Birinci Çaylı — Azərbaycan Respublikasının Şamaxı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə Şamaxı rayonunun Çaylı kəndi Göylər kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Çaylı kənd Soveti yaradılmışdır.
Birinci Çaylı | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 721 m |
Saat qurşağı | |
Toponimikası
Yaşayış məntəqəsi Pirsaat çayı sahilində salındığına görə belə adlanmışdır. Şamaxı rayonunda Birinci və İkinci Çaylı adında iki Çaylı kəndi var. Bu kəndlər 1846-cı ildə ağakişibəyli (Çaylıda dəymədağıldı da deyilən bəy nəslinin bəyinin adı ilə adlandırılmışdır) (Birinci Çaylı) və baxşıbəyli (İkinci Çaylı) adlı elatlara mənsub ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışlar. Çaylı adlı bütün yaşayış məntəqələri çay kənarında yerləşdikləri üçün belə adlandırılmışdır.
Tarixi
Kənd Şirvanşahlar dövlətinin vaxtından mövcuddur. Ərazisi Şirvan xanlığının Xançoban mahalının tərkibində olub. Xançoban mahalında 1821-ci ildə 46 obada (Axtaçı, Garıs, Qaraqoyunlu, Padar, Xəlilli, Kolanı, Məlikçobanlı, Şahsünlü, Ərəbxanədan, Müsküri, Ovculu, Mollalar, Göydəlləkli, Muradlı, Sığırlı, Qurd, Pirhəsənli, İlxıçı, Sarvan, Mustafalı, Binaslı, Çaylı, Qaraməmmədli, Ərəbuşağı, Dəlilər, Çovurqanlı, Adnalı, Bağırlı, Alpout, Əlicanlı, Nəmirli, Sorsor, Eldəlləkli, Xanazad, Şahsultanlı, Müskürlü Molla Qədim, Şıxlı, Axundlu, Çıraqlı, Axtaçı Salyan, Elli-Gözlü, Veysəlli, Mərzili Lələ Əhmədli, Qaraxanlı, Qaravəlli Ağaməmməd) 1492 ailə yaşayırdı. Mahalın naibi Məlik Umud idi.
Coğrafiyası və iqlimi
Kənd Pirsaatçayın sağ sahilində, dağətəyi ərazidə yerləşir.
Kəndin küçələri
Mirzə Ələkbər Sabir; Cəfər Cabbarlı; Seyid Əzim Şirvani; Xaqani Şirvani; Məhəmməd Hadi; İmaməddin Nəsimi; Abbas Səhhət; Hacı Zeynəlabdin Şirvani; Səməd Vurğun; Sultan Məcid Qənizadə
Əhalisi
Kənd əhalisi 1603 nəfərdir ki, onunda 841 nəfəri kişi, 762 nəfəri isə qadınlar təşkil edir (2000). 1886-cı il əhalinin siyahıyaalma sənədlərində Bakı quberniyası Şamaxı qəzasının Qəbiristan sahəsində Çaylı Ağakişibəyli kəndi (81 ailə, 559 nəfər əhali) qeydə alınmışdır.
Son 20 il ərzində kənddə işsizlikdən Bakı şəhərinə köc edən Çaylı çamaatı 200-dən yuxarı ev tikib, 250-dən yuxarı ailə Bakıya yerləşib. Hazırda Bakı və Abşeron yarımadası ərazisində rəsmi və qeyri rəsmi 1000-dən yuxarı Çaylı əhalisi yerləşmişdir.
Tayfaları
Hacıməmmədlilər; qasımlılar; anacıqlılar; niyazlılar; qaraismayıllılar; qəhirlilər; qululular; dəymədağıldılar (ağakişibəylilər).
Tanınmış şəxsləri
- Həsənxan Manaflı — şair
- Fuad Əhmədov — aktyor
- İlkin Fuad — müğənni
- Məstəli Məmmədov — müəllim, İkinci Dünya müharibəsi veteranı
- Əli Vahid Çaylı — şair
Şəhidləri
- Baxışov Ələddin Allahverdi oğlu
- Qurbanov Rövşən Bəybala oğlu
- Səmədov Kamil Səmədpaşa oğlu
İqtisadiyyatı
Kənddə 368 təsərrüfatı var. Əhalisi əsasən kənd təsərrüfatı — əkinçilik və maldarlıqla məşğuldur. Vaxtı ilə çay sahilində yaşamış Ağakişibəyə məxsus elatın məskunlaşdığı kənd Çaylı adlandırılmışdır. Son dövrlərdə cavanların əksəriyyəti tikinti sahəsində çalışdığından sənətkarlıq əsas məşğuliyyətə çevrilib.
İstinadlar
- "Azərbaycan Respublikasının Abşeron, Ağstafa, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Qobustan, Qubadlı, Zaqatala, İsmayıllı, Yevlax, Kəlbəcər, Masallı, Xızı, Şamaxı rayonlarının və DQMV Hadrut rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı". 27 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 28 August 2022.
- Birinci Çaylı // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
- "Arxivlənmiş surət". 2021-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-01-11.
- N.Bəndəliyev “Dağlıq Şirvanın toponimləri”, Bakı, “Elm”, 2009, s.34
Həmçinin bax
Şamaxı rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Cayli Birinci Cayli Azerbaycan Respublikasinin Samaxi rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 25 may 1991 ci il tarixli 123 XII sayli Qerari ile Samaxi rayonunun Cayli kendi Goyler kend Sovetinden ayrilaraq bu kend merkez olmaqla Cayli kend Soveti yaradilmisdir Birinci Cayli40 28 02 sm e 48 42 39 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 721 mSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle Birinci CayliToponimikasiYasayis menteqesi Pirsaat cayi sahilinde salindigina gore bele adlanmisdir Samaxi rayonunda Birinci ve Ikinci Cayli adinda iki Cayli kendi var Bu kendler 1846 ci ilde agakisibeyli Caylida deymedagildi da deyilen bey neslinin beyinin adi ile adlandirilmisdir Birinci Cayli ve baxsibeyli Ikinci Cayli adli elatlara mensub ailelerin meskunlasmasi neticesinde yaranmislar Cayli adli butun yasayis menteqeleri cay kenarinda yerlesdikleri ucun bele adlandirilmisdir TarixiKend Sirvansahlar dovletinin vaxtindan movcuddur Erazisi Sirvan xanliginin Xancoban mahalinin terkibinde olub Xancoban mahalinda 1821 ci ilde 46 obada Axtaci Garis Qaraqoyunlu Padar Xelilli Kolani Melikcobanli Sahsunlu Erebxanedan Muskuri Ovculu Mollalar Goydellekli Muradli Sigirli Qurd Pirhesenli Ilxici Sarvan Mustafali Binasli Cayli Qaramemmedli Erebusagi Deliler Covurqanli Adnali Bagirli Alpout Elicanli Nemirli Sorsor Eldellekli Xanazad Sahsultanli Muskurlu Molla Qedim Sixli Axundlu Ciraqli Axtaci Salyan Elli Gozlu Veyselli Merzili Lele Ehmedli Qaraxanli Qaravelli Agamemmed 1492 aile yasayirdi Mahalin naibi Melik Umud idi Cografiyasi ve iqlimiKend Pirsaatcayin sag sahilinde dageteyi erazide yerlesir Kendin kuceleri Mirze Elekber Sabir Cefer Cabbarli Seyid Ezim Sirvani Xaqani Sirvani Mehemmed Hadi Imameddin Nesimi Abbas Sehhet Haci Zeynelabdin Sirvani Semed Vurgun Sultan Mecid QenizadeEhalisiKend ehalisi 1603 neferdir ki onunda 841 neferi kisi 762 neferi ise qadinlar teskil edir 2000 1886 ci il ehalinin siyahiyaalma senedlerinde Baki quberniyasi Samaxi qezasinin Qebiristan sahesinde Cayli Agakisibeyli kendi 81 aile 559 nefer ehali qeyde alinmisdir Son 20 il erzinde kendde issizlikden Baki seherine koc eden Cayli camaati 200 den yuxari ev tikib 250 den yuxari aile Bakiya yerlesib Hazirda Baki ve Abseron yarimadasi erazisinde resmi ve qeyri resmi 1000 den yuxari Cayli ehalisi yerlesmisdir Tayfalari Hacimemmedliler qasimlilar anaciqlilar niyazlilar qaraismayillilar qehirliler qululular deymedagildilar agakisibeyliler Taninmis sexsleri Hesenxan Manafli sair Fuad Ehmedov aktyor Ilkin Fuad mugenni Mesteli Memmedov muellim Ikinci Dunya muharibesi veterani Eli Vahid Cayli sairSehidleri Baxisov Eleddin Allahverdi oglu Qurbanov Rovsen Beybala oglu Semedov Kamil Semedpasa ogluIqtisadiyyatiKendde 368 teserrufati var Ehalisi esasen kend teserrufati ekincilik ve maldarliqla mesguldur Vaxti ile cay sahilinde yasamis Agakisibeye mexsus elatin meskunlasdigi kend Cayli adlandirilmisdir Son dovrlerde cavanlarin ekseriyyeti tikinti sahesinde calisdigindan senetkarliq esas mesguliyyete cevrilib Istinadlar Azerbaycan Respublikasinin Abseron Agstafa Balaken Beyleqan Berde Bilesuvar Qobustan Qubadli Zaqatala Ismayilli Yevlax Kelbecer Masalli Xizi Samaxi rayonlarinin ve DQMV Hadrut rayonunun inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 25 may 1991 ci il tarixli 123 XII sayli Qerari 27 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 28 August 2022 Birinci Cayli Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 155 3 Arxivlenmis suret 2021 06 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 01 11 N Bendeliyev Dagliq Sirvanin toponimleri Baki Elm 2009 s 34Hemcinin bax Samaxi rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin