Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aydos qalası və ya digər adıyla Keçi qalası — Türkiyənin İstanbul ilinin Sultanbəyli mahalındakı 325 metrlik Aydos zirvəsində olan qala. Ətrafıyla birlikdə birinci dərəcədə arxeoloji abidə elan edilmişdir.
Tarixi
Qala Şərqi Roma İmperatorluğu dövründə inşa edilmişdir. O zamanki adı olan "Aetos" (Αετός), Yunancada "qartal" mənasını verməkdəydir. Bu ad, günümüzə qədər çox kiçik dəyişikliklə qorunmuşdur. XI əsrdə türklərin Konstantinopolisə (indiki vaxtda İstanbul) yaxınlaşmaları ilə qalanın əhəmiyyəti artdı, ancaq Səlib yürüşlərinin başlamasıyla türklər bölgədən ayrıldılar. XIII əsrin sonlarında bölgədə, yenidən mübarizələr başladı. 1326-1328-ci illərdə Kocaeli yarımadasının böyük bir qismi Osmanlı imperatorluğu suverenliyinə girmişdi. Bu dövrdə iki dövlət arasındakı sərhəd, Aetos-Pentikion (indiki vaxtda Pendik) xətti üzərində idi.
Aşıq Paşazadənin yazdığı məlumatlara görə, Osmanlı sultanı Orxan Qazi, qalanın alınması üçün Abdurrahman Qazi, Akça Qoca və Qonur Alpı göndərmişdir. Əvvəl Semendra qalasını (indiki vaxtda Samandıra) ələ keçirən Osmanlı qüvvələri, daha sonra Aydos qalasını mühasirəyə aldı. Paşazadəyə görə, qala hakiminin qızı mühasirədən əvvəl yuxusunda yaraşıqlı bir qəhrəman gördü, sonrasında isə özünü bir çuxurda tapdı. Bu qəhrəman onu qurtardı, geyimlərini çıxardı yudu və qıza yeni geyimlər geyindirdi. Qız qısa müddət sonra qalanı əhatə edən Osmanlıların arasında gördüyü Abdurrahman Qazini yuxusundakı qəhrəman olaraq tanıdı və qalanı ona təslim edəcəyini yazdığı qeydi bir daşa qucaqlayıb əsgərlərə atdı. Qeyddə, Türklərin geri çəkilirlərmiş kimi etmələri, gecə geri gəlmələri və özünün onları qalaya alacağı yazılmışdı. Gecə olunca qız, qaladan bir kəmənd atdı və Abdurrahman Qazi buna yapışaraq qalanın içinə girdi. Qapını içəridən açmasının ardından içəri girən Osmanlı əsgərləri qalanı ələ keçirdilər və qala Osmanlı hakimiyyətinə daxil oldu.
Bu hekayə daha sonralar başqa yazıçılar tərəfindən fərqli şəkildə dilə gətirildi. Neşrinin qələmində yaşananlar bir eşq əhvalatına, Xoca Sadeddin Əfəndinin anlatımında dini bir əhvalata çevrildi. Bir versiyada təkfur qızı, yuxusunda İslam peyğəmbəri Məhəmmədi görürdü. Sonrakı illərdə qızın yuxusu Əl-Hədid, İbn-i Kamal, Katib Çələbi, Solakzadə Mehmet Həmdəmi Əfəndi kimi adlar tərəfindən, fərqli şəkillərdə izah edilərkən, Cozef von Hammer-Purgstall və Alphonse de Lamartine də hadisəni öz kitablarına daşıdı. 1558-ci il tarixli Osmannamədə iştirak edən, Arifînin bir münyatüründə tekfur qızı, Abdurrahman Qazini uzun saç hörgüsünü qaladan asraq qalaya çıxardığı təsvir edilmişdir.
Fəthdən sonra qalaya yerləşən Abdurrahman Qazi öndərliyində Scutari (indiki vaxtda Üsküdar) tərəflərinə axınlar təşkil edildi. Ancaq bir müddət sonra qala əhəmiyyətini itirdi. Xoca Sadeddin Əfəndinin Tacüt-təvarix adlı əsərində İzmitin 1337-ci ildəki fəthindən sonra Orxan Qazinin şəhəri çox bəyəndiyi və buranın yaxınlarındakı Aydos qalasına artıq ehtiyac olmadığından qalanı sökdürdü, mühafizəsi və qalanın içində yaşayanları İzmitə gətirdiyi deyilməkdədir.
Arxeoloji qazıntılar
Qalanın təmiri üçün ilk ilk iş olan arxeoloji qazıntılar 13 sentyabr 2010-cu ildə, Sultanbəyli bələdiyyəsi tərəfindən, İstanbul Arxeologiya Muzeyləri direktoru Zeynəb Kızıltanın rəhbərliyi altında başladılmışdır. Arxeoloji araşdırmalar Muzeyin direktor müavini Gülbahar Baran Çelik tərəfindən aparılan qazıntıların ilkin mərhələsi isə 2011-ci ildə tamamlanıb.
Mövqeyi və memarlıq xüsusiyyətləri
Xarici divarlarından etibarən 26.000 m2lik bir sahəni əhatə edən qala, Aydos təpəsinin 325 mt hündürlüyündəki çıxıntısında yerləşir. Qalanın yenidənqurma ilk mərhələsinin XII-XII əsrdə olduğu düşünülməkdədir. Daxili və xarici olmaqla iki müdafiə divarı var. Daxili müdafiə divarında altı, xaricində isə yeddi bürcü yerləşir.
İstinadlar
- . 2017-05-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-06-13.
- "Aydos Kalesi'nin fethi." 2016-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-06-13.
- "Aydos Kalesi Ve Bir Aşk Hikayesi". 2021-07-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-06-13.
- "AYDOS KALESİ 2010 YILI KAZI ÇALIŞMALARI". 2012-02-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-06-13.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aydos qalasi ve ya diger adiyla Keci qalasi Turkiyenin Istanbul ilinin Sultanbeyli mahalindaki 325 metrlik Aydos zirvesinde olan qala Etrafiyla birlikde birinci derecede arxeoloji abide elan edilmisdir Qalanin yerlesdiyi TarixiQala Serqi Roma Imperatorlugu dovrunde insa edilmisdir O zamanki adi olan Aetos Aetos Yunancada qartal menasini vermekdeydir Bu ad gunumuze qeder cox kicik deyisiklikle qorunmusdur XI esrde turklerin Konstantinopolise indiki vaxtda Istanbul yaxinlasmalari ile qalanin ehemiyyeti artdi ancaq Selib yuruslerinin baslamasiyla turkler bolgeden ayrildilar XIII esrin sonlarinda bolgede yeniden mubarizeler basladi 1326 1328 ci illerde Kocaeli yarimadasinin boyuk bir qismi Osmanli imperatorlugu suverenliyine girmisdi Bu dovrde iki dovlet arasindaki serhed Aetos Pentikion indiki vaxtda Pendik xetti uzerinde idi Asiq Pasazadenin yazdigi melumatlara gore Osmanli sultani Orxan Qazi qalanin alinmasi ucun Abdurrahman Qazi Akca Qoca ve Qonur Alpi gondermisdir Evvel Semendra qalasini indiki vaxtda Samandira ele keciren Osmanli quvveleri daha sonra Aydos qalasini muhasireye aldi Pasazadeye gore qala hakiminin qizi muhasireden evvel yuxusunda yarasiqli bir qehreman gordu sonrasinda ise ozunu bir cuxurda tapdi Bu qehreman onu qurtardi geyimlerini cixardi yudu ve qiza yeni geyimler geyindirdi Qiz qisa muddet sonra qalani ehate eden Osmanlilarin arasinda gorduyu Abdurrahman Qazini yuxusundaki qehreman olaraq tanidi ve qalani ona teslim edeceyini yazdigi qeydi bir dasa qucaqlayib esgerlere atdi Qeydde Turklerin geri cekilirlermis kimi etmeleri gece geri gelmeleri ve ozunun onlari qalaya alacagi yazilmisdi Gece olunca qiz qaladan bir kemend atdi ve Abdurrahman Qazi buna yapisaraq qalanin icine girdi Qapini iceriden acmasinin ardindan iceri giren Osmanli esgerleri qalani ele kecirdiler ve qala Osmanli hakimiyyetine daxil oldu Bu hekaye daha sonralar basqa yazicilar terefinden ferqli sekilde dile getirildi Nesrinin qeleminde yasananlar bir esq ehvalatina Xoca Sadeddin Efendinin anlatiminda dini bir ehvalata cevrildi Bir versiyada tekfur qizi yuxusunda Islam peygemberi Mehemmedi gorurdu Sonraki illerde qizin yuxusu El Hedid Ibn i Kamal Katib Celebi Solakzade Mehmet Hemdemi Efendi kimi adlar terefinden ferqli sekillerde izah edilerken Cozef von Hammer Purgstall ve Alphonse de Lamartine de hadiseni oz kitablarina dasidi 1558 ci il tarixli Osmannamede istirak eden Arifinin bir munyaturunde tekfur qizi Abdurrahman Qazini uzun sac horgusunu qaladan asraq qalaya cixardigi tesvir edilmisdir Fethden sonra qalaya yerlesen Abdurrahman Qazi onderliyinde Scutari indiki vaxtda Uskudar tereflerine axinlar teskil edildi Ancaq bir muddet sonra qala ehemiyyetini itirdi Xoca Sadeddin Efendinin Tacut tevarix adli eserinde Izmitin 1337 ci ildeki fethinden sonra Orxan Qazinin seheri cox beyendiyi ve buranin yaxinlarindaki Aydos qalasina artiq ehtiyac olmadigindan qalani sokdurdu muhafizesi ve qalanin icinde yasayanlari Izmite getirdiyi deyilmekdedir Arxeoloji qazintilarQalanin temiri ucun ilk ilk is olan arxeoloji qazintilar 13 sentyabr 2010 cu ilde Sultanbeyli belediyyesi terefinden Istanbul Arxeologiya Muzeyleri direktoru Zeyneb Kiziltanin rehberliyi altinda basladilmisdir Arxeoloji arasdirmalar Muzeyin direktor muavini Gulbahar Baran Celik terefinden aparilan qazintilarin ilkin merhelesi ise 2011 ci ilde tamamlanib Movqeyi ve memarliq xususiyyetleriXarici divarlarindan etibaren 26 000 m2lik bir saheni ehate eden qala Aydos tepesinin 325 mt hundurluyundeki cixintisinda yerlesir Qalanin yenidenqurma ilk merhelesinin XII XII esrde oldugu dusunulmekdedir Daxili ve xarici olmaqla iki mudafie divari var Daxili mudafie divarinda alti xaricinde ise yeddi burcu yerlesir Istinadlar 2017 05 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 06 13 Aydos Kalesi nin fethi 2016 04 15 tarixinde Istifade tarixi 2017 06 13 Aydos Kalesi Ve Bir Ask Hikayesi 2021 07 28 tarixinde Istifade tarixi 2017 06 13 AYDOS KALESI 2010 YILI KAZI CALISMALARI 2012 02 15 tarixinde Istifade tarixi 2017 06 13 Xarici kecidlerhttp www yeniakit com tr haber aydos kalesinin fethi 162112 html