Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Astrobiologiya (yunan dilindən tərcümədə "astron" – ulduz) – kainatda həyatın təzahür formalarını öyrənən elm sahəsi. Kosmik tədqiqatların vüsət aldığın dövrdə astrobiologiya kosmik biologiya və nailiyyətlərindən geniş istifadə edir. Astrobiologiya Yer kürəsinin inkişafının ilkin mərhələlərində həyatın onda necə yarandığını tədqiq edir. Belə ehtimal olunur ki, ultrabənövşəyi şüalanma və Yerdə üzvi maddələrin yaranmasına səbəb olmuşdur. Fotosintezin yaranması, atmosferdə tədricən O2-nin toplanması həyatın inkişafı üçün şərait yaratmışdır. Astrobiologiya Günəş sistemi yaratmışdır. Astrobiologiya Günəş sistemi planetlərində həyatın olub-olmaması problemləri ilə məşğul olur. XX əsrin kosmik tədqiqatları göstərdi ki, Ayda, Merkuridə, Venerada həyat yoxdur. Marsın tədqiqi onda primitiv həyat elementlərinin mövcudluğu ehtimalını yaradır. Astrobiologiyanın əsas vəzifələrindən biri Günəş sistemindən kənarda həyatın olub-olmamasını öyrənməkdir.
Tarixi
1959-cu ildə NASA ekzobiologiya üzrə ilk layihəsini qurdu, 1960-cı ildə isə ekzobiologiyanın öyrənilməsi üçün proqram hazırladı. 1971-ci ildə Yerdənkənar həyat axtaracaq SETI layihəsinin təməli qoyuldu. Bu layihə Yerdən kənar radiosiqnalların dinlənilməsi və yaddaşda saxlanılması ilə məşğul idi. 1976-cı ildə qurulan Vikinq layihəsi Marsda yadplanetli həyat əlamətlərini axtaran 3 bioloji tədqiqatdan ibarət idi. 1997-ci ildə Marsa eniş edən Mars Pathfinder aparatı isə Mars səthindəki qayalıqlarda bakteriya qalıqlarını tapmalı idi.
Gənc və təsdiqlənməmiş sahə olmasına baxmayaraq, XXI əsrin başlanğıcından bəri NASA və Avropa Kosmik Agentliyi kimi digər elmi akademiyalar astrobiologiyanın öyrənilməsi və araşdırmaları üçün daha çox maraq göstərir. Bir çox universitetlər astrobiologiyanı təhsil proqramına əlavə edirlər.ABŞ-nin Arizona, Pensilvaniya, Montana və Vaşinqton universitetləri, Böyük Britaniyanın Kardiff və Avstraliyanın Yeni Cənubi Uelz universitetləri artıq bu yeni sahəni təhsil proqramına daxil etməklə birlikdə, həm də universitet daxilində Astrobiologiya Mərkəzləri yaradırlar.
Hal-hazırda bu sahə üzrə ən çox araşdırılan planet Yerə yaxın və Yerin səthinə oxşar səthə sahib olan, həmçinin Yerlə oxşar geoloji tarixə malik olan Marsdır. Alimlər hər gün daha da böyük əminliklə Marsda bir vaxtlar bol miqdarda su olduğunu açıqlayırlar, hansı ki Yerdəki kimi, Yerdən kənarda da həyat üçün ən əhəmiyyətli maddələrdən biri hesab olunur.
2011-ci ilin noyabr ayında NASA Marsda həyat aşkar etmə tədqiqatlarının davam etməsi üçün marsoxod Curiosity aparatını qırmızı planetə yolladı. Avropa Kosmik Agentliyinin açıqlamasına görə, hal-hazırda hazırlanan və 2018-ci ildə Marsa göndəriləcək marsoxod ExoMars aparatı da həmçinin bu tədqiqatların davamı olacaq. Bir sözlə, alimlər Marsa digər planetlərdən daha çox inanırlar.
İstinadlar
- Təriflər — Astrobiologiya [ölü keçid]
- M. Abbasov, S. Məşədibəyova, R. İbadov. Təbiət elmləri lüğəti, Bakı 2006, səh. 36,37
- Steven J. Dick and James E. Strick. The Living Universe: NASA and the Development of Astrobiology. Rutgers University Press, New Brunswick, NJ, 2004
- . 2004-11-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-10-17.
- ESA Embraces Astrobiology
- "Astrobiology at Arizona State University". 2011-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-10-17.
- . 2007-10-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-10-17.
- "The Australian Centre for Astrobiology, University of New South Wales". 2013-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-10-17.
- "NOVA | Mars | Life's Little Essential | PBS". 2009-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-10-17.
- Webster, Guy; Brown, Dwayne. "NASA's Next Mars Rover To Land At Gale Crater". NASA JPL. 22 iyul 2011. 2012-06-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-22.
- Chow, Dennis. "NASA's Next Mars Rover to Land at Huge Gale Crater". Space.com. 22 July 2011. 2019-10-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-22.
- Amos, Jonathan. . BBC News. 22 iyul 2011. 2011-07-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-07-22. (#invalid_param_val)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Astrobiologiya yunan dilinden tercumede astron ulduz kainatda heyatin tezahur formalarini oyrenen elm sahesi Kosmik tedqiqatlarin vuset aldigin dovrde astrobiologiya kosmik biologiya ve nailiyyetlerinden genis istifade edir Astrobiologiya Yer kuresinin inkisafinin ilkin merhelelerinde heyatin onda nece yarandigini tedqiq edir Bele ehtimal olunur ki ultrabenovseyi sualanma ve Yerde uzvi maddelerin yaranmasina sebeb olmusdur Fotosintezin yaranmasi atmosferde tedricen O2 nin toplanmasi heyatin inkisafi ucun serait yaratmisdir Astrobiologiya Gunes sistemi yaratmisdir Astrobiologiya Gunes sistemi planetlerinde heyatin olub olmamasi problemleri ile mesgul olur XX esrin kosmik tedqiqatlari gosterdi ki Ayda Merkuride Venerada heyat yoxdur Marsin tedqiqi onda primitiv heyat elementlerinin movcudlugu ehtimalini yaradir Astrobiologiyanin esas vezifelerinden biri Gunes sisteminden kenarda heyatin olub olmamasini oyrenmekdir Tarixi1959 cu ilde NASA ekzobiologiya uzre ilk layihesini qurdu 1960 ci ilde ise ekzobiologiyanin oyrenilmesi ucun proqram hazirladi 1971 ci ilde Yerdenkenar heyat axtaracaq SETI layihesinin temeli qoyuldu Bu layihe Yerden kenar radiosiqnallarin dinlenilmesi ve yaddasda saxlanilmasi ile mesgul idi 1976 ci ilde qurulan Vikinq layihesi Marsda yadplanetli heyat elametlerini axtaran 3 bioloji tedqiqatdan ibaret idi 1997 ci ilde Marsa enis eden Mars Pathfinder aparati ise Mars sethindeki qayaliqlarda bakteriya qaliqlarini tapmali idi Genc ve tesdiqlenmemis sahe olmasina baxmayaraq XXI esrin baslangicindan beri NASA ve Avropa Kosmik Agentliyi kimi diger elmi akademiyalar astrobiologiyanin oyrenilmesi ve arasdirmalari ucun daha cox maraq gosterir Bir cox universitetler astrobiologiyani tehsil proqramina elave edirler ABS nin Arizona Pensilvaniya Montana ve Vasinqton universitetleri Boyuk Britaniyanin Kardiff ve Avstraliyanin Yeni Cenubi Uelz universitetleri artiq bu yeni saheni tehsil proqramina daxil etmekle birlikde hem de universitet daxilinde Astrobiologiya Merkezleri yaradirlar Hal hazirda bu sahe uzre en cox arasdirilan planet Yere yaxin ve Yerin sethine oxsar sethe sahib olan hemcinin Yerle oxsar geoloji tarixe malik olan Marsdir Alimler her gun daha da boyuk eminlikle Marsda bir vaxtlar bol miqdarda su oldugunu aciqlayirlar hansi ki Yerdeki kimi Yerden kenarda da heyat ucun en ehemiyyetli maddelerden biri hesab olunur 2011 ci ilin noyabr ayinda NASA Marsda heyat askar etme tedqiqatlarinin davam etmesi ucun marsoxod Curiosity aparatini qirmizi planete yolladi Avropa Kosmik Agentliyinin aciqlamasina gore hal hazirda hazirlanan ve 2018 ci ilde Marsa gonderilecek marsoxod ExoMars aparati da hemcinin bu tedqiqatlarin davami olacaq Bir sozle alimler Marsa diger planetlerden daha cox inanirlar IstinadlarTerifler Astrobiologiya olu kecid M Abbasov S Mesedibeyova R Ibadov Tebiet elmleri lugeti Baki 2006 seh 36 37 Steven J Dick and James E Strick The Living Universe NASA and the Development of Astrobiology Rutgers University Press New Brunswick NJ 2004 2004 11 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 10 17 ESA Embraces Astrobiology Astrobiology at Arizona State University 2011 07 19 tarixinde Istifade tarixi 2013 10 17 2007 10 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 10 17 The Australian Centre for Astrobiology University of New South Wales 2013 06 22 tarixinde Istifade tarixi 2013 10 17 NOVA Mars Life s Little Essential PBS 2009 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2013 10 17 Webster Guy Brown Dwayne NASA s Next Mars Rover To Land At Gale Crater NASA JPL 22 iyul 2011 2012 06 07 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 22 Chow Dennis NASA s Next Mars Rover to Land at Huge Gale Crater Space com 22 July 2011 2019 10 25 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 22 Amos Jonathan BBC News 22 iyul 2011 2011 07 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 07 22 invalid param val