Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cəlil Kiyekbayev (rus. Джали́ль Гиния́тович Киекба́ев; 25 oktyabr 1911 – 19 mart 1968, Ufa, RSFSR, Başqırd MSSR, SSRİ) — başqırd əsilli SSRİ alimi, türkoloq, Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasında elm və ali təhsil təşkilatçısı, professor, yazıçı. SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü olan Kiyekbayev başqırd dilçiliyinin, Ural-Altay dilində təhsil verən və Başqırd məktəbinin yaradıcısıdır.
| Cəlil Kiyekbayev | |
|---|---|
| Джали́ль Гиния́тович Киекба́ев | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Ufa quberniyası, Rusiya İmperiyası |
| Vəfat tarixi | (56 yaşında) |
| Vəfat yeri | Ufa, Başqırd MSSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı | SSRİ |
| Uşaqları | Murad Cəlil İskander Cəlil İlyas Cəlil Zuqra Cəlil |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | Alim |
| Elmi dərəcəsi | |
| Partiyası | |
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Cəlil Kiyekbayev 25 oktyabr 1911-ci ildə Başqırdıstanın Qafuri rayonunun Karan-Elga kəndində kəndli ailəsində doğulmuşdur. İlk təhsilini Makarovo kəndindəki məktəbdə başa vurdu. Daha sonra Moskva Dövlət Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutunun Alman filologiyası fakültəəsini bitirdi. Müəllim kimi fəaliyyət göstərib, müxtəlif orta məktəblərdə və ali məktəblərdə xarici dillərdən dərs demişdir. 1943-1944 illəri arasında Başqırd Nəşriyyat Evində baş redaktor vəzifəsində işləmişdir.
1948-ci ildə "Başqırd ədəbiyyatı dili" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etdi və Başqırdıstan Dövlət Pedaqoji İnstitutunda işə başladı. Bu dövrdə SSRİ Elmlər Akademiyasının həmkarı, türkoloq Nikolay Dmitrievin Kiyekbayevin elmi görüşlərinin formalaşmasında rolu olmuşdur. 1951–1968-ci illərdə Başqırd dilçilik kafedrasında, daha sonra Pedaqoji İnstitutda və Başqırdıstan Dövlət Universitetində müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. 1957-ci ildən 1961-ci ilə qədər Başqırd Dövlət Akademik İşlər Akademiyasının vəzifəsini icra etdi. 1960-cı ildə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etdi və 1961-ci ildə professor adını aldı.
1966-cı ildə "Müasir başqırd ədəbi dilinin lüğəti və frazeologiyası" fundamental əsərini nəşr etdirmişdir. Monoqrafiyada rus, ərəb, fars və digər dillərdən leksik mənimsəmə məsələlərinə də xüsusi diqqət yetirilmişdir. Elə həmin il tələbələri üçün qrammatika mövzusunda başqa bir kitab nəşr etdi. Bu kitab Başqırdıstan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsi və yaradılan pedaqoji institutların tələbələri üçün ilk dərslik olmuşdur.
1967-ci ildə Moskvada Türk Dilçiliyinə həsr olunmuş simpoziumda Cəlil Kiyekbayev alimləri türk və Ural-Altay dilləri arasındakı əlaqəni sübut edən əsərinin əsas məzmunu ilə tanış etdiyi məruzə ilə çıxış etdi. Qızğın müzakirələrdən sonra elm adamları onun nəticələri ilə razılaşdılar.
Cəlil Kiyekbayev müxtəlif ictimai işlərə başçılıq etmişdir. Asiya və Afrika Xalqlarının Həmrəylik Təşkilatının Sovet üzvü idi.
Ailəsi
Cəlil Kiyekbayevin üç oğlu İsgəndər, İlyas və Murad və Zuqra adlı bir qızı var. Ən kiçik oğlu sosioloq, beşinci çağırış Dövlət Dumasının üzvü Murad Kiyekbayevdir. Murad Kiyekbayev Başqırdıstanda tanınmış ictimai alimdir. Qızı Zuqra Kiyekbayeva isə pedaqoji elmlər namizədi, M. Akmulla adına Başqırdıstan Dövlət Pedaqoji Universitetinin pedaqogika kafedrasının dosentidir. Cəlil Kiyekbayev 19 mart 1968-ci ildə Ufada vəfat etmişdir.
İstinadlar
- Gabdulxay Axatov, Зайнуллин М. В. Видный башкирский языковед (К 60-летию со дня рождения Дж. Г. Киекбаева). - "Кызыл таң", Уфа, 1971, 25 Ekim (на татарском языке)
Ədəbiyyat
- Зәкиев М. З. Дәртле йыр. Өфө, 1974;
- Сөләймәнов Ә.М. Халыҡ ижадынан һут алып: Жәлил Кейекбаевтың "Туғандар һәм таныштар" романында фольклор башланғыстары. Өфө, 2000;
- Профессор Джалиль Гиниятович Киекбаев и его вклад в развитие Урало-алтайской и тюркской филологии: материалы Междунар. науч.-практ. конф. Уфа, 2011.
- Ученый и писатель Джалиль Гиниятович Киекбаев. Библиография. Уфа. БашГУ, 2011. .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Celil Kiyekbayev rus Dzhali l Giniya tovich Kiekba ev 25 oktyabr 1911 19 mart 1968 Ufa RSFSR Basqird MSSR SSRI basqird esilli SSRI alimi turkoloq Basqird Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinda elm ve ali tehsil teskilatcisi professor yazici SSRI Yazicilar Ittifaqinin uzvu olan Kiyekbayev basqird dilciliyinin Ural Altay dilinde tehsil veren ve Basqird mektebinin yaradicisidir Celil KiyekbayevDzhali l Giniya tovich Kiekba evDogum tarixi 15 oktyabr 1911Dogum yeri Ufa quberniyasi Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 19 mart 1968 56 yasinda Vefat yeri Ufa Basqird MSSR SSRIVetendasligi SSRIUsaqlari Murad Celil Iskander Celil Ilyas Celil Zuqra CelilTehsiliFealiyyeti AlimElmi derecesi filologiya elmleri doktoruPartiyasi Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiMukafatlari Lenin ordeni Seref nisani ordeni Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiCelil Kiyekbayev 25 oktyabr 1911 ci ilde Basqirdistanin Qafuri rayonunun Karan Elga kendinde kendli ailesinde dogulmusdur Ilk tehsilini Makarovo kendindeki mektebde basa vurdu Daha sonra Moskva Dovlet Pedaqoji Xarici Diller Institutunun Alman filologiyasi fakulteesini bitirdi Muellim kimi fealiyyet gosterib muxtelif orta mekteblerde ve ali mekteblerde xarici dillerden ders demisdir 1943 1944 illeri arasinda Basqird Nesriyyat Evinde bas redaktor vezifesinde islemisdir 1948 ci ilde Basqird edebiyyati dili movzusunda namizedlik dissertasiyasini mudafie etdi ve Basqirdistan Dovlet Pedaqoji Institutunda ise basladi Bu dovrde SSRI Elmler Akademiyasinin hemkari turkoloq Nikolay Dmitrievin Kiyekbayevin elmi goruslerinin formalasmasinda rolu olmusdur 1951 1968 ci illerde Basqird dilcilik kafedrasinda daha sonra Pedaqoji Institutda ve Basqirdistan Dovlet Universitetinde muxtelif vezifelerde calismisdir 1957 ci ilden 1961 ci ile qeder Basqird Dovlet Akademik Isler Akademiyasinin vezifesini icra etdi 1960 ci ilde doktorluq dissertasiyasini mudafie etdi ve 1961 ci ilde professor adini aldi 1966 ci ilde Muasir basqird edebi dilinin lugeti ve frazeologiyasi fundamental eserini nesr etdirmisdir Monoqrafiyada rus ereb fars ve diger dillerden leksik menimseme meselelerine de xususi diqqet yetirilmisdir Ele hemin il telebeleri ucun qrammatika movzusunda basqa bir kitab nesr etdi Bu kitab Basqirdistan Dovlet Universitetinin filologiya fakultesi ve yaradilan pedaqoji institutlarin telebeleri ucun ilk derslik olmusdur 1967 ci ilde Moskvada Turk Dilciliyine hesr olunmus simpoziumda Celil Kiyekbayev alimleri turk ve Ural Altay dilleri arasindaki elaqeni subut eden eserinin esas mezmunu ile tanis etdiyi meruze ile cixis etdi Qizgin muzakirelerden sonra elm adamlari onun neticeleri ile razilasdilar Celil Kiyekbayev muxtelif ictimai islere basciliq etmisdir Asiya ve Afrika Xalqlarinin Hemreylik Teskilatinin Sovet uzvu idi AilesiCelil Kiyekbayevin uc oglu Isgender Ilyas ve Murad ve Zuqra adli bir qizi var En kicik oglu sosioloq besinci cagiris Dovlet Dumasinin uzvu Murad Kiyekbayevdir Murad Kiyekbayev Basqirdistanda taninmis ictimai alimdir Qizi Zuqra Kiyekbayeva ise pedaqoji elmler namizedi M Akmulla adina Basqirdistan Dovlet Pedaqoji Universitetinin pedaqogika kafedrasinin dosentidir Celil Kiyekbayev 19 mart 1968 ci ilde Ufada vefat etmisdir IstinadlarGabdulxay Axatov Zajnullin M V Vidnyj bashkirskij yazykoved K 60 letiyu so dnya rozhdeniya Dzh G Kiekbaeva Kyzyl tan Ufa 1971 25 Ekim na tatarskom yazyke EdebiyyatZәkiev M Z Dәrtle jyr Өfo 1974 Solәjmәnov Ә M Halyҡ izhadynan һut alyp Zhәlil Kejekbaevtyn Tugandar һәm tanyshtar romanynda folklor bashlangystary Өfo 2000 Professor Dzhalil Giniyatovich Kiekbaev i ego vklad v razvitie Uralo altajskoj i tyurkskoj filologii materialy Mezhdunar nauch prakt konf Ufa 2011 Uchenyj i pisatel Dzhalil Giniyatovich Kiekbaev Bibliografiya Ufa BashGU 2011 ISBN 978 5 9613 0167 0