Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cerbe dəniz müharibəsi — 1560-cı ilin may ayında Tunisin Cerbe adası açıq Kapitanı Dərya Piyalə Paşanın komandalağı ilə Osmanlı donanması İspanların bir Xaçlı donanması arasında aparılmış dəniz müharibəsidir. Osmanlıların böyük bir qələbə qazandığı bu müharibədə Səlib gəmilərinin yarısı batırılmışdır.
| Cerbe dəniz müharibəsi | |||
|---|---|---|---|
| Osmanlı müharibələri | |||
 | |||
| Tarix | 1560 | ||
| Yeri | Tunisin Cerbe adası | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
Müharibə öncəsi
Xaçlı donanması və hazırlıqları
1538-ci ildə Prevezedə olan məğlubiyyət və 1541-ci ildə imperator Şarlkenin fəlakətlə nəticələnən Əlcəzair yürüşünün sonra Aralıq dənizinin öndə gələn dəniz qüvvələrinə sahib olan İspaniya və Venesiya dövlətləri, Osmanlılar və müttəfiqləri olan piratları özlərinə böyük bir təhdid olaraq görməyə başladılar. Xüsusilə 1558-ci ildə Piyalə Paşanın Balear adalarına yürüş etməsi və Turqut Rəis ilə birgə İspaniyanın Aralıq dənizi sahillərini zəpt etməsi ilə, İspaniya kralı II Felipe, Papa IV Poldan Trablusgarpın Turqut Rəisdən geri alınması üçün yeni bir Xaçlı donanmasının yaradılmasına qərar verdi.
Bu məqsədlə İspaniya, Papalıq Dövləti, Malta, Genuya, Venesiya və Savoya Hersoqluğunun birləşməsi ilə yaradılan və 100-150 hissə gəmi və təxminən 30 min əsgərdən ibarət olan donanma hazırlandı. Donanmaya Medina-Coeli duka Jan de la Cerdan, qara ordusuna isə İspan zadəganlardan Don Alvaro də Sanda komandanlıq edəcəkdi. Qoşunların baş komandanı isə məşhur admiral Andrea Dorianın qardaşı oğlu Giovanni Andrea Doria olacaqdı.
Səlib donanmasının əsas planı Tunis açıq yer alan və lazım Trablusgarp, istərsə də Tunisə olan məsafəsi baxımından strateji mövqeyə malik Cerbe Adasını ələ keçirmək, sonra Trablusgarpa hücum etmək. Ada ələ keçiriləndə Malta və Siciliya donanmaları burada qoyulub Osmanlı Donanmasının Qərb Dənizinə keçməsi qarşısı alınacaq, bu sayədə hərbi yardım almayacaq olan Əlcəzair daha asan əldə ediləcəkdir.
Messinadan yola çıxan Xaçlı donanması ilk öncə Maltada yerləşdir. Burada pis hava səbəbiylə 2 ay qalan donanma xəstəlik və s. səbəblərlə təxminən 2 min nəfər itki verdi. Fevral 1560-cı ildə Trablusgarpa doğru hərəkətə başladılar və 7 mart 1560-cı ildə Cerbe adasına əsgər çıxarmağa başladılar.
Osmanlı donanması və hazırlıqları
Bu zaman Aralıq dənizindəki ayağa qalxmağın fərqinə varan Trablusgarp bəylərbəyi Turqut Rəis, padşah Qanuni Sultan Süleymana vəziyyəti bildirib lazımı tədbirin görülməsini məruzə etdi. Bir tərəfdə Fars körfəzində Portuqallar ilə mübarizəyə girişən Osmanlı dövlətii, digər tərəfdə hələ ki, padşah yaşayır olmasına baxmayaraq Şahzadə Səlim və Şahzadə Byazid arasında başlayan taxt mübarizəsi ilə çalxalanırdı. Bütün bunlara baxmayaraq Qanunu, kapitanı dərya Piyalə Paşaya əmr verərək vəziyyətə müdaxilə etməsini istədi. Lazımi hazırlıqlar qısa müddətdə tamamlanaraq 86 döyüş gəmisi İstanbuldan hərəkətə başladı. Bu donanmaya Morada Midilli bəylərbəyi Kürdoğlu Muslihiddin Mustafa və Rodos bəylərbəyi Kürdoğlu Əhməd daxil oldular.
7 may 1560-cı ildə Maltaya çatan Piyalə Paşa adaya hücumlar təşkil edib əsir və qənimət əldə etdi. Ardınca Turqut Rəisin etdiyi kəşfiyyat nəticəsində Səlib donanmasının hələ də Cerbede olduğu və Trablusgarpa hücum etmək üçün gözlədiyi öyrənildikdən sonra açılan Cerbe adasına doğru yelkən açıldı.
Piyalə Paşa komandanlığı altındakı donanmanın 11 may 1560-cı ildə Cerbeye çatması Xaçlı qoşunları arasında sürpriz və panika yaratdı, çünki Xaçlıların gözləntisi Osmanlı donanmasının ancaq yaza doğru İstanbuldan səfərə çıxa biləcəyi və o vaxta qədər Trablusgarpın ələ keçiriləcəyi şəklində idi.
Müharibə
14 may 1560-cı ildə mərkəzə Piyalə Paşa, sağ qanadda Kürdoğlu Əhməd bəy və sol qanadda da Kürdoğlu Mustafa bəy komandanlıq edirdi. Xaçlı donanması da bənzər bir düzülüşü tətbiq etdi.
Müharibə top atəşləri ilə başladı. Türk artilleriyasının məqsədəuyğun və təsirli atışları nəticəsində Səlib donanmasında təlaş və xarabazar əlamətləri müşahidə edən Piyalə Paşa, düşmənin üzərinə gedilməsini əmr etdi. Bu manevri görən Xuan de la Cerdan, əlindəki gəmiləri iki qrupa ayırıb bir qismi ilə açıq dənizə hərəkətə başlarkən digər qrupu sahilə yönəltdi. Buna görə də Piyalə Paşa dənizə açılmaq istəyən qrupun üzərinə gedərkən, Kürdoğlu Mustafa bəy quruya doğru yönəldi. Açıq dənizdə səlib donanmasına böyük zərbə vuran Piyalə Paşa, Giovanni Andrea Dorianın donanmasını ələ keçirtdi, lakin kapitan Doria kiçik bir qayıq ilə ağır yaralı halda qaçmağı bacardı. Bu zaman Kürdoğlu Mustafa bəy başçılıq etdiyi qoşunlarla sahilə yanaşmayan Səlib gəmilərinə hücum edib Səlib qoşunlarının mühüm bir qismini təsirsiz hala gətirdi. Dəniz döyüşü Türklərin qəti qələbəsi ilə nəticələndi. İlk günün sonunda müharibənin üstünlüyü tamamilə Piyalə Paşanın əlinə keçmişdi. Bəzi mənbələrdə, Səlib donanmasının ilk gündə itkinin 20 kadırğa və 26 gəmisi olduğu, ertəsi gün quru döyüşləri davam edərkən isə verilən ümumi tələfatın az qala yarısı olduğu bildirilir. Əsgər itkisinin isə 9-18 min arasında dəyişdiyi rəvayət edilir. Müharibənin üçüncü günü Cerbeye çatan Turqut Rəisin qaçmağa çalışarkən tutduğu gəmilərə verdiyi itki və aldığı əsir və qənimətlərlə Səlib donanmasının itkisi büsbütün artmışdır. Alınan əsirlər arasında Giovanni A. Dorianın qaçması ilə başçılığı təhvil alan Don Alvaro de Sande və digər yüksək səviyyəli zabit heyəti var idi. Quru döyüşündə xilas olanların Cerbe qalasına sığınması ilə başlayan mühasirə 3 ay davam etmiş və qalanı müdafiə edən İspan əsgərlərinin təslim olması ilə müharibə tamamilə sona çatmışdır.
Müharibədən sonra
Türk tarixində Cerbe qələbəsindən, Prevezedən sonra gələn ikinci böyük dəniz qələbəsi kimi bəhs edilir. Cerbe qalasının fəthindən təxminən iki ay sonra 27 sentyabr 1560-cı ildə Osmanlı donanması, xaçlılardan ələ keçirilən və məhv edilməyən 28 döyüş gəmisi və 27 nəqliyyat gəmisi ilə bərabər, aralarında düşmən komandirlər Don Alvaro de Sande, general Sanieu de Levia və Sicilya/napoli donanma komandiri Don Xuanın olduğu təxminən 5 min əsir ilə İstanbula qayıtmışdır.
Cerbe müharibəsində qazanılan qələbə ilə Osmanlı İmperiyasının Aralıq dənizində 22 il əvvəl Preveze qələbə ilə başlayan hakimiyyəti zirvə nöqtəsinə çatmışdır. Bir neçə il sonra 1565-ci ildə Osmanlı donanması Rodosdan qaçan Hospitalier cəngavərlərinin yeni bazası olan Malta adasını mühasirəyə almış, ancaq bu dəfə uğurlu olmamışdır. Türklərin dənizlərdəki məğlubedilməzliyi 1571-ci ildə Lepanto faciəsinə qədər davam etmişdir.
Xarici keçidlər
- Cerbe Deniz Savaşı
- Kanuni Sultan Süleyman zamanında olan savaşlar
- Cerbe Deniz Savaşı 2008-04-03 at the Wayback Machine
- Deniz Savaşları
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cerbe deniz muharibesi 1560 ci ilin may ayinda Tunisin Cerbe adasi aciq Kapitani Derya Piyale Pasanin komandalagi ile Osmanli donanmasi Ispanlarin bir Xacli donanmasi arasinda aparilmis deniz muharibesidir Osmanlilarin boyuk bir qelebe qazandigi bu muharibede Selib gemilerinin yarisi batirilmisdir Cerbe deniz muharibesiOsmanli muharibeleriTarix 1560Yeri Tunisin Cerbe adasiMunaqise terefleriOsmanli Imperiyasi IspaniyaKomandan lar Piyale Pasa bilinmirMuharibe oncesiXacli donanmasi ve hazirliqlari 1538 ci ilde Prevezede olan meglubiyyet ve 1541 ci ilde imperator Sarlkenin felaketle neticelenen Elcezair yurusunun sonra Araliq denizinin onde gelen deniz quvvelerine sahib olan Ispaniya ve Venesiya dovletleri Osmanlilar ve muttefiqleri olan piratlari ozlerine boyuk bir tehdid olaraq gormeye basladilar Xususile 1558 ci ilde Piyale Pasanin Balear adalarina yurus etmesi ve Turqut Reis ile birge Ispaniyanin Araliq denizi sahillerini zept etmesi ile Ispaniya krali II Felipe Papa IV Poldan Trablusgarpin Turqut Reisden geri alinmasi ucun yeni bir Xacli donanmasinin yaradilmasina qerar verdi Bu meqsedle Ispaniya Papaliq Dovleti Malta Genuya Venesiya ve Savoya Hersoqlugunun birlesmesi ile yaradilan ve 100 150 hisse gemi ve texminen 30 min esgerden ibaret olan donanma hazirlandi Donanmaya Medina Coeli duka Jan de la Cerdan qara ordusuna ise Ispan zadeganlardan Don Alvaro de Sanda komandanliq edecekdi Qosunlarin bas komandani ise meshur admiral Andrea Dorianin qardasi oglu Giovanni Andrea Doria olacaqdi Selib donanmasinin esas plani Tunis aciq yer alan ve lazim Trablusgarp isterse de Tunise olan mesafesi baximindan strateji movqeye malik Cerbe Adasini ele kecirmek sonra Trablusgarpa hucum etmek Ada ele kecirilende Malta ve Siciliya donanmalari burada qoyulub Osmanli Donanmasinin Qerb Denizine kecmesi qarsisi alinacaq bu sayede herbi yardim almayacaq olan Elcezair daha asan elde edilecekdir Messinadan yola cixan Xacli donanmasi ilk once Maltada yerlesdir Burada pis hava sebebiyle 2 ay qalan donanma xestelik ve s sebeblerle texminen 2 min nefer itki verdi Fevral 1560 ci ilde Trablusgarpa dogru herekete basladilar ve 7 mart 1560 ci ilde Cerbe adasina esger cixarmaga basladilar Osmanli donanmasi ve hazirliqlariBu zaman Araliq denizindeki ayaga qalxmagin ferqine varan Trablusgarp beylerbeyi Turqut Reis padsah Qanuni Sultan Suleymana veziyyeti bildirib lazimi tedbirin gorulmesini meruze etdi Bir terefde Fars korfezinde Portuqallar ile mubarizeye girisen Osmanli dovletii diger terefde hele ki padsah yasayir olmasina baxmayaraq Sahzade Selim ve Sahzade Byazid arasinda baslayan taxt mubarizesi ile calxalanirdi Butun bunlara baxmayaraq Qanunu kapitani derya Piyale Pasaya emr vererek veziyyete mudaxile etmesini istedi Lazimi hazirliqlar qisa muddetde tamamlanaraq 86 doyus gemisi Istanbuldan herekete basladi Bu donanmaya Morada Midilli beylerbeyi Kurdoglu Muslihiddin Mustafa ve Rodos beylerbeyi Kurdoglu Ehmed daxil oldular 7 may 1560 ci ilde Maltaya catan Piyale Pasa adaya hucumlar teskil edib esir ve qenimet elde etdi Ardinca Turqut Reisin etdiyi kesfiyyat neticesinde Selib donanmasinin hele de Cerbede oldugu ve Trablusgarpa hucum etmek ucun gozlediyi oyrenildikden sonra acilan Cerbe adasina dogru yelken acildi Piyale Pasa komandanligi altindaki donanmanin 11 may 1560 ci ilde Cerbeye catmasi Xacli qosunlari arasinda surpriz ve panika yaratdi cunki Xaclilarin gozlentisi Osmanli donanmasinin ancaq yaza dogru Istanbuldan sefere cixa bileceyi ve o vaxta qeder Trablusgarpin ele kecirileceyi seklinde idi Muharibe14 may 1560 ci ilde merkeze Piyale Pasa sag qanadda Kurdoglu Ehmed bey ve sol qanadda da Kurdoglu Mustafa bey komandanliq edirdi Xacli donanmasi da benzer bir duzulusu tetbiq etdi Muharibe top atesleri ile basladi Turk artilleriyasinin meqsedeuygun ve tesirli atislari neticesinde Selib donanmasinda telas ve xarabazar elametleri musahide eden Piyale Pasa dusmenin uzerine gedilmesini emr etdi Bu manevri goren Xuan de la Cerdan elindeki gemileri iki qrupa ayirib bir qismi ile aciq denize herekete baslarken diger qrupu sahile yoneltdi Buna gore de Piyale Pasa denize acilmaq isteyen qrupun uzerine gederken Kurdoglu Mustafa bey quruya dogru yoneldi Aciq denizde selib donanmasina boyuk zerbe vuran Piyale Pasa Giovanni Andrea Dorianin donanmasini ele kecirtdi lakin kapitan Doria kicik bir qayiq ile agir yarali halda qacmagi bacardi Bu zaman Kurdoglu Mustafa bey basciliq etdiyi qosunlarla sahile yanasmayan Selib gemilerine hucum edib Selib qosunlarinin muhum bir qismini tesirsiz hala getirdi Deniz doyusu Turklerin qeti qelebesi ile neticelendi Ilk gunun sonunda muharibenin ustunluyu tamamile Piyale Pasanin eline kecmisdi Bezi menbelerde Selib donanmasinin ilk gunde itkinin 20 kadirga ve 26 gemisi oldugu ertesi gun quru doyusleri davam ederken ise verilen umumi telefatin az qala yarisi oldugu bildirilir Esger itkisinin ise 9 18 min arasinda deyisdiyi revayet edilir Muharibenin ucuncu gunu Cerbeye catan Turqut Reisin qacmaga calisarken tutdugu gemilere verdiyi itki ve aldigi esir ve qenimetlerle Selib donanmasinin itkisi busbutun artmisdir Alinan esirler arasinda Giovanni A Dorianin qacmasi ile basciligi tehvil alan Don Alvaro de Sande ve diger yuksek seviyyeli zabit heyeti var idi Quru doyusunde xilas olanlarin Cerbe qalasina siginmasi ile baslayan muhasire 3 ay davam etmis ve qalani mudafie eden Ispan esgerlerinin teslim olmasi ile muharibe tamamile sona catmisdir Muharibeden sonraTurk tarixinde Cerbe qelebesinden Prevezeden sonra gelen ikinci boyuk deniz qelebesi kimi behs edilir Cerbe qalasinin fethinden texminen iki ay sonra 27 sentyabr 1560 ci ilde Osmanli donanmasi xaclilardan ele kecirilen ve mehv edilmeyen 28 doyus gemisi ve 27 neqliyyat gemisi ile beraber aralarinda dusmen komandirler Don Alvaro de Sande general Sanieu de Levia ve Sicilya napoli donanma komandiri Don Xuanin oldugu texminen 5 min esir ile Istanbula qayitmisdir Cerbe muharibesinde qazanilan qelebe ile Osmanli Imperiyasinin Araliq denizinde 22 il evvel Preveze qelebe ile baslayan hakimiyyeti zirve noqtesine catmisdir Bir nece il sonra 1565 ci ilde Osmanli donanmasi Rodosdan qacan Hospitalier cengaverlerinin yeni bazasi olan Malta adasini muhasireye almis ancaq bu defe ugurlu olmamisdir Turklerin denizlerdeki meglubedilmezliyi 1571 ci ilde Lepanto faciesine qeder davam etmisdir Xarici kecidlerCerbe Deniz Savasi Kanuni Sultan Suleyman zamaninda olan savaslar Cerbe Deniz Savasi 2008 04 03 at the Wayback Machine Deniz Savaslari