Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cığalı təcnis – qoşma qəlibi üzərində yaradılan, lakin hər bəndin ikinci misrasından sonraya cığa kimi cinas bayatı əlavə olunan təcnis növü.
Cığalı təcnis aşıq poeziyasının mürəkkəb və son dərəcə melodik şəkillərindən biridir. Təcnisin ilk iki misarasından sonra çığa gəlir. "Cığa" burada yaraşıq, bəzək mənasında işlədilir. Cığalı təcnisin uyğun bəndindəki ilk iki misra hansı cinasın üzərində qurulursa, oraya daxil edilən cığa-bayatı da həmin cinas üstündə olmalıdır. Cığa vəzifəsi yerinə yetirən cinas bayatı arasına daxil olduğu təcnis bəndinin məzmunu ilə yaxından səsləşməli, oradakı poetik qənaəti daha da qüvvətləndirməlidir. Cığa-bayatının qafiyələri də təcnisin qafiyələri kimi cinas olur. Əsas mətnlə cığa arasında qafiyə fərqi olsa da, məna, məzmun baxımından onlar bir-birini davam etdirir və tamamlayırlar. Bir sıra hallarda təcnislə cığanın qafiyələri də eyni olur. Məsələn:
Həqiqətin elmi dəryadan dərin,
Naşı qəvvas orda bil, üzə bilməz!
Mən aşiqəm, üz barı,
Canan gəldi üz barı.
Azad bağda gül açıb,
Nazlı dilbər, üz, barı!
Kamil bağban açıb bağların dərin,
Namərdlər bağlardan gül üzə bilməz!
Mərifət lazımdır ata-anadan,
Gərək ki, dərk etsin hər ağlı nadan.
Aşıq deyər nə danə,
Sirrin vermə nadanə!
Axtardım nə gül tapdım,
Viran bağda nə danə.
Könül tapıb həmdəmini nə danə,
Ölüncən ayrılmaz, əl üzə bilməz.
Cavanam, bu yerdə gözəldir halım,
Dərs verib mənə də dərin bir alim.
Mən aşiqəm, alimdir,
Zaman mənə alimdir.
Gözüm gördü, şad oldum,
Azad ana elimdir.
Gül-çiçəkdə bəzənibdir mahalım,
Xəzan poza bilməz, yel üzə bilməz!
Azərbaycan aşıqları arasında cığalı təcnislərə daha çox Aşıq Alının, Aşıq Ələsgərin, Həsən Xəyallının, Sərraf Şiruyənin yaradıcılığında rast gəlinir.
İstinadlar
- Elçin. Seçilmiş əsərləri. 10 cilddə. IX cild. Bakı: ÇİNAR-ÇAP, 2005, səh.496-497
Mənbə
- Elçin. Seçilmiş əsərləri. 10 cilddə. IX cild. Bakı: ÇİNAR-ÇAP, 2005, 509 səh.
- Tariyel Məmmədov. İzahlı saz-söz lüğəti. Bakı: Elmin İnkişafı Fondu, 2015, səh.25.
Xarici keçidlər
- Məhərrəm Qasımlı, Mahmud Allahmanlı. Aşıq şeirinin poetik biçimləri və çeşidləri
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cigali tecnis qosma qelibi uzerinde yaradilan lakin her bendin ikinci misrasindan sonraya ciga kimi cinas bayati elave olunan tecnis novu Cigali tecnis asiq poeziyasinin murekkeb ve son derece melodik sekillerinden biridir Tecnisin ilk iki misarasindan sonra ciga gelir Ciga burada yarasiq bezek menasinda isledilir Cigali tecnisin uygun bendindeki ilk iki misra hansi cinasin uzerinde qurulursa oraya daxil edilen ciga bayati da hemin cinas ustunde olmalidir Ciga vezifesi yerine yetiren cinas bayati arasina daxil oldugu tecnis bendinin mezmunu ile yaxindan seslesmeli oradaki poetik qenaeti daha da quvvetlendirmelidir Ciga bayatinin qafiyeleri de tecnisin qafiyeleri kimi cinas olur Esas metnle ciga arasinda qafiye ferqi olsa da mena mezmun baximindan onlar bir birini davam etdirir ve tamamlayirlar Bir sira hallarda tecnisle ciganin qafiyeleri de eyni olur Meselen Heqiqetin elmi deryadan derin Nasi qevvas orda bil uze bilmez Men asiqem uz bari Canan geldi uz bari Azad bagda gul acib Nazli dilber uz bari Kamil bagban acib baglarin derin Namerdler baglardan gul uze bilmez Merifet lazimdir ata anadan Gerek ki derk etsin her agli nadan Asiq deyer ne dane Sirrin verme nadane Axtardim ne gul tapdim Viran bagda ne dane Konul tapib hemdemini ne dane Oluncen ayrilmaz el uze bilmez Cavanam bu yerde gozeldir halim Ders verib mene de derin bir alim Men asiqem alimdir Zaman mene alimdir Gozum gordu sad oldum Azad ana elimdir Gul cicekde bezenibdir mahalim Xezan poza bilmez yel uze bilmez Azerbaycan asiqlari arasinda cigali tecnislere daha cox Asiq Alinin Asiq Elesgerin Hesen Xeyallinin Serraf Siruyenin yaradiciliginda rast gelinir IstinadlarElcin Secilmis eserleri 10 cildde IX cild Baki CINAR CAP 2005 seh 496 497MenbeElcin Secilmis eserleri 10 cildde IX cild Baki CINAR CAP 2005 509 seh Tariyel Memmedov Izahli saz soz lugeti Baki Elmin Inkisafi Fondu 2015 seh 25 Xarici kecidlerMeherrem Qasimli Mahmud Allahmanli Asiq seirinin poetik bicimleri ve cesidleri