Ağa Qəhrəman Mirsiyab oğlunun karvansarası və ya Məscidli karvansara — Şuşa şəhərinin M. F. Axundov küçəsi, 31 ünvanında yerləşən karvansara. Karvansara Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən ölkə əhəmiyyətli tarix-mədəniyyət abidəsi kimi qeydiyyata alınmışdır.
Ağa Qəhrəman Mirsiyab oğlunun karvansarası | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Şəhər | Şuşa |
Yerləşir | M.F.Axundov küçəsi, 31 |
Aidiyyatı | Şuşa Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu |
Tikilmə tarixi | XIX əsrin 80-ci illəri |
Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
Vəziyyəti | 2023-cü ildə bərpa olunub, Şuşa Yaradıcılıq Mərkəzi kimi istifadə olunur |
UNESCO Ehtiyat Siyahısı | |
Tipi | Mədəni |
Kriteriya | i,iv,v,vi |
Təyin edilib | 2001 |
İstinad nöm. | 1574 |
Dövlət | Azərbaycan |
Region | Avropa |
İstinad nöm. | 353 |
Kateqoriya | Qala |
Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Karvansara XIX əsrin 80-ci illərində məşhur şuşalı tacir Ağa Qəhrəman Mirsiyab oğlunun vəsaiti hesabına inşa edilmişdir. Sıdırım qayanın kənarında yerləşən karvansaranın əsas fasadı Şuşanın mərkəzi ticarət küçəsi olan Rasta bazar küçəsinə açılır. Binanın ikinci mərtəbəsində tacirlər üçün nəzərdə tutulmuş 25 otaq, birinci mərtəbəsində ticarət kontorları və 30-a yaxın mağaza yerləşirdi. SSRİ dövründə karvansara Kolxoz bazarı kimi istifadə edilmişdir.
Tarixi
Karvansara XIX əsrin 80-ci illərində məşhur şuşalı tacir Ağa Qəhrəman Mirsiyab oğlunun vəsaiti hesabına inşa edilmişdir. Şuşanın tarixi və mədəniyyət abidələrinə həsr edilmiş əsərində Firudin Şuşinski yazır:
XIX əsrin sonlarında Şuşada on karvansara fəaliyyət göstərirdi. Onların arasında Hacı Abbasın, Qatırçı Muradın, Mirsiyab oğlunun karvansaraları, o cümlədən, Şeytan bazar və Xanlıq Muxtar karvansaraları seçilirdilər. Lakin, şəhərin ən yaxşı karvansarası Mirsiyab oğlu Məşədi Şükürün karvansarası idi. Bu əzəmətli bina XIX əsrin 80-ci illərində inşa edilmişdi. Binanın memarlıq ansamblı istər-istəməz diqqət çəkir. |
Şəhər Meydanının qərb hissəsində inşa edilmiş Mirsiyab oğlu karvansarası həm də məscidli karvansara kimi tanınırdı. Karvansarada bir neçə ticarət kontoru, otuza yaxın böyük və kiçik mağaza yerləşirdi. Bunlardan əlavə karvansarada bərbər, çəkməçi, dərzi, papaqçı və sair emalatxanalar da fəliyyət göstərirdi. Mirsiyab oğlu karvansarasına Qarabağın hər tərəfindən, o cümlədən digər Qafqaz ölkələrindən, İran və Rusiyadan mallar gətirilirdi.
Abidə 1992-ci il may ayının 8-dən 2020-ci il 8 noyabra qədər Ermənistan Respublikasının Hərbi Qüvvələrinin işğalı altında idi.İkinci Qarabağ müharibəsi çərçivəsində Şuşa şəhəri 8 noyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan ordusu tərəfindən azad edilmişdir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Sıdırım qayanın kənarında yerləşən karvansaranın əsas fasadı Şuşanın mərkəzi ticarət küçəsi olan Rasta bazar küçəsinə açılır. Karvansaradan bəhs edən Qarabağ tarixçisi Baharlı "Qarabağ hadisələri" adlı xronikasında binanın Şuşanın memarlıq simasının əsas xüsusiyyətlərini özündə əks etdirdiyini göstərir.
Ağa Qəhrəman Mirsiyab oğlu karvansarası özünəməxsus memarlıq xüsusiyyətləri və planlaşdırması ilə fərqlənən iki mərtəbəli böyük binadır. Binanın ikinci mərtəbəsində tacirlər üçün nəzərdə tutulmuş 25 otaq, birinci mərtəbəsində ticarət kontorları və 30-a yaxın mağaza yerləşirdi.
Məscid
İkinci mərtəbədə binanın künc tərəfində tacirlər və qonaqlar üçün məscid də inşa edilmişdi. Məscidin üç nefli ibadət zalı bir çox Şuşa məscidləri kimi üçün xarakterik olan səkkiz guşəli sütunlar üzərində dayanan oxvari tağ-tavanla örtülmüşdü. İbadət zalı 8.36x9.22 metr ölçüyə malikdir.
Məscidin divarları zövqlə işlənmiş nəfis qabartmalarla bəzədilib. Mehrabın yeddi guşəli oxvari nişi də incə qabartmalarla bəzədimişdir. E. Avalov qeyd edir ki, Karvansara daxilində məscid yerləşməsi oxşar tipli binaların inşa praktikasında yeganə hal olmaqla, bütün İslam memarlığında analoqa malik deyildir.
Qalereya
İstinadlar
- "İlham Əliyev, birinci xanım Mehriban Əliyeva və ailə üzvləri Şuşada Heydər Əliyev Fondu tərəfindən aparılan bərpa işlərindən sonra Yaradıcılıq Mərkəzinin açılışında iştirak ediblər » Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi". president.az (az.). president.az. 10 may 2023. 11 May 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 11 may 2023.
- . 6 July 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 August 2010.
- War Against Azerbaijan - Targeting Cultural Heritage. 2007. ISBN .
- Авалов, 1977. səh. 63
- Шушинский, Фирудин. Шуша. Баку. 1968. 29.
- Гулиев, 2013. səh. 63
- Гулиев, 2013. səh. 64
- . 4 October 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 August 2010.
- "Каравансарай Ага Гахраман Мирсаиб оглы". 5 October 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 7 August 2010.
- "Şuşa işğaldan azad edildi. Bakı, 8 noyabr, AZƏRTAC". 2020-11-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-20.
- Ахундов, Назим. Хроника Карабаха (на азерб.яз.). Баку. 1989. 171.
Ədəbiyyat
- Авалов, Э. В. Архитектура города Шуши и проблемы сохранения его исторического облика. Баку: Элм. 1977.
- Фатуллаев, Ш. С. Памятники Шуши. Баку. 1970.
- Гулиев, Гасан. Смерть дипломата, или к истокам конфликта в Карабахе (PDF). Bakı. 2013.[ölü keçid]
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aga Qehreman Mirsiyab oglunun karvansarasi ve ya Mescidli karvansara Susa seherinin M F Axundov kucesi 31 unvaninda yerlesen karvansara Karvansara Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet ve Turizm Nazirliyi terefinden olke ehemiyyetli tarix medeniyyet abidesi kimi qeydiyyata alinmisdir Aga Qehreman Mirsiyab oglunun karvansarasiKarvansaray binasi 2023 cu ilde restavrasiya islerinden sonra39 44 sm e 46 44 s u Olke AzerbaycanSeher Susa SusaYerlesir M F Axundov kucesi 31Aidiyyati Susa Dovlet Tarix Memarliq QoruguTikilme tarixi XIX esrin 80 ci illeriUslubu Arran memarliq mektebiVeziyyeti 2023 cu ilde berpa olunub Susa Yaradiciliq Merkezi kimi istifade olunurUNESCO Ehtiyat SiyahisiTipiMedeniKriteriyai iv v viTeyin edilib2001Istinad nom 1574DovletAzerbaycanRegionAvropaAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 353KateqoriyaQalaEhemiyyetiOlke ehemiyyetli Vikianbarda elaqeli mediafayllar Karvansara XIX esrin 80 ci illerinde meshur susali tacir Aga Qehreman Mirsiyab oglunun vesaiti hesabina insa edilmisdir Sidirim qayanin kenarinda yerlesen karvansaranin esas fasadi Susanin merkezi ticaret kucesi olan Rasta bazar kucesine acilir Binanin ikinci mertebesinde tacirler ucun nezerde tutulmus 25 otaq birinci mertebesinde ticaret kontorlari ve 30 a yaxin magaza yerlesirdi SSRI dovrunde karvansara Kolxoz bazari kimi istifade edilmisdir TarixiAbidenin fasadinda insa kitabesi Karvansara XIX esrin 80 ci illerinde meshur susali tacir Aga Qehreman Mirsiyab oglunun vesaiti hesabina insa edilmisdir Susanin tarixi ve medeniyyet abidelerine hesr edilmis eserinde Firudin Susinski yazir XIX esrin sonlarinda Susada on karvansara fealiyyet gosterirdi Onlarin arasinda Haci Abbasin Qatirci Muradin Mirsiyab oglunun karvansaralari o cumleden Seytan bazar ve Xanliq Muxtar karvansaralari secilirdiler Lakin seherin en yaxsi karvansarasi Mirsiyab oglu Mesedi Sukurun karvansarasi idi Bu ezemetli bina XIX esrin 80 ci illerinde insa edilmisdi Binanin memarliq ansambli ister istemez diqqet cekir Firudin Susinski Seher Meydaninin qerb hissesinde insa edilmis Mirsiyab oglu karvansarasi hem de mescidli karvansara kimi taninirdi Karvansarada bir nece ticaret kontoru otuza yaxin boyuk ve kicik magaza yerlesirdi Bunlardan elave karvansarada berber cekmeci derzi papaqci ve sair emalatxanalar da feliyyet gosterirdi Mirsiyab oglu karvansarasina Qarabagin her terefinden o cumleden diger Qafqaz olkelerinden Iran ve Rusiyadan mallar getirilirdi Abide 1992 ci il may ayinin 8 den 2020 ci il 8 noyabra qeder Ermenistan Respublikasinin Herbi Quvvelerinin isgali altinda idi Ikinci Qarabag muharibesi cercivesinde Susa seheri 8 noyabr 2020 ci il tarixinde Azerbaycan ordusu terefinden azad edilmisdir Memarliq xususiyyetleriKarvansaranin plani Sidirim qayanin kenarinda yerlesen karvansaranin esas fasadi Susanin merkezi ticaret kucesi olan Rasta bazar kucesine acilir Karvansaradan behs eden Qarabag tarixcisi Baharli Qarabag hadiseleri adli xronikasinda binanin Susanin memarliq simasinin esas xususiyyetlerini ozunde eks etdirdiyini gosterir Aga Qehreman Mirsiyab oglu karvansarasi ozunemexsus memarliq xususiyyetleri ve planlasdirmasi ile ferqlenen iki mertebeli boyuk binadir Binanin ikinci mertebesinde tacirler ucun nezerde tutulmus 25 otaq birinci mertebesinde ticaret kontorlari ve 30 a yaxin magaza yerlesirdi Mescid Ikinci mertebede binanin kunc terefinde tacirler ve qonaqlar ucun mescid de insa edilmisdi Mescidin uc nefli ibadet zali bir cox Susa mescidleri kimi ucun xarakterik olan sekkiz guseli sutunlar uzerinde dayanan oxvari tag tavanla ortulmusdu Ibadet zali 8 36x9 22 metr olcuye malikdir Mescidin divarlari zovqle islenmis nefis qabartmalarla bezedilib Mehrabin yeddi guseli oxvari nisi de ince qabartmalarla bezedimisdir E Avalov qeyd edir ki Karvansara daxilinde mescid yerlesmesi oxsar tipli binalarin insa praktikasinda yegane hal olmaqla butun Islam memarliginda analoqa malik deyildir QalereyaIstinadlar Ilham Eliyev birinci xanim Mehriban Eliyeva ve aile uzvleri Susada Heyder Eliyev Fondu terefinden aparilan berpa islerinden sonra Yaradiciliq Merkezinin acilisinda istirak edibler Azerbaycan Prezidentinin Resmi internet sehifesi president az az president az 10 may 2023 11 May 2023 tarixinde Istifade tarixi 11 may 2023 6 July 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 August 2010 War Against Azerbaijan Targeting Cultural Heritage 2007 ISBN 978 9952 8091 4 5 Avalov 1977 seh 63 Shushinskij Firudin Shusha Baku 1968 29 Guliev 2013 seh 63 Guliev 2013 seh 64 4 October 2010 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 August 2010 Karavansaraj Aga Gahraman Mirsaib ogly 5 October 2011 tarixinde Istifade tarixi 7 August 2010 Susa isgaldan azad edildi Baki 8 noyabr AZERTAC 2020 11 08 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 20 Ahundov Nazim Hronika Karabaha na azerb yaz Baku 1989 171 EdebiyyatAvalov E V Arhitektura goroda Shushi i problemy sohraneniya ego istoricheskogo oblika Baku Elm 1977 Fatullaev Sh S Pamyatniki Shushi Baku 1970 Guliev Gasan Smert diplomata ili k istokam konflikta v Karabahe PDF Baki 2013 olu kecid Hemcinin baxSusa Dovlet Tarix Memarliq Qorugu Susanin azad edilmesi