Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Barri Şarpless (28 aprel 1941, Filadelfiya, Pensilvaniya[…]) — amerikalı kimyaçı, kimya üzrə iki dəfə Nobel mükafatı laureatı: 2001-ci il üçün (½ mükafat) Ryoci Noyori və Uilyam Noulz ilə birlikdə "Əczaçılıq sənayesində istifadə edilən tədqiqatlar üçün — redoks reaksiyaları üçün xiral katalizatorların yaradılması"; 2022-ci il üçün (mükafatın 1/3) Caroline Bertozzi və Morten Möldahl ilə birlikdə "Klik kimyası və bioortoqonal kimyanın inkişafı üzrə işlərə görə". B. Şarpless tarixdə Frederik Sangerdən (1958 və 1980 il) sonra kimya üzrə iki Nobel mükafatına layiq görülən ikinci alim oldu. Birinci mükafat xüsusilə alkenlərin enantioselektiv epoksidləşməsinin kəşfinə görə verilmişdir. Bu reaksiya onun şərəfinə Şarpless enantioselektiv epoksidləşmə reaksiyası kimi adlandırılmışdır.
| Barri Şarpless | |
|---|---|
| ing. Karl Barry Sharpless | |
 | |
| Doğum tarixi | 28 aprel 1941(83 yaş) |
| Doğum yeri |
|
| Uşağı | 3 |
| Elm sahəsi | kimya |
| İş yerləri | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | |
| scripps.edu/chem/sharple… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
Barri Şarpless 28 aprel 1941-ci ildə Filadelfiyada anadan olub, o, həkim-cərrah Edvin Dallett Şarpless (1911–2004 il) və Evelyn Şarplessin (əslən Anderson, 1916–1978il) oğlu idi. Filadelfiyada Quaker məktəbində oxumuş, burada alman dilini mənimsəmişdir[6]. 1968-ci ildə Stanford Universitetində fəlsəfə doktoru dərəcəsi almışdır. ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının üzvü (1985il).
Mükafatları
- 1983 il — Sintetik Üzvi Kimyada Yaradıcı Əməyə görə Amerika Kimya Cəmiyyəti Mükafatı
- 1986 il — Üzvi Sintezdə Yaradıcılığa görə Paul Janssen Mükafatı
- 1987 il — Guggenheim Təqaüdü
- 1988 il- Kimya üzrə Pioner Mükafatı
- 1991 il — Şeele mükafatı
- 1992 il — Artur Kompton Mükafatı
- 1993 il — Yüzillik Mükafatı
- 1993 il — Tetrahedron Mükafatı
- 1995 il — Kral Feysal Beynəlxalq Mükafatı
- 1997 il — Roger Adams Mükafatı
- 1998 il — Harvi Mükafatı
- 2000 il — Paul N. Rylander Mükafatı
- 2000 il- ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının Kimya Elmləri Mükafatı
- 2000 il — Xirallıq Medalı
- 2001 il — Kimya üzrə Volf mükafatı
- 2001 il — Kimya üzrə Nobel Mükafatı
- 2001 il — Con Skott medalı
- 2001 il — Bencamin Franklin medalı
- 2013 il- Thomson Reuters Sitat Laureatı
- 2014 il — F. A. Kotton Medalı
- 2019 il — Pristli medalı
- 2022 il — Kimya üzrə Nobel Mükafatı
İstinadlar
- K. Barry Sharpless // Encyclopædia Britannica (ing.).
- K. Barry Sharpless // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ORCID Public Data File 2020. 2020. doi:10.23640/07243.13066970.V1
- ORCID Public Data File 2020. 2020. doi:10.23640/07243.13066970.V1
- Theopold K. H. The 2001 Benjamin Franklin medal in chemistry presented to K. Barry Sharpless (ing.). // Jour. of the Franklin Inst. Elsevier BV, 2002. Vol. 339, Iss. 3. P. 307–314. ISSN 0016-0032; 1879-2693 doi:10.1016/S0016-0032(01)00047-3
- http://www.chem-station.com/en/?p=653.
- The Nobel Prize in Chemistry 2001 (англ.). Дата обращения: 8 октября 2009. Архивировано из оригинала 14 сентября 2009 года.
- Максим Абаев Нобелевские премии 2022 года. Раз, два и синтез, или Ещё раз о "рукопожатии" в науке Архивная копия от 4 ноября 2022 на Wayback Machine // Наука и жизнь, 2022, № 11. — с. 34–39
- Edwin Sharpless Obituary in The Philadelphia Inquirer, September 19, 2004. Дата обращения: 6 октября 2022. Архивировано 6 октября 2022 года.
- K. Barry Sharpless (англ.). nasonline.org. Дата обращения: 11 апреля 2019. Архивировано 5 апреля 2019 года.
- K. Barry Sharpless (англ.). John Simon Guggenheim Foundation. gf.org. Дата обращения: 11 апреля 2019. Архивировано 11 апреля 2019 года.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-10-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-17.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Barri Sarpless 28 aprel 1941 Filadelfiya Pensilvaniya amerikali kimyaci kimya uzre iki defe Nobel mukafati laureati 2001 ci il ucun mukafat Ryoci Noyori ve Uilyam Noulz ile birlikde Eczaciliq senayesinde istifade edilen tedqiqatlar ucun redoks reaksiyalari ucun xiral katalizatorlarin yaradilmasi 2022 ci il ucun mukafatin 1 3 Caroline Bertozzi ve Morten Moldahl ile birlikde Klik kimyasi ve bioortoqonal kimyanin inkisafi uzre islere gore B Sarpless tarixde Frederik Sangerden 1958 ve 1980 il sonra kimya uzre iki Nobel mukafatina layiq gorulen ikinci alim oldu Birinci mukafat xususile alkenlerin enantioselektiv epoksidlesmesinin kesfine gore verilmisdir Bu reaksiya onun serefine Sarpless enantioselektiv epoksidlesme reaksiyasi kimi adlandirilmisdir Barri Sarplessing Karl Barry SharplessDogum tarixi 28 aprel 1941 1941 04 28 83 yas Dogum yeri Filadelfiya Pensilvaniya ABS Usagi 3Elm sahesi kimyaIs yerleri Massacusets Texnologiya Institutu Stenford UniversitetiTehsili Harvard Universiteti Dartmut Kolleci 1959 1963 Stenford Universiteti 1963 1968 Dartmut Kolleci 1963 Uzvluyu ABS Milli Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler AkademiyasiMukafatlariscripps edu chem sharple Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyasiBarri Sarpless 28 aprel 1941 ci ilde Filadelfiyada anadan olub o hekim cerrah Edvin Dallett Sarpless 1911 2004 il ve Evelyn Sarplessin eslen Anderson 1916 1978il oglu idi Filadelfiyada Quaker mektebinde oxumus burada alman dilini menimsemisdir 6 1968 ci ilde Stanford Universitetinde felsefe doktoru derecesi almisdir ABS Milli Elmler Akademiyasinin uzvu 1985il Mukafatlari1983 il Sintetik Uzvi Kimyada Yaradici Emeye gore Amerika Kimya Cemiyyeti Mukafati 1986 il Uzvi Sintezde Yaradiciliga gore Paul Janssen Mukafati 1987 il Guggenheim Teqaudu 1988 il Kimya uzre Pioner Mukafati 1991 il Seele mukafati 1992 il Artur Kompton Mukafati 1993 il Yuzillik Mukafati 1993 il Tetrahedron Mukafati 1995 il Kral Feysal Beynelxalq Mukafati 1997 il Roger Adams Mukafati 1998 il Harvi Mukafati 2000 il Paul N Rylander Mukafati 2000 il ABS Milli Elmler Akademiyasinin Kimya Elmleri Mukafati 2000 il Xiralliq Medali 2001 il Kimya uzre Volf mukafati 2001 il Kimya uzre Nobel Mukafati 2001 il Con Skott medali 2001 il Bencamin Franklin medali 2013 il Thomson Reuters Sitat Laureati 2014 il F A Kotton Medali 2019 il Pristli medali 2022 il Kimya uzre Nobel MukafatiIstinadlarK Barry Sharpless Encyclopaedia Britannica ing K Barry Sharpless Brockhauz Ensiklopediyasi alm ORCID Public Data File 2020 2020 doi 10 23640 07243 13066970 V1 ORCID Public Data File 2020 2020 doi 10 23640 07243 13066970 V1 Theopold K H The 2001 Benjamin Franklin medal in chemistry presented to K Barry Sharpless ing Jour of the Franklin Inst Elsevier BV 2002 Vol 339 Iss 3 P 307 314 ISSN 0016 0032 1879 2693 doi 10 1016 S0016 0032 01 00047 3 http www chem station com en p 653 The Nobel Prize in Chemistry 2001 angl Data obrasheniya 8 oktyabrya 2009 Arhivirovano iz originala 14 sentyabrya 2009 goda Maksim Abaev Nobelevskie premii 2022 goda Raz dva i sintez ili Eshyo raz o rukopozhatii v nauke Arhivnaya kopiya ot 4 noyabrya 2022 na Wayback Machine Nauka i zhizn 2022 11 s 34 39 Edwin Sharpless Obituary in The Philadelphia Inquirer September 19 2004 Data obrasheniya 6 oktyabrya 2022 Arhivirovano 6 oktyabrya 2022 goda K Barry Sharpless angl nasonline org Data obrasheniya 11 aprelya 2019 Arhivirovano 5 aprelya 2019 goda K Barry Sharpless angl John Simon Guggenheim Foundation gf org Data obrasheniya 11 aprelya 2019 Arhivirovano 11 aprelya 2019 goda Arxivlenmis suret 2023 10 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 04 17 Xarici kecidler