Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bosniya və Herseqovinada xorvatlar - ölkə ərazisində dövlətin üç əsas xalqından birini təşkil edir. Bosniya və Herseqovina ərazisində xorvatların dəqiq sayı İkinci Dünya müharibəsindən sonra məlum deyildir. Yuqoslaviya ərazisində müharibə, XX əsrin 90-cı illərində etnik təmizləmə nəticəsindı Bosniya və Herseqovina ərazisində xorvatların sayı azalmışdır. Hazırda Bosniya və Herseqovina ərazisində 600 000 xorvat yaşayır. Rəsmi məlumata görə Bosniya və Herseqovina əhalisinin 14,3 % xorvatlardır.
Tarixi
Müasir bosniya ərazisində xorvatlar VII əsrdə peyda olmuşlar. Bosniya və Xorvatiya ərazisində Pannoniya və Dalmasiya knyazlıqları peyda olmuşdur. 925-ci ildə xorvat kralı I Tomislav onları vahid bir krallıqda birləşdirmişdir. 1102-ci ildə isə Xorvatiya Macarıstanla birlışir. Burada iki krallıq bir hökmdar tərəfindən idarə edilirdi. Kral xorvat ərazilərinə macarları köçürməməyi üzərinə götürür və xorvatlara daxili müstəqillik verir. Türklər Balkan yarımadasına gəldikdən sonra uzun zaman Bosniya və Herseqovina Osmanlı imperiyasının tərkibində qalır. Bundan sonra xorvatların bir qismi islamı qəbul edir, bir qismi isə Macarıstana qaçır. Milli şüur inkişaf etdikdən sonra xalqın vahid dövlətfə birləşdirilməsi ideası ortaya atılır. 1939-cu ildə Yuqoslaviya krallığı təsis edilərkən Bosniyanın bir qism əraziləri Xorvat banovinasının tərkibinə keçir. 1941-ci ildə Bosniya və Herseqovinanın ərazisi Müstəqil Xorvatiya Respublikasınln tərkibinə keçir.
Bosniya xorvatlarının sayı
Bosniya və Herseqovina ərazisində ilk siyahıya alınma Avstriya-Macarıtamın tərkibinə keçdikdən sonra 1879-cu ildə aparılmışdır. İki dəfə isə Yuqoslaviya hökuməti tərəfindən Birinci Dünya müharibəsindən sonra aparılmışdır. Bu siyahıya alınmalar onu göstərir ki, xorvatların sayı bu dönəmdə iki dəfə artmışdır. Bosniya müharibəsinə qədər əhalinin 17,3 xorvatlardan ibarət idi. Xorvatlar Qərbi Bosniyanın 98% əhalisini təşkil edirdi. Müharibə zamanı xorvatlarında daxil olduğu çoxlu sayda insan itkisi baş vermişdir. Hazırda xorvatlar əsasən aşağıdakı yaşayış məntəqələrində yaşayırlar: Mostar, Stolas, Ravno, Çaplina, Neum, Çitluk, Qrude, Kiselyak, Kreşevo, Livno, Lyobuşki, Kupres, Dobratiçi, Ocak, Domalevas-Şamas, Oraşe, Pisuşe, Prozor-Rama, Şiroki Brieq, Tomislavqrad, Vitez, Jepçe, Usora, Novi, Travnik, Busovaça.
| Siyahıya alınma ili | Xorvatların sayı | % | Bosniya və Herseqovinanın ümumi əhalisi |
|---|---|---|---|
| 1879 | 209,391 | 18.08 % | 1,158,164 |
| 1885 | 265,788 | 19.88 % | 1,336,091 |
| 1895 | 334,142 | 21.31 % | 1,361,868 |
| 1910 | 434,061 | 22.87 % | 1,898,044 |
| 1921 | 444,308 | 23.50 % | 1,890,440 |
| 1931 | 547,949 | 23.58 % | 2,323,555 |
| Siyahıya alınma ili | Xorvatların sayı | % | Bosniya və Herseqovinanın ümumi əhalisi |
|---|---|---|---|
| 1948 | 614,123 | 23.93 % | 2,565,277 |
| 1953 | 654,229 | 22.97 % | 2,847,790 |
| 1961 | 711,666 | 21.71 % | 3,277,948 |
| 1971 | 772,491 | 20.62 % | 3,746,111 |
| 1981 | 758,140 | 18.39 % | 4,124.008 |
| 1991 | 760,852 | 17.38 % | 4,377,053 |
Din
Bosniya xorvatlarının böyük qismini katoliklər təşkil edir. Mecuqore şəhərində katoliklərə məxsus Müqəddəs Məryəm kilsəsi fəaliyyət göstərir.
Siyasət
XIX əsrin sonlarında Bosniya xorvatları özlərinin partiyasını və hərəkatlarını təşkil etmişdilər. Onlar arasında Xorvat Milli Cəmiyyəti vı Katolik Assosasiyası 1910-cu ildə Avstriya-Macarıstanda seçkilərdə iştirat etmişdir.
1991—1994-cü illərdə Bosniya və Herseqovina əraxisində xorvatlara aid olan Herseq-Bosna Respublikası fəaliyyət göstərirdi. Dövlət 1994-cü ildə Qərbin və Bosniya və Herseqovina Federasiyasının təzyiqi ilə müstəqilliyini itirmişdir. 1995-ci il Deyton anlaşmasına görə xorvatlara ərazi muxtariyyatı verilməmişdir. Onlar müsəlmanlarla birlikdə bir federasiyada birləşdirilmişlər. Bu fakt xorvatların bir çoxunun etirazına səbəb olur. Onlar bunu diskirimiya hesab edirlər. Son zamanlar üçüncü subyektik yaradılması fikirləri irəli sürülür. 2005-ci ildə İvo Miro Yoviç bu sözləri demişdir: «Mən Bosniyalı serb olmaq istəmirəm, ancaq onlsrın Serb Respublikası varsa onda biz xorvat və müsəlman respublikalarını təşkil etmişdir.
26 yanvar 2009-cu ildə Bosniya və Herseqovinanın üç böyük psrtiyası Serb Respublikasının qeyri-rəsmi paytaxtı Banya-Lunada görüş təşkil edərək ölkənin 4 milli administrativ bölgəyə bölünməsini təklif etmişlər.
İstinadlar
- Боснийские хорваты требуют собственную «республику», если у сербов республика останется
- "Босния и Герцеговина: «Скорее не станет Боснии и Герцеговины, чем Республики Сербской»". 2022-06-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-18.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bosniya ve Herseqovinada xorvatlar olke erazisinde dovletin uc esas xalqindan birini teskil edir Bosniya ve Herseqovina erazisinde xorvatlarin deqiq sayi Ikinci Dunya muharibesinden sonra melum deyildir Yuqoslaviya erazisinde muharibe XX esrin 90 ci illerinde etnik temizleme neticesindi Bosniya ve Herseqovina erazisinde xorvatlarin sayi azalmisdir Hazirda Bosniya ve Herseqovina erazisinde 600 000 xorvat yasayir Resmi melumata gore Bosniya ve Herseqovina ehalisinin 14 3 xorvatlardir TarixiMuasir bosniya erazisinde xorvatlar VII esrde peyda olmuslar Bosniya ve Xorvatiya erazisinde Pannoniya ve Dalmasiya knyazliqlari peyda olmusdur 925 ci ilde xorvat krali I Tomislav onlari vahid bir kralliqda birlesdirmisdir 1102 ci ilde ise Xorvatiya Macaristanla birlisir Burada iki kralliq bir hokmdar terefinden idare edilirdi Kral xorvat erazilerine macarlari kocurmemeyi uzerine goturur ve xorvatlara daxili musteqillik verir Turkler Balkan yarimadasina geldikden sonra uzun zaman Bosniya ve Herseqovina Osmanli imperiyasinin terkibinde qalir Bundan sonra xorvatlarin bir qismi islami qebul edir bir qismi ise Macaristana qacir Milli suur inkisaf etdikden sonra xalqin vahid dovletfe birlesdirilmesi ideasi ortaya atilir 1939 cu ilde Yuqoslaviya kralligi tesis edilerken Bosniyanin bir qism erazileri Xorvat banovinasinin terkibine kecir 1941 ci ilde Bosniya ve Herseqovinanin erazisi Musteqil Xorvatiya Respublikasinln terkibine kecir Bosniya xorvatlarinin sayiBosniya ve Herseqovinanin 1991 ci ile olan etnik xeritesi serbler 66 cox serbler 50 65 serbler 50 az Bosnaklar 66 cox Bosnaklar 50 65 Bosnaklar 50 az Xorvatlar 66 cox Xorvatlar 50 65 Xorvatlar 50 az Bosniya ve Herseqovina erazisinde ilk siyahiya alinma Avstriya Macaritamin terkibine kecdikden sonra 1879 cu ilde aparilmisdir Iki defe ise Yuqoslaviya hokumeti terefinden Birinci Dunya muharibesinden sonra aparilmisdir Bu siyahiya alinmalar onu gosterir ki xorvatlarin sayi bu donemde iki defe artmisdir Bosniya muharibesine qeder ehalinin 17 3 xorvatlardan ibaret idi Xorvatlar Qerbi Bosniyanin 98 ehalisini teskil edirdi Muharibe zamani xorvatlarinda daxil oldugu coxlu sayda insan itkisi bas vermisdir Hazirda xorvatlar esasen asagidaki yasayis menteqelerinde yasayirlar Mostar Stolas Ravno Caplina Neum Citluk Qrude Kiselyak Kresevo Livno Lyobuski Kupres Dobratici Ocak Domalevas Samas Orase Pisuse Prozor Rama Siroki Brieq Tomislavqrad Vitez Jepce Usora Novi Travnik Busovaca Siyahiya alinma ili Xorvatlarin sayi Bosniya ve Herseqovinanin umumi ehalisi1879 209 391 18 08 1 158 1641885 265 788 19 88 1 336 0911895 334 142 21 31 1 361 8681910 434 061 22 87 1 898 0441921 444 308 23 50 1 890 4401931 547 949 23 58 2 323 555Siyahiya alinma ili Xorvatlarin sayi Bosniya ve Herseqovinanin umumi ehalisi1948 614 123 23 93 2 565 2771953 654 229 22 97 2 847 7901961 711 666 21 71 3 277 9481971 772 491 20 62 3 746 1111981 758 140 18 39 4 124 0081991 760 852 17 38 4 377 053DinBosniya xorvatlarinin boyuk qismini katolikler teskil edir Mecuqore seherinde katoliklere mexsus Muqeddes Meryem kilsesi fealiyyet gosterir SiyasetXIX esrin sonlarinda Bosniya xorvatlari ozlerinin partiyasini ve herekatlarini teskil etmisdiler Onlar arasinda Xorvat Milli Cemiyyeti vi Katolik Assosasiyasi 1910 cu ilde Avstriya Macaristanda seckilerde istirat etmisdir 1991 1994 cu illerde Bosniya ve Herseqovina eraxisinde xorvatlara aid olan Herseq Bosna Respublikasi fealiyyet gosterirdi Dovlet 1994 cu ilde Qerbin ve Bosniya ve Herseqovina Federasiyasinin tezyiqi ile musteqilliyini itirmisdir 1995 ci il Deyton anlasmasina gore xorvatlara erazi muxtariyyati verilmemisdir Onlar muselmanlarla birlikde bir federasiyada birlesdirilmisler Bu fakt xorvatlarin bir coxunun etirazina sebeb olur Onlar bunu diskirimiya hesab edirler Son zamanlar ucuncu subyektik yaradilmasi fikirleri ireli surulur 2005 ci ilde Ivo Miro Yovic bu sozleri demisdir Men Bosniyali serb olmaq istemirem ancaq onlsrin Serb Respublikasi varsa onda biz xorvat ve muselman respublikalarini teskil etmisdir 26 yanvar 2009 cu ilde Bosniya ve Herseqovinanin uc boyuk psrtiyasi Serb Respublikasinin qeyri resmi paytaxti Banya Lunada gorus teskil ederek olkenin 4 milli administrativ bolgeye bolunmesini teklif etmisler IstinadlarBosnijskie horvaty trebuyut sobstvennuyu respubliku esli u serbov respublika ostanetsya Bosniya i Gercegovina Skoree ne stanet Bosnii i Gercegoviny chem Respubliki Serbskoj 2022 06 11 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 18