Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müəllim (ərəb. معلم) — konkret fənn üzrə tədris prosesini keçirən səlahiyyətli şəxs, və ya məktəbdə hər hansı bir fəndən dərs deyən şəxs.
Müəllimin pedaqoji qabiliyyətləri
Təhsil prosesinin əsas siması müəllimdir.
Müəllimin peşə qabiliyyətləri sırasında akademik, didaktik, ünsiyyət, konstruktiv, təşkilatçılıq və iradi-emosional qabiliyyətlər mühüm yer tutur.
Akademik qabiliyyət — geniş və dərin biliyə malik olmaqda, elmin son nailiyyətlərini öyrənməkdə və şagirdlərə çatdırmaqda ifadə olunur.
Didaktik qabiliyyət — bilikləri öyrətmə bacarığında, pedaqoji-metodik ustalığa yiyələnməkdə özünü göstərir.
Ünsiyyət (kommunikativ) qabiliyyəti — uşaqlarla, öz həmkarları və valideynlərlə düzgün ünsiyyət yaratmaqda, demokratik ünsiyyət üslubunda, hər bir uşağa fərdi yanaşma bacarığında ifadə olunur.
Konstruktiv qabiliyyət — özünün və uşaqların (kollektivin) fəaliyyətini düzgün planlaşdırmaqda, çətinlikləri əvvəlcədən duyub, onları aradan qaldırmağa hazır olmaqda ifadə olunur.
İradi-emosional qabiliyyət — müəllimin özünü, hisslərini düzgün idarə etməkdə, mülayimlik və ciddiliyi uzlaşdırmaqda, səbirli olmaqda ifadə olunur.
Pedaqoji qabiliyyətlər insana hazır verilmir; onları gündəlik fəaliyyətdə, gərgin əməklə qazanmaq olar.
Müəllimlik işinin xüsusiyyətləri
Müəllimlik işinin xüsusiyyətlərinə aşağıdakılar daxildir:
a) müəllimlik şərəfli işdir; çünki o, öz həyatını xalqın gələcəyinə həsr edir;
b) müəllimlik məsuliyyətli işdir; çünki o, ən qiymətli kapital olan insanla işləyir, bu işdə isə səhvə yol vermək olmaz;
c) müəllimlik çətin və mürəkkəb işdir; çünki müəllimin fəaliyyət obyekti olan insan özü mürəkkəb və dəyişkən, pedaqoji proses isə çoxcəhətli və çətindir;
ç) müəllimlik yaradıcı işdir; çünki o, hazır göstərişlərlə, reseptlərlə işləyə bilməz. Hər bir konkret halda vəziyyəti düzgün təhlil edib, uğurlu çıxış yolu tapmaq, məsələlərə müstəqil və yaradıcı yanaşmaq, qeyri-standart qərarlar qəbul etmək tələb olunur. Bunun üçün pedaqoji nəzəriyyəyə və qabaqcıl təcrübəyə yiyələnmək vacibdir. Yaradıcılıq müəllimdən bütöv pedaqoji prosesi müşahidə və təhlil etməyi, onun qanunauyğunluqlarını nəzərə almağı, pedaqoji problemlərin optimal həlli yollarını müəyyən etməyi nəzərdə tutur. Yaradıcılıq müəllimə nikbinlik, sevinc bəxş edir.
Müəllim şəxsiyyəti
Müəllimin başlıca şəxsi keyfiyyətləri sırasında aşağıdakıları qeyd etmək olar:
1) Müəllim yüksək əqidə, məslək sahibi, müəllim — Vətəndaş olmalıdır. O, xalqın, Vətənin problemləri ilə yaşamalı, gəncliyi də bu ruhda yetişdirməlidir. Xalq şairi B.Vahabzadə vaxtilə orta məktəbdə ədəbiyyat müəlliminin Hüseyn Cavid və onun ağır həyatı haqqında ürək yanğısı ilə, hətta ağlayaraq dərs keçməsini xatırlayır.
2) Müəllim yüksək mədəniyyətə və mənəviyyata malik olmalıdır. O, özündə zahiri və daxili mədəniyyəti, nəcib əxlaqi keyfiyyətləri (düzlük, ədalətlilik, xeyirxahlıq, humanizm, sadəlik və b.) cəmləşdirməlidir. Müəllim tərbiyə işinə özündən başlamalıdır, çünki özündə olmayan keyfiyyəti başqalarına vermək olmaz.
3) Müəllim dərin biliyə, erudisiyaya malik olmalıdır. Bilik müəllimin əsas silahıdır. Y.A.Komenski biliksiz müəllimi işıqsız lampaya, susuz bulağa bənzədirdi. Belə "müəllim" uşaqlara dərin bilik verə bilməz. Zəif müəllim zəif də şagird, tələbə yetişdirər.
4) Müəllim fənnini, peşəsini və uşaqları sevməlidir. L.N.Tolstoya görə, öz işini sevən müəllim yaxşı müəllimdir, bununla yanaşı uşaqları və fənnini sevən müəllim isə əla müəllimdir. Pedaqogika tarixində uşaqları öz övladı kimi sevən, onlara ürəyini verən müəllimlər az olmamışdır (Y.Korçak, V.A.Suxomlinski, A.S.Makarenko, Y.Talıbov, "Anacan" və b.).
5) Müəllim yüksək nüfuz sahibi və uşaqlara nümunə olmalıdır. Dərin bilik, mədənilik, mənəviyyat nümunəsi olan müəllimin nüfuzu da yüksək olur. Nüfuzu qazanmaq çətin, itirmək isə asandır: yersiz hərəkət, ədalətsiz münasibət, ehtiyatsız söz müəllimi nüfuzdan sala bilər. Buna görə də, hər bir müəllim sözlərinə və hərəkətlərinə məsuliyyətlə yanaşmalı, öz nüfuzunun keşiyində durmalıdır.
Müəllim sözü müqəddəs deyil müqəddəs olan müəllimlikdir. Yəni müqəddəs olanlar öz vəzifələrini layiqincə yerinə yetirən insanlardır.Müəllim gənc nəslin formalaşmasında böyük rol oynayır. Uşaq ikən bizə qələm tutub yazmağı öyrədən, hər il keçdikcə öz bildiklərini bizimlə bölüşən dəyəli varlıqlardır müəllimlər.
Müəllimə verilən ictimai qiymət
Nəriman Nərimanov xalq müəllimlərinə verdiyi tövsiyyələrdən birində yazırdı: ...vətənin xoşbəxtliyi onun cavanlarının yaxşı tərbiyəsi ilə bağlıdır... Yaxşı tərbiyə isə insanın əqlini və əxlaqını gözəl pak şeylər əxz etməyi öyrətməkdən, ürəyini və vicdanını pisliklərdən çəkindirməkdən ibarətdir.
Heydər Əliyev müəllim əməyini yüksək qiymətləndirərək bidirir: "Mən yer üzündə müəllimdən yüksək ad tanımıram. Hər birimizdə müəllimin hərarətli qəlbinin bir zərrəciyi vardır. Məhz müəllim doğma yurdumuzu sevməyi, hamının rifahı naminə vicdanla işləməyi müdrikliklə və səbirlə bizə öyrətmiş və öyrədir. Hər birimizin öz müəllimi vardır və biz bütün ömrümüz boyu onun xatirəsini hörmətlə, minnətdarlıqla qəlbimizdə yaşadırıq".
Mənbə
- Müəllim 2014-09-02 at the Wayback Machine
- Azərbaycan SSR Müəllimlərinin IV qurultayı. Bakı-1980. Maarif nəşriyyatı, səh. 25.
- Pedoqogikanın əsasları. Bakı 2008. Bakı Universiteti nəşriyyatı, səh.26
- Pedoqogikanın əsasları. Bakı 2008. Bakı Universiteti nəşriyyatı, səh.25
- . 2010-10-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-28.
- Əhməd Seyidov. Azərbaycanda pedaqoji fikrin inkişaf tarixindən, Maarif nəşriyyatı , Bakı-1987. səh. 280.
- Azərbaycan SSR Müəllimlərinin IV qurultayı. Bakı-1980. Maarif nəşriyyatı, səh. 21.
Xarici keçidlər
- Müəllim Günü 2014-09-02 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
 | Elm ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muellim ereb معلم konkret fenn uzre tedris prosesini keciren selahiyyetli sexs ve ya mektebde her hansi bir fenden ders deyen sexs Orta esrlerde Avropada muellimin ders kecmesiBu adin diger istifade formalari ucun bax Muellim deqiqlesdirme Muellimin pedaqoji qabiliyyetleriTehsil prosesinin esas simasi muellimdir Muellimin pese qabiliyyetleri sirasinda akademik didaktik unsiyyet konstruktiv teskilatciliq ve iradi emosional qabiliyyetler muhum yer tutur Akademik qabiliyyet genis ve derin biliye malik olmaqda elmin son nailiyyetlerini oyrenmekde ve sagirdlere catdirmaqda ifade olunur Didaktik qabiliyyet bilikleri oyretme bacariginda pedaqoji metodik ustaliga yiyelenmekde ozunu gosterir Unsiyyet kommunikativ qabiliyyeti usaqlarla oz hemkarlari ve valideynlerle duzgun unsiyyet yaratmaqda demokratik unsiyyet uslubunda her bir usaga ferdi yanasma bacariginda ifade olunur Konstruktiv qabiliyyet ozunun ve usaqlarin kollektivin fealiyyetini duzgun planlasdirmaqda cetinlikleri evvelceden duyub onlari aradan qaldirmaga hazir olmaqda ifade olunur Iradi emosional qabiliyyet muellimin ozunu hisslerini duzgun idare etmekde mulayimlik ve ciddiliyi uzlasdirmaqda sebirli olmaqda ifade olunur Pedaqoji qabiliyyetler insana hazir verilmir onlari gundelik fealiyyetde gergin emekle qazanmaq olar Muellimlik isinin xususiyyetleriMuellimlik isinin xususiyyetlerine asagidakilar daxildir a muellimlik serefli isdir cunki o oz heyatini xalqin geleceyine hesr edir b muellimlik mesuliyyetli isdir cunki o en qiymetli kapital olan insanla isleyir bu isde ise sehve yol vermek olmaz c muellimlik cetin ve murekkeb isdir cunki muellimin fealiyyet obyekti olan insan ozu murekkeb ve deyisken pedaqoji proses ise coxcehetli ve cetindir c muellimlik yaradici isdir cunki o hazir gosterislerle reseptlerle isleye bilmez Her bir konkret halda veziyyeti duzgun tehlil edib ugurlu cixis yolu tapmaq meselelere musteqil ve yaradici yanasmaq qeyri standart qerarlar qebul etmek teleb olunur Bunun ucun pedaqoji nezeriyyeye ve qabaqcil tecrubeye yiyelenmek vacibdir Yaradiciliq muellimden butov pedaqoji prosesi musahide ve tehlil etmeyi onun qanunauygunluqlarini nezere almagi pedaqoji problemlerin optimal helli yollarini mueyyen etmeyi nezerde tutur Yaradiciliq muellime nikbinlik sevinc bexs edir Muellim sexsiyyetiMuellimin baslica sexsi keyfiyyetleri sirasinda asagidakilari qeyd etmek olar 1 Muellim yuksek eqide meslek sahibi muellim Vetendas olmalidir O xalqin Vetenin problemleri ile yasamali gencliyi de bu ruhda yetisdirmelidir Xalq sairi B Vahabzade vaxtile orta mektebde edebiyyat muelliminin Huseyn Cavid ve onun agir heyati haqqinda urek yangisi ile hetta aglayaraq ders kecmesini xatirlayir 2 Muellim yuksek medeniyyete ve meneviyyata malik olmalidir O ozunde zahiri ve daxili medeniyyeti necib exlaqi keyfiyyetleri duzluk edaletlilik xeyirxahliq humanizm sadelik ve b cemlesdirmelidir Muellim terbiye isine ozunden baslamalidir cunki ozunde olmayan keyfiyyeti basqalarina vermek olmaz 3 Muellim derin biliye erudisiyaya malik olmalidir Bilik muellimin esas silahidir Y A Komenski biliksiz muellimi isiqsiz lampaya susuz bulaga benzedirdi Bele muellim usaqlara derin bilik vere bilmez Zeif muellim zeif de sagird telebe yetisdirer 4 Muellim fennini pesesini ve usaqlari sevmelidir L N Tolstoya gore oz isini seven muellim yaxsi muellimdir bununla yanasi usaqlari ve fennini seven muellim ise ela muellimdir Pedaqogika tarixinde usaqlari oz ovladi kimi seven onlara ureyini veren muellimler az olmamisdir Y Korcak V A Suxomlinski A S Makarenko Y Talibov Anacan ve b 5 Muellim yuksek nufuz sahibi ve usaqlara numune olmalidir Derin bilik medenilik meneviyyat numunesi olan muellimin nufuzu da yuksek olur Nufuzu qazanmaq cetin itirmek ise asandir yersiz hereket edaletsiz munasibet ehtiyatsiz soz muellimi nufuzdan sala biler Buna gore de her bir muellim sozlerine ve hereketlerine mesuliyyetle yanasmali oz nufuzunun kesiyinde durmalidir Muellim sozu muqeddes deyil muqeddes olan muellimlikdir Yeni muqeddes olanlar oz vezifelerini layiqince yerine yetiren insanlardir Muellim genc neslin formalasmasinda boyuk rol oynayir Usaq iken bize qelem tutub yazmagi oyreden her il kecdikce oz bildiklerini bizimle bolusen deyeli varliqlardir muellimler Muellime verilen ictimai qiymetNeriman Nerimanov xalq muellimlerine verdiyi tovsiyyelerden birinde yazirdi vetenin xosbextliyi onun cavanlarinin yaxsi terbiyesi ile baglidir Yaxsi terbiye ise insanin eqlini ve exlaqini gozel pak seyler exz etmeyi oyretmekden ureyini ve vicdanini pisliklerden cekindirmekden ibaretdir Heyder Eliyev muellim emeyini yuksek qiymetlendirerek bidirir Men yer uzunde muellimden yuksek ad tanimiram Her birimizde muellimin heraretli qelbinin bir zerreciyi vardir Mehz muellim dogma yurdumuzu sevmeyi haminin rifahi namine vicdanla islemeyi mudriklikle ve sebirle bize oyretmis ve oyredir Her birimizin oz muellimi vardir ve biz butun omrumuz boyu onun xatiresini hormetle minnetdarliqla qelbimizde yasadiriq MenbeMuellim 2014 09 02 at the Wayback MachineAzerbaycan SSR Muellimlerinin IV qurultayi Baki 1980 Maarif nesriyyati seh 25 Pedoqogikanin esaslari Baki 2008 Baki Universiteti nesriyyati seh 26 Pedoqogikanin esaslari Baki 2008 Baki Universiteti nesriyyati seh 25 2010 10 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 01 28 Ehmed Seyidov Azerbaycanda pedaqoji fikrin inkisaf tarixinden Maarif nesriyyati Baki 1987 seh 280 Azerbaycan SSR Muellimlerinin IV qurultayi Baki 1980 Maarif nesriyyati seh 21 Xarici kecidlerMuellim Gunu 2014 09 02 at the Wayback MachineHemcinin baxMuellim Gunu Elm ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin