Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müasir Türkiyənin qurucusu Mustafa Kamal Atatürkün dini inancı ilə bağlı bir mübahisə var. Dini inancı, onun ifadələri ilə prezidentlik dövründəki ictimai və siyasi tətbiqləri əsas alınaraq fərqli formalarda şərh olunmaqdadır. Bəzi araşdırmaçılar onun dinə bağlı ifadələrinin dövri olduğunu vurğulamaqda və bu mövzu ilə əlaqəli müsbət görüşlərinin 1920-ci illərin başları ilə məhdud olduğunu bildirirlər.
Bəzi türk mənbələri iddia edir ki, o dindar bir müsəlman idi. Bununla birlikdə, digər mənbələrə görə Atatürkün özü ümumiyyətlə din əleyhdarı və anti-islamçı olan bir aqnostik, yəni doktrinyor olmayan deist və ya ateist idi.
Mənbələr, Atatürkün dini skeptik və azadfikirli olduğunu ortaya qoyur. 1933-cü ildə ABŞ səfiri Çarlz H. Şerill onunla görüşdü. Müsahibədə Atatürk ümumiyyətlə aqnostik olduğuna dair qəbul edilmiş inancı rədd etdi, ancaq dininin yalnız kainatın ixtiraçısı və hakimi tək Allaha inanmaq olduğunu söylədi. O, həmçinin hesab edir ki, bəşəriyyətin belə bir Allaha inanması lazımdır. Bundan əlavə, dua ilə Allaha səslənməyin insanlıq üçün yaxşı olduğunu söylədi. Atatürkün fikrincə, türk xalqı İslamın nə olduğunu bilmir və Quran oxumaz. İnsanlar başa düşmədikləri ərəbcə cümlələrdən təsirlənir və adətlərinə görə məscidlərə gedirlər. Türklər Quran oxuyub bu barədə düşünəndə İslamı tərk edəcəklər.
Atatürk gəncliyində qısa olsa da, dini təlimlər aldı. Onun hərbi təlimi dini təəssüratları əhatə edirdi. Ərəb dilini Quranı anlamaq və təfsir etmək üçün kifayət qədər bilirdi. Leon Kaitaninin "İslam tarixi" və Circi Zeydanın "İslam sivilizasiyası tarixi" əsərlərini oxudu. Ali məktəblər üçün tarix kitabları hazırlamaq istədiyi zaman özü "İslam tarixi" fəslinin müəllifi idi. Atatürkün dini biliyi öz təbiəti və səviyyəsində olduqca yüksək idi.
Atatürk 20 mart 1937-ci ildə Ankara Palasda, Rumıniyanın xarici işlər naziri Viktor Antoneskuya bunları dedi:
Vaxtında kitabları qarışdırdım. Filosofların həyat haqqında dediklərini başa düşmək istədim. Bəziləri hər şeyi qara kimi görürdülər. "Biz heç kim deyilik və sıfıra çatmayacağıq, dünyada müvəqqəti həyat zamanı sevinc və xoşbəxtlik üçün yer yoxdur" dedilər. Digər kitabları oxumuşam, ağıllı adamlar bunları yazıblar. Deyirdilər: "Sona sıfır gəldiyindən, nə olursa olsun, heç olmasa yaşadığımız müddətcə şən və nəşəli olaq." Mən öz xarakterim baxımından həyatın ikinci mənzərəsini bəyənirəm, ancaq aşağıdakı həddlərdə: Bütün insanlığın öz şəxsiyyətində olduğunu görən kişilər kasıbdırlar. Aydındır ki, həmin insan bir şəxsiyyət olaraq yox olacaqdır. Yaşadıqları kimi məmnun və xoşbəxt olmalı olan şey özü üçün deyil, özündən sonra gələnlər üçün çalışmaqdır. Fərasətli bir adam yalnız bu şəkildə hərəkət edə bilər. Həyatda tam zövq və xoşbəxtlik yalnız gələcək nəsillərin şərəfinə, varlığına, xoşbəxtliyinə xidmət edə bilər.
İstinadlar
- Political Islam in Turkey: Running West, Heading East? Author G. Jenkins, Publisher Springer, 2008, ISBN , p. 84.
- Düzel, Neşe (6 February 2012). ""
- Ethem Ruhi Fığlalı (1993) "Atatürk and the Religion of Islam" Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 26, Cilt: IX.
- Prof. Utkan Kocatürk, Atatürk'ün Fikir ve Düşünceleri (Atatürk ve Din Eğitimi, A. Gürtaş, p. 26), Atatürk Research Center, 2007; ISBN
- Prof. Ethem Ruhi Fığlalı, "Atatürk'ün Din ve Laiklik Anlayışı", Atatürk Research Center, 2012; ISBN , p. 86
- Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, Ankara 1959, 2. Baskı, II, 66–67; s. 90. III, 70
- Phil Zuckerman, John R. Shook, The Oxford Handbook of Secularism, Oxford University Press, 2017, ISBN , p. 167.
- Tariq Ramadan, Islam and the Arab Awakening, Oxford University Press, 2012, ISBN , p. 76.
- Reşat Kasaba, "Atatürk", The Cambridge history of Turkey: Volume 4: Turkey in the Modern World, Cambridge University Press, 2008; ISBN p. 163. Retrieved 27 March 2015.
- Political Islam in Turkey by Gareth Jenkins, Palgrave Macmillan, 2008, p. 84; ISBN
- Atheism, Brief Insights Series by Julian Baggini, Sterling Publishing Company, Inc., 2009; ISBN , p. 106.
- Islamism: A Documentary and Reference Guide, John Calvert John, Greenwood Publishing Group, 2008; ISBN , p. 19.
- Mustafa Kemal Ataturk, the founder of the secular Turkish Republic said: "I have no religion, and at times I wish all religions at the bottom of the sea..." The Antipodean Philosopher: Interviews on Philosophy in Australia and New Zealand, Graham Oppy, Lexington Books, 2011, ISBN , p. 146.
- "Romanya Dışişleri Bakanı Antonescu İle Konuşma". 2018-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muasir Turkiyenin qurucusu Mustafa Kamal Ataturkun dini inanci ile bagli bir mubahise var Dini inanci onun ifadeleri ile prezidentlik dovrundeki ictimai ve siyasi tetbiqleri esas alinaraq ferqli formalarda serh olunmaqdadir Bezi arasdirmacilar onun dine bagli ifadelerinin dovri oldugunu vurgulamaqda ve bu movzu ile elaqeli musbet goruslerinin 1920 ci illerin baslari ile mehdud oldugunu bildirirler 1924 cu ilde Dr Abdulla Covdet terefinden turkceye tercume edilmis ve 1928 ci ilde Ataturkun emri ile nesr olunmus Akl i Selim Le Bon Sens saglam dusunce 1772 ci ilde Pol Anri Holbax terefinden Jan Melye texellusu ile nesr edilmisdir Bezi turk menbeleri iddia edir ki o dindar bir muselman idi Bununla birlikde diger menbelere gore Ataturkun ozu umumiyyetle din eleyhdari ve anti islamci olan bir aqnostik yeni doktrinyor olmayan deist ve ya ateist idi Menbeler Ataturkun dini skeptik ve azadfikirli oldugunu ortaya qoyur 1933 cu ilde ABS sefiri Carlz H Serill onunla gorusdu Musahibede Ataturk umumiyyetle aqnostik olduguna dair qebul edilmis inanci redd etdi ancaq dininin yalniz kainatin ixtiracisi ve hakimi tek Allaha inanmaq oldugunu soyledi O hemcinin hesab edir ki beseriyyetin bele bir Allaha inanmasi lazimdir Bundan elave dua ile Allaha seslenmeyin insanliq ucun yaxsi oldugunu soyledi Ataturkun fikrince turk xalqi Islamin ne oldugunu bilmir ve Quran oxumaz Insanlar basa dusmedikleri erebce cumlelerden tesirlenir ve adetlerine gore mescidlere gedirler Turkler Quran oxuyub bu barede dusunende Islami terk edecekler Ataturk gencliyinde qisa olsa da dini telimler aldi Onun herbi telimi dini teessuratlari ehate edirdi Ereb dilini Qurani anlamaq ve tefsir etmek ucun kifayet qeder bilirdi Leon Kaitaninin Islam tarixi ve Circi Zeydanin Islam sivilizasiyasi tarixi eserlerini oxudu Ali mektebler ucun tarix kitablari hazirlamaq istediyi zaman ozu Islam tarixi feslinin muellifi idi Ataturkun dini biliyi oz tebieti ve seviyyesinde olduqca yuksek idi Ataturk 20 mart 1937 ci ilde Ankara Palasda Ruminiyanin xarici isler naziri Viktor Antoneskuya bunlari dedi Vaxtinda kitablari qarisdirdim Filosoflarin heyat haqqinda dediklerini basa dusmek istedim Bezileri her seyi qara kimi gorurduler Biz hec kim deyilik ve sifira catmayacagiq dunyada muveqqeti heyat zamani sevinc ve xosbextlik ucun yer yoxdur dediler Diger kitablari oxumusam agilli adamlar bunlari yaziblar Deyirdiler Sona sifir geldiyinden ne olursa olsun hec olmasa yasadigimiz muddetce sen ve neseli olaq Men oz xarakterim baximindan heyatin ikinci menzeresini beyenirem ancaq asagidaki heddlerde Butun insanligin oz sexsiyyetinde oldugunu goren kisiler kasibdirlar Aydindir ki hemin insan bir sexsiyyet olaraq yox olacaqdir Yasadiqlari kimi memnun ve xosbext olmali olan sey ozu ucun deyil ozunden sonra gelenler ucun calismaqdir Ferasetli bir adam yalniz bu sekilde hereket ede biler Heyatda tam zovq ve xosbextlik yalniz gelecek nesillerin serefine varligina xosbextliyine xidmet ede biler IstinadlarPolitical Islam in Turkey Running West Heading East Author G Jenkins Publisher Springer 2008 ISBN 0230612458 p 84 Duzel Nese 6 February 2012 Ethem Ruhi Figlali 1993 Ataturk and the Religion of Islam Ataturk Arastirma Merkezi Dergisi Sayi 26 Cilt IX Prof Utkan Kocaturk Ataturk un Fikir ve Dusunceleri Ataturk ve Din Egitimi A Gurtas p 26 Ataturk Research Center 2007 ISBN 9789751611741 Prof Ethem Ruhi Figlali Ataturk un Din ve Laiklik Anlayisi Ataturk Research Center 2012 ISBN 978 975 16 2490 1 p 86 Ataturk un Soylev ve Demecleri Ankara 1959 2 Baski II 66 67 s 90 III 70 Phil Zuckerman John R Shook The Oxford Handbook of Secularism Oxford University Press 2017 ISBN 0199988455 p 167 Tariq Ramadan Islam and the Arab Awakening Oxford University Press 2012 ISBN 0199933731 p 76 Resat Kasaba Ataturk The Cambridge history of Turkey Volume 4 Turkey in the Modern World Cambridge University Press 2008 ISBN 978 0 521 62096 3 p 163 Retrieved 27 March 2015 Political Islam in Turkey by Gareth Jenkins Palgrave Macmillan 2008 p 84 ISBN 0230612458 Atheism Brief Insights Series by Julian Baggini Sterling Publishing Company Inc 2009 ISBN 1402768826 p 106 Islamism A Documentary and Reference Guide John Calvert John Greenwood Publishing Group 2008 ISBN 0313338566 p 19 Mustafa Kemal Ataturk the founder of the secular Turkish Republic said I have no religion and at times I wish all religions at the bottom of the sea The Antipodean Philosopher Interviews on Philosophy in Australia and New Zealand Graham Oppy Lexington Books 2011 ISBN 0739167936 p 146 Romanya Disisleri Bakani Antonescu Ile Konusma 2018 06 28 tarixinde Istifade tarixi 2018 06 28