Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Böyükdüz maili-düzənliyi — Şərur maili düzənliyindən şərqdə Qarabağlar-Xok-Tazı uçan yüksəkliyi ilə Duzdağ tirəsi arasında yerləşir. Bu düzənliyin orta yüksəkliyi 800 m-ə qədərdir. İqlimin və hidroloji şəraitin təsiri nəticəsində Böyükdüz su mənbələrindən məhrum olmaqla təbii şoranlaşmaya məruz qalmışdır. Düzənlik əkinçilikdə az istifadə edilir. Buna səbəb yuxarıda deyildiyi kimi təbii şorlaşma və suvarma suyunun olmamasıdır.
Ümumi məlumat
Böyükdüz Naxçıvan MR ərazisində olan geniş düzənlik sahələrdən biridir. Şimaldan cənuba doğru 19-20 km-ə qədər uzanan bu düzün orta enliliyi 10 km-ə çatır. Düzənlik yuxarı Dördüncü dövrün allüvial-prolüvial çöküntülərindən təşkil olunmuşdur. Onun mərkəzi hissəsi demək olar ki, parçalanmamışdır. Böyükdüzün Kor Osman düzənliyindən şərqə olan hissəsini kiçik təpəciklər, şimal-qərb hissəsini isə quru dərələr zəif parçalamışdır. Böyükdüzün torpaq örtüyü şimalda boz ibtidai, mərkəz hissəsində isə boz torpaqlardan ibarətdir.
Bitki örtüyü
Düzənliyin şimalında öldürgənə, qara şorana, kəngizə, çiçəkli şoravçəyə rast gəlmək mümkündür. Mərkəz hissədə sirkən, şoran, öldürgən, dəvətikanı, efemer bitkilər, kəvər, çoğan, süddəyən, nadir hallarda üzərlik, heliotrop və başqa bitkilər bitir. Cənuba doğru getdikcə burada kəngiz və sirkən kolları daha da artır. Böyükdüz qış otlağı kimi respublikanın digər qış otlaqlarından bitki tərkibi etibarilə yoxsuldur. Buranın bitkiləri əsasən efemer və efemeroidlərdən ibarət olduğundan ilin yağışlı dövlərində (yazda və payızda) yaşıllaşır, inkişaf edir. Burada kserofit bitkilər üstünlük təşkil edir. Böyükdüzdə səhra bitkiləri talalar halında şoranlı, gilli sahələrdə yayılmışdır. Bu bitkilərin tərkibində buğdayi bozaq, düzənli bozaq, efemerlər, qış otu və başqa quraqlıq sevən bitkilər daha çoxdur. Yovşanlı yarımsəhralarda başlıca olaraq adi yovşan, iyli yovşan, qırtıc, dişə və başqaları yayılmışdır. Şiddətli şoranlaşmış düzən sahələrdə talalar şəklində qaraşoran bitkilər qrupu bitir. Relyef quruluşundan, şoranlaşma dərəcəsindən və su rejimindən asılı olaraq şoranlıq bitkiləri ayrı-ayrı sahələrdə ya qarışıq şəkildə, yaxud da eynicinsli senozlar halında inkişaf edir.
Heyvandarlıq
Böyükdüz qışlağında hər il on minlərlə qoyun saxlanılırdı. Sürüləri suvarmaq üçün buraya 22 km uzunluğunda su kəməri çəkilmişdi. Qışda və yazın əvvəllərində burada olan heyvanları yemlə təmin etməkdən ötrü 30-40 km-lik məsafədən buraya yem daşınırdı.
İstinadlar
- Feyruz Bağırov. Naxçıvanın təbii sərvətləri. Naxçıvan-2008. səh.12
- Səfərəli Babayev. Naxçıvan Muxtar Respublikasının coğrafiyası. Elm-1999
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Boyukduz Boyukduz maili duzenliyi Serur maili duzenliyinden serqde Qarabaglar Xok Tazi ucan yuksekliyi ile Duzdag tiresi arasinda yerlesir Bu duzenliyin orta yuksekliyi 800 m e qederdir Iqlimin ve hidroloji seraitin tesiri neticesinde Boyukduz su menbelerinden mehrum olmaqla tebii soranlasmaya meruz qalmisdir Duzenlik ekincilikde az istifade edilir Buna sebeb yuxarida deyildiyi kimi tebii sorlasma ve suvarma suyunun olmamasidir Umumi melumatBoyukduz Naxcivan MR erazisinde olan genis duzenlik sahelerden biridir Simaldan cenuba dogru 19 20 km e qeder uzanan bu duzun orta enliliyi 10 km e catir Duzenlik yuxari Dorduncu dovrun alluvial proluvial cokuntulerinden teskil olunmusdur Onun merkezi hissesi demek olar ki parcalanmamisdir Boyukduzun Kor Osman duzenliyinden serqe olan hissesini kicik tepecikler simal qerb hissesini ise quru dereler zeif parcalamisdir Boyukduzun torpaq ortuyu simalda boz ibtidai merkez hissesinde ise boz torpaqlardan ibaretdir Bitki ortuyuDuzenliyin simalinda oldurgene qara sorana kengize cicekli soravceye rast gelmek mumkundur Merkez hissede sirken soran oldurgen devetikani efemer bitkiler kever cogan suddeyen nadir hallarda uzerlik heliotrop ve basqa bitkiler bitir Cenuba dogru getdikce burada kengiz ve sirken kollari daha da artir Boyukduz qis otlagi kimi respublikanin diger qis otlaqlarindan bitki terkibi etibarile yoxsuldur Buranin bitkileri esasen efemer ve efemeroidlerden ibaret oldugundan ilin yagisli dovlerinde yazda ve payizda yasillasir inkisaf edir Burada kserofit bitkiler ustunluk teskil edir Boyukduzde sehra bitkileri talalar halinda soranli gilli sahelerde yayilmisdir Bu bitkilerin terkibinde bugdayi bozaq duzenli bozaq efemerler qis otu ve basqa quraqliq seven bitkiler daha coxdur Yovsanli yarimsehralarda baslica olaraq adi yovsan iyli yovsan qirtic dise ve basqalari yayilmisdir Siddetli soranlasmis duzen sahelerde talalar seklinde qarasoran bitkiler qrupu bitir Relyef qurulusundan soranlasma derecesinden ve su rejiminden asili olaraq soranliq bitkileri ayri ayri sahelerde ya qarisiq sekilde yaxud da eynicinsli senozlar halinda inkisaf edir HeyvandarliqBoyukduz qislaginda her il on minlerle qoyun saxlanilirdi Suruleri suvarmaq ucun buraya 22 km uzunlugunda su kemeri cekilmisdi Qisda ve yazin evvellerinde burada olan heyvanlari yemle temin etmekden otru 30 40 km lik mesafeden buraya yem dasinirdi IstinadlarFeyruz Bagirov Naxcivanin tebii servetleri Naxcivan 2008 seh 12 Sefereli Babayev Naxcivan Muxtar Respublikasinin cografiyasi Elm 1999