Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Başqırd üsyanı (1735 – 1740) — Başqırdların sayca dördüncü üsyanı. Çar hökumətinin Başqırdıstanda qalaların tikilməsi məqsədilə başqırdların torpaqlarının əllərindən alınmasına cavab olaraq başlamışdır. Ufadan çıxan Orenburq ekspedisiyasının şəhər tikmək məqsədilə mənsəbinə yürüşü üsyana bilavasitə təkan olmuşdur. Üsyançılar qalaların tikintisinin dayandırılmasını tələb edirdilər. 1735-1736-cı illərdə Cənub-Qərbi və Cənub Başqırdıstan üsyanın ocağı oldu. 1737-1739-cu illərdə hərəkat diyarın şərq, Sibir yolu tərəfinə keçdi. Üsyana iri başqırd feodalları – axund Kilmək Nuruşev, Akay Küsumov, batırlar – Yusub Arıkov və Tülkuçula Aldaqurov, mollalar – Bepenya Truberdi və Yuldaş Süyarımbetov və başqaları başçılıq edirdilər. Üsyançılar hökumət qoşunları ilə mübarizə aparırdılar, dayaq mətəqələrinə, rus kəndlərini və hərəkata qoşulmayan yerli qeyri rusların kəndlərini hucumlar təşkil edirdilər. Qazax xanı güvənən başqırd feodalları, rus təəbəliyindən imtinaya israr edirdilər. 1740-cı ildə üsyan Sibir yolunda fəallaşdı. Üsyançılar Qarasaqqal adı ilə tanınan Minliqul Yulayevin ətrafında toplşırdılar. Buna görə üsyan Qarasaqqal üsyanı adlanırdı. Bu üsyan qəddarcasına yatırıldı. Üsyanın əsas başçıları ölümə məhkum olundular, sıravi üzvlər isə müxtəlif cəzalara aldılar. Çar hökuməti, başqırd icmalarının daxili həyatını nəzarət altına qoyan bir sıra inzibati islahatlar keçirdi.
Mənbə
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Basqird usyanlari Basqird usyani 1735 1740 Basqirdlarin sayca dorduncu usyani Car hokumetinin Basqirdistanda qalalarin tikilmesi meqsedile basqirdlarin torpaqlarinin ellerinden alinmasina cavab olaraq baslamisdir Ufadan cixan Orenburq ekspedisiyasinin seher tikmek meqsedile mensebine yurusu usyana bilavasite tekan olmusdur Usyancilar qalalarin tikintisinin dayandirilmasini teleb edirdiler 1735 1736 ci illerde Cenub Qerbi ve Cenub Basqirdistan usyanin ocagi oldu 1737 1739 cu illerde herekat diyarin serq Sibir yolu terefine kecdi Usyana iri basqird feodallari axund Kilmek Nurusev Akay Kusumov batirlar Yusub Arikov ve Tulkucula Aldaqurov mollalar Bepenya Truberdi ve Yuldas Suyarimbetov ve basqalari basciliq edirdiler Usyancilar hokumet qosunlari ile mubarize aparirdilar dayaq meteqelerine rus kendlerini ve herekata qosulmayan yerli qeyri ruslarin kendlerini hucumlar teskil edirdiler Qazax xani guvenen basqird feodallari rus teebeliyinden imtinaya israr edirdiler 1740 ci ilde usyan Sibir yolunda feallasdi Usyancilar Qarasaqqal adi ile taninan Minliqul Yulayevin etrafinda toplsirdilar Buna gore usyan Qarasaqqal usyani adlanirdi Bu usyan qeddarcasina yatirildi Usyanin esas bascilari olume mehkum olundular siravi uzvler ise muxtelif cezalara aldilar Car hokumeti basqird icmalarinin daxili heyatini nezaret altina qoyan bir sira inzibati islahatlar kecirdi Menbehttp www bse info spravka ru bse id 9193 https www youtube com watch v Xl2t9v 5xcw amp list PL959C6784F936F1FEHemcinin baxBasqird usyani 1755 1756