Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Baytarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu — baytarlıq institutu.
| Baytarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
Haqqında
BETİ-nin təməli Çar hökumətinin qərarı ilə 1901-ci ilin dekabr ayının 12-də Zaqafqaziyada baytarlığa dair ilk elmi müəssisə sayılan taun əleyhinə Zurnabad (Gəncə quberniyası) stansiyası təşkil edilmişdir. 1935-ci ildə hökumətin qərarı ilə respublika torpaq nazirliyinin 1935-ci il yanvarın 20-si 32/34 №-li əmri ilə Az. BETİ Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Baytarlıq Təcrübə Stansiyasına çevrildi və Zurnabaddan Bakıya köçürüldü.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2015-ci il 17 aprel tarixli 109 nömrəli qərarının 3-cü hissəsinə əsasən Azərbaycan Dövlət baytarlıq Preparatlarına Elmi Nəzarət İnstitut və Azərbaycan Elmi – Tədqiqat Baytarlıq İnstitutunun bazasında Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin baytarlıq Elmi–Tədqiqat İnstitutu yaradılmışdır.
İnstitutun tərkibində Gənc alimlər şurası təşkil olunub və instititun gənc alimləri burada da öz elmi fəaliyyətlərini göstərirlər.
İnstitut baytarlıq bioloji preparatlarının hazırlanması və onların keyfiyyətinə nəzarət işində istifadə olunan mikroorqanizimlərin ştammlarının depolaşdırılması üzrə Azərbaycan Respulikasının baza müəssisəsidir. Hal-hazırda institutda 20 müxtəlif istehsalat və nəzarət, 5 salmonelyoz və 20 quduzluq, 1 quş qripi və 1 nodulyar dermatit virusunun epizootik ştammları saxlanılır.
İnstitutun əsas nailiyyətləri
Zurnabad stansiyasında iribuynuzlu heyvanların taun xəstəliyinə qarşı serum hazırlanaraq 1902–1929-cu illərdə Türkiyədə, İranda, Orta Asiyada və başqa Yaxın Şərq ölkələrində, habelə Azərbaycanda geniş tətbiq edilmişdir.
İribuynuzlu heyvanların və camışların pasterelyoz xəstəliyinə qarşı QOA formol vaksin ilk dəfə akademik M. Qəniyevin rəhbərliyi ilə 1949-cu ildə hazırlanmış və istifadəyə verilmişdir.
İribuynuzlu heyvanların teyleriozunun törədicisi (Abşeron ştammı) dünyada ilk dəfə Azərbaycanda 1903-cü ildə müəyyən edilmişdir.
Həmin vaksin 1954-cü ildə təkmilləşdirilmiş və hidrokis–alüminium vaksini adı ilə istehsal edilmişdir. Vaksinlə keçmiş SSRİ-nin 12 ittifaq respublikalarının təsərrüfatlarında 1999-cu ilədək milyarddan çox heyvan peyvənd edilmişdir.
Dünyada ilk dəfə qoyunların listerioz xəstəliklərinə qarşı vaksin 1965-ci ildə hazırlanmış, onunla Rusiya və Qazaxıstanın 56 vilayətində 1965–1978-ci illərdə milyonlarla qoyun peyvənd edilmişdir.
Quşların çiçək xəstəliyinə qarşı "27-AŞ" vaksini SSRİ-də birinci dəfə AzETBİ-də hazırlanmış və Azərbaycanda geniş tətbiq edilmişdir. Vaksin həmçinin 1980-ci ildən SSRI-nin 8 respublikasında, sonralar isə Rusiya Federasiyasında 100 milyondan çox toyuq üzərində tətbiq edilmişdir.
İnstitutda iksodid və qotur gənələrinə qarşı, dezinfeksiyaedici göbələk əleyhinə preparatlar və "Azolyat-A" səthi–real maddə sınaqdan keçirilmişdir. Onların çoxu neçə illər tətbiq edilmiş və bir neçə müəlliflik şəhadətnaməsi alınmışdır.
Protozoologiya və araxno-entomologiya sahəsində çalışan alimlər tərəfindən kənd təsərrüfatı heyvanlarının və quşların xəstəliklərinin törədicilərinin biologiyasının, epizootologiyasının, müalicə və profilaktikasının öyrənilməsi barədə işlək və tətbiq etməkdə əvəzsiz elmi işlər aparılmışdır.
Respublikada ilk dəfə Romanada heyvandarlıq sovxozunda rüşeymin köçürülməsi üzrə iş aparılmış (Milli Akademiyanın Zoologiya İnstitutu ilə birlikdə) və 13 transplantat buzov alınmışdır (1984–1989).
Quşların kolibakterioz xəstəliyinə qarşı 1998–2002-ci illərdə effektli vaksin hazırlanaraq istehsalat sınağından çıxarılmış və geniş tətbiq edilməsi təklif edilmişdir.
Mənbə
- İsmət Abasov, "Ərzaq təhlükəsizliyi və kənd təsərrüfatının prioritet istiqamətləri", Bakı, "Elm və təhsil" 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Baytarliq Elmi Tedqiqat Institutu baytarliq institutu Baytarliq Elmi Tedqiqat InstitutuUmumi melumatlarOlke AzerbaycanHaqqindaBETI nin temeli Car hokumetinin qerari ile 1901 ci ilin dekabr ayinin 12 de Zaqafqaziyada baytarliga dair ilk elmi muessise sayilan taun eleyhine Zurnabad Gence quberniyasi stansiyasi teskil edilmisdir 1935 ci ilde hokumetin qerari ile respublika torpaq nazirliyinin 1935 ci il yanvarin 20 si 32 34 li emri ile Az BETI Azerbaycan Elmi Tedqiqat Baytarliq Tecrube Stansiyasina cevrildi ve Zurnabaddan Bakiya kocuruldu Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2015 ci il 17 aprel tarixli 109 nomreli qerarinin 3 cu hissesine esasen Azerbaycan Dovlet baytarliq Preparatlarina Elmi Nezaret Institut ve Azerbaycan Elmi Tedqiqat Baytarliq Institutunun bazasinda Kend Teserrufati Nazirliyinin baytarliq Elmi Tedqiqat Institutu yaradilmisdir Institutun terkibinde Genc alimler surasi teskil olunub ve instititun genc alimleri burada da oz elmi fealiyyetlerini gosterirler Institut baytarliq bioloji preparatlarinin hazirlanmasi ve onlarin keyfiyyetine nezaret isinde istifade olunan mikroorqanizimlerin stammlarinin depolasdirilmasi uzre Azerbaycan Respulikasinin baza muessisesidir Hal hazirda institutda 20 muxtelif istehsalat ve nezaret 5 salmonelyoz ve 20 quduzluq 1 qus qripi ve 1 nodulyar dermatit virusunun epizootik stammlari saxlanilir Institutun esas nailiyyetleriZurnabad stansiyasinda iribuynuzlu heyvanlarin taun xesteliyine qarsi serum hazirlanaraq 1902 1929 cu illerde Turkiyede Iranda Orta Asiyada ve basqa Yaxin Serq olkelerinde habele Azerbaycanda genis tetbiq edilmisdir Iribuynuzlu heyvanlarin ve camislarin pasterelyoz xesteliyine qarsi QOA formol vaksin ilk defe akademik M Qeniyevin rehberliyi ile 1949 cu ilde hazirlanmis ve istifadeye verilmisdir Iribuynuzlu heyvanlarin teyleriozunun toredicisi Abseron stammi dunyada ilk defe Azerbaycanda 1903 cu ilde mueyyen edilmisdir Hemin vaksin 1954 cu ilde tekmillesdirilmis ve hidrokis aluminium vaksini adi ile istehsal edilmisdir Vaksinle kecmis SSRI nin 12 ittifaq respublikalarinin teserrufatlarinda 1999 cu iledek milyarddan cox heyvan peyvend edilmisdir Dunyada ilk defe qoyunlarin listerioz xesteliklerine qarsi vaksin 1965 ci ilde hazirlanmis onunla Rusiya ve Qazaxistanin 56 vilayetinde 1965 1978 ci illerde milyonlarla qoyun peyvend edilmisdir Quslarin cicek xesteliyine qarsi 27 AS vaksini SSRI de birinci defe AzETBI de hazirlanmis ve Azerbaycanda genis tetbiq edilmisdir Vaksin hemcinin 1980 ci ilden SSRI nin 8 respublikasinda sonralar ise Rusiya Federasiyasinda 100 milyondan cox toyuq uzerinde tetbiq edilmisdir Institutda iksodid ve qotur genelerine qarsi dezinfeksiyaedici gobelek eleyhine preparatlar ve Azolyat A sethi real madde sinaqdan kecirilmisdir Onlarin coxu nece iller tetbiq edilmis ve bir nece muelliflik sehadetnamesi alinmisdir Protozoologiya ve araxno entomologiya sahesinde calisan alimler terefinden kend teserrufati heyvanlarinin ve quslarin xesteliklerinin toredicilerinin biologiyasinin epizootologiyasinin mualice ve profilaktikasinin oyrenilmesi barede islek ve tetbiq etmekde evezsiz elmi isler aparilmisdir Respublikada ilk defe Romanada heyvandarliq sovxozunda ruseymin kocurulmesi uzre is aparilmis Milli Akademiyanin Zoologiya Institutu ile birlikde ve 13 transplantat buzov alinmisdir 1984 1989 Quslarin kolibakterioz xesteliyine qarsi 1998 2002 ci illerde effektli vaksin hazirlanaraq istehsalat sinagindan cixarilmis ve genis tetbiq edilmesi teklif edilmisdir MenbeIsmet Abasov Erzaq tehlukesizliyi ve kend teserrufatinin prioritet istiqametleri Baki Elm ve tehsil 2011