Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Zəngin ənənələrə malik karikatura janrı, Azərbaycan təsviri sənətinin mühüm sahələrindən biri kimi çoxcəhətli inkişaf yolu keçmişdir. Dövri mətbuatda, xüsusi satirik jurnallarda öz əksini tapan karikaturalara Azərbaycanda ilk dəfə, təxminən, XIX əsrin ortalarında təsədüf edilir. Və nəhayət, Şərqdə ilk dəfə olaraq 1906-cı il aprelin 7-də Azərbaycanda "Molla Nəsrəddin" adlı həftəlik satirik jurnal işıq üzü gördü. Bu böyük bir hadisə idi. Jurnalın yaradıcısı, redaktoru və naşiri görkəmli yazıçı Cəlil Məmmədquluzadənin dediyi kimi, Azərbaycan xalqının ictimai və mədəni şüurunun inkişafında mühüm rol oynamış bu jurnalı, həyatın özü yaratmışdır. İctimai ziddiyyətlərlə dolu həyat, həm ədəbiyyatın, həm də təsviri sənətin qarşısında vəzifələr qoymuşdu. Azərbaycan ədəbiyyatında böyük bir məktəb yaratmış "Molla Nəsrəddin" jurnalı, eyni zamanda təsviri sənətimizdə də yeni bir məktəbin yaranmasına səbəb oldu. Bilavasitə "Molla Nəsrəddin"in təsiri nəticəsində Bakıda Azərbaycan dilində "Bəhlul" (1907), "Zənbur" (1909–1910), "Mirat" (1910), "Arı" (1910–1911), "Kəlniyyət" (1912–1913), "Lək-lək" (1914), "Tuti" (1914–1917), "Məzəli" (1914–1915), "Babayi-Əmir" (1915–1916), "Tartan-partan" (1918), "Şeypur" (1918–1919), "Zənbur" (1919), "Məşəl" (1919–1920) kimi illüstrasiyalı jurnallarla yanaşı bu dövrdə Azərbaycanda rus dilində də çoxsaylı satirik məcmuələr: "Cigit" (1907–1918), "Vay-vay" (1908), "Bakinskoe qore" (1908–1909), "Biç" (1909–1915), "Adskaya poçta" (1909–1910), "Bakinskie streli" (1910), "Baraban" (1912–1913) və digərləri nəşr olunurdu. Daha uzun ömürlü olan "Molla Nəsrəddin" jurnalı müəyyən fasilələrlə 1931-ci ilə qədər işıq üzü görüb.
Xalq rəssamı Əzim Əzimzadə də öz karikaturalarını "Molla Nəsrəddin" jurnalında dərc etdirmişdir. Bu böyük sənətkar sovet dövründə jurnalın baş rəssamı olmuş və onun nəşrində fəal rol oynamışdır. O, öz ətrafına Qəzənfər Xalıqov, İsmayıl Axundov, Hüseyn Əliyev kimi karikaturaçı rəssamları toplayaraq bu sənətin inkişafında böyük rol oynamışdır. Milli karikatura sənətimizin inkişafında Tiflis Rəssamlıq Akademiyasının məzunu Xəlil Musayevin də rolu olmuşdur. Jurnal Tiflisdə nəşr olunduğu illərdə onun burada xeyli karikaturası çap edilmişdir.
Fəaliyyəti əsasən "Zənbur" jurnalı ilə bağlı olan, Odessa Rəssamlıq Akademiyasının məzunu Benedikt Telinqatorun (Beno) yaradıcılığı Azərbaycanda karikatura sənətinin inkişafında əhəmiyyətli rol oynamışdır.
Karikatura sənətimizin inkişafında 1952-ci ildən nəşr olunmağa başlayan "Kirpi" jurnalının xüsusi rolu olmuşdur. Nəcəfqulu İsmayılov, Hüseyn Əliyev, Vsevolod Ternavski, Ziya Kərimbəyli, Pyotr Şandin, Sadıq Şərifzadə, Ələkbər Zeynalov, Arif Ələsgərov, Adil Quliyev kimi rəssamlar bu jurnalın səhifələrində milli karikatura sənətimizin yeni nümunələrini çap etdirdilər. "Kirpi" jurnalı sovet hakimiyyəti illərində öz cürətli çıxışları ilə cəmiyyətdəki nöqsan və problemləri əsasən karikaturalar vasitəsilə əks etdirirdi.
2006-cı ildən nəşr olunan Azərbaycan Karikaturaçılar Birliyinin orqanı olan "Biz və karikatura" jurnalı karikaturaçı rəssamların öz sənətlərini ifadə etmək üçün geniş imkanlar açmışdır."Biz və karikatura" Azərbaycanda peşəkar rəssamlar üçün nəzərdə tutulmuş və sırf sənətlə bağlı olan yeganə topludur. Bu jurnal da Azərbaycan Karikaturaçı Rəssamlar Birliyi kimi ötən ilin əvvəlində, "Molla Nəsrəddin"-in 100 illik yubileyi münasibətilə yaradılıb. Jurnalda birləşən rəssamlar artıq mühüm beynəlxalq müsabiqələrdə iştirak ediblər. Ölkəmizdə karikatura sənətinə ayrı-ayrı vaxtlarda biganə münasibət göstərilsə də, o, özünün zəruri sənət nümunəsi olduğunu yenidən təsdiq edə bildi. 100 illik yubileyi ərəfəsində Azərbaycan karikatura sənətində daha bir önəmli addım atıldı. Özündə bu dəyərli sənətlə məşğul olan 60-a yaxın rəssamı birləşdirən Azərbaycan Karikaturaçı Rəssamlar İctimai Birliyi yaradıldı. Birlik Dünya Karikatura Təşkilatları Federasiyasının (FECO) üzvü olaraq, ölkəmizi dünya karikatura ailəsində layiqincə təmsil edir. Bu yaxınlarda Azərbaycan Rəssamlar İttifaqında karikatura bölməsinin yaradılması da sevindirici haldır.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Zengin enenelere malik karikatura janri Azerbaycan tesviri senetinin muhum sahelerinden biri kimi coxcehetli inkisaf yolu kecmisdir Dovri metbuatda xususi satirik jurnallarda oz eksini tapan karikaturalara Azerbaycanda ilk defe texminen XIX esrin ortalarinda teseduf edilir Ve nehayet Serqde ilk defe olaraq 1906 ci il aprelin 7 de Azerbaycanda Molla Nesreddin adli heftelik satirik jurnal isiq uzu gordu Bu boyuk bir hadise idi Jurnalin yaradicisi redaktoru ve nasiri gorkemli yazici Celil Memmedquluzadenin dediyi kimi Azerbaycan xalqinin ictimai ve medeni suurunun inkisafinda muhum rol oynamis bu jurnali heyatin ozu yaratmisdir Ictimai ziddiyyetlerle dolu heyat hem edebiyyatin hem de tesviri senetin qarsisinda vezifeler qoymusdu Azerbaycan edebiyyatinda boyuk bir mekteb yaratmis Molla Nesreddin jurnali eyni zamanda tesviri senetimizde de yeni bir mektebin yaranmasina sebeb oldu Bilavasite Molla Nesreddin in tesiri neticesinde Bakida Azerbaycan dilinde Behlul 1907 Zenbur 1909 1910 Mirat 1910 Ari 1910 1911 Kelniyyet 1912 1913 Lek lek 1914 Tuti 1914 1917 Mezeli 1914 1915 Babayi Emir 1915 1916 Tartan partan 1918 Seypur 1918 1919 Zenbur 1919 Mesel 1919 1920 kimi illustrasiyali jurnallarla yanasi bu dovrde Azerbaycanda rus dilinde de coxsayli satirik mecmueler Cigit 1907 1918 Vay vay 1908 Bakinskoe qore 1908 1909 Bic 1909 1915 Adskaya pocta 1909 1910 Bakinskie streli 1910 Baraban 1912 1913 ve digerleri nesr olunurdu Daha uzun omurlu olan Molla Nesreddin jurnali mueyyen fasilelerle 1931 ci ile qeder isiq uzu gorub Molla Nesreddin jurnali Xalq ressami Ezim Ezimzade de oz karikaturalarini Molla Nesreddin jurnalinda derc etdirmisdir Bu boyuk senetkar sovet dovrunde jurnalin bas ressami olmus ve onun nesrinde feal rol oynamisdir O oz etrafina Qezenfer Xaliqov Ismayil Axundov Huseyn Eliyev kimi karikaturaci ressamlari toplayaraq bu senetin inkisafinda boyuk rol oynamisdir Milli karikatura senetimizin inkisafinda Tiflis Ressamliq Akademiyasinin mezunu Xelil Musayevin de rolu olmusdur Jurnal Tiflisde nesr olundugu illerde onun burada xeyli karikaturasi cap edilmisdir Fealiyyeti esasen Zenbur jurnali ile bagli olan Odessa Ressamliq Akademiyasinin mezunu Benedikt Telinqatorun Beno yaradiciligi Azerbaycanda karikatura senetinin inkisafinda ehemiyyetli rol oynamisdir Karikatura senetimizin inkisafinda 1952 ci ilden nesr olunmaga baslayan Kirpi jurnalinin xususi rolu olmusdur Necefqulu Ismayilov Huseyn Eliyev Vsevolod Ternavski Ziya Kerimbeyli Pyotr Sandin Sadiq Serifzade Elekber Zeynalov Arif Elesgerov Adil Quliyev kimi ressamlar bu jurnalin sehifelerinde milli karikatura senetimizin yeni numunelerini cap etdirdiler Kirpi jurnali sovet hakimiyyeti illerinde oz curetli cixislari ile cemiyyetdeki noqsan ve problemleri esasen karikaturalar vasitesile eks etdirirdi 2006 ci ilden nesr olunan Azerbaycan Karikaturacilar Birliyinin orqani olan Biz ve karikatura jurnali karikaturaci ressamlarin oz senetlerini ifade etmek ucun genis imkanlar acmisdir Biz ve karikatura Azerbaycanda pesekar ressamlar ucun nezerde tutulmus ve sirf senetle bagli olan yegane topludur Bu jurnal da Azerbaycan Karikaturaci Ressamlar Birliyi kimi oten ilin evvelinde Molla Nesreddin in 100 illik yubileyi munasibetile yaradilib Jurnalda birlesen ressamlar artiq muhum beynelxalq musabiqelerde istirak edibler Olkemizde karikatura senetine ayri ayri vaxtlarda bigane munasibet gosterilse de o ozunun zeruri senet numunesi oldugunu yeniden tesdiq ede bildi 100 illik yubileyi erefesinde Azerbaycan karikatura senetinde daha bir onemli addim atildi Ozunde bu deyerli senetle mesgul olan 60 a yaxin ressami birlesdiren Azerbaycan Karikaturaci Ressamlar Ictimai Birliyi yaradildi Birlik Dunya Karikatura Teskilatlari Federasiyasinin FECO uzvu olaraq olkemizi dunya karikatura ailesinde layiqince temsil edir Bu yaxinlarda Azerbaycan Ressamlar Ittifaqinda karikatura bolmesinin yaradilmasi da sevindirici haldir Hemcinin baxMolla Nesreddin jurnali Kirpi jurnaliXarici kecidlerhttp www azercartoon com karikatura tariximiz htm http www xalqqazeti com public print php lngs aze amp ids 3328 amp Lng aze olu kecid http www lidertv com view index php lang az amp menu news amp type aview amp id 11385 http www azerbaijan news az index php Lng aze amp year 2006 amp Pid 5423