Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bakı Uşaq Dəmir Yolu (BUDY) — 1947-2009-cu illərdə Bakıda mövcud olmuş uşaq dəmir yolu. 10 Avqust 1947-ci ildə açılış mərasimi olmuşdur. Yolun uzunluğu 1050 metrdir. İki stansiyadan — Dədə Qorqud və Bahar, , tədris korpusundan, 2 TU2 , 6 Pafawag vaqonundan ibarətdir. Şəhriyar adına parkda yerləşmişdir. 2004-cü ildən etibarən rəsmi adı Azərbaycan Dövlət Uşaq Dəmir Yolu — ADUDY olmuşdur. 2009-cu ildə fəaliyyətini dayandırmışdır[].
| Bakı, Azərbaycan | |
| Azərbaycan Dövlət Uşaq Dəmir yolu | |
| Açılma tarixi: | 10 avqust 1947 |
| Bağlanma tarixi: | İyun, 2009 |
| Uzunluğu: | 1,05 km |
| Dayanacaq məntəqələri: | 2 |
| DJD SSRİ saytında | |
Tarixi
Bakıda uşaq dəmir yolunun yaradılması ideyası 1945-ci ildə olmuşdur. Azərbaycan Nazirlər Sovetinin 15 İyun 1946-ci il tarixindəki qərarında dəmir yolunun yaradılmasının başlanma və sona çatma tarixləri qeyd olundu. Tikintiyə 14 mart 1947-ci ildə başlanıldı və 1 may 1947-ci ildə başa çatdı. Dəmir yolu xətti Dzerjinski parkında (Şəhriyar, Dədə Qorqud) yerləşirdi. Dəmir yolunun tikintisində Bakı şəhərinin şagirdləri və tələbələri də iştirak etmişdilər. Yolda işə 120 gənc dəmiryolçu cəlb olunmuşdu. Bakı Uşaq Dəmir Yolunun açılışı 10 avqust 1947-ci ildə olmuşdur. Bakı Uşaq Dəmir Yolunun ilk başçısı M. Axundov təyin olunmuşdur.
Əvvəlcə tikintinin planı iki mərhələdən ibarət olması nəzərdə tutulurdu. Birinci Dzerjinski parkından Respublika stadionuna (Tofiq Bəhramov) kimi (2009-cu ilə kimi mövcud olmuş), ikinci mərhələdə isə bu xətt Montin qəsəbə massivinə kimi olmalı idi. Ümumilikdə xəttin uzunluğu 4 kilometrə çatmalı idi. Lakin ikinci mərhələ baş tutmadı. Beləliklə, dəmir yolu xətti Dzerjinski parkından Tofiq Bəhramov adına Respublika stadionuna kimi oldu.
BUDY-nin uzunluğu 1050 metrdir.
1980-ci illərdə yolun uzadılması üçün layihələr mövcud idi. Əsas layihələrdən biri, xətt bütün Şəhriyar parkı boyunca olmalı idi. Lakin bu layihə baş tutmadı. Çünki, teplovozların bu ərazilərdə yuxarı hissələrə qalxmağa gücləri çata bilməzdi.
1990-cı illərin əvvəllərində baş verən hadisələr zamanı BUDY-yə diqqət azaldıldı. BUDY Azərbaycan Dövlət Dəmir Yolları (ADDY) siyahısından çıxarıldı. Bununla da BUDY böhran vəziyyətində idi. Lakin 2002-ci ilin yanvarından etibarən Bakı Uşaq Dəmir Yoluna yenidən diqqət artırıldı və 1990-cı illərdə verilmiş qərarın səhv olunduğu qəbul olundu. Bakı merliyi və ADDY yolları tam təmir etdilər. Vağzal tikililəri və depo təmir olundu, modernləşdirmə həyata keçirildi, bəzi yerlərdə relslər dəyişdirildi, siqnalizasiya və əlaqə tam şəkildə bərpa olundu. Hərəkət heyəti tam bərpa olundu.
2002-ci ilin İyun ayında yolun təmir işlərindən sonra açılışı olmuşdur.
BUDY vaxtı, həmçinin, dəmir yolu modelləri bölməsi yaradılmışdı. Bu zaman modellər yarışlarda qalib də olurdular. Son qələbə 1980-ci illərin ortalarında Nijnı Novoqorodda keçirilən yarışda olmuşdu. Burada Bakıdan olan gənc dəmiryolçuların modelləri ilk yerləri tutmuşdu. Bu modellər ən güclü və ən sürətli lokomotivlər idi.
2009-cu ilin İyununda Bakı uşaq dəmir yolu yığışdırıldı, hərəkət heyəti isə Biləcəri deposuna aparıldı. Əvvəllər bu işlərin yenidənqurma ilə bağlı olduğu bildirilirdi. Daha sonra uşaq dəmir yolunun Gəncədə açılacağı bildirilirdi[].
Lakin o vaxtdan dəmir yolunun bərpası barədə heç bir məlumat yoxdur.
Hərəkət heyəti
Bakı Uşaq Dəmir Yolunun ilk lokomotivi K seriyasından olan parovoz olmuşdur. Bu parovozlar Kolomna zavodunun istehsalı idi və 1947-ci ildəki açılışından bu parovozlardan istifadə olunurdu. 1958-ci ilə kimi yalnız bir ekzemplyarı var idi.
1950-ci illərin ortalarında yollara Podolsk zavodunun istehsalı olmuş 159-141 seriyalı parovoz gətirildi. Köhnə parovozu əvəz etmiş bu parovoz 1960-cı illərin birinci yarısına kimi istifadə olunmuşdur. Daha sonra bu parovozlar TU2 (№019 və №099) teplovozları ilə əvəz olundu. 1978-ci ildə TU2-099 göndərildi. Əvəzində Naxçıvandan, Bakıya TU2-216 gətirildi. Beləliklə, TU2-216 və TU2-019 Bakı Uşaq Dəmir Yolunun əsas lokomotivinə çevrildi. 2009-cu ilə kimi bu lokomotivdən istifadə edilmişdir. 1987-ci ildə Bakıya yeni teplovoz TU7-0204 gətirildi. Həmin ildə bu teplovoz Naxçıvan Uşaq Dəmir Yoluna göndərildi.
Yollarda istifadə olunuş ən birinci sərnişin vaqonlarından məlumatlar yoxdur. Lakin onların əldəqayırma olduğu məlumdur. Onların hazırlandığı yer və vaxt məlum deyil. 1960-cı illərin sonlarında yollara 8 Polşa istehsalı olan Pafawag vaqonları gətirildi. Onların ikisi 1978-ci ildə Naxçıvan Uşaq Dəmir Yoluna göndərildi. Qalan 6 vaqonlar isə 2009-cu ilə kimi istifadə olunmuşdur.
1996-2002-ci illərdə Bakı Uşaq Dəmir Yolunda baxımsızlıq nəticəsində yolun hərəkət heyəti, demək olar ki, yararsız vəziyyətə düşdü. Bütün siqnalizasiya və əlaqələr sistemi xarab oldu. Vaqonlar və yolların vəziyyəti pisləşmişdi. Lokomotivlərin akkumlyatorları yox idi, yanacağın istifadə olunması ilə problemlər var idi.
2002-ci ildə BUDY-nin bütün hərəkət heyəti təmir olunmuşdur, modernləşdirilmişdir.
Stansiyalar
Bakı uşaq dəmir yolunun iki stansiyası var:
- Dədə Qorqud (əvvəlki Komsomol) — əvvəllər üçbucaq döngəli üçyollu idi. Lakin daha sonra yığışdırılmışdı. Lokomotiv deposu var.
- Bahar — üçbucaq döngəlidir.
Dədə Qorqud stansiyasında parovoz deposu və parovoz hidrokolnu var idi. Lakin sonralar hidrokolonun əvəzinə teplovozlar üçün ekipaj məntəqəsi tikildi. Parovoz deposu isə tədris korpusuna çevrildi.
Yolda avtoblokirovka, semafor və siqnalizasiya sistemi var.
İstinadlar
- "forum". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-18.
- "forum". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-18.
Xarici keçidlər
- Bakı Uşaq Dəmir Yolunun qeyri-rəsmi saytı
- Bakı Uşaq Dəmir Yolu[ölü keçid] Sergey Bolaşenkonun Dəmir Yolu haqqında saytında[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Baki Usaq Demir Yolu BUDY 1947 2009 cu illerde Bakida movcud olmus usaq demir yolu 10 Avqust 1947 ci ilde acilis merasimi olmusdur Yolun uzunlugu 1050 metrdir Iki stansiyadan Dede Qorqud ve Bahar tedris korpusundan 2 TU2 6 Pafawag vaqonundan ibaretdir Sehriyar adina parkda yerlesmisdir 2004 cu ilden etibaren resmi adi Azerbaycan Dovlet Usaq Demir Yolu ADUDY olmusdur 2009 cu ilde fealiyyetini dayandirmisdir etibarsiz menbe Baki Azerbaycan Azerbaycan Dovlet Usaq Demir yoluAcilma tarixi 10 avqust 1947Baglanma tarixi Iyun 2009Uzunlugu 1 05 kmDayanacaq menteqeleri 2DJD SSRI saytindaTarixi1980 ci illerde Baki Usaq Demir Yolunda movsumun acilisi Bakida usaq demir yolunun yaradilmasi ideyasi 1945 ci ilde olmusdur Azerbaycan Nazirler Sovetinin 15 Iyun 1946 ci il tarixindeki qerarinda demir yolunun yaradilmasinin baslanma ve sona catma tarixleri qeyd olundu Tikintiye 14 mart 1947 ci ilde baslanildi ve 1 may 1947 ci ilde basa catdi Demir yolu xetti Dzerjinski parkinda Sehriyar Dede Qorqud yerlesirdi Demir yolunun tikintisinde Baki seherinin sagirdleri ve telebeleri de istirak etmisdiler Yolda ise 120 genc demiryolcu celb olunmusdu Baki Usaq Demir Yolunun acilisi 10 avqust 1947 ci ilde olmusdur Baki Usaq Demir Yolunun ilk bascisi M Axundov teyin olunmusdur Evvelce tikintinin plani iki merheleden ibaret olmasi nezerde tutulurdu Birinci Dzerjinski parkindan Respublika stadionuna Tofiq Behramov kimi 2009 cu ile kimi movcud olmus ikinci merhelede ise bu xett Montin qesebe massivine kimi olmali idi Umumilikde xettin uzunlugu 4 kilometre catmali idi Lakin ikinci merhele bas tutmadi Belelikle demir yolu xetti Dzerjinski parkindan Tofiq Behramov adina Respublika stadionuna kimi oldu BUDY nin uzunlugu 1050 metrdir 1980 ci illerde yolun uzadilmasi ucun layiheler movcud idi Esas layihelerden biri xett butun Sehriyar parki boyunca olmali idi Lakin bu layihe bas tutmadi Cunki teplovozlarin bu erazilerde yuxari hisselere qalxmaga gucleri cata bilmezdi 1990 ci illerin evvellerinde bas veren hadiseler zamani BUDY ye diqqet azaldildi BUDY Azerbaycan Dovlet Demir Yollari ADDY siyahisindan cixarildi Bununla da BUDY bohran veziyyetinde idi Lakin 2002 ci ilin yanvarindan etibaren Baki Usaq Demir Yoluna yeniden diqqet artirildi ve 1990 ci illerde verilmis qerarin sehv olundugu qebul olundu Baki merliyi ve ADDY yollari tam temir etdiler Vagzal tikilileri ve depo temir olundu modernlesdirme heyata kecirildi bezi yerlerde relsler deyisdirildi siqnalizasiya ve elaqe tam sekilde berpa olundu Hereket heyeti tam berpa olundu 2002 ci ilin Iyun ayinda yolun temir islerinden sonra acilisi olmusdur BUDY vaxti hemcinin demir yolu modelleri bolmesi yaradilmisdi Bu zaman modeller yarislarda qalib de olurdular Son qelebe 1980 ci illerin ortalarinda Nijni Novoqorodda kecirilen yarisda olmusdu Burada Bakidan olan genc demiryolcularin modelleri ilk yerleri tutmusdu Bu modeller en guclu ve en suretli lokomotivler idi 2009 cu ilin Iyununda Baki usaq demir yolu yigisdirildi hereket heyeti ise Bileceri deposuna aparildi Evveller bu islerin yenidenqurma ile bagli oldugu bildirilirdi Daha sonra usaq demir yolunun Gencede acilacagi bildirilirdi etibarsiz menbe Lakin o vaxtdan demir yolunun berpasi barede hec bir melumat yoxdur Hereket heyetiBaki Usaq Demir Yolunun ilk lokomotivi K seriyasindan olan parovoz olmusdur Bu parovozlar Kolomna zavodunun istehsali idi ve 1947 ci ildeki acilisindan bu parovozlardan istifade olunurdu 1958 ci ile kimi yalniz bir ekzemplyari var idi 1950 ci illerin ortalarinda yollara Podolsk zavodunun istehsali olmus 159 141 seriyali parovoz getirildi Kohne parovozu evez etmis bu parovoz 1960 ci illerin birinci yarisina kimi istifade olunmusdur Daha sonra bu parovozlar TU2 019 ve 099 teplovozlari ile evez olundu 1978 ci ilde TU2 099 gonderildi Evezinde Naxcivandan Bakiya TU2 216 getirildi Belelikle TU2 216 ve TU2 019 Baki Usaq Demir Yolunun esas lokomotivine cevrildi 2009 cu ile kimi bu lokomotivden istifade edilmisdir 1987 ci ilde Bakiya yeni teplovoz TU7 0204 getirildi Hemin ilde bu teplovoz Naxcivan Usaq Demir Yoluna gonderildi Yollarda istifade olunus en birinci sernisin vaqonlarindan melumatlar yoxdur Lakin onlarin eldeqayirma oldugu melumdur Onlarin hazirlandigi yer ve vaxt melum deyil 1960 ci illerin sonlarinda yollara 8 Polsa istehsali olan Pafawag vaqonlari getirildi Onlarin ikisi 1978 ci ilde Naxcivan Usaq Demir Yoluna gonderildi Qalan 6 vaqonlar ise 2009 cu ile kimi istifade olunmusdur TU2 206 kohne renglerileTU2 206 yeni renglerile 1996 2002 ci illerde Baki Usaq Demir Yolunda baximsizliq neticesinde yolun hereket heyeti demek olar ki yararsiz veziyyete dusdu Butun siqnalizasiya ve elaqeler sistemi xarab oldu Vaqonlar ve yollarin veziyyeti pislesmisdi Lokomotivlerin akkumlyatorlari yox idi yanacagin istifade olunmasi ile problemler var idi 2002 ci ilde BUDY nin butun hereket heyeti temir olunmusdur modernlesdirilmisdir StansiyalarBaki usaq demir yolunun iki stansiyasi var Dede Qorqud evvelki Komsomol evveller ucbucaq dongeli ucyollu idi Lakin daha sonra yigisdirilmisdi Lokomotiv deposu var Bahar ucbucaq dongelidir Dede Qorqud stansiyasinda parovoz deposu ve parovoz hidrokolnu var idi Lakin sonralar hidrokolonun evezine teplovozlar ucun ekipaj menteqesi tikildi Parovoz deposu ise tedris korpusuna cevrildi Yolda avtoblokirovka semafor ve siqnalizasiya sistemi var Istinadlar forum 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2017 03 18 forum 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2017 03 18 Xarici kecidlerBaki Usaq Demir Yolunun qeyri resmi sayti Baki Usaq Demir Yolu olu kecid Sergey Bolasenkonun Demir Yolu haqqinda saytinda olu kecid