Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bartolomeu Diaş (port. Bartolomeu Dias; təq. , Alqarve, Portuqaliya krallığı – 29 may 1500, Ümid burnu) — Portuqaliyalı dənizçi və səyyahı.
| Bartolomeu Diaş | |
|---|---|
| port. Bartolomeu Dias | |
 | |
| Doğum tarixi | təx. 1450 |
| Doğum yeri | Portuqaliya krallığı |
| Vəfat tarixi | (49 yaşında) |
| Vəfat yeri | Ümid burnu, CAR |
| Milliyyəti | Portuqal |
| Fəaliyyəti | Dənizçi və səyyah |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Bartolomeu Diaşın həyatı haqqında ətraflı məlumat yoxdur. 1451-ci ildə anadan olduğu ehtimal olunur. Bəzi mənbələrdə tacir Joa Diaşın və səyyah Terra dos Quinersin nəslindəndir. Avropadan Hindistana gedən dəniz yolunun kəşf edilməsində Bartolomeu Diaşın böyük rolu olmuşdur. Öz şəxsi heyəti ilə birlikdə 1488-ci ildə Ümid burnuna qədər irəliləmiş, ancaq tropik qızdırmadan heyətin böyük bir qismi məhv olduğundan səfər yarımçıq dayandırılmışdır.
Hindistana gedən dəniz yolunun kəşf edilməsi
Bartolomeu Diaş 1486-cı ildə Portuqaliya kralı II Xuandan gizli bir tapşırıq alır. Bu tapşırığa əsasən o, Afrika qitəsinin ən uc nöqtəsinə qədər getməli, orada olan vəziyyəti öyrənməli və əgər mümkün olarsa, oradan da Hindistana gedən dəniz yolunu tapmalı idi. Diaşın ixtiyarına səfərini yaxşı təşkil etmək üçün 3 gəmi və peşəkar şəxsi heyət verilir. Gəmilər Bartolomeu Diaşın rəhbərliyi altında hərəkətə başladılar. Əvvələr portuqal dənizçilər, indiki Anqola ərazisindən uzağa hərəkət etmir və buradan geri qayıdırdılar. Diaş ilk dəfə olaraq, Namibiya ərazisinə qədər irəlilədi. Daha sonra istiqamətində hərəkət etməyə başladı. Diaş Afrikanın cənub-qərb sahillərində lövbər saldı və bu sahillərə Portuqaliya krallığının bayrağını sancdı. Bayrağın sancılması kəşf olunan yeni ərazilərin Portuqaliya krallığının ərazisi olduğunu göstərirdi.
Hərəkətinə davam edən Diaş şiddətli şimal küləyi ilə qarşılaşdı. Külək heyəti istiqaməti cənuba tərəf dəyişməyə məcbur etdi. Küləyin şiddətinin azalması və havanın soyumasından sonra gəmilər yenidən şimal istiqmətində hərəkətə başladılar. Diaş sahil boyu hərəkət edərəkən, sahil yaxınlarında salınmış bir kəndlə rastlaşdı. O, kəndə Angra dos Vaqueiros adını verdi. Bu gün həmin kəndin Afrikanın cəbub sahillərində yerləşən Mosselbai kəndi olduğu ehtimal olunur. Səfərin ortasına yaxın gəmilər Alqos Bai adlanan əraziyə daxil oldular. Alqos Bainin yaxınlığında yerləşən Kap Padrone ərazisində 12 mart, 1488-ci ildə Portuqaliya krallığının bayrağı sancıldı. Şəxsi heyətin təhlükəli ərazilərdən irəliləməkdən narahat olmasından sonra Bartolomeu Dias istəksiz bir şəkildə şərqə doğru istiqamətlənməyə başladı.
Bir neçə gündən sonra şərq istiqamətində hərəkət etdikdən sonra Qrot Vis çayının mənsəbinə çatdı. Bartolomeu Dias artıq hərəkətin şimala tərəf istiqmətləndiyini anladı. Bununla da Bartolomeu Dias 70 il müddətində dənizçilər tərəfindən axtarılan Hindistana gedən dəniz yolunu kəşf etmiş oldu. Bartolomeu Dias bu ərazini Ümid burnu adlandırdı. Dias Hindistana səfərə hazırlaşarkən gözlənilmədən şəxsi heyət arasında tropik qızdırma xəstəliyi yayılmağa başladı. Dias belə vəziyyətdə davam etməyin mümkünsüz olduğuna qərar verdi və qeri qayıtmaq əmrini verdi. Gəmilər qeri qayıdarkən Tafelbai körfəzində (bu gün ki, Keyptaun şəhəri) 1 may, 1488-ci ildə sonuncu Portuqaliya krallığı bayrağını sancdı. Anqola sahillərində bir müddət lövbər salan Dias şəxsi heyətin müalicə olunması ilə məşğul oldu və 16 ay sonra, 1488-ci ilin dekabr ayında Portuqaliya geri döndü.
Bartolomeu Diasın səfəri Portuqaliya krallığı tərəfindən uğurlu hesab olundu. Dias Portuqaliyaya geri döndükdən sonra gəmilər üçün xəritələrin hazırlanması və bəzi təlimatların verilməsi ilə məşğul olmuşdur. Hindistana getmiş ilk dənizçi səyyah olan Vasko da Qama Kabo-Verdeyə qədər Dias ilə birlikdə getmiş, daha sonra isə Dias geri qayıtmışdır. Portuqaliya krallığının yeni kral I Manuel Hindistana səfər təşkil etmək üçün Diası yox Vasko da Qamanı seçmişdir. Kralın daha təcrübəli olan Bartolomeu Diası niyə seçməməsi məlum deyil.
Ölümü
Bartolomeu Dias 29 may 1500-cü ildə Cənubi Afrika sahillərində — Ümid burnu yaxınlığında kəşfiyyat səfəri zamanı şəxsi heyəti ilə birlikdə şiddətli fırtınaya düşərək həlak olmuşdir.
İstinadlar
- Livermore H. V. Bartolomeu Dias // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Bartolomeu Dias de Novaes // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bartolomeu Dias port Bartolomeu Dias teq Alqarve Portuqaliya kralligi 29 may 1500 Umid burnu Portuqaliyali denizci ve seyyahi Bartolomeu Diasport Bartolomeu DiasDogum tarixi tex 1450Dogum yeri Portuqaliya kralligiVefat tarixi 29 may 1500 49 yasinda Vefat yeri Umid burnu CARMilliyyeti PortuqalFealiyyeti Denizci ve seyyah Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiBartolomeu Diasin heyati haqqinda etrafli melumat yoxdur 1451 ci ilde anadan oldugu ehtimal olunur Bezi menbelerde tacir Joa Diasin ve seyyah Terra dos Quinersin neslindendir Avropadan Hindistana geden deniz yolunun kesf edilmesinde Bartolomeu Diasin boyuk rolu olmusdur Oz sexsi heyeti ile birlikde 1488 ci ilde Umid burnuna qeder irelilemis ancaq tropik qizdirmadan heyetin boyuk bir qismi mehv oldugundan sefer yarimciq dayandirilmisdir Hindistana geden deniz yolunun kesf edilmesiBartolomeu Dias 1486 ci ilde Portuqaliya krali II Xuandan gizli bir tapsiriq alir Bu tapsiriga esasen o Afrika qitesinin en uc noqtesine qeder getmeli orada olan veziyyeti oyrenmeli ve eger mumkun olarsa oradan da Hindistana geden deniz yolunu tapmali idi Diasin ixtiyarina seferini yaxsi teskil etmek ucun 3 gemi ve pesekar sexsi heyet verilir Gemiler Bartolomeu Diasin rehberliyi altinda herekete basladilar Evveler portuqal denizciler indiki Anqola erazisinden uzaga hereket etmir ve buradan geri qayidirdilar Dias ilk defe olaraq Namibiya erazisine qeder ireliledi Daha sonra istiqametinde hereket etmeye basladi Dias Afrikanin cenub qerb sahillerinde lovber saldi ve bu sahillere Portuqaliya kralliginin bayragini sancdi Bayragin sancilmasi kesf olunan yeni erazilerin Portuqaliya kralliginin erazisi oldugunu gosterirdi Bartolomeu Diasin Cenubi Afrikadaki heykeli Hereketine davam eden Dias siddetli simal kuleyi ile qarsilasdi Kulek heyeti istiqameti cenuba teref deyismeye mecbur etdi Kuleyin siddetinin azalmasi ve havanin soyumasindan sonra gemiler yeniden simal istiqmetinde herekete basladilar Dias sahil boyu hereket edereken sahil yaxinlarinda salinmis bir kendle rastlasdi O kende Angra dos Vaqueiros adini verdi Bu gun hemin kendin Afrikanin cebub sahillerinde yerlesen Mosselbai kendi oldugu ehtimal olunur Seferin ortasina yaxin gemiler Alqos Bai adlanan eraziye daxil oldular Alqos Bainin yaxinliginda yerlesen Kap Padrone erazisinde 12 mart 1488 ci ilde Portuqaliya kralliginin bayragi sancildi Sexsi heyetin tehlukeli erazilerden irelilemekden narahat olmasindan sonra Bartolomeu Dias isteksiz bir sekilde serqe dogru istiqametlenmeye basladi Bir nece gunden sonra serq istiqametinde hereket etdikden sonra Qrot Vis cayinin mensebine catdi Bartolomeu Dias artiq hereketin simala teref istiqmetlendiyini anladi Bununla da Bartolomeu Dias 70 il muddetinde denizciler terefinden axtarilan Hindistana geden deniz yolunu kesf etmis oldu Bartolomeu Dias bu erazini Umid burnu adlandirdi Dias Hindistana sefere hazirlasarken gozlenilmeden sexsi heyet arasinda tropik qizdirma xesteliyi yayilmaga basladi Dias bele veziyyetde davam etmeyin mumkunsuz olduguna qerar verdi ve qeri qayitmaq emrini verdi Gemiler qeri qayidarken Tafelbai korfezinde bu gun ki Keyptaun seheri 1 may 1488 ci ilde sonuncu Portuqaliya kralligi bayragini sancdi Anqola sahillerinde bir muddet lovber salan Dias sexsi heyetin mualice olunmasi ile mesgul oldu ve 16 ay sonra 1488 ci ilin dekabr ayinda Portuqaliya geri dondu Bartolomeu Diasin seferi Portuqaliya kralligi terefinden ugurlu hesab olundu Dias Portuqaliyaya geri dondukden sonra gemiler ucun xeritelerin hazirlanmasi ve bezi telimatlarin verilmesi ile mesgul olmusdur Hindistana getmis ilk denizci seyyah olan Vasko da Qama Kabo Verdeye qeder Dias ile birlikde getmis daha sonra ise Dias geri qayitmisdir Portuqaliya kralliginin yeni kral I Manuel Hindistana sefer teskil etmek ucun Diasi yox Vasko da Qamani secmisdir Kralin daha tecrubeli olan Bartolomeu Diasi niye secmemesi melum deyil OlumuBartolomeu Dias 29 may 1500 cu ilde Cenubi Afrika sahillerinde Umid burnu yaxinliginda kesfiyyat seferi zamani sexsi heyeti ile birlikde siddetli firtinaya duserek helak olmusdir IstinadlarLivermore H V Bartolomeu Dias Encyclopaedia Britannica ing Bartolomeu Dias de Novaes Gran Enciclopedia Catalana kat Grup Enciclopedia 1968