Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru xətti və ya rəsmi adı ilə Heydər Əliyev adına Bakı-Tbilisi-Ceyhan Əsas İxrac Boru Kəməri — Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda yerləşən Azəri-Çıraq-Günəşli, Şahdəniz yataqlarından Türkiyənin Ceyhan limanına, oradan Aralıq dənizi vasitəsilə Avropa bazarlarına nəqli kəməri.
| Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tipi | neft kəməri |
| Başlayır | Səngəçal terminalı, Bakı, Azərbaycan |
| Bitir | Ceyhan, Türkiyə |
| Açılış tarixi | 13 iyul 2006 |
| İstismara verilib | 2006-cı il |
| Operatoru | BP |
| Sahibi | TotalEnergies |
| Tərəfdaşlar | BP, SOCAR, Chevron, Statoil, , , Total, Itochu, , , Hess Corporation |
| Uzunluğu | 1768 km |
| Diametri | 865-1070 mm |
| Ötürücülüyü | gündəlik 1 milyon barrel m³/il |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| Kəmərin başı və sonu xəritədə:
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bundan əlavə, Türkmənistandan gələn xam neft də bu boru kəməri ilə nəql edilir və 2013-cü ilin oktyabr ayından etibarən Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri şirkəti (BTC Co) Qazaxıstanda hasil edilən Tengiz xam neftinin bir hissəsini də BTC boru kəməri vasitəsilə nəql etdirməyə başladı. Bütün Xəzər regionu üzrə strateji əhəmiyyətə malik olan Bakı-Tbilisi-Ceyhan Magistral İxrac Boru Kəmərinin işə salınması üçün intensiv işlər həyata keçirilmişdir. BTC boru kəməri regionda hasil edilən getdikcə artan neft həcmini dünya bazarlarına nəql etməyə imkan verir, çoxşaxəli beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlığın inkişafını və bu sahədə Azərbaycanın uzun müddətli maraqlarını dəstəkləyir.
Uzunluğu 1768 kilometr olan xəttin Azərbaycandan (443 km), Gürcüstandan (249 km) və Türkiyədən (1076 km) keçir. Boru xəttinin diametri Azərbaycan və Türkiyə daxilində 42 düym (106,68 santimetr), Gürcüstanda isə 46 düymdür (116,84 santimetr). Türkiyədə Ceyhan Dəniz Terminalına doğru son hissəsində boru xəttinin diametri azalaraq 34 düyməyə (86,36 santimetr) enir.
1994-cü ilin sentyabr ayında Bakıda Azərbaycanın Dövlət Neft Şirkəti ilə dünyanın 11 böyük neft şirkəti arasında Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorundakı "Azəri-Çıraq-Günəşli" yataqlarının istifadə edilməsi barədə "Əsrin müqaviləsi" adlanan müqavilə imzalandı.
Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru xəttidən sonra Azərbaycanda və Qafqazda ən böyük layihə Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xətti dəmiryolu layihəsidir.
Tarixi
Bakı-Tbilisi-Ceyhan ilə əlaqədar ən əhəmiyyətli hadisələrdən biri 1999-cu il noyabr ayının 18-də İstanbulda keçirilən Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı (ATƏT) konfransında Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyev, Gürcüstan Respublikası və Türkiyə Cümhuriyyətinin o zamankı Prezidentləri Eduard Şevardnadze və Süleyman Dəmirəlin iştirakı ilə "Xam Neftin Bakı-Tbilisi-Ceyhan Magistral İxrac Boru Kəməri vasitəsilə Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə ərazilərindən nəql edilməsi" haqqında saziş imzalanmışdır. 2006-cı ilin iyun ayından istismara verilən BTC boru kəməri Bakı-Tbilisi-Ceyhan Boru Kəməri Şirkəti (BTC Co) tərəfindən tikilib. BTC boru kəmərinin Azərbaycan və Gürcüstan ərazilərində yerləşən hissələrinin operatoru BTC Co.-nun səhmdarları adından BP, Türkiyədə yerləşən hissəsinin operatoru isə BOTAŞ International Limited (BIL) şirkətidir. BTC boru kəmərinin neftlə doldurulmasına 2005-ci il may ayının 10-da başlanıldı və xam neft Ceyhan terminalına 2006-cı ilin may ayının 28-də çatdı. Kəmərin doldurulması üçün təxminən 10 milyon barel neft tələb olunmuşdur. BTC boru kəməri ilə nəql edilmiş ixrac xam nefti yüklənmiş ilk tanker 2006-cı ilin iyun ayının 4-də yola salınmışdır.
Statistikası
Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti BTC layihəsində iştirak etmək məqsədi ilə "AzBTC Co." törəmə şirkətini yaratmışdır. Bu şirkət layihənin iştirakçıları olan neft şirkətlərinin konsorsiumu tərəfindən yaradılmış "BTC Company" şirkətində 25%-lik paya malikdir. "AzBTC Co." şirkəti daxil olmaqla, layihənin bütün iştirakçıları layihənin dəyərinin 30%-lik hissəsini öz vəsaitləri hesabına, qalan 70%-lik hissəsini isə beynəlxalq maliyyə institutlarından, ixrac kredit agentliklərindən və kommersiya banklarından cəlb edilmiş kredit vəsaitləri hesabına maliyyələşdirirlər. Azərbaycan dövləti adından Azərbaycan "BTC Co." şirkətindəki 80%-lik payın təmsilçisi kimi Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi (İN) çıxış edir.
Bu payın maliyyələşdirilməsi Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondu tərəfindən həyata keçirilmişdir. BTC layihəsində Azərbaycan Respublikasının iştirakının təmin edilməsi ilə bağlı öhdəliklərin yerinə yetirilməsi, o cümlədən ölkənin iştirak payının maliyyələşdirilməsi ilə bağlı məsələlər "Bakı-Tbilisi-Ceyhan Əsas İxrac Boru Kəməri layihəsində Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin iştirak payının maliyyələşdirilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin 30 iyul 2002-ci il tarixli Fərmanı ilə tənzimlənir.2010-cu ildə kəmərlə illik nəqletmə ən yüksək göstəriciyə — 286 milyon 214 min barrelə çatıb. 2019-cu ildə Bakı–Tbilisi–Ceyhan boru kəməri vasitəsilə təqribən 31 milyon ton, yəni 233 milyon barrel xam neft ixrac edilib və həmin neft Ceyhan limanında 296 tankerə yüklənib.2013-cü ilin oktyabr ayından etibarən BTC boru kəməri ilə yenidən müəyyən həcmlərdə Qazaxıstandan gələn Tengiz xam neftinin nəqlinə başlanılıb. Bundan əlavə, boru kəməri vasitəsilə digər xam neft və kondensat həcmləri də, o cümlədən Türkmənistan və Rusiya nefti nəql olunur. 2021-ci ilin birinci rübündə BTC üzrə əməliyyat xərclərinə təqribən 41 milyon dollardan çox, əsaslı xərclərə isə 6 milyon dollar sərf edilib.
"BTC Co."nun səhmdarları: BP 30,1 faiz, "AzBTC" 25 faiz, MOL 8,9 faiz (bu il aprelin 16-dan "Chevron" şirkətini əvəz edib), "Equinor" 8,71 faiz, "TPAO" 6,53 faiz, "Eni" 5 faiz, "Total" 5 faiz, "Itochu" 3,4 faiz, "Inpex" 2,5 faiz, "ExxonMobil" 2,5 faiz və "ONGC (BTC) Limited" 2,36 faiz təşkil edir.
2002-ci ildən 1 fevral 2007-ci il tarixinədək olan dövr ərzində ümumilikdə 298 milyon manat məbləğində vəsait Heydər Əliyev adına Bakı-Tbilisi-Ceyhan Əsas İxrac Boru Kəməri layihəsində Azərbaycan Respublikasının iştirak payının maliyyələşdirilməsinə yönəldilmişdir.
Qiyməti
BTC boru kəməri layihəsinin ilkin qiyməti 2,95 milyard ABŞ dolları həcmində nəzərdə tutulsa da, sonda bu rəqəm 4,3 milyard dollara çatıb, bank kreditlərini nəzərə aldıqda isə bu xərclərin 5 milyard dolları ötdüyü üzə çıxır. Layihənin bahalaşmasının bir sıra səbəbi var. Bunlardan biri tikinti xidmətlərinin qiymətinin artmasıdır ki, bu da neft və başqa enerji daşıyıcılarının qiymətinin artması ilə əlaqədardır. Bundan başqa, əlavə xərclər boru kəmərinin Gürcüstan və Türkiyə ərazisində tikintisi zamanı meydana çıxıb. Gürcüstanda Borjomi dərəsinin ekoloji təhlükəsizliyi ilə bağlı yaranmış qalmaqal müxtəlif vaxtlarda tikinti işlərinin 45 gün dayanmasına səbəb olub. Nəticədə təbiəti mühafizə işləri üçün təxminən 100 milyon dollar əlavə vəsait sərf olunub. BTC-nin Türkiyə ərazisindəki tikintisi ilə bağlı BTC Co. boru kəməri şirkətinin səhmdarlarına 333 milyon dollar həcmində əlavə vəsait ayırmalı olub. Kəmərin Türkiyə hissəsini tikən BOTAŞ şirkəti xərclərin artmasının səbəbini sifarişçinin- BP-nin göstərişi ilə bəzi yerlərdə layihənin dizaynına dəyişikliklər edilməsi, həmçinin ətraf mühitin qorunmasına dair əlavə işlərin görülməsi ilə izah edib. Öncə neftlə dolu ilk tankerin Ceyhandan 2005-ci ilin martında yola düşəcəyi planlaşdırılırdı. Sonra bu tarix müvafiq olaraq 15 may 2005-ci il, 1 oktyabr 2005-ci il, mart 2006-cı il, 31 may 2006-cı ilə keçirilib. Sonda Azərbaycan neftini daşıyan ilk tanker Ceyhandan 2 iyun 2006-cı ildə yola düşüb.
Kəmərin istismar müddəti 40 ildir və hazırda orta ötürücülük qabiliyyəti gündəlik 1,2 milyon barreldir. Səngəçal terminalından Türkiyənin Aralıq dənizi sahilindəki Ceyhan terminalınadək uzanan kəmərin çəkilməsinə təxminən 4,5 milyard dollar vəsait xərclənib. Hazırda kəmər vasitəsilə ildə 60 milyon ton neft nəql etmək mümkündür. Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri Azərbaycan, Gürcüstan, Türkiyə və bütövlükdə bölgə, Avropa və ümumən dünya üçün iqtisadi və siyasi baxımdan, eləcə də enerji təhlükəsizliyi cəhətdən çox böyük əhəmiyyətə malik olmaqla yanaşı, Türkiyənin Qara dəniz boğazlarının həddən artıq yüklənməsinin də qarşısını alıb.
Xatirə sikkələri
 |  |
İstinadlar
- "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı". e-qanun.az (ingilis). 2023-12-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-14.
- (az.). www.socarmidstream.az. Archived from the original on 2023-03-30. İstifadə tarixi: 30 mart 2023.
- (az.). www.oilfund.az. Archived from the original on 2023-03-30. İstifadə tarixi: 30 mart 2023.
- (az.). www.trt.net.tr. Archived from the original on 2023-03-30. İstifadə tarixi: 30 mart 2023.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- "Azeri Petrolü Ceyhan'dan İtalya'ya Yola Çıktı BTC Devrede 2007-09-27 at the Wayback Machine
- "Türkiye Petrolün Kesişme Noktası Oluyor", Jan Soykok 2006-04-16 at the Wayback Machine
- "Aliyev, petrolün Ceyhan’a gelmesinden mutlu" Hürriyet
- "İlham Aliyev'in BTC sevinci başka" Kanal 7.com
- "Asrın Projesi Türkiye’nin Başarısı", Doç. Dr. Kamer Kasım 2007-09-27 at the Wayback Machine
- "BTC petrolü Ceyhan'dan yola çıktı"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baki Tbilisi Ceyhan boru xetti ve ya resmi adi ile Heyder Eliyev adina Baki Tbilisi Ceyhan Esas Ixrac Boru Kemeri Xezer denizinin Azerbaycan sektorunda yerlesen Azeri Ciraq Gunesli Sahdeniz yataqlarindan Turkiyenin Ceyhan limanina oradan Araliq denizi vasitesile Avropa bazarlarina neqli kemeri Baki Tbilisi Ceyhan neft kemeriUmumi melumatlarTipi neft kemeriBaslayir Sengecal terminali Baki AzerbaycanBitir Ceyhan TurkiyeAcilis tarixi 13 iyul 2006Istismara verilib 2006 ci ilOperatoru BPSahibi TotalEnergiesTerefdaslar BP SOCAR Chevron Statoil Total Itochu Hess CorporationUzunlugu 1768 kmDiametri 865 1070 mmOturuculuyu gundelik 1 milyon barrel m ilYerlesmesiOlkeler Azerbaycan Gurcustan TurkiyeSanqacal CeyhanKemerin basi ve sonu xeritede 40 10 10 sm e 49 27 30 s u 37 02 sm e 35 49 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bundan elave Turkmenistandan gelen xam neft de bu boru kemeri ile neql edilir ve 2013 cu ilin oktyabr ayindan etibaren Baki Tbilisi Ceyhan boru kemeri sirketi BTC Co Qazaxistanda hasil edilen Tengiz xam neftinin bir hissesini de BTC boru kemeri vasitesile neql etdirmeye basladi Butun Xezer regionu uzre strateji ehemiyyete malik olan Baki Tbilisi Ceyhan Magistral Ixrac Boru Kemerinin ise salinmasi ucun intensiv isler heyata kecirilmisdir BTC boru kemeri regionda hasil edilen getdikce artan neft hecmini dunya bazarlarina neql etmeye imkan verir coxsaxeli beynelxalq iqtisadi emekdasligin inkisafini ve bu sahede Azerbaycanin uzun muddetli maraqlarini destekleyir Uzunlugu 1768 kilometr olan xettin Azerbaycandan 443 km Gurcustandan 249 km ve Turkiyeden 1076 km kecir Boru xettinin diametri Azerbaycan ve Turkiye daxilinde 42 duym 106 68 santimetr Gurcustanda ise 46 duymdur 116 84 santimetr Turkiyede Ceyhan Deniz Terminalina dogru son hissesinde boru xettinin diametri azalaraq 34 duymeye 86 36 santimetr enir Poct markasi 2003 1994 cu ilin sentyabr ayinda Bakida Azerbaycanin Dovlet Neft Sirketi ile dunyanin 11 boyuk neft sirketi arasinda Xezer denizinin Azerbaycan sektorundaki Azeri Ciraq Gunesli yataqlarinin istifade edilmesi barede Esrin muqavilesi adlanan muqavile imzalandi Baki Tbilisi Ceyhan boru xettiden sonra Azerbaycanda ve Qafqazda en boyuk layihe Baki Tbilisi Qars demiryolu xetti demiryolu layihesidir TarixiBaki Tbilisi Ceyhan ile elaqedar en ehemiyyetli hadiselerden biri 1999 cu il noyabr ayinin 18 de Istanbulda kecirilen Avropa Tehlukesizlik ve Emekdasliq Teskilati ATET konfransinda Azerbaycan Respublikasi Prezidenti Heyder Eliyev Gurcustan Respublikasi ve Turkiye Cumhuriyyetinin o zamanki Prezidentleri Eduard Sevardnadze ve Suleyman Demirelin istiraki ile Xam Neftin Baki Tbilisi Ceyhan Magistral Ixrac Boru Kemeri vasitesile Azerbaycan Gurcustan ve Turkiye erazilerinden neql edilmesi haqqinda sazis imzalanmisdir 2006 ci ilin iyun ayindan istismara verilen BTC boru kemeri Baki Tbilisi Ceyhan Boru Kemeri Sirketi BTC Co terefinden tikilib BTC boru kemerinin Azerbaycan ve Gurcustan erazilerinde yerlesen hisselerinin operatoru BTC Co nun sehmdarlari adindan BP Turkiyede yerlesen hissesinin operatoru ise BOTAS International Limited BIL sirketidir BTC boru kemerinin neftle doldurulmasina 2005 ci il may ayinin 10 da baslanildi ve xam neft Ceyhan terminalina 2006 ci ilin may ayinin 28 de catdi Kemerin doldurulmasi ucun texminen 10 milyon barel neft teleb olunmusdur BTC boru kemeri ile neql edilmis ixrac xam nefti yuklenmis ilk tanker 2006 ci ilin iyun ayinin 4 de yola salinmisdir StatistikasiAzerbaycan Respublikasi Dovlet Neft Sirketi BTC layihesinde istirak etmek meqsedi ile AzBTC Co toreme sirketini yaratmisdir Bu sirket layihenin istirakcilari olan neft sirketlerinin konsorsiumu terefinden yaradilmis BTC Company sirketinde 25 lik paya malikdir AzBTC Co sirketi daxil olmaqla layihenin butun istirakcilari layihenin deyerinin 30 lik hissesini oz vesaitleri hesabina qalan 70 lik hissesini ise beynelxalq maliyye institutlarindan ixrac kredit agentliklerinden ve kommersiya banklarindan celb edilmis kredit vesaitleri hesabina maliyyelesdirirler Azerbaycan dovleti adindan Azerbaycan BTC Co sirketindeki 80 lik payin temsilcisi kimi Azerbaycan Respublikasinin Iqtisadiyyat Nazirliyi IN cixis edir Bu payin maliyyelesdirilmesi Azerbaycan Respublikasi Dovlet Neft Fondu terefinden heyata kecirilmisdir BTC layihesinde Azerbaycan Respublikasinin istirakinin temin edilmesi ile bagli ohdeliklerin yerine yetirilmesi o cumleden olkenin istirak payinin maliyyelesdirilmesi ile bagli meseleler Baki Tbilisi Ceyhan Esas Ixrac Boru Kemeri layihesinde Azerbaycan Respublikasi Dovlet Neft Sirketinin istirak payinin maliyyelesdirilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Umummilli Lideri Heyder Eliyevin 30 iyul 2002 ci il tarixli Fermani ile tenzimlenir 2010 cu ilde kemerle illik neqletme en yuksek gostericiye 286 milyon 214 min barrele catib 2019 cu ilde Baki Tbilisi Ceyhan boru kemeri vasitesile teqriben 31 milyon ton yeni 233 milyon barrel xam neft ixrac edilib ve hemin neft Ceyhan limaninda 296 tankere yuklenib 2013 cu ilin oktyabr ayindan etibaren BTC boru kemeri ile yeniden mueyyen hecmlerde Qazaxistandan gelen Tengiz xam neftinin neqline baslanilib Bundan elave boru kemeri vasitesile diger xam neft ve kondensat hecmleri de o cumleden Turkmenistan ve Rusiya nefti neql olunur 2021 ci ilin birinci rubunde BTC uzre emeliyyat xerclerine teqriben 41 milyon dollardan cox esasli xerclere ise 6 milyon dollar serf edilib BTC Co nun sehmdarlari BP 30 1 faiz AzBTC 25 faiz MOL 8 9 faiz bu il aprelin 16 dan Chevron sirketini evez edib Equinor 8 71 faiz TPAO 6 53 faiz Eni 5 faiz Total 5 faiz Itochu 3 4 faiz Inpex 2 5 faiz ExxonMobil 2 5 faiz ve ONGC BTC Limited 2 36 faiz teskil edir 2002 ci ilden 1 fevral 2007 ci il tarixinedek olan dovr erzinde umumilikde 298 milyon manat mebleginde vesait Heyder Eliyev adina Baki Tbilisi Ceyhan Esas Ixrac Boru Kemeri layihesinde Azerbaycan Respublikasinin istirak payinin maliyyelesdirilmesine yoneldilmisdir QiymetiBTC boru kemeri layihesinin ilkin qiymeti 2 95 milyard ABS dollari hecminde nezerde tutulsa da sonda bu reqem 4 3 milyard dollara catib bank kreditlerini nezere aldiqda ise bu xerclerin 5 milyard dollari otduyu uze cixir Layihenin bahalasmasinin bir sira sebebi var Bunlardan biri tikinti xidmetlerinin qiymetinin artmasidir ki bu da neft ve basqa enerji dasiyicilarinin qiymetinin artmasi ile elaqedardir Bundan basqa elave xercler boru kemerinin Gurcustan ve Turkiye erazisinde tikintisi zamani meydana cixib Gurcustanda Borjomi deresinin ekoloji tehlukesizliyi ile bagli yaranmis qalmaqal muxtelif vaxtlarda tikinti islerinin 45 gun dayanmasina sebeb olub Neticede tebieti muhafize isleri ucun texminen 100 milyon dollar elave vesait serf olunub BTC nin Turkiye erazisindeki tikintisi ile bagli BTC Co boru kemeri sirketinin sehmdarlarina 333 milyon dollar hecminde elave vesait ayirmali olub Kemerin Turkiye hissesini tiken BOTAS sirketi xerclerin artmasinin sebebini sifariscinin BP nin gosterisi ile bezi yerlerde layihenin dizaynina deyisiklikler edilmesi hemcinin etraf muhitin qorunmasina dair elave islerin gorulmesi ile izah edib Once neftle dolu ilk tankerin Ceyhandan 2005 ci ilin martinda yola duseceyi planlasdirilirdi Sonra bu tarix muvafiq olaraq 15 may 2005 ci il 1 oktyabr 2005 ci il mart 2006 ci il 31 may 2006 ci ile kecirilib Sonda Azerbaycan neftini dasiyan ilk tanker Ceyhandan 2 iyun 2006 ci ilde yola dusub Kemerin istismar muddeti 40 ildir ve hazirda orta oturuculuk qabiliyyeti gundelik 1 2 milyon barreldir Sengecal terminalindan Turkiyenin Araliq denizi sahilindeki Ceyhan terminalinadek uzanan kemerin cekilmesine texminen 4 5 milyard dollar vesait xerclenib Hazirda kemer vasitesile ilde 60 milyon ton neft neql etmek mumkundur Baki Tbilisi Ceyhan boru kemeri Azerbaycan Gurcustan Turkiye ve butovlukde bolge Avropa ve umumen dunya ucun iqtisadi ve siyasi baximdan elece de enerji tehlukesizliyi cehetden cox boyuk ehemiyyete malik olmaqla yanasi Turkiyenin Qara deniz bogazlarinin hedden artiq yuklenmesinin de qarsisini alib Xatire sikkeleriIstinadlar Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin Qerari e qanun az ingilis 2023 12 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 14 az www socarmidstream az Archived from the original on 2023 03 30 Istifade tarixi 30 mart 2023 az www oilfund az Archived from the original on 2023 03 30 Istifade tarixi 30 mart 2023 az www trt net tr Archived from the original on 2023 03 30 Istifade tarixi 30 mart 2023 Hemcinin baxBaki Tbilisi Qars demiryolu xettiXarici kecidlerVikianbarda Baki Tbilisi Ceyhan neft kemeri ile elaqeli mediafayllar var Azeri Petrolu Ceyhan dan Italya ya Yola Cikti BTC Devrede 2007 09 27 at the Wayback Machine Turkiye Petrolun Kesisme Noktasi Oluyor Jan Soykok 2006 04 16 at the Wayback Machine Aliyev petrolun Ceyhan a gelmesinden mutlu Hurriyet Ilham Aliyev in BTC sevinci baska Kanal 7 com Asrin Projesi Turkiye nin Basarisi Doc Dr Kamer Kasim 2007 09 27 at the Wayback Machine BTC petrolu Ceyhan dan yola cikti