Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Behçet xəstəliyi — ağız boşluğu və cinsiyyət orqanlarının selikli, gözün ağlı qişasının residiv verən xroniki xəstəliyi. Etiologiyası məlum deyildir. Türk dermatoloqu H.Behçet müəyyən etdiyinə görə, onun adı ilə adlanır. Əlamətləri: ümumi narahatlıq, temperaturun yüksəlməsi, revmatoid xarakterli ağrılar, muxtəlif böyüklükdə eroziya və xoralar və s. ağız boşluğunda xəstəliyin klinik gedişi aftoz stomatit tipli olur, bəzən tez partlayan suluqlar əmələ gəlir. Ağrının təsirindən xəstənin qida qəbulu və danışığı çətinləşir. Suluqlar partladıqdan sonra yerində səthi eroziya izləri qalır. Behçet xesteliyi cinsiyyət orqanlarında eroziyalı vulvit, balanopostit, az hallarda zəif uretrit, bəzən epididimit törədir. Gözdə müxtəlif xarakterli xəstəliklərə (konyunktivit, keratit, irit, görmə sinirinin atrofiyası və s.) səbəb olur. Residiv verən hipopion-iritdən insan hətta kor ola bilər.Adətən, hər üç orqanda bir vaxtda deyil, bəzən ancaq gözdə və ya cinsiyyət orqanlarında baş verir, ya da simptomu bir orqanda kəskin olduğu halda digərində çətinliklə nəzərə Xəstəlik ağır keçdikdə meninqo-ensefalit, hematuriya, medə-bağırsaq qanaxması, tromboflebit, artalgiya və s. baş verə bilər və sinir sisteminin pozulmasına (başağrıları, tremor, paresteziya) səbəb olar. Bu xəstəlik zamanı çox vaxt eritrositlərin çökmə sürəti artır, leykositoz, az hallarda eozinofiliya müşahidə edilir.
| Behçet xəstəliyi | |
|---|---|
 | |
| XBT-10-KM | M35.2 |
| XBT-9-KM | 136.1 |
| OMIM | 109650 |
| DiseasesDB | 1285 |
| MeSH | D001528 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Klinik simptomlar
Behçet xəstəliyinin ən tipik xüsusiyyəti, ağızda təkrarlayan aft adı verilən yaralar olmasıdır.
Ağız yaraları Ağız yaralarına demək olar ki hər xəstədə rast gəlinər ancaq % 1 – 3 kimi az bir qisim xəstədə ağızda yara şəklində bir əlamət görülmədən xəstəliyin digər əlamətləri görülə bilər. Ümumiyyətlə ağızdakı yaralar xəstəliyin ilk əlamətləridir və digər ifadə olunar ortaya çıxmadan illərcə aft şikayətlənməsi olan xəstələr az deyil. Behçetteki ağız yaraları, təkrarlayıcı sadə aftlardan ayırd edilə bilməz isə də çox sayda olmaları və daha sıx nüks etmələri kimi fərqliliklər vardır. Behçette aftlar ümumiyyətlə ayda bir və ya bir neçə dəfə təkrarlayar və bir neçə gün içersinde yaxşılaşarlar.
Cinsi Bölgə Yaraları Behçet xəstəliyinin digər bir əlaməti də genital bölgədə təkrarlayan yaralardır. bu yaralar kiçik, dəridən qabarıq qırmızılıq və ya sızanaq halında başlar və bunu, tez burğu ilə dəlinmiş görünüşdə və yavaş yaxşılaşan yaranın inkişafı izlər. Bu yaralar dərhal hər vaxt yerlərində iz buraxaraq yaxşılaşarlar. Genital bölgə yaraları aftlara görə ədəd tərəfindən daha az və daha uzun müddətdə yaxşılaşarlar. Dəri Əlamətləri Behçet xəstəliyində, kreslo altları və kasıklar kimi böyük qıvrım yerlərində də bənzər yaralara zaman zaman rast gəlinə bilər.
- Qırmızı və ağrılı yumrular şəklində meydana gəlmələr.
- Sızanaq bənzəri ifadə olunar.
- Dəri damarlarının xəstələnməsiylə əlaqədar ifadə olunar.
Göz Əlamətləri. Ən əhəmiyyətli orqan tutulmalarından biri olan gözdəki iltihablanma xəstələrin yarısında təsbit edilər. Gözdə qanlanma və bulanıq görmə şəklində özünü göstərər. Kişilərdə və gənc insanlarda göz əlamətləri daha sıx və daha ağır seyr edərkən, qadınlarda və yaşlılarda daha səyrək və daha yüngüldür seyr edər. Göz əlamətləri bəzən korluğa qədər gedə bilər.
Bu ifadə olunarın xaricində Behçet xəstələrinin dərhal dərhal yarısında oynaq ağrısı və oynaqlarda şişmə kimi şikayətlər, beyin xəstəlikləri, böyrək iltihabı, damar tıxanma və genişləmələri də görülə bilər.
Behcet xəstəliyi daha çox 20-30 yaşlarda və kişilərdə görülər. Türklər, Ərəblər, Yəhudilər, və Yaponlarda daha sıx görülər.
- Behçet xəstəliyinin ən xarakteristika xüsusiyyətlərindən biri hücumlar halında seyr etməsidir.
- Yaşla birlikdə xəstəliyin fəaliyyəti azalar.
- Behçet xəstəliyinin səbəbi bilinməməkdədir.
Müalicə
Müalicə xəstəliyin təsir etdiyi orqana görə dəyişər. Müalicə qətiliklə həkim idarəsində edilməlidir.
Genetika elmində təmin ediləcək inkişaflar Behçet xəstəliyinin müalicəsində yeni üfüqlərə gətirib çıxaracaq. Behçet xəstəliyinin ən tipik xüsusiyyətinin ağızda təkrarlayan yaralar olduğu unudulmamalı və bu şikayətlənmələri olan xəstələrin mütləq Behçet xəstəliyi cəhətdən araşdırılması lazımlıdır. Behçet, əslində bir xəstəlik deyil tibbi adı ilə “sindrom” , ancaq aydın olar olması səbəbi ilə “xəstəlik” olaraq yazılmışdır.
Xəstəliyə tutulanlar müntəzəm dispanser nəzərəti altında olmalıdırlar.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
Xarici keçidlər
- Ailə həkiminin iş təcrübəsində Behçet xəstəliyi[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Behcet xesteliyi agiz boslugu ve cinsiyyet orqanlarinin selikli gozun agli qisasinin residiv veren xroniki xesteliyi Etiologiyasi melum deyildir Turk dermatoloqu H Behcet mueyyen etdiyine gore onun adi ile adlanir Ela metleri umumi narahatliq temperatu run yukselmesi revmatoid xarakterli agrilar muxtelif boyuklukde eroziya ve xoralar ve s agiz boslugunda xesteliyin klinik gedisi aftoz stomatit tipli olur bezen tez partlayan suluqlar emele gelir Agrinin tesirinden xestenin qida qebulu ve danisigi ce tinlesir Suluqlar partladiqdan son ra yerinde sethi eroziya izleri qalir Behcet xesteliyi cinsiyyet orqanlarinda eroziyali vulvit balanopostit az hallarda zeif uretrit bezen epididimit toredir Gozde muxtelif xarakterli xesteliklere konyunktivit keratit irit gorme sinirinin atrofiyasi ve s sebeb olur Residiv veren hipopion iritden insan hetta kor ola biler Adeten her uc orqanda bir vaxtda deyil bezen ancaq gozde ve ya cinsiyyet orqan larinda bas verir ya da simptomu bir orqanda keskin oldugu halda digerinde cetinlikle nezere Xestelik agir kecdikde meninqo ensefalit hematuriya mede bagirsaq qanaxmasi tromboflebit artalgiya ve s bas vere biler ve si nir sisteminin pozulmasina basagrilari tremor paresteziya sebeb olar Bu xestelik zamani cox vaxt eritrositlerin cokme sureti artir leykositoz az hallarda eozinofiliya musahide edi lir Behcet xesteliyiXBT 10 KM M35 2XBT 9 KM 136 1OMIM 109650DiseasesDB 1285MeSH D001528 Vikianbarda elaqeli mediafayllarKlinik simptomlarBehcet xesteliyinin en tipik xususiyyeti agizda tekrarlayan aft adi verilen yaralar olmasidir Agiz yaralari Agiz yaralarina demek olar ki her xestede rast geliner ancaq 1 3 kimi az bir qisim xestede agizda yara seklinde bir elamet gorulmeden xesteliyin diger elametleri gorule biler Umumiyyetle agizdaki yaralar xesteliyin ilk elametleridir ve diger ifade olunar ortaya cixmadan illerce aft sikayetlenmesi olan xesteler az deyil Behcetteki agiz yaralari tekrarlayici sade aftlardan ayird edile bilmez ise de cox sayda olmalari ve daha six nuks etmeleri kimi ferqlilikler vardir Behcette aftlar umumiyyetle ayda bir ve ya bir nece defe tekrarlayar ve bir nece gun icersinde yaxsilasarlar Cinsi Bolge Yaralari Behcet xesteliyinin diger bir elameti de genital bolgede tekrarlayan yaralardir bu yaralar kicik deriden qabariq qirmiziliq ve ya sizanaq halinda baslar ve bunu tez burgu ile delinmis gorunusde ve yavas yaxsilasan yaranin inkisafi izler Bu yaralar derhal her vaxt yerlerinde iz buraxaraq yaxsilasarlar Genital bolge yaralari aftlara gore eded terefinden daha az ve daha uzun muddetde yaxsilasarlar Deri Elametleri Behcet xesteliyinde kreslo altlari ve kasiklar kimi boyuk qivrim yerlerinde de benzer yaralara zaman zaman rast geline biler Qirmizi ve agrili yumrular seklinde meydana gelmeler Sizanaq benzeri ifade olunar Deri damarlarinin xestelenmesiyle elaqedar ifade olunar Goz Elametleri En ehemiyyetli orqan tutulmalarindan biri olan gozdeki iltihablanma xestelerin yarisinda tesbit ediler Gozde qanlanma ve bulaniq gorme seklinde ozunu gosterer Kisilerde ve genc insanlarda goz elametleri daha six ve daha agir seyr ederken qadinlarda ve yaslilarda daha seyrek ve daha yunguldur seyr eder Goz elametleri bezen korluga qeder gede biler Bu ifade olunarin xaricinde Behcet xestelerinin derhal derhal yarisinda oynaq agrisi ve oynaqlarda sisme kimi sikayetler beyin xestelikleri boyrek iltihabi damar tixanma ve genislemeleri de gorule biler Behcet xesteliyi daha cox 20 30 yaslarda ve kisilerde goruler Turkler Erebler Yehudiler ve Yaponlarda daha six goruler Behcet xesteliyinin en xarakteristika xususiyyetlerinden biri hucumlar halinda seyr etmesidir Yasla birlikde xesteliyin fealiyyeti azalar Behcet xesteliyinin sebebi bilinmemekdedir MualiceMualice xesteliyin tesir etdiyi orqana gore deyiser Mualice qetilikle hekim idaresinde edilmelidir Genetika elminde temin edilecek inkisaflar Behcet xesteliyinin mualicesinde yeni ufuqlere getirib cixaracaq Behcet xesteliyinin en tipik xususiyyetinin agizda tekrarlayan yaralar oldugu unudulmamali ve bu sikayetlenmeleri olan xestelerin mutleq Behcet xesteliyi cehetden arasdirilmasi lazimlidir Behcet eslinde bir xestelik deyil tibbi adi ile sindrom ancaq aydin olar olmasi sebebi ile xestelik olaraq yazilmisdir Xesteliye tutulanlar muntezem dispan ser nezereti altinda olmalidirlar IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Xarici kecidlerAile hekiminin is tecrubesinde Behcet xesteliyi olu kecid