Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan–Çin münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr.
| Azərbaycan-Çin münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Azərbaycandaki Çinin səfirliyi | |||||
| Səfir | Guo Min | ||||
| Ünvan | Bakı, Xaqani küçəsi, 67 | ||||
| Çindaki Azərbaycanin səfirliyi | |||||
| Səfir | |||||
| Ünvan | Pekin, Diplomatik qəsəbəsi, Qijayuan, Villa B-3-3 | ||||
| Digər | |||||
| Quruluş tarixi | 2 aprel 1992 | ||||
| Dövriyyə | 2,16 mlrd doll. (2022) | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Çin 27 dekabr 1991-ci ildə Azərbaycanın müstəqilliyini tanımışdır.
Diplomatik əlaqələr
İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci ilin aprel ayının 2-də qurulmuşdur.
Çin və Azərbaycan respublikaları arasında möhkəm diplomatik və mədəni əlaqələr mövcuddur. Çin dünyanın ən böyük dövlətlərindən biridir. Dünyanın bütün ölkələri ilə qarşılıqlı surətdə faydalı əməkdaşlıq yaratmaq prinsiplərini rəhbər tutan Azərbaycan Respublikası Çinlə də bütün istiqamətlərdə sıx əlaqələrə malikdir.
Azərbaycan Respublikası yarandıqdan sonra onun müstəqilliyini tanıyan ilk ölkələrdən biri də Çin Xalq Respublikası olub. ÇXR 1991-ci il dekabrın 27-də Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini tanıyıb. İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci il aprelin 2-də qurulub. 1992-ci ilin avqust ayında ÇXR-in Azərbaycan Respublikasında səfirliyi açılıb. 1993-cü ilin dekabr ayının 1-də isə ilk səfir təyin edilib. Milli Məclisin qərarı ilə 1993-cü il 3 sentyabrda Azərbaycan Respublikasının Çin Xalq Respublikasında səfirliyinin açılmasını qərarlaşdırıb.
İki ölkə arasında rəsmi şəxslərinin qarşılıqlı səfərləri diplomatik əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsinə xidmət etmişdir.
1994-cü il 7-10 mart tarixində Azərbaycan Rspublikasının Prezidenti Heydər Əliyev Çin Xalq Respublikasında rəsmi səfərdə olmuşdur. Prezident Çin Xalq Respublikasının Sədri Tszyan Tszemin, Baş naziri Li Pen ilə rəsmi görüşlər keçirib. Səfər zamanı iki dövlət arasında səkkiz müqavilə imzalanmışdır.
ÇXR sədri Tszyan Tszemin Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevlə danışıqlarda bildirib: "Çin Azərbaycanla münasibətlərin inkişaf etdirilməsinə böyük əhəmiyyət verir və bütün sahələrdə dostcasına əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsi üçün onunla birlikdə səy göstərməyə hazırdır".
Azərbaycanın istiqlaliyyətinin elan olunması və Pekinlə Bakı arasında diplomatik münasibətlər yaradılması ikitərəfli əlaqələri genişləndirmək üçün əlverişli imkan açmışdır. Bu əlaqələr sabit və sağlam əsasda inkişaf edir.
Heydər Əliyev Çinin beynəlxalq siyasi və iqtisadi işlərdə böyük rol oynadığını və islahatlar keçirilməsində Çinin təcrübəsinin öyrənilməsinə Azərbaycanın maraq göstərdiyini qeyd edib.
Hər iki ölkənin rəhbərləri belə bir yekdil fikir söyləmişlər ki, dövlətlərarası münasibətlər dinc yanaşı yaşamaq prinsipi əsasında qurulmalıdır.
Elə həmin gün Tszyan Tszemin və Heydər Əliyev ÇXR ilə Azərbaycan arasında dostluq münasibətlərinin inkişaf etdirilməsinin əsasları haqqında birgə bəyanat imzalamışlar. İki ölkə arasında hava yolunun açılması haqqında, elmi-texniki və mədəni əməkdaşlıq, təbabət, radio və televiziya, turizm sahəsində qarşılıqlı fəaliyyət haqqında sazişlər də bağlanıb.
Martın 8-də Heydər Əliyev ÇXR Dövlət Şurasının baş naziri Li Penlə görüşüb. Görüş zamanı ikitərəfli münasibətlərin müxtəlif cəhətlərinə, habelə Azərbaycanda və bütövlükdə bölgədə vəziyyətlə bağlı məsələlərə toxunulub.
Siyasi əlaqələrlə yanaşı hər iki şərq ölkəsini mədəni münasibətlər də bağlayır. Azərbaycan Respublikası və ÇXR arasında imzalanmış mədəni əməkdaşlığa dair müqaviləyə əsasən 1995-ci il 12-21 aprel tarixi arasında Pekin Beynəlxalq sərgi mərkəzində məşhur Azərbaycan rəssamı Səttar Bəhlulzadənin əsərlərinin sərgisi keçirilib.
1996-cı il 17-18 aprel Çin Xalq Respublikası Baş nazirinin müavini Tsyan Tsiçen Azərbaycanda səfərdə olub. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev Tsyan Tsiçeni qəbul edib. Bu zaman ikitərəfli münasibətlərlə yanaşı, əsas müzakirə mövzularından biri Azərbaycanın dövlət suverenliyi və torpaqlarının işğalı olub. Tsyan Tsiçen ÇXR-in Azərbaycan Respublikasının torpaqlarının toxunulmazlığını tanıdığnı və Azərbaycanın yanında olduqlarını bir daha bəyan edib.
1997-ci il 27-30 avqust arasında Çin Xalq Respublikasının Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisinin sədr müavini Van Bintsyanın başçılığı ilə nümayəndə heyəti Azərbaycana səfər edib. Səfər zamanı iki ölkə arasında iqtisadi əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsinə, Azərbaycan və Çin parlamentləri arasında əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi barədə görüşlər keçirib. Çin Xalq Yığıncağının nümayəndə heyəti Milli Məclisə 60.000 dollar məbləğində texniki yardım təqdim edib.
1998-ci il sentyabrın 8-də Bakıda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti H.Əliyevin təşəbbüsü ilə tarixi Böyük ipək yolunun bərpası üzrə TRASEKA proqramı çərçivəsində Avropa və Asiya dövlət başçılarının zirvə görüşünə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans keçirilib. Bu konfrans da öz növbəsində iki ölkə arasında münasibətlərin daha da istiləşməsinə səbəb olub.
2000-ci ildə 21-24 iyun tarixi arasında Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisi Daimi Komitəsinin sədri Li Pen Azərbaycana səfər edib. Li Pen Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Əliyev və digər dövlət rəsmiləri ilə görüşlər keçirib. Heydər Əliyev Li Penə Çinin inkişaf yolunu yüksək qiymətləndirdiyini bildirib. Səfər zamanı Li Pen və Heydər Əliyev Bakı şəhərində Çin Xalq Respublikası səfirliyinin yeni binasının təməlqoyma mərasimində iştirak ediblər.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də ÇXR-lə münasibətlərin inkişaf etdirilməsinə diqqətlə yanaşır. 2005-ci il martın 17-19-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Çin Xalq Respublikasına rəsmi səfər edib. ÇXR-in sədri Xu Szintao Azərbaycan Prezidentinin bu ölkəyə səfərini iki ölkə arasında münasibətlərin tarixində çox mühüm hadisə kimi qiymətləndirib. O, həmçinin, Azərbaycanın Cənubi Qafqazda liderlik mövqeyinin möhkəmlənməsindən məmnun olduğunu bildirib. Öz növbəsində İlham Əliyev Azərbaycanın Çinlə əlaqələrə xüsusi önəm verdiyini vurğulayaraq, Azərbaycan rəhbərliyinin Çinin işgüzar dairələrinin ölkə iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrinə sərmayə qoymasına köməklik göstərəcəyini deyib.
İlham Əliyev Çinə səfəri zamanı Azərbaycan-Çin biznes forumunun işində iştirak edib, Böyük Çin Səddinə baxıb, həmçinin, digər işgüzar görüşlərdə iştirak edib.
Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsində Çin dünya ictimaiyyəti ilə birlikdə problemin sülh yolu ilə həll edilməsi üçün səylərini göstərməyə hazır olduğunu bildirib və BMT-nin müvafiq qətnamələrini hər zaman dəstəklədiyini ifadə edib. Azərbaycan da Çinin vahid Çin siyasətinə hörmət edir və Tayvanı Çinin vahid hissəsi kimi qəbul edir.
2006-cı il 19 oktyabr-da Çinin Xarici Ölkələrlə Dostluq Cəmiyyətinin binasında Çin-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin (ÇADC) təsis iclası keçirilib.
Tədbirdə ÇXR-in Azərbaycandakı keçmiş səfirləri Ley İnçen Çin-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin sədri, Çjan Qotsyan sədr müavini, Çinin Xarici Ölkələrlə Dostluq Cəmiyyətinin Avropa və Asiya ölkələri İdarəsinin şöbə müdiri Sun Tsinqo baş katibi seçilmişlər. Çinin Xarici Ölkələrlə Dostluq Cəmiyyətinin sədri Çen Xaosu yeni yaradılmış qurumun ölkələrimizin xalqları arasında dostluq münasibətlərinin daha da möhkəmlənməsində, mədəniyyət sahəsində qarşılıqlı mübadilənin həyata keçirilməsində vacib rol oynayacağına əmin olduğunu bildirib.
7 avqust 2008-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Pekində keçirilən XXIX Yay Olimpiya oyunlarının açılış mərasimində iştirak etmək üçün Çində səfərdə olub.
10 avqustda Çin Xalq Respublikasının paytaxtı Pekində - "China World Hotel" də XXIX Yay Olimpiya oyunları çərçivəsində "Azərbaycan günü" keçirilib. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva mərasimdə iştirak ediblər.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2 aprel 2009 -ci il Çin Xalq Respublikasının ölkəmizdə yeni təyin olunmuş fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Cjan Yannyanın etimadnaməsini qəbul edib.
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanla Çin arasında əlaqələrin uğurla inkişaf etdiyini, siyasi, iqtisadi, humanitar və digər sahələrdə əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsi üçün yaxşı imkanların olduğunu vurğulayıb. Səfir Çin Xalq Respublikasının sədri Hu Szintaonın səmimi salamlarını dövlətimizin başçısına çatdırıb. O deyib ki, Çin rəhbəri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 2005-ci ildə Çinə dövlət səfərinin qarşılıqlı əlaqələri yeni inkişaf səviyyəsinə qaldırdığını bildirir. Azərbaycan-Çin dostluq və əməkdaşlıq münasibətlərinin daim inkişaf etdiyini və möhkəmləndiyini vurğulayan diplomat dövlətimizin başçısını əmin edib ki, səfir kimi fəaliyyəti müddətində ikitərəfli əlaqələrin daha da genişlənməsinə səy göstərəcək.
Çin Xalq Respublikası və Azərbaycan Respublikası arasında münasibətlər daim inkişaf edir. İki ölkə arasında heç bir problem yoxdur. Hər iki dövlət qarşılıqlı şəkildə bir-birinin suverenliyini və torpaqların toxunulmazlığını tanıyır. BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvlərindən olan ÇXR hər zaman Azərbaycanı dəstəklədiklərini bildirir.
Hal-hazırda Azərbaycan Respublikasının ÇXR-dəki səfiri Lətif Qəndilovdur.
Parlamentlərarası əlaqələr
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində Azərbaycan-Çin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu fəaliyyət göstərir. Bu işçi qrupu 7 mart 1997-ci il tarixində yaradılmış və ilk rəhbəri Maksim Musayev olmuşdur. 4 mart 2016-cı il tarixindən Siyavuş Novruzov işçi qrupunun rəhbəridir.
Çin-Azərbaycan Parlamentlərarası Dostluq qrupu fəaliyyət göstərir. Qrupun rəhbəri Ümumçin Xalq Nümayəndələri Yığıncağı Daimi Komitəsinin Xarici işlər üzrə Komitəsinin sədri Li Caosindir (Li Zhaoxing) (ÇXR-in sabiq Xarici İşlər Naziri).
Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında 44 sənəd imzalanmışdır.
Yüksək səviyyəli qarşılıqlı səfərlər:
- 7-10 mart 1994-cü il – Prezident H.Əliyevin rəsmi səfəri
- 17-19 mart 2005-ci il – Prezident İ.Əliyevin rəsmi səfəri
- 8 avqust 2008-ci il – Prezident İ.Əliyevin XXIX Pekin Yay Olimpiya Oyunlarının təntənəli açılış mərasimində iştirak etmək məqsədilə səfəri
İqtisadi münasibətlər
Əmtəə dövriyyəsi (min doll.)
| İl | İxrac | Idxal | Ümumi dövriyyəsi |
|---|---|---|---|
| 2020 | 432 760,54 | 1 413 824,48 | 1 846 585,02 |
| 2021 | 141 148,55 | 1 639 492,64 | 1 780 641,19 |
| 2022 | 72 763,74 | 2 086 286,16 | 2 159 049,9 |
Diaspora
Çin azərbaycanlıları
Mədəni əlaqələr
Mərkəzi və Şərqi Asiyada böyük bir dövlət olan Çin tarixin bütün mərhələlərində dünyada öz yeri, mövqeyi və təsiri olan ölkə kimi diqqəti cəlb etmişdir. Onunla qədim sivilizasiyalardan biri hesab edilən, Çindən məsafəcə uzaqda yerləşən Azərbaycan arasında mədəni əlaqələrin tarixi qədimlərə təsadüf edir.Aralarında məsafə uzaqlığına baxmayaraq hər iki ölkə arasındakı mədəni münasibətlərin təşəkkülü eramızdan əvvəllərə gedib çıxır. E.ə. II əsrin əvəllərindən başlayaraq Azərbaycan Şərqi Asiya ölkələrinin Qərblə beynəlxalq tranzit ticarəti yolunda yerləşdiyinə görə onun bu ölkələrlə ticarət, iqtisadi sahələrdə olduğu kimi mədəni sahədə də əlaqələr yaratmasına geniş imkanlar açılmışdır.
Azərbaycan-Çin mədəni əlaqələrinin tarixi mənzərəsinə nəzər saldıqda sovet dövründə bu əlaqələrin xüsusi bir ardıcıllıqla həyata keçirldiyinin şahidi oluruq. Bu ilk növbədə onunla əlaqədar idi ki, əvvəlki tarixi dövrlərdən fərqli olaraq Çinlə mədəni əlaqələrin aparılması sovet dövlətinin xüsusi siyasəti çərçivəsində həyata keçirilirdi. Bu əlaqələr ikitərfli əməkdaşlıq kontekstində reallaşdırılırdı. Azərbaycan da SSRİ-nin tərkib hissəsi kimi ümumdövlət siyasətindən çıxış edərək Çinlə mədəni əməkdaşlıq aparırdı. 1920-ci ilin sentyabrında Bakıda keçirilən Şərq xalqlarının I qurultayında Çindən də nümayəndələrin iştirakı yeni tarixi şəraitdə iki ölkə Sovet Azərbaycanı və Çinlə mədəni əlaqələrin qurulması işində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Müasir mərhələdə Çin Xalq Respublikası böyük potensiala malik olaraq ən müasir texnologiyalar tətbiq edərək yüksək sürətlə tərəqqi edir. Bu gün Çin Milli Neft Korporasiyası, ümumilikdə Çin şirkətləri Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənilməsində fəal iştirak edirlər. Bu sahəyə böyük sərmayə qoyurlar. Çin şirkətlərinin neft layihələrində iştirakı ilə Azərbaycanda neft hasilatı artır. Belə ki, Çin Milli Neft Korporasiyasının vitse-prezidenti Çou Dzipinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətinin 2004-cü il iyul ayında Azərbaycana səfər etməsi bunu təsdiqləyən faktdır.
Poçt markaları
- 2008 Yay Olimpiya Oyunlarına həsr olunmuş Azərbaycan poçt markaları
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Qardaşlaşmış şəhərlər
![image]()
Sumqayıt, Azərbaycan – ![image]()
, Çin
İdman sahəsində əməkdaşlıq
Futbol qarşılaşmaları
1985 FİFA Dünya Gənclər Çempionatı
1985-ci ildə SSRİ-də təşkil olunmuş "D" qrupunun oyunları Azərbaycanda keçirilmişdir ki, Çin Xalq Respublikasının gənclər millisi də həmin qrupda yer almışdır. Onlar qrup mərhələsinin ilk iki oyununu Bakıda, sonuncu matçı isə Sumqayıtda keçirmişlər. İlk qarşılaşmada Meksikaya 1:3 hesabı ilə məğlub olsalar da, sonrakı iki matçda isə İngiltərəyə 2:0, Paraqvaya da 2:1 hesabları ilə qalib gələrək, qrup mərhələsini Meksikanın ardından ikinci pillədə başa vurub, 1/4 filana vəsiqə qazanmışlar.
Mənbə
- Azərbaycan-Çin münasibətləri 2013-09-06 at the Wayback Machine
Ədəbiyyat
- Maral Manafova. Azərbaycanın Şərqi Asiya ölkələri ilə mədəni əlaqələri. Dərs vəsaiti. Bakı, 2008, 36 s.
İstinadlar
- "B.S.Hüseynovun Azərbaycan Respublikasının Çin Xalq Respublikasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". 2023-08-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-31.
- Azərbaycan Respublikası ilə diplomatik əlaqələr qurmuş dövlətlərin siyahısı 2017-08-05 at the Wayback Machine. mfa.gov.az (az.)
- "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının rəhbərlərinin seçilməsi haqqında" 2017-11-25 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 4 mart 2016-cı il tarixli, 161-VQR nömrəli Qərarı. e-qanun.az (az.)
- "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının yaradılması haqqında" 2019-07-01 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 7 mart 1997-ci il tarixli, 256-I QR nömrəli Qərarı. e-qanun.az (az.)
- "AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2020" (PDF). AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti (az.). 2021-11-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-16.
- "AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2021" (PDF). AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti (az.). 2022-01-31 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-16.
- AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti. ""AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2022"" (PDF). customs.az. 2023-02-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-02-18.
- 25.02.2008. XXIX Yay Olimpiya Oyunları. Beijing - 2008. 2018-01-17 at the Wayback Machine azermarka.az, 25.02.2008 (az.)
- 9 Aprel, 1996. Atlanta Olimpiya Oyunları-96 2019-05-21 at the Wayback Machine. azermarka.az, 09.04.1996 (az.)
- FIFA World Youth Championship USSR 1985: First stage - Group D: China PR–Mexico 2017-11-19 at the Wayback Machine. fifa.com (ing.)
- FIFA World Youth Championship USSR 1985: First stage - Group D: England–China PR 2017-11-19 at the Wayback Machine. fifa.com (ing.)
- FIFA World Youth Championship USSR 1985: First stage - Group D: Paraguay–China PR 2017-11-19 at the Wayback Machine. fifa.com (ing.)
- FIFA World Youth Championship USSR 1985: Groups 2017-06-16 at the Wayback Machine. fifa.com (ing.)
Xarici keçidlər
- Azərbaycandaki Çinin səfirliyi Rəsmi sayti
- Çindaki Azərbaycanin səfirliyi Rəsmi sayti
- Azərbaycan-Çin tərəfdaşlığı - VİDEO[ölü keçid]
 | Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Çin ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan Cin munasibetleri Azerbaycan Respublikasi ile Cin Xalq Respublikasi arasindaki movcud ikiterefli elaqeler Azerbaycan Cin munasibetleri Azerbaycan CXRAzerbaycandaki Cinin sefirliyiSefir Guo MinUnvan Baki Xaqani kucesi 67Cindaki Azerbaycanin sefirliyiSefirUnvan Pekin Diplomatik qesebesi Qijayuan Villa B 3 3DigerQurulus tarixi 2 aprel 1992Dovriyye 2 16 mlrd doll 2022 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Cin 27 dekabr 1991 ci ilde Azerbaycanin musteqilliyini tanimisdir Diplomatik elaqelerIki olke arasinda diplomatik elaqeler 1992 ci ilin aprel ayinin 2 de qurulmusdur Cin ve Azerbaycan respublikalari arasinda mohkem diplomatik ve medeni elaqeler movcuddur Cin dunyanin en boyuk dovletlerinden biridir Dunyanin butun olkeleri ile qarsiliqli suretde faydali emekdasliq yaratmaq prinsiplerini rehber tutan Azerbaycan Respublikasi Cinle de butun istiqametlerde six elaqelere malikdir Azerbaycan Respublikasi yarandiqdan sonra onun musteqilliyini taniyan ilk olkelerden biri de Cin Xalq Respublikasi olub CXR 1991 ci il dekabrin 27 de Azerbaycan Respublikasinin musteqilliyini taniyib Iki olke arasinda diplomatik elaqeler 1992 ci il aprelin 2 de qurulub 1992 ci ilin avqust ayinda CXR in Azerbaycan Respublikasinda sefirliyi acilib 1993 cu ilin dekabr ayinin 1 de ise ilk sefir teyin edilib Milli Meclisin qerari ile 1993 cu il 3 sentyabrda Azerbaycan Respublikasinin Cin Xalq Respublikasinda sefirliyinin acilmasini qerarlasdirib Iki olke arasinda resmi sexslerinin qarsiliqli seferleri diplomatik elaqelerin daha da mohkemlendirilmesine xidmet etmisdir 1994 cu il 7 10 mart tarixinde Azerbaycan Rspublikasinin Prezidenti Heyder Eliyev Cin Xalq Respublikasinda resmi seferde olmusdur Prezident Cin Xalq Respublikasinin Sedri Tszyan Tszemin Bas naziri Li Pen ile resmi gorusler kecirib Sefer zamani iki dovlet arasinda sekkiz muqavile imzalanmisdir CXR sedri Tszyan Tszemin Azerbaycan Prezidenti Heyder Eliyevle danisiqlarda bildirib Cin Azerbaycanla munasibetlerin inkisaf etdirilmesine boyuk ehemiyyet verir ve butun sahelerde dostcasina emekdasligin daha da genislendirilmesi ucun onunla birlikde sey gostermeye hazirdir Azerbaycanin istiqlaliyyetinin elan olunmasi ve Pekinle Baki arasinda diplomatik munasibetler yaradilmasi ikiterefli elaqeleri genislendirmek ucun elverisli imkan acmisdir Bu elaqeler sabit ve saglam esasda inkisaf edir Heyder Eliyev Cinin beynelxalq siyasi ve iqtisadi islerde boyuk rol oynadigini ve islahatlar kecirilmesinde Cinin tecrubesinin oyrenilmesine Azerbaycanin maraq gosterdiyini qeyd edib Her iki olkenin rehberleri bele bir yekdil fikir soylemisler ki dovletlerarasi munasibetler dinc yanasi yasamaq prinsipi esasinda qurulmalidir Ele hemin gun Tszyan Tszemin ve Heyder Eliyev CXR ile Azerbaycan arasinda dostluq munasibetlerinin inkisaf etdirilmesinin esaslari haqqinda birge beyanat imzalamislar Iki olke arasinda hava yolunun acilmasi haqqinda elmi texniki ve medeni emekdasliq tebabet radio ve televiziya turizm sahesinde qarsiliqli fealiyyet haqqinda sazisler de baglanib Martin 8 de Heyder Eliyev CXR Dovlet Surasinin bas naziri Li Penle gorusub Gorus zamani ikiterefli munasibetlerin muxtelif cehetlerine habele Azerbaycanda ve butovlukde bolgede veziyyetle bagli meselelere toxunulub Siyasi elaqelerle yanasi her iki serq olkesini medeni munasibetler de baglayir Azerbaycan Respublikasi ve CXR arasinda imzalanmis medeni emekdasliga dair muqavileye esasen 1995 ci il 12 21 aprel tarixi arasinda Pekin Beynelxalq sergi merkezinde meshur Azerbaycan ressami Settar Behlulzadenin eserlerinin sergisi kecirilib 1996 ci il 17 18 aprel Cin Xalq Respublikasi Bas nazirinin muavini Tsyan Tsicen Azerbaycanda seferde olub Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Heyder Eliyev Tsyan Tsiceni qebul edib Bu zaman ikiterefli munasibetlerle yanasi esas muzakire movzularindan biri Azerbaycanin dovlet suverenliyi ve torpaqlarinin isgali olub Tsyan Tsicen CXR in Azerbaycan Respublikasinin torpaqlarinin toxunulmazligini tanidigni ve Azerbaycanin yaninda olduqlarini bir daha beyan edib 1997 ci il 27 30 avqust arasinda Cin Xalq Respublikasinin Umumcin Xalq Numayendeleri Meclisinin sedr muavini Van Bintsyanin basciligi ile numayende heyeti Azerbaycana sefer edib Sefer zamani iki olke arasinda iqtisadi emekdasligin mohkemlendirilmesine Azerbaycan ve Cin parlamentleri arasinda elaqelerin daha da inkisaf etdirilmesi barede gorusler kecirib Cin Xalq Yigincaginin numayende heyeti Milli Meclise 60 000 dollar mebleginde texniki yardim teqdim edib 1998 ci il sentyabrin 8 de Bakida Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti H Eliyevin tesebbusu ile tarixi Boyuk ipek yolunun berpasi uzre TRASEKA proqrami cercivesinde Avropa ve Asiya dovlet bascilarinin zirve gorusune hesr olunmus beynelxalq konfrans kecirilib Bu konfrans da oz novbesinde iki olke arasinda munasibetlerin daha da istilesmesine sebeb olub 2000 ci ilde 21 24 iyun tarixi arasinda Umumcin Xalq Numayendeleri Meclisi Daimi Komitesinin sedri Li Pen Azerbaycana sefer edib Li Pen Azerbaycan Respublikasinin prezidenti Heyder Eliyev ve diger dovlet resmileri ile gorusler kecirib Heyder Eliyev Li Pene Cinin inkisaf yolunu yuksek qiymetlendirdiyini bildirib Sefer zamani Li Pen ve Heyder Eliyev Baki seherinde Cin Xalq Respublikasi sefirliyinin yeni binasinin temelqoyma merasiminde istirak edibler Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev de CXR le munasibetlerin inkisaf etdirilmesine diqqetle yanasir 2005 ci il martin 17 19 da Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev Cin Xalq Respublikasina resmi sefer edib CXR in sedri Xu Szintao Azerbaycan Prezidentinin bu olkeye seferini iki olke arasinda munasibetlerin tarixinde cox muhum hadise kimi qiymetlendirib O hemcinin Azerbaycanin Cenubi Qafqazda liderlik movqeyinin mohkemlenmesinden memnun oldugunu bildirib Oz novbesinde Ilham Eliyev Azerbaycanin Cinle elaqelere xususi onem verdiyini vurgulayaraq Azerbaycan rehberliyinin Cinin isguzar dairelerinin olke iqtisadiyyatinin muxtelif sahelerine sermaye qoymasina komeklik gostereceyini deyib Ilham Eliyev Cine seferi zamani Azerbaycan Cin biznes forumunun isinde istirak edib Boyuk Cin Seddine baxib hemcinin diger isguzar goruslerde istirak edib Ermenistan Azerbaycan Dagliq Qarabag munaqisesinde Cin dunya ictimaiyyeti ile birlikde problemin sulh yolu ile hell edilmesi ucun seylerini gostermeye hazir oldugunu bildirib ve BMT nin muvafiq qetnamelerini her zaman desteklediyini ifade edib Azerbaycan da Cinin vahid Cin siyasetine hormet edir ve Tayvani Cinin vahid hissesi kimi qebul edir 2006 ci il 19 oktyabr da Cinin Xarici Olkelerle Dostluq Cemiyyetinin binasinda Cin Azerbaycan Dostluq Cemiyyetinin CADC tesis iclasi kecirilib Tedbirde CXR in Azerbaycandaki kecmis sefirleri Ley Incen Cin Azerbaycan Dostluq Cemiyyetinin sedri Cjan Qotsyan sedr muavini Cinin Xarici Olkelerle Dostluq Cemiyyetinin Avropa ve Asiya olkeleri Idaresinin sobe mudiri Sun Tsinqo bas katibi secilmisler Cinin Xarici Olkelerle Dostluq Cemiyyetinin sedri Cen Xaosu yeni yaradilmis qurumun olkelerimizin xalqlari arasinda dostluq munasibetlerinin daha da mohkemlenmesinde medeniyyet sahesinde qarsiliqli mubadilenin heyata kecirilmesinde vacib rol oynayacagina emin oldugunu bildirib 7 avqust 2008 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev Pekinde kecirilen XXIX Yay Olimpiya oyunlarinin acilis merasiminde istirak etmek ucun Cinde seferde olub 10 avqustda Cin Xalq Respublikasinin paytaxti Pekinde China World Hotel de XXIX Yay Olimpiya oyunlari cercivesinde Azerbaycan gunu kecirilib Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev ve xanimi Mehriban Eliyeva merasimde istirak edibler Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev 2 aprel 2009 ci il Cin Xalq Respublikasinin olkemizde yeni teyin olunmus fovqelade ve selahiyyetli sefiri Cjan Yannyanin etimadnamesini qebul edib Prezident Ilham Eliyev Azerbaycanla Cin arasinda elaqelerin ugurla inkisaf etdiyini siyasi iqtisadi humanitar ve diger sahelerde emekdasligin daha da genislendirilmesi ucun yaxsi imkanlarin oldugunu vurgulayib Sefir Cin Xalq Respublikasinin sedri Hu Szintaonin semimi salamlarini dovletimizin bascisina catdirib O deyib ki Cin rehberi Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyevin 2005 ci ilde Cine dovlet seferinin qarsiliqli elaqeleri yeni inkisaf seviyyesine qaldirdigini bildirir Azerbaycan Cin dostluq ve emekdasliq munasibetlerinin daim inkisaf etdiyini ve mohkemlendiyini vurgulayan diplomat dovletimizin bascisini emin edib ki sefir kimi fealiyyeti muddetinde ikiterefli elaqelerin daha da genislenmesine sey gosterecek Cin Xalq Respublikasi ve Azerbaycan Respublikasi arasinda munasibetler daim inkisaf edir Iki olke arasinda hec bir problem yoxdur Her iki dovlet qarsiliqli sekilde bir birinin suverenliyini ve torpaqlarin toxunulmazligini taniyir BMT Tehlukesizlik Surasinin daimi uzvlerinden olan CXR her zaman Azerbaycani desteklediklerini bildirir Hal hazirda Azerbaycan Respublikasinin CXR deki sefiri Letif Qendilovdur Parlamentlerarasi elaqelerAzerbaycan Respublikasinin Milli Meclisinde Azerbaycan Cin parlamentlerarasi elaqeler uzre isci qrupu fealiyyet gosterir Bu isci qrupu 7 mart 1997 ci il tarixinde yaradilmis ve ilk rehberi Maksim Musayev olmusdur 4 mart 2016 ci il tarixinden Siyavus Novruzov isci qrupunun rehberidir Cin Azerbaycan Parlamentlerarasi Dostluq qrupu fealiyyet gosterir Qrupun rehberi Umumcin Xalq Numayendeleri Yigincagi Daimi Komitesinin Xarici isler uzre Komitesinin sedri Li Caosindir Li Zhaoxing CXR in sabiq Xarici Isler Naziri Azerbaycan Respublikasi ile Cin Xalq Respublikasi arasinda 44 sened imzalanmisdir Yuksek seviyyeli qarsiliqli seferler 7 10 mart 1994 cu il Prezident H Eliyevin resmi seferi 17 19 mart 2005 ci il Prezident I Eliyevin resmi seferi 8 avqust 2008 ci il Prezident I Eliyevin XXIX Pekin Yay Olimpiya Oyunlarinin tenteneli acilis merasiminde istirak etmek meqsedile seferiIqtisadi munasibetlerEmtee dovriyyesi min doll Il Ixrac Idxal Umumi dovriyyesi2020 432 760 54 1 413 824 48 1 846 585 022021 141 148 55 1 639 492 64 1 780 641 192022 72 763 74 2 086 286 16 2 159 049 9DiasporaCin azerbaycanlilari Esas meqale Cin azerbaycanlilariMedeni elaqelerMerkezi ve Serqi Asiyada boyuk bir dovlet olan Cin tarixin butun merhelelerinde dunyada oz yeri movqeyi ve tesiri olan olke kimi diqqeti celb etmisdir Onunla qedim sivilizasiyalardan biri hesab edilen Cinden mesafece uzaqda yerlesen Azerbaycan arasinda medeni elaqelerin tarixi qedimlere tesaduf edir Aralarinda mesafe uzaqligina baxmayaraq her iki olke arasindaki medeni munasibetlerin tesekkulu eramizdan evvellere gedib cixir E e II esrin evellerinden baslayaraq Azerbaycan Serqi Asiya olkelerinin Qerble beynelxalq tranzit ticareti yolunda yerlesdiyine gore onun bu olkelerle ticaret iqtisadi sahelerde oldugu kimi medeni sahede de elaqeler yaratmasina genis imkanlar acilmisdir Azerbaycan Cin medeni elaqelerinin tarixi menzeresine nezer saldiqda sovet dovrunde bu elaqelerin xususi bir ardicilliqla heyata kecirldiyinin sahidi oluruq Bu ilk novbede onunla elaqedar idi ki evvelki tarixi dovrlerden ferqli olaraq Cinle medeni elaqelerin aparilmasi sovet dovletinin xususi siyaseti cercivesinde heyata kecirilirdi Bu elaqeler ikiterfli emekdasliq kontekstinde reallasdirilirdi Azerbaycan da SSRI nin terkib hissesi kimi umumdovlet siyasetinden cixis ederek Cinle medeni emekdasliq aparirdi 1920 ci ilin sentyabrinda Bakida kecirilen Serq xalqlarinin I qurultayinda Cinden de numayendelerin istiraki yeni tarixi seraitde iki olke Sovet Azerbaycani ve Cinle medeni elaqelerin qurulmasi isinde muhum ehemiyyet kesb edir Muasir merhelede Cin Xalq Respublikasi boyuk potensiala malik olaraq en muasir texnologiyalar tetbiq ederek yuksek suretle tereqqi edir Bu gun Cin Milli Neft Korporasiyasi umumilikde Cin sirketleri Azerbaycanin karbohidrogen ehtiyatlarinin islenilmesinde feal istirak edirler Bu saheye boyuk sermaye qoyurlar Cin sirketlerinin neft layihelerinde istiraki ile Azerbaycanda neft hasilati artir Bele ki Cin Milli Neft Korporasiyasinin vitse prezidenti Cou Dzipinin basciliq etdiyi numayende heyetinin 2004 cu il iyul ayinda Azerbaycana sefer etmesi bunu tesdiqleyen faktdir Poct markalari 2008 Yay Olimpiya Oyunlarina hesr olunmus Azerbaycan poct markalari 2008 2008 2008 2008 Qardaslasmis seherler Sumqayit Azerbaycan CinIdman sahesinde emekdasliq1984 Yay Olimpiya Oyunlarinin qizil medalcisi olmus Cin idmanci hesr olunmus Azerbaycan poct markasi 1996 Futbol qarsilasmalari Esas meqale Azerbaycan Cin futbol matclarinin siyahisi1985 FIFA Dunya Gencler Cempionati 1985 ci ilde SSRI de teskil olunmus D qrupunun oyunlari Azerbaycanda kecirilmisdir ki Cin Xalq Respublikasinin gencler millisi de hemin qrupda yer almisdir Onlar qrup merhelesinin ilk iki oyununu Bakida sonuncu matci ise Sumqayitda kecirmisler Ilk qarsilasmada Meksikaya 1 3 hesabi ile meglub olsalar da sonraki iki matcda ise Ingiltereye 2 0 Paraqvaya da 2 1 hesablari ile qalib gelerek qrup merhelesini Meksikanin ardindan ikinci pillede basa vurub 1 4 filana vesiqe qazanmislar MenbeAzerbaycan Cin munasibetleri 2013 09 06 at the Wayback MachineEdebiyyatMaral Manafova Azerbaycanin Serqi Asiya olkeleri ile medeni elaqeleri Ders vesaiti Baki 2008 36 s Istinadlar B S Huseynovun Azerbaycan Respublikasinin Cin Xalq Respublikasinda fovqelade ve selahiyyetli sefiri teyin edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami 2023 08 29 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 31 Azerbaycan Respublikasi ile diplomatik elaqeler qurmus dovletlerin siyahisi 2017 08 05 at the Wayback Machine mfa gov az az Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin parlamentlerarasi elaqeler uzre isci qruplarinin rehberlerinin secilmesi haqqinda 2017 11 25 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 4 mart 2016 ci il tarixli 161 VQR nomreli Qerari e qanun az az Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin parlamentlerarasi elaqeler uzre isci qruplarinin yaradilmasi haqqinda 2019 07 01 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 7 mart 1997 ci il tarixli 256 I QR nomreli Qerari e qanun az az AR Xarici ticaretin gomruk statistikasi 2020 PDF AR Dovlet Gomruk Komitesi Resmi sayti az 2021 11 06 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 08 16 AR Xarici ticaretin gomruk statistikasi 2021 PDF AR Dovlet Gomruk Komitesi Resmi sayti az 2022 01 31 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 08 16 AR Dovlet Gomruk Komitesi Resmi sayti AR Xarici ticaretin gomruk statistikasi 2022 PDF customs az 2023 02 18 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 02 18 25 02 2008 XXIX Yay Olimpiya Oyunlari Beijing 2008 2018 01 17 at the Wayback Machine azermarka az 25 02 2008 az 9 Aprel 1996 Atlanta Olimpiya Oyunlari 96 2019 05 21 at the Wayback Machine azermarka az 09 04 1996 az FIFA World Youth Championship USSR 1985 First stage Group D China PR Mexico 2017 11 19 at the Wayback Machine fifa com ing FIFA World Youth Championship USSR 1985 First stage Group D England China PR 2017 11 19 at the Wayback Machine fifa com ing FIFA World Youth Championship USSR 1985 First stage Group D Paraguay China PR 2017 11 19 at the Wayback Machine fifa com ing FIFA World Youth Championship USSR 1985 Groups 2017 06 16 at the Wayback Machine fifa com ing Xarici kecidlerAzerbaycandaki Cinin sefirliyi Resmi sayti Cindaki Azerbaycanin sefirliyi Resmi saytiVikianbarda Azerbaycan Cin munasibetleri ile elaqeli mediafayllar var Azerbaycan Cin terefdasligi VIDEO olu kecid Azerbaycan ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Cin ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin