Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Cəfər Hacı Şeyx Həsən oğlu Axundov (1878, Nehrəm – 1931, Gəncə) — Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyasına mənsub deputat.
| Cəfər Axundov | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1878 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1931 |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Həsən Mollazadə Gəncəvi |
Həyatı
Cəfər Hacı Şeyx Həsən oğlu Axundov 1878-ci ildə Naxçıvanın Nehrəm kəndində anadan olub. Cəfər ailənin 2-ci uşağı idi.
Atası Hacı Şeyx Həsən Molla İmamqulu oğlu Mollazadə Gəncəvidir. Anası Məşədi Xədicə xanım Cəlil Məhəmmədquluzadənin məşhur "Usta Zeynal" hekayəsinin baş qəhrəmanı Usta Zeynalın qardaşı qızıdır.
Cəfər Axundov təhsilini Gəncə gimnaziyasında alıb. O, erkən yaşlarından siyasətlə maraqlanmağa başlayıb. 1903-cü ildən RSDFP-yə daxil olan "Hümmət" partiyasının menşevik üzvü və Azərbaycanda ilk marksist dərnəklərini quranlardan biri olaraq gizli fəaliyyət göstərib. Qardaşı nəvəsi Rasim Axundovun bildirdiyinə görə, Leninin ona yazdığı məktub onların ailəsində saxlanılırmış və sonralar DTK-dan gələnlər o məktubu aparıblar.
1905-ci ildə Gəncə sənət məktəbi şagirdlərinin nümayişini təşkil etdiyinə görə həbs edilən C. Axundov Gəncədə və Bakıda zindanda yatıb və az sonra Krasnodar (Yekaterinodar) quberniyasına 5 illik sürgünə göndərilib. Atası Hacı Şeyx Həsəni jandarm idarəsinə çağıraraq deyiblər ki, sənin oğlun kafirdir (sosialistləri kafir kimi qələmə verirdilər), halbuki sən axundsan.
1909-cu ildə Parisə mühacirət edən Cəfər Axundov burada rusca nəşr edilən "Musulmanin" jurnalında əməkdaşlıq etmişdir. Məsul redaktorun imzaladığı 15 may 1909-cu il tarixli 49 saylı şəhadətnamədən bilinir ki, o, jurnalın əməkdaşı və təmsilçisidir. Bu jurnalda C. Axundovun bir sıra yazıları nəşr edilib.
Cəfər Axundov 1913-cü ildə Romanovlar sülaləsinin 300 illiyi münasibətiylə Rusiyada verilmiş amnistiyadan sonra ana vətəninə qayıda bilib.
1917-ci ilin fevralında Rusiyada burjua inqilabı baş verdikdən sonra Gəncədə də Kerenskinin Müvəqqəti hökumətini təmsil edən hakimiyyət qurumları fəaliyyətə başlayıb. C. Axundov Gəncə Şəhər Fəhlə və Əsgər Deputatları Şurası sədrinin müavini seçilib.
Həmin ildə Rusiya Müəssislər Məclisinə keçirilən seçkilərdə C. Axundov oraya üzv seçilib. Bu Məclis bir gün fəaliyyət göstərib və Lenin onu qovduqdan sonra fəaliyyətinə xitam verilib. Zaqafqaziyadan seçilmiş deputatlar Tiflisdə toplaşaraq Zaqafqaziyanın müstəqilliyini elan edərək Zaqafqaziya Seymini qurublar. Cəfər Axundov da Seymin Məhəmmədəmin Rəsulzadənin başçılıq etdiyi müsəlman fraksiyasının üzvü olub.
28 may 1918-ci ildə Tiflisdə Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi qəbul edildikdə həm də Azərbaycan Milli Şurasının üzvü olan Cəfər Axundov səsvermədə bitərəf qalıb (müstəqilliyə səs verməyən ikinci deputat isə "İttihad" partiyasının rəhbərlərindən biri Sultanməcid Qənizadə idi).
Milli Şuranın 1 iyun 1918 tarixli sayca dördüncü iclasında Cəfər Axundovun şuraya göndərdiyi 31 may 1918 tarixli, 37 nömrəli məktubu oxundu. O, Hümmət Partiyasından və Milli Şura üzvlüyündən çıxdığını elan etmişdi. Partiya isə onun əvəzinə Qasım bəy Camalbəyovu üzvlüyə namizəd göstərmişdir.
Cəfər Axundov Azərbaycan Cümhuriyyəti dönəmində müstəqil dövlətimizə gəlməyərək Gürcüstanda yaşayıb və bir müddət Borçalı torpaq şöbəsində çalışıb.
1920-ci ildə Azərbaycanın müstəqilliyi rus süngüləri ilə məhv edildikdən sonra C. Axundov Gəncəyə qayıdaraq yerli "Hümmət" (menşevik) partiyasına rəhbərlik edib (Səməd Ağamalıoğlu ilə birlikdə). Ancaq o, sıravi bir partiya işçisi olaraq qalmayıb və gerçək kommunist kimi sovet hakimiyyətinə qarşı olanlarla (ilk növbədə müstəqillik tərəfdarlarıyla) amansız mübarizəyə başlayıb. 4 iyun 1920-ci ildə Gəncədə Fövqəladə Komissiyanın (ÇK-nın) ona verdiyi 35 saylı mandatda oxuyuruq: "Bu mandatı təqdim edən Cəfər Axundov Gəncə şəhərinin müsəlman hissəsinin müvəqqəti komissarı təyin edilir və ona tapşırılmış bölgədə xüsusi sərəncam olanadək inqilabi qayda-qanunu bərpa etmək həvalə edilir".
Azərbaycan xalq daxili işlər komissarı – Gəncə şəhəri üzrə Fövqəladə Komissiyanın sədrinin (Həmid Sultanovun) 1920-ci ilin iyununda imzaladığı 45 saylı başqa bir mandatda isə yazılıb:
"Bu mandatı təqdim edən yol. Cəfər Axundova Gəncə şəhərinin müsəlman hissəsində bəyləri, xanları və banditləri axtarmağa və həbs etməyə səlahiyyət verilir və müqavimət göstərilərsə onlarla inqilab dövrünün qanunlarına əsasən güllələmək də daxil olmaqla rəftar etməyə hüquq verilir. Bütün hərbi və mülki hakimiyyət orqanlarından yol. Cəfər Axundovun üzərinə qoyulmuş vəzifələri yerinə yetirməkdə ona ən geniş yardım göstərmək tələb edilir".
Gəncə fövqəladə komissarının Gəncə şəhər 3-cü sahə komissarına 25 iyun 1920-ci ildə yazdığı 130 saylı məxfi məktubda göstərilir: "Bununla yol. Axundova görkəmli əks-inqilabçıları həbs etmək səlahiyyəti verilib; bu zaman müvəqqəti həbsdə saxlanmalı olan Mikayıl Rəfibəyovdan istifadə etmək gərəkdir, çünki o, ifadə vermək üçün lazımdır və adı keçən komissar Axundovun yanında olacaqdır".
Bu sənədlərdən də göründüyü kimi, 1920-ci ildəki Gəncə üsyanının qan içərisində boğulmasından sonra Cəfər Axundov cəllad Həmid Sultanova üsyançıların tapılıb məhv edilməsində əlindən gələn yardımı edib.
Sonrakı illərdə C. Axundov Azərneftdə mühəndis vəzifəsində çalışıb. Ancaq qədirbilməz bolşeviklər kommunist partiyası qarşısındakı xidmətlərini unudaraq 1928-ci ildə onu "nərimanovçu" damğası ilə partiyadan qovublar.
Cəfər Axundov 1931-ci ildə Gəncə şəhərində vəfat edib və atasının sərdabəsində dəfn edilib.
İstinadlar
- "Zaqafqaziya Seyminin müsəlman fraksiyası və Azərbaycan Milli Şurası iclaslarının protokolları 1918-ci il". 2022-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-24. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
Mənbə
- , Zaqafqaziya Seyminin üzvü CƏFƏR AXUNDOV, 525-ci qəzet, 23.03.2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Cefer Haci Seyx Hesen oglu Axundov 1878 Nehrem 1931 Gence Zaqafqaziya Seyminin muselman fraksiyasina mensub deputat Cefer AxundovSexsi melumatlarDogum tarixi 1878Dogum yeri Nehrem AzerbaycanVefat tarixi 1931Vefat yeri Gence Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIAtasi Hesen Mollazade GenceviHeyatiCefer Haci Seyx Hesen oglu Axundov 1878 ci ilde Naxcivanin Nehrem kendinde anadan olub Cefer ailenin 2 ci usagi idi Atasi Haci Seyx Hesen Molla Imamqulu oglu Mollazade Gencevidir Anasi Mesedi Xedice xanim Celil Mehemmedquluzadenin meshur Usta Zeynal hekayesinin bas qehremani Usta Zeynalin qardasi qizidir Cefer Axundov tehsilini Gence gimnaziyasinda alib O erken yaslarindan siyasetle maraqlanmaga baslayib 1903 cu ilden RSDFP ye daxil olan Hummet partiyasinin mensevik uzvu ve Azerbaycanda ilk marksist derneklerini quranlardan biri olaraq gizli fealiyyet gosterib Qardasi nevesi Rasim Axundovun bildirdiyine gore Leninin ona yazdigi mektub onlarin ailesinde saxlanilirmis ve sonralar DTK dan gelenler o mektubu apariblar 1905 ci ilde Gence senet mektebi sagirdlerinin numayisini teskil etdiyine gore hebs edilen C Axundov Gencede ve Bakida zindanda yatib ve az sonra Krasnodar Yekaterinodar quberniyasina 5 illik surgune gonderilib Atasi Haci Seyx Heseni jandarm idaresine cagiraraq deyibler ki senin oglun kafirdir sosialistleri kafir kimi qeleme verirdiler halbuki sen axundsan 1909 cu ilde Parise muhaciret eden Cefer Axundov burada rusca nesr edilen Musulmanin jurnalinda emekdasliq etmisdir Mesul redaktorun imzaladigi 15 may 1909 cu il tarixli 49 sayli sehadetnameden bilinir ki o jurnalin emekdasi ve temsilcisidir Bu jurnalda C Axundovun bir sira yazilari nesr edilib Cefer Axundov 1913 cu ilde Romanovlar sulalesinin 300 illiyi munasibetiyle Rusiyada verilmis amnistiyadan sonra ana vetenine qayida bilib 1917 ci ilin fevralinda Rusiyada burjua inqilabi bas verdikden sonra Gencede de Kerenskinin Muveqqeti hokumetini temsil eden hakimiyyet qurumlari fealiyyete baslayib C Axundov Gence Seher Fehle ve Esger Deputatlari Surasi sedrinin muavini secilib Hemin ilde Rusiya Muessisler Meclisine kecirilen seckilerde C Axundov oraya uzv secilib Bu Meclis bir gun fealiyyet gosterib ve Lenin onu qovduqdan sonra fealiyyetine xitam verilib Zaqafqaziyadan secilmis deputatlar Tiflisde toplasaraq Zaqafqaziyanin musteqilliyini elan ederek Zaqafqaziya Seymini qurublar Cefer Axundov da Seymin Mehemmedemin Resulzadenin basciliq etdiyi muselman fraksiyasinin uzvu olub 28 may 1918 ci ilde Tiflisde Azerbaycanin Istiqlal Beyannamesi qebul edildikde hem de Azerbaycan Milli Surasinin uzvu olan Cefer Axundov sesvermede biteref qalib musteqilliye ses vermeyen ikinci deputat ise Ittihad partiyasinin rehberlerinden biri Sultanmecid Qenizade idi Milli Suranin 1 iyun 1918 tarixli sayca dorduncu iclasinda Cefer Axundovun suraya gonderdiyi 31 may 1918 tarixli 37 nomreli mektubu oxundu O Hummet Partiyasindan ve Milli Sura uzvluyunden cixdigini elan etmisdi Partiya ise onun evezine Qasim bey Camalbeyovu uzvluye namized gostermisdir Cefer Axundov Azerbaycan Cumhuriyyeti doneminde musteqil dovletimize gelmeyerek Gurcustanda yasayib ve bir muddet Borcali torpaq sobesinde calisib 1920 ci ilde Azerbaycanin musteqilliyi rus sunguleri ile mehv edildikden sonra C Axundov Genceye qayidaraq yerli Hummet mensevik partiyasina rehberlik edib Semed Agamalioglu ile birlikde Ancaq o siravi bir partiya iscisi olaraq qalmayib ve gercek kommunist kimi sovet hakimiyyetine qarsi olanlarla ilk novbede musteqillik terefdarlariyla amansiz mubarizeye baslayib 4 iyun 1920 ci ilde Gencede Fovqelade Komissiyanin CK nin ona verdiyi 35 sayli mandatda oxuyuruq Bu mandati teqdim eden Cefer Axundov Gence seherinin muselman hissesinin muveqqeti komissari teyin edilir ve ona tapsirilmis bolgede xususi serencam olanadek inqilabi qayda qanunu berpa etmek hevale edilir Azerbaycan xalq daxili isler komissari Gence seheri uzre Fovqelade Komissiyanin sedrinin Hemid Sultanovun 1920 ci ilin iyununda imzaladigi 45 sayli basqa bir mandatda ise yazilib Bu mandati teqdim eden yol Cefer Axundova Gence seherinin muselman hissesinde beyleri xanlari ve banditleri axtarmaga ve hebs etmeye selahiyyet verilir ve muqavimet gosterilerse onlarla inqilab dovrunun qanunlarina esasen gullelemek de daxil olmaqla reftar etmeye huquq verilir Butun herbi ve mulki hakimiyyet orqanlarindan yol Cefer Axundovun uzerine qoyulmus vezifeleri yerine yetirmekde ona en genis yardim gostermek teleb edilir Gence fovqelade komissarinin Gence seher 3 cu sahe komissarina 25 iyun 1920 ci ilde yazdigi 130 sayli mexfi mektubda gosterilir Bununla yol Axundova gorkemli eks inqilabcilari hebs etmek selahiyyeti verilib bu zaman muveqqeti hebsde saxlanmali olan Mikayil Refibeyovdan istifade etmek gerekdir cunki o ifade vermek ucun lazimdir ve adi kecen komissar Axundovun yaninda olacaqdir Bu senedlerden de gorunduyu kimi 1920 ci ildeki Gence usyaninin qan icerisinde bogulmasindan sonra Cefer Axundov cellad Hemid Sultanova usyancilarin tapilib mehv edilmesinde elinden gelen yardimi edib Sonraki illerde C Axundov Azerneftde muhendis vezifesinde calisib Ancaq qedirbilmez bolsevikler kommunist partiyasi qarsisindaki xidmetlerini unudaraq 1928 ci ilde onu nerimanovcu damgasi ile partiyadan qovublar Cefer Axundov 1931 ci ilde Gence seherinde vefat edib ve atasinin serdabesinde defn edilib Istinadlar Zaqafqaziya Seyminin muselman fraksiyasi ve Azerbaycan Milli Surasi iclaslarinin protokollari 1918 ci il 2022 05 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 24 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Menbe Zaqafqaziya Seyminin uzvu CEFER AXUNDOV 525 ci qezet 23 03 2011