbi donanmadan terxis olunur 1816 ilde yeniden ticaret donanmasina qayitmisdir Lit gemiqayirma sirketinde islemisdir Antarktidaya seferleri1820 1821 Ilk defe Ceyms Veddell 1820 ilde cenuba istiqametlenir O sukanci olaraq Jane gemisinde Avrora adasini axtarmaq meqsedile Cenubi Atlantika istiqametinde uzur Onun hedefi burada suiti ovunu teskil etmek olmusdur Folklend adalarinda dayandiqdan sonra Uilyam Smit terefinden kesf edilen Cenubi Setland adalarinda ugurlu ov heyata kecirir 1821 ci ilin yanvarindan aprele qeder bolgde ov heyata kecirir Gemi suiti derisi ile doldurulduqdan sonra onlar Londona qayidir 1821 1822 Veddellin Antarktidaya ilk seferi iqtisadi ehemiyyet dasiyirdi Bu sefer olduqca ugurlu olur Elde edilen gelir sayesinde Veddell elede boyuk olmayan 65 tonluq balina ovunu heyata keciren Beaufoy gemisini alir 1821 ilin sentyabrinda Jane gemisi Veddellin Beaufoy gemisi ise Maykl Makleodun rehberliyi ile Ingiltereni terk edirler Oktyabrin sonlari artiq onlar Cenubi Setland adalarina catirlar Suitilerin sayinin azligi musahide edildiyinden Beaufoy gemisi yeni ov meskenlerinin askarlanmasi meqsedi yola cixir Corc Pauel ve bolgeye gelmesinden 6 gun sonra Makleod Fil adasindan 240 mil aralida Cenubi Orkney adalarina catir 1922 ci ilin fevrainda Veddell de adani ziyaret ederek onun xeriesini tertib edir Martda Jane ve Beaufoy gemileri Cenubi Georgiyada birleserek artiq iyulda Ingiltereye qayidirlar Bu seyahet evvelki kimi iatisadi baximindan elverisli olmasada yeni seyahetin teskiline kifayet edir 1822 1824 Jane ve Beaufoy gemileri Veddell denizinde Ucuncu syahetinde meqsedi yenede yeni suiti ovu dusergelerinin askarlanmasi olmumdur Ancaq bu seferde ona enenvi yollardan kenarda yeni toroaqlarin mumkun kesfi bir vezife olaraq verilmisdi 13 sentyabr 1822 ilde Jane ve Beaufoy sonuncusu Mettyu Bristenin rehberliyi altinda Igiltereni terk etmis ve 12 yanvar 1823 ilde mueyyen qeder Pataqoniyada gecikmekle Cenubi Orkney adalarina gelib catir Veddell Lori adasindan bir qeder aralida yerlesen Seddl adasinda yeni suiti novu askarlayir Bu suitilerin uzeri lekelerle ortulduyunden Veddell onlari deniz bebiri adlandirir Sonradan ise Leptonychotes weddelli Veddell suitisi Olduqca az sayda suiti askarlandigindan o cenuba istiqamet goturur Onlar qarsida torpaq askarladiqlarini dusunduyunden qarsiya irelilemek isteselerde bu goruntunun aysberq oldugunu mueyyen edirler 27 yanvarda Veddell 64 58 c e catir Buradan ise o Cenubi Orkney ve Cenubi Sandvic adalari arasinda yerlesin bolgede yeni torpaq kesf etmek meqsedile simala kurs goturur 4 fevralda melum olur ki bu torpaq byrada yoxdur Eger movcuddursada onu cenubda axtarmaq lazimdir 17 fevralda onlar 74 34 c e catirlar Bu zaman Veddell simala uz tutur Ancaq onun dahada irelilemesi ucun genis imkanlar movcud olmusdur Sebeb ise yayin isti kecmesi ile buzlaqlarin kovrelmesi olmusdur 12 martda gemiler Cenubi Georgiyaya catirlar Oradan ise onlar Folklend adalarina kurs goturuler Onlar burada qisi kecirerek novbeti yazda Cenubi Setland adalari etrafinda ugursuz suiti ovu etdikden sonra 1824 ilin yayinda Ingiltereye qayidirlar Heyatinin son illeri1825 ilde Veddell 1822 1824 cu iller seyahetleri haqqinda hesabatini derc etdirir ing A Voyage Towards the South Pole Performed in the Years 1822 1824 Containing an Examination of the Antarctic Sea to the Seventy Fourth Degree of Latitude and a Visit to Tierra del Fuego ikincisi ise 1827 ilde On oz hesabatinda irriqasiya meseleleri getdiyi bolgenin tebieti suitilerin davamli ovunun teskili ucun populyasinin qorunmasinin vacib olmasi barede genis melumat vermisdir Bu yazdiqlarinin behresi olaraq 5 fevral 1827 ci ilde uzvu secilir Antarktikaya seferunden qayitdiqdan sonra Jane gemisinin kapitani olaraq qalsada bundan sonra hec vaxt suiti ovu ile mesgul olmur 1829 ilde Jane gemisi Azor adalari yaxinliginda qezaya ugrayir Gemi seferlere yararsiz elan edilir Bu Veddellin maliyye veziyyetine menfi tesir gosterir 1832 ci ile qeder Eliza gemisinde uzur Sonradan ise donanmani tamamen terk ederek London Norfolk stritde ozune menzil alaraq burada omeunun sonuna qeder qalir Ceyms Veddell boyuk Antarktik arasdirmacilardan biri olaraq 9 sentyabr 1834 cu ilde 47 yasinda Londonda vefat etmisdir O Sant Klement Deynsde defn olunmusdur IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 James Weddell Encyclopaedia Britannica ing Deutsche Nationalbibliothek Record 172444462 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 eng The Mariners Museum 2012 07 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 31 Beau Riffenburgh Encyclopedia of the Antarctic Routledge 2006 S 1049 1051 ISBN 978 0415970242 William James Mills Exploring polar frontiers a historical encyclopedia ABC CLIO Inc 2003 P 684 686 844 p ISBN 1 57607 422 6 Raymond John Howgego Weddell James Encyclopedia of Exploration 1800 to 1850 A Comprehensive Reference Guide to the History and Literature of Exploration Travel and Colonization Between the Years 1800 and 1850 Hordern House 2004 690 s ISBN 9781875567393 Peter Saundry Weddell James The Encyclopedia of Earth March 27 2009 June 2 2015 tarixinde Istifade tarixi October 16 2016 PDF The Royal Society Of Edinburgh 2016 03 04 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 10 16 Ernest Shackleton INTRODUCTION SOUTH POLAR EXPLORATION IN THE LAST HUNDRED YEARS By HUGH ROBERT MILL D Sc LL D THE HEART OF THE ANTARCTIC London William Heinemann and Washington U S A by J B Lippincott Company 1909 S xiii Menbe SAMPLE ENTRIES FOR FOUR EXPLORERS eng The Antarctic Circle Istifade tarixi 2015 06 01