Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bayçar - türk, altay və xüsusilə malkar xalq mədəniyyətində qurban. Türkcədəki "qurban" sözcüyünün ehtiva etdiyi mənadan daha geniş əhatəlidir. Kereh (Kergek) sözü də istifadə edilmişdir. İlahi bir məqsədlə kəsilən və ya təbiətə salınan heyvan ya da təbiətə saçılan yemək, içkilər ilə taxılları da ehtiva edər.
Məna və məzmun
Bayçarmaq (qurban etmək) feli ilə də istifadə edilər. Qurban dünyada bütün inanc sistemlərində rast gəlinən bir faktdır. Primitiv birliklərdə göydən gələn bir ildırımın qurbanı yandırması, Tanrı tərəfindən qəbul edildiyi mənasını verər. Atəşə verilən qurbana Vot Çüke (Vut Şüke) deyilər. Qurban təsadüfi seçilməz, üstün və seçmə bir xüsusiyyəti olmalıdır. İslam dini ilə daha da əhəmiyyət qazanan qurban anlayışında İbrahim peyğəmbərin oğlunu qurban etməyə niyetlenmesi amma qarşılığında ona bir qoç göndərilməsi çox bilinən hadisədir. O biri dünya ilə əlaqə saxlamaq bir yolu kimi qəbul edilər. Türklərdə dörd cür qurban tətbiqi vardır.
- Saçı: Cansız qurban.
- Idıx: Azad qurbanı.
- Qurumsax: Qanlı qurban.
- Tayılqa: Boğaraq qurban.
Saçılqa
Saçı - türk, altay və monqol xalq inancında və orta asiya şamanizminde qansız qurban. Saçu və ya Saçılı da deyilir. Moğollar Saçulı olaraq söyləyərlər. Saçmaq felindən gəlir. Saçılan şey deməkdir. Ümumi olaraq iki mənası vardır:
- Təbiətə tökülərək verilən yemək və içki şəklindəki qurban.
- Gəlinin başından tökülən hədiyyələr.
Bu termin az qala bütün Türk boylarında ortaq bir anlayışdır. Moğollardan "Saçu" olaraq da bilinməkdədir. "Saçılqa" yaxud "Çaçılqa" adı da verilir.
Idıx
Idıx - türk və altay xalq inacında və xalq mədəniyyətində azad qurbanı. Iduq, Itıq, Iyıq olaraq da deyilər. Təbiətə salaraq özbaşına buraxma şəklində reallaşan qurbandır. Beləsi heyvanlar şərqə doğru sürülər, üzərinə bir işarə qoyular. Ve bir daha kimse əlini vura bilməz. Bundan başqa Tanrıya aitlik və Tanrı tərəfindən gönderilmişlik mənalarına da gəlir. Macarcada "İtsen" sözü Tanrı deməkdir. Türkcədə Idı/İdi/İzi sözləri də Tanrı mənası ehtiva edər. Idımaq (azat etmək) felindən törəmişdir. Qutluluk və ilahilik mənalarını da ehtiva edər.
Qurumsax
Qurumsax - türk və altay xalq inancında qanlı qurban. İlahi və ya dini bir məqsədlə kəsiləcək heyvan. Eyni zamanda qurban mərasimini də ifadə edər. Monqolcada qurım sözü mərasim, şənlik mənalarına gəlir. Qurum şəkliylə tungus və macar dillərinə də keçmişdir. Böyüklük və görkəm mənası olduğu qədər, qurum sözü is, kül deməkdir. Və köhnə çağlarda qurbanın yandırılması ilə də əlaqəlidir.
Tayılqa
- türk, altay və yakut xalq inancında və şamanizminde heyvanın boğularaq (kəsilmədən) öldürülməsi ilə həyata keçirilən qurbandır. Altaylılar və yakutlar (bu gün belə) qurban olaraq kəsdikləri atın dərisini uzun bir sırığa keçirib eynilə at şəklinə salaraq asarlar. Bu qurban mərasiminin edildiyi bu yerə də tayılga deyərlər.
Etimologiya
- Bayçar: (Bay/Pay/May) kökündən törəmişdir. Dolanışıq, zənginlik, ruzi və müqəddəslik mənaları vardır. Bayçarmaq sözü qurban kəsmək mənasına gəlir.
- Kereh: Söz, ölmək mənası ehtiva edər. Bundan başqa lazımlılıq bildirir. Germek hərəkəti və lazımlılıq (fərz) sözcüyü ilə də əlaqədardır. Monqolca Hereg/Kereg sözcüyü də lazımlılıq (fərz) mənası daşıyır.
Mənbə
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baycar turk altay ve xususile malkar xalq medeniyyetinde qurban Turkcedeki qurban sozcuyunun ehtiva etdiyi menadan daha genis ehatelidir Kereh Kergek sozu de istifade edilmisdir Ilahi bir meqsedle kesilen ve ya tebiete salinan heyvan ya da tebiete sacilan yemek ickiler ile taxillari da ehtiva eder Mena ve mezmunBaycarmaq qurban etmek feli ile de istifade ediler Qurban dunyada butun inanc sistemlerinde rast gelinen bir faktdir Primitiv birliklerde goyden gelen bir ildirimin qurbani yandirmasi Tanri terefinden qebul edildiyi menasini verer Atese verilen qurbana Vot Cuke Vut Suke deyiler Qurban tesadufi secilmez ustun ve secme bir xususiyyeti olmalidir Islam dini ile daha da ehemiyyet qazanan qurban anlayisinda Ibrahim peygemberin oglunu qurban etmeye niyetlenmesi amma qarsiliginda ona bir qoc gonderilmesi cox bilinen hadisedir O biri dunya ile elaqe saxlamaq bir yolu kimi qebul ediler Turklerde dord cur qurban tetbiqi vardir Saci Cansiz qurban Idix Azad qurbani Qurumsax Qanli qurban Tayilqa Bogaraq qurban SacilqaSaci turk altay ve monqol xalq inancinda ve orta asiya samanizminde qansiz qurban Sacu ve ya Sacili da deyilir Mogollar Saculi olaraq soyleyerler Sacmaq felinden gelir Sacilan sey demekdir Umumi olaraq iki menasi vardir Tebiete tokulerek verilen yemek ve icki seklindeki qurban Gelinin basindan tokulen hediyyeler Bu termin az qala butun Turk boylarinda ortaq bir anlayisdir Mogollardan Sacu olaraq da bilinmekdedir Sacilqa yaxud Cacilqa adi da verilir IdixIdix turk ve altay xalq inacinda ve xalq medeniyyetinde azad qurbani Iduq Itiq Iyiq olaraq da deyiler Tebiete salaraq ozbasina buraxma seklinde reallasan qurbandir Belesi heyvanlar serqe dogru suruler uzerine bir isare qoyular Ve bir daha kimse elini vura bilmez Bundan basqa Tanriya aitlik ve Tanri terefinden gonderilmislik menalarina da gelir Macarcada Itsen sozu Tanri demekdir Turkcede Idi Idi Izi sozleri de Tanri menasi ehtiva eder Idimaq azat etmek felinden toremisdir Qutluluk ve ilahilik menalarini da ehtiva eder QurumsaxQurumsax turk ve altay xalq inancinda qanli qurban Ilahi ve ya dini bir meqsedle kesilecek heyvan Eyni zamanda qurban merasimini de ifade eder Monqolcada qurim sozu merasim senlik menalarina gelir Qurum sekliyle tungus ve macar dillerine de kecmisdir Boyukluk ve gorkem menasi oldugu qeder qurum sozu is kul demekdir Ve kohne caglarda qurbanin yandirilmasi ile de elaqelidir Tayilqa turk altay ve yakut xalq inancinda ve samanizminde heyvanin bogularaq kesilmeden oldurulmesi ile heyata kecirilen qurbandir Altaylilar ve yakutlar bu gun bele qurban olaraq kesdikleri atin derisini uzun bir siriga kecirib eynile at sekline salaraq asarlar Bu qurban merasiminin edildiyi bu yere de tayilga deyerler EtimologiyaBaycar Bay Pay May kokunden toremisdir Dolanisiq zenginlik ruzi ve muqeddeslik menalari vardir Baycarmaq sozu qurban kesmek menasina gelir Kereh Soz olmek menasi ehtiva eder Bundan basqa lazimliliq bildirir Germek hereketi ve lazimliliq ferz sozcuyu ile de elaqedardir Monqolca Hereg Kereg sozcuyu de lazimliliq ferz menasi dasiyir MenbeTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk