Ayon adası

Ayon adası — Şərqi Sibir dənizində Çaun körfəzində yerləşir.

Ayon adası
rus. Остров Айон
Ümumi məlumatlar
Sahəsi	2000 km²
Uzunluğu	63 km
Eni	38 km
Hündür nöqtəsi	64 m
Əhalisi	242 nəfər (2012-ci il)
Yerləşməsi
Ölkə	Rusiya
Region	Çukot Muxtar Dairəsi
Akvatoriya	Şimal Buzlu okean
Ayon adası
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İnzibati cəhətdən Rusiya Çukot Muxtar Dairəsinin Çaun rayonu ərazisində yerləşir.

Adının etimalogiyası

Çukot ədəbiyyatında ае, аyо 'baş beyni' və ya eyu, eyo 'sağalmaq, rahatlanmaq' mənasını verir. Ada əsasən marallaraınn dincini almaq məqsədinə xidmət edirdi.

Coğrafiyası

Ayon Çaun körfəzinin qərbində, Kolıma körfəzinin şərqində yerləşir. Adanın ətrafında , və digər adalar yerləşir. Adanın uzunluğu 63 km, eni 38 km təşkil edir. Ada ərazisi demək olar ki, düzənlikdən ibarətdir. Ən hündür nöqtəsi 64 metrdir. Adada çoxlu sayds göl vardır. Güçlü şəkildə bataqlaşmışdır. Ada ərazisi Tundradır. Materikdən ilə ayrılır. Biğaz olduqca dayaz və ensizdir.

Adada iki kiçik yaşayış məntəqəsi vardır: Elvuney (Hazırda tərk edilib) və hansı ki adanın şimal-qərbində yerləşir.

İqlimi

Orta illik temeratur −11,4°С təşkil edir. Mütləq maksimum temperatur 1975-ci ildə iyul ayında qeydə alınmışdır. 1978-ci ilin fevralında isə −51,3°С olmuşdur.

Tarixi məlumat

Ada haqqında ilk məlumat İsaya İqnatyevə məxsusdur. 1646-cı ildə o, yerli əhali ilə ticarət əlaqələri qurmuşdur. 1761-ci ildə Ayon adasında məşhur tacir Nikita Şalaurov olmuşdur. Bir əsrdən sonra Ferdinant Petroviç Vrangel adada olmuş və onu Sabadey olaraq adlandırılır.

1933 ildə ada ərazisi kollektivləşdirilmişdir. 1950-ci ildə burada kolxoz yaradılmışdır. Çukot ərazisində uzun zaman aparıcı kolxoz olmuşdur. 1968-ci ildə kolxozun balansında sovxoz yaradılmışdır.

SSRİ dağıldıqdan sonra tundrada vəziyyət heçdə yaxşı deyildi. Təsərrüfat dağılmış və əhali isə azalmışdı.

Adada ekoloji problemlər vardır.

Elmi araşdırma

21 mart 1942-ci ildən adada Vasili Semyonoviç Sidorovun adına hidrometroloji MQ-2 stansiyası fəaliyyət göstərir.

1980-ci illərdə Vrangel adası qoruğunun əməkdaşları adada araşdırma aparmışlar.

İstinadlar

1. Леонтьев В. В., Новикова К. А. Топонимический словарь северо-востока СССР. — Магадан: Магаданское книжное издательство, 1989. — С. 58. — 456 с. — 15 000 экз. — .
2. "Bulletin # 36". 2020-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-03-01.
3. "Weather. El'vuney. Chukotskiy Avtonomnyy Okrug. Ruska federacija Accurate Weather Forecast". 2019-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-03-01.
4. "ФГБУ "Чукотское УГМС"". 2019-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-03-01.

Mənbə

• Ayon adası^{[ölü keçid]}