Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şahdəniz — dünyada ən iri qaz-kondensat yataqlarından biri.
| Şahdəniz azərb. Şahdəniz | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Region | Xəzər dənizi |
| İstismarı | 1990 |
| Ehtiyatı | 1,200×109 m³ |
| İllik hasilat: | 8,6 mlrd m³/il |
| Hasilatçılar: | BP (operator – 25,5%) Statoyl (25,5%) Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ – 10%) LUKOyl (10%) (10%) Total (10%) TPAO (9%). |
Tarixi
Təxminən 1990-cı ildə Dövlət Neft Şirkəti tərəfindən Azərbaycanın qaz ilə təchizatını təmin etmək üçün "Şahdəniz" yatağında bu quyunun qazılmasına başlanmış, verilən məlumata görə təxminən 2 min metr dərinliyə qədər qazılmış, ancaq vəsaitin, imkanların olmamasından bu iş davam etdirilməmiş və başlı-başına buraxılmışdır. 1992-ci ilin sentyabrında Azərbaycan hökuməti "Şahdəniz" yatağının işlənməsi ilə əlaqədar Böyük Britaniya Krallığının "Britiş Petroleum" və Norveçin "Statoyl" şirkətləri ilə müqavilə imzalamışdır. Bu müqavilədə həmin yatağın birgə işlənməsi üçün danışıqlar aparılması və yatağın işlənməyə hazırlanması barədə "Britiş Petroleum" və "Statoyl" şirkətlərinə xüsusi səlahiyyətlər verilmişdir. Bu iki şirkət alyans yaradaraq işə başlamış, sonra həmin alyansa Türkiyənin "Türkiyə Petrolları Anonim Ortaqlığı" şirkəti də qoşulmuş, onlar bu işləri öz imkanları çərçivəsində aparmışlar. Nəhayət, Şahdəniz yatağı 1999-cu ildə kəşf edilmişdir. Kollektorda 1 trilyon kub metr qaz ehtiyatı ilə Şahdəniz yatağı dünyanın ən böyük qaz-kondensat yataqlarından biridir. O, Bakıdan 70 kilometr cənub-şərqdə, suyun dərinliyinin 50–500 m arasında dəyişdiyi Xəzər dənizinin şelfində yerləşir. Şahdəniz yatağının kəşfiyyat işlərinin aparılması üçün qazılan quyu yatağın cənub-qərb hissəsində Xəzər üçün rekord olan 7300 metrdən çox dərinliyə qazılmışdır. Bu yatağın istismarı Azərbaycanın qaza olan daxili tələbatını tam ödəməyə və tələbatından artıq qazı tarixində ilk dəfə olaraq ixrac etməyə imkan verir.
Saziş sahəsi təxminən 859,8 km²-dir. 2006-cı ildə saziş sahəsində bir hasilat platforması quraşdırılmış və həmin ilin noyabrında bu platformadan qazılmış quyudan ilk qaz hasil edilmişdir. Hazırda platformada 4 istismar quyusu qazılmış və onlardan biri fəaliyyət göstərir. 2018-ci ilin dekabr ayına kimi Şahdəniz yatağından ümumilikdə 100 milyard kub metr təbii qaz hasil olunub.
Layihə
Şahdəniz yatağını Şahdəniz üzrə Hasilatın Pay Bölgüsü Sazişindəki tərəfdaşları adından BP şirkəti işlədir. Şahdəniz Hasilatın pay bölgüsü sazişinin (HPBS) tərəfləri bu şirkətlərdir:
- BP (operator – 28,8%)
- TPAO (19%)
- Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ – 16.7%)
- Statoyl (15,5%)
- LUKOyl (10%)
- (10%)
Şahdəniz üzrə HPBS 17 oktyabr 1996-cı il tarixində ratifikasiya olunmuşdur. Şahdəniz layihəsində işlər iki mərhələdən ibarətdir. Şahdəniz Mərhələ 1 əməliyyatlara 2006-cı ildə başladı. Mərhələ 1-dən maksimum hasilatın ildə 8,6 milyard kub metr qaz (mlrd.km/il) və gündə 50.000 barrel kondensat olacağı gözlənilir. Quyuların qazılmasında çətinliklərə, platformanın inşa edilməsinə, sahil terminalının tikintisinə və Türkiyəyə 500 km uzunluğunda boru kəmərinin çəkilməsinə baxmayaraq, Şahdəniz Mərhələ 1 işlənməsinə cəmi yeddi ildə nail olundu. 2006-cı ildən bəri, o, Azərbaycanı, Gürcüstanı və Türkiyəni təhlükəsiz və etibarlı qazla təchiz edir.
Şahdəniz-2
Şahdəniz Mərhələ 2 və ya Yatağın Tammiqyaslı İşlənməsi Azərbaycan qazını Avropaya və Türkiyəyə çatdıracaq nəhəng bir layihədir. Bu layihə yeni cənub qaz dəhlizi vasitəsilə Avropa bazarlarına qaz təchizatını və enerji təhlükəsizliyini artıracaq. Layihə nəticəsində ŞD Mərhələ 1 layihəsindən hazırda hasil olunan illik 9 milyard kub metr qazdan əlavə 16 milyard kub metr qazın hasil ediləcəyi gözlənilir. Bu, dunyanın ən böyük qaz işlənməsi layihəsindən biridir. Layihə ilə bağlı planlara körpü ilə birləşdirilən iki dəniz platformasının tikilməsi, iki yarımdalma qurğusu ilə 26 sualtı quyunun qazılması, 550 m suyun dərinliyində 500 km uzunluğu olan sualtı kəmərin tikilməsi, Azərbaycanda və Gürcüstanda əlavə ixrac gücü və Səngəçal terminalının genişlənməsi daxildir. İkinci mərhələyə aid olan bu işlərin ümumi qiymətinin ən azı 40 milyard ABŞ dolları olması gözlənilir. Bu, hazırda dünyada ən iri layihələrdən biri və BP-nin ən iri layihəsidir.
Quruda tikinti meydançalarında və Terminalda həyata keçirilən işlərin böyük hissəsi, eləcə də boru kəmərinin və platformanın quraşdırılması işləri 2014-cü ildən başlayaraq 2017-ci ilin sonuna qədər davam edəcək. Bu dövrdə Yaşayış Blokları və Texnoloji Təchizat (YBTT) platforması tikiləcək. Hal-hazırda proqnozlaşdırılır ki, ilkin qaz Müqavilə Sahəsinin şimal cinahında (ŞC) quraşdırma və işəsalma işləri tamamlandıqdan sonra 2018-ci ildə təmin olunacaq. Bundan sonra 2027-ci ilə qədər qərb, cənub-şərq, cənub-qərb və şimal-şərq cinahlarında olan quyular (QC, CŞ, CQ və ŞŞ) mərhələlərlə tamamlanacaq və istismara veriləcək.
Şahdəniz konsorsiumu 28 iyun 2013-cü ildə etdi ki, Şahdəniz Mərhələ 2 layihəsindən hasil ediləcək qaz həcmlərini Yunanıstan, İtaliya və cənubşərqi Avropadakı müştərilərə çatdırmaq üçün (TAP) seçmişdir. 13 fevral 2013-də Yunanıstan, İtaliya və Albaniya hökumətləri Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) üzrə hökumətlərarası saziş imazalayıb. Şahdəniz qazının Xəzər dənizindən götürülərək 4000 km məsafə boyunca nəql edilib Avropaya çatdırılması üçün bəzi mövcud infrastrukturun genişləndirilməsi və bir sıra yeni boru kəmərlərinin inşa edilməsi tələb olunur.
- Cənubi Qafqaz Boru Kəməri (CQBK) Azərbaycan və Gürcüstan ərazisi boyunca yeni parallel boru kəməri vasitəsi ilə genişləndiriləcək.
- Türkiyədə Şahdəniz qazı yeni Trans-Anadolu Boru Kəməri (TANAP) vasitəsilə nəql olunacaq.
- Avropada qazı Yunanıstan və Albaniya ərazisindən İtaliyaya nəql edəcək Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) tikiləcək.
“Şahdəniz” yatağının işlənməsinin II mərhələsində ilk qazın hasilatına 2018-ci il sentyabrın 20-də başlanması gözlənilir. 2018-ci ildə hasil ediləcək qazın həcmi o qədər də çox olmayacaq. Lakin artıq 2019-cu il üçün bu yataqdan əlavə 2 mlrd. kubmetr qaz çıxarılması nəzərdə tutulub.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Şahdəniz video 2013-07-28 at the Wayback Machine
İstinadlar
- . 2012-04-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-25.
- Xəzərin Azərbaycan sektorundakı "Şahdəniz" yatağının birgə işlənməsi haqqında sazişin imzalanması mərasimində Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi[ölü keçid] 4 iyun 1996-cı il
- . 2011-02-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-07.
- "Shah Deniz celebrates 100 bcm of total gas production". 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-14.
- Azərbaycanın Şahdəniz yatağında böyük həcmdə qaz ehtiyatları kəşf edilmişdir 2010-11-23 at the Wayback Machine Bp.com
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-01.
- Şahdəniz 2 Layihəsi, Ətraf Mühitə və Sosial-iqtisadi Sahəyə Təsirlərin Qiymətləndirilməsi[ölü keçid]
- "Sentyabrda "Şahdəniz-2" üzrə qaz hasilatına başlanacaq". 2018-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sahdeniz dunyada en iri qaz kondensat yataqlarindan biri Sahdeniz azerb Sahdeniz 39 58 sm e 50 13 s u Olke AzerbaycanRegionXezer deniziIstismari1990Ehtiyati1 200 109 m Illik hasilat 8 6 mlrd m ilHasilatcilar BP operator 25 5 Statoyl 25 5 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Neft Sirketi ARDNS 10 LUKOyl 10 10 Total 10 TPAO 9 TarixiTexminen 1990 ci ilde Dovlet Neft Sirketi terefinden Azerbaycanin qaz ile techizatini temin etmek ucun Sahdeniz yataginda bu quyunun qazilmasina baslanmis verilen melumata gore texminen 2 min metr derinliye qeder qazilmis ancaq vesaitin imkanlarin olmamasindan bu is davam etdirilmemis ve basli basina buraxilmisdir 1992 ci ilin sentyabrinda Azerbaycan hokumeti Sahdeniz yataginin islenmesi ile elaqedar Boyuk Britaniya Kralliginin Britis Petroleum ve Norvecin Statoyl sirketleri ile muqavile imzalamisdir Bu muqavilede hemin yatagin birge islenmesi ucun danisiqlar aparilmasi ve yatagin islenmeye hazirlanmasi barede Britis Petroleum ve Statoyl sirketlerine xususi selahiyyetler verilmisdir Bu iki sirket alyans yaradaraq ise baslamis sonra hemin alyansa Turkiyenin Turkiye Petrollari Anonim Ortaqligi sirketi de qosulmus onlar bu isleri oz imkanlari cercivesinde aparmislar Nehayet Sahdeniz yatagi 1999 cu ilde kesf edilmisdir Kollektorda 1 trilyon kub metr qaz ehtiyati ile Sahdeniz yatagi dunyanin en boyuk qaz kondensat yataqlarindan biridir O Bakidan 70 kilometr cenub serqde suyun derinliyinin 50 500 m arasinda deyisdiyi Xezer denizinin selfinde yerlesir Sahdeniz yataginin kesfiyyat islerinin aparilmasi ucun qazilan quyu yatagin cenub qerb hissesinde Xezer ucun rekord olan 7300 metrden cox derinliye qazilmisdir Bu yatagin istismari Azerbaycanin qaza olan daxili telebatini tam odemeye ve telebatindan artiq qazi tarixinde ilk defe olaraq ixrac etmeye imkan verir Sazis sahesi texminen 859 8 km dir 2006 ci ilde sazis sahesinde bir hasilat platformasi qurasdirilmis ve hemin ilin noyabrinda bu platformadan qazilmis quyudan ilk qaz hasil edilmisdir Hazirda platformada 4 istismar quyusu qazilmis ve onlardan biri fealiyyet gosterir 2018 ci ilin dekabr ayina kimi Sahdeniz yatagindan umumilikde 100 milyard kub metr tebii qaz hasil olunub LayiheSahdeniz 1 ve Sahdeniz 2 layihelerinde nezerde tutulan illik tebii qaz istehsali cedveli Sahdeniz yatagini Sahdeniz uzre Hasilatin Pay Bolgusu Sazisindeki terefdaslari adindan BP sirketi isledir Sahdeniz Hasilatin pay bolgusu sazisinin HPBS terefleri bu sirketlerdir BP operator 28 8 TPAO 19 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Neft Sirketi ARDNS 16 7 Statoyl 15 5 LUKOyl 10 10 Sahdeniz uzre HPBS 17 oktyabr 1996 ci il tarixinde ratifikasiya olunmusdur Sahdeniz layihesinde isler iki merheleden ibaretdir Sahdeniz Merhele 1 emeliyyatlara 2006 ci ilde basladi Merhele 1 den maksimum hasilatin ilde 8 6 milyard kub metr qaz mlrd km il ve gunde 50 000 barrel kondensat olacagi gozlenilir Quyularin qazilmasinda cetinliklere platformanin insa edilmesine sahil terminalinin tikintisine ve Turkiyeye 500 km uzunlugunda boru kemerinin cekilmesine baxmayaraq Sahdeniz Merhele 1 islenmesine cemi yeddi ilde nail olundu 2006 ci ilden beri o Azerbaycani Gurcustani ve Turkiyeni tehlukesiz ve etibarli qazla techiz edir Sahdeniz 2 Sahdeniz 2 Layihesinin XulasesiSahdeniz 2 Layihesinin ehate dairesi Sahdeniz Merhele 2 ve ya Yatagin Tammiqyasli Islenmesi Azerbaycan qazini Avropaya ve Turkiyeye catdiracaq neheng bir layihedir Bu layihe yeni cenub qaz dehlizi vasitesile Avropa bazarlarina qaz techizatini ve enerji tehlukesizliyini artiracaq Layihe neticesinde SD Merhele 1 layihesinden hazirda hasil olunan illik 9 milyard kub metr qazdan elave 16 milyard kub metr qazin hasil edileceyi gozlenilir Bu dunyanin en boyuk qaz islenmesi layihesinden biridir Layihe ile bagli planlara korpu ile birlesdirilen iki deniz platformasinin tikilmesi iki yarimdalma qurgusu ile 26 sualti quyunun qazilmasi 550 m suyun derinliyinde 500 km uzunlugu olan sualti kemerin tikilmesi Azerbaycanda ve Gurcustanda elave ixrac gucu ve Sengecal terminalinin genislenmesi daxildir Ikinci merheleye aid olan bu islerin umumi qiymetinin en azi 40 milyard ABS dollari olmasi gozlenilir Bu hazirda dunyada en iri layihelerden biri ve BP nin en iri layihesidir Quruda tikinti meydancalarinda ve Terminalda heyata kecirilen islerin boyuk hissesi elece de boru kemerinin ve platformanin qurasdirilmasi isleri 2014 cu ilden baslayaraq 2017 ci ilin sonuna qeder davam edecek Bu dovrde Yasayis Bloklari ve Texnoloji Techizat YBTT platformasi tikilecek Hal hazirda proqnozlasdirilir ki ilkin qaz Muqavile Sahesinin simal cinahinda SC qurasdirma ve isesalma isleri tamamlandiqdan sonra 2018 ci ilde temin olunacaq Bundan sonra 2027 ci ile qeder qerb cenub serq cenub qerb ve simal serq cinahlarinda olan quyular QC CS CQ ve SS merhelelerle tamamlanacaq ve istismara verilecek Sahdeniz konsorsiumu 28 iyun 2013 cu ilde etdi ki Sahdeniz Merhele 2 layihesinden hasil edilecek qaz hecmlerini Yunanistan Italiya ve cenubserqi Avropadaki musterilere catdirmaq ucun TAP secmisdir 13 fevral 2013 de Yunanistan Italiya ve Albaniya hokumetleri Trans Adriatik Boru Kemeri TAP uzre hokumetlerarasi sazis imazalayib Sahdeniz qazinin Xezer denizinden goturulerek 4000 km mesafe boyunca neql edilib Avropaya catdirilmasi ucun bezi movcud infrastrukturun genislendirilmesi ve bir sira yeni boru kemerlerinin insa edilmesi teleb olunur Cenubi Qafqaz Boru Kemeri CQBK Azerbaycan ve Gurcustan erazisi boyunca yeni parallel boru kemeri vasitesi ile genislendirilecek Turkiyede Sahdeniz qazi yeni Trans Anadolu Boru Kemeri TANAP vasitesile neql olunacaq Avropada qazi Yunanistan ve Albaniya erazisinden Italiyaya neql edecek Trans Adriatik Boru Kemeri TAP tikilecek Sahdeniz yataginin islenmesinin II merhelesinde ilk qazin hasilatina 2018 ci il sentyabrin 20 de baslanmasi gozlenilir 2018 ci ilde hasil edilecek qazin hecmi o qeder de cox olmayacaq Lakin artiq 2019 cu il ucun bu yataqdan elave 2 mlrd kubmetr qaz cixarilmasi nezerde tutulub Hemcinin baxEsrin muqavilesi Azeri Ciraq GunesliXarici kecidlerSahdeniz video 2013 07 28 at the Wayback MachineIstinadlar 2012 04 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 11 25 Xezerin Azerbaycan sektorundaki Sahdeniz yataginin birge islenmesi haqqinda sazisin imzalanmasi merasiminde Azerbaycan Prezidenti Heyder Eliyevin nitqi olu kecid 4 iyun 1996 ci il 2011 02 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 04 07 Shah Deniz celebrates 100 bcm of total gas production 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 14 Azerbaycanin Sahdeniz yataginda boyuk hecmde qaz ehtiyatlari kesf edilmisdir 2010 11 23 at the Wayback Machine Bp com 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 03 01 Sahdeniz 2 Layihesi Etraf Muhite ve Sosial iqtisadi Saheye Tesirlerin Qiymetlendirilmesi olu kecid Sentyabrda Sahdeniz 2 uzre qaz hasilatina baslanacaq 2018 10 24 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 13