Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Baqulallar, və ya baqvalallar, baqvalilər , kvanadilər – Rusiya Federasiyasında, Dağıstan Respublikasında andi xalqlarından biri, avarların subetnosu hesab olunur. Sayları 6 min nəfərdən çoxdur (2002). Boqos dağ silsiləsinin şimal yamaclarında, Tsumada rayonunun Xuştada, Çalo, Talitel, Tlenxori, Tlondoda, Kvanada, Qimerso kəndlərində, eləcə də Axvax rayonunun Tlibişo və Tlisi kəndlərində yaşayırlar. Həmçinin Qızılyurd rayonunun Çalo və s. kəndlərində, eləcə də Xasavyurd və Qızlar rayonlarında məskunlaşmışlar. Baqulal dilində danışırlar, avar və rus dilləri də yayılmışdır. Dinləri islamdır.
| Özünüadlandırma | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Maqӏarulal | |||||||||
| Ümumi sayı | |||||||||
| 1000 - 10 000 | |||||||||
| Yaşadığı ərazilər | |||||||||
| |||||||||
| Dili | |||||||||
| Dini | |||||||||
Sayı və məskunlaşması
1926-cı ilin siyahıya alınmasına görə SSRİ-də 3054 baquqallar yaşayırdı. SSRİ-də keçirilən sonuncu siyahıya alınmada baqulallar ayrıca etnik qrup kimi nəzərə alınmamış və avarların tərkibinə aid edilmişdir. 1958-ci ilin məlumatlarına görə onların sayı 4500, 1967-ci ilin məlumatlarına görə isə baqulalların sayı 4 min nəfər olmuş. 2002-ci ili siyahıya alınmanın nəticəsinə görə Rusiyada cəmi 40 baqulalı yaşayırdı. Digərləri etnik qrup halında avarların tərkibinə daxil edilmiş.
Tarixi
Baqulallar ayrıca özlərini adlandırmırlar. Baqvallar etnonimi avarlara məxsusdur. Didoy ittifaqına (Sez xalqları) daxil idilər. XV əsrdə ittifaqın parçalanmasından sonra mərkəzi Xuştada kəndi olan Baqulal ittifaqında birləşmişlər. XIV əsrdə islamı qəbul etmişlər. 1921-ci ildə Dağıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasınin tərkibinə daxil edilmiş.
Ənənəvi mədəniyyətləri Qafqaz xalqları (Asiya) üçün səciyyəvidir. Ortasında ocağı olan birmərtəbəli, birkameralı evlər; kişi yığıncaqları -qyorkyorux, hərfi mənada kişi evi mövcud olmuşdur. Qadınların ənənəvi geyimlərində qara rəng üstünlük təşkil edir. Yun, toxuculuq, mahudçuluq, keçəçilik, corabtoxuma, gümüş, silah, kişi kəmər dəsti, qadın bəzəkləri emalı, daş üzərində oyma - qəbirüstü daşlar inkişaf etmişdir. Folklor janrlarından nağıllar, nəğmələr-lirik, mərasim, məişət, əmək, tarixi, qadın və kişi qruplarının ifa etdiyi rəqslər: xarazul, qyikaba, eşalub və s. məlumdur.
Mənbə
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. ISBN .
İstinadlar
- "Цумадинский район". 2012-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-16.
- "Ахвахский район". 2012-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-16.
- М. М. Ихилов. Народности лезгинской группы: этнографическое исследование прошлого и настоящего лезгин, табасаранцев, рутулов, цахуров, агулов 2022-05-18 at the Wayback Machine / Дагестанский филиал АН СССР, Институт истории, языка и литературы им Г. Цадасы. — Мх., 1967. — С. 330.
- Северный Кавказ. Академия Наук СССР. Институт географии. 1957, — С. 507.
- "Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав населения Российской Федерации". «». 2019-11-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-16.
- "Всесоюзная перепись населения 1926 года.Национальный состав населения по республикам СССР". «». 2011-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-16.
- "THE BAGULALS". eki.ee. 2012-03-18 tarixində arxivləşdirilib.
- "Перечень имен народов, выделявшихся при разработке материалов Всесоюзных/Всероссийских переписей 1926 - 2002 гг., и их численность". «». 2014-02-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baqulallar ve ya baqvalallar baqvaliler kvanadiler Rusiya Federasiyasinda Dagistan Respublikasinda andi xalqlarindan biri avarlarin subetnosu hesab olunur Saylari 6 min neferden coxdur 2002 Boqos dag silsilesinin simal yamaclarinda Tsumada rayonunun Xustada Calo Talitel Tlenxori Tlondoda Kvanada Qimerso kendlerinde elece de Axvax rayonunun Tlibiso ve Tlisi kendlerinde yasayirlar Hemcinin Qizilyurd rayonunun Calo ve s kendlerinde elece de Xasavyurd ve Qizlar rayonlarinda meskunlasmislar Baqulal dilinde danisirlar avar ve rus dilleri de yayilmisdir Dinleri islamdir Baqulallar OzunuadlandirmaMaqӏarulalUmumi sayi1000 10 000Yasadigi erazilerRusiya 10000Tsumada rayonu 5300 2009 Axvax rayonu 1130 2009 DiliBaqvalin Avar RusDinimuselman sunniSayi ve meskunlasmasi1926 ci ilin siyahiya alinmasina gore SSRI de 3054 baquqallar yasayirdi SSRI de kecirilen sonuncu siyahiya alinmada baqulallar ayrica etnik qrup kimi nezere alinmamis ve avarlarin terkibine aid edilmisdir 1958 ci ilin melumatlarina gore onlarin sayi 4500 1967 ci ilin melumatlarina gore ise baqulallarin sayi 4 min nefer olmus 2002 ci ili siyahiya alinmanin neticesine gore Rusiyada cemi 40 baqulali yasayirdi Digerleri etnik qrup halinda avarlarin terkibine daxil edilmis TarixiBaqulallar ayrica ozlerini adlandirmirlar Baqvallar etnonimi avarlara mexsusdur Didoy ittifaqina Sez xalqlari daxil idiler XV esrde ittifaqin parcalanmasindan sonra merkezi Xustada kendi olan Baqulal ittifaqinda birlesmisler XIV esrde islami qebul etmisler 1921 ci ilde Dagistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin terkibine daxil edilmis Enenevi medeniyyetleri Qafqaz xalqlari Asiya ucun seciyyevidir Ortasinda ocagi olan birmertebeli birkamerali evler kisi yigincaqlari qyorkyorux herfi menada kisi evi movcud olmusdur Qadinlarin enenevi geyimlerinde qara reng ustunluk teskil edir Yun toxuculuq mahudculuq kececilik corabtoxuma gumus silah kisi kemer desti qadin bezekleri emali das uzerinde oyma qebirustu daslar inkisaf etmisdir Folklor janrlarindan nagillar negmeler lirik merasim meiset emek tarixi qadin ve kisi qruplarinin ifa etdiyi reqsler xarazul qyikaba esalub ve s melumdur Menbe Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi ISBN 978 9952 441 00 0 Istinadlar Cumadinskij rajon 2012 04 24 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 16 Ahvahskij rajon 2012 04 24 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 16 M M Ihilov Narodnosti lezginskoj gruppy etnograficheskoe issledovanie proshlogo i nastoyashego lezgin tabasarancev rutulov cahurov agulov 2022 05 18 at the Wayback Machine Dagestanskij filial AN SSSR Institut istorii yazyka i literatury im G Cadasy Mh 1967 S 330 Severnyj Kavkaz Akademiya Nauk SSSR Institut geografii 1957 S 507 Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 g Nacionalnyj sostav naseleniya Rossijskoj Federacii 2019 11 17 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 16 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR 2011 05 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 16 THE BAGULALS eki ee 2012 03 18 tarixinde arxivlesdirilib Perechen imen narodov vydelyavshihsya pri razrabotke materialov Vsesoyuznyh Vserossijskih perepisej 1926 2002 gg i ih chislennost 2014 02 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 16