Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İrimeyvə çiyələk ağacı (lat. Arbutus unedo) — bitkilər aləminin erikaçiçəklilər dəstəsinin erikakimilər fəsiləsinin çiyələk ağacı cinsinə aid bitki növü.
| İrimeyvə çiyələk ağacı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: İrimeyvə çiyələk ağacı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbiətdə növlər Aralıq dənizi və Batı Avropa, o cümlədən Şimal-Qərbi Fransanı və İrlandiyanı əhatə edir. İrlandiyanın cənub-qərbindəki mövcudluğu ilə də İrlandiya çiyələk ağacı olaraq da bilinir.
ABŞ, xüsusən Kaliforniyada ən çox yayılmış dekorativ bitkilərdən birinə çevrildi. Həm də Krımın Cənubi sahilində yaxşı böyüyür, sağ dəyirmi və ya oval böyüyür.
Bioloji təsviri
Arbutus 5–10 m hündürlüyü olan bir kol və ya ağacdır, bəzən 15 m-ə qədər böyüyür və gövdə diametri 80 sm-ə qədərdir. Qabıq qırışıqdır, tünd qəhvəyi rənglidir. Yarpaqları, üst və alt çılpaq, parlaq top tünd yaşıl yüngül 1,8-3,4 sm geniş bucaqlı, parlaq tünd yaşıl, uzunluğu 4.5-10 sm, bazasına, uzunsov-oval var uzunluğu 0.4-1.5 sm saplaqlarından.
Çiçəklənmələr çılpaq baltalar ilə təxminən 5 sm uzunluğunda paniküle edir. Pedikellərdə 2–3 mm uzunluğunda palıd bracts sinüslərində çiçəklər. Calyx düzbucaqlı, 5 dəyirmi, qısa siliat sepals; corolla ovate-larva, 0,7-1 sm uzunluğunda, dar, ağ və ya çəhrayı bükülmüş, mumlu, qısa dişlərlə.
İstifadəsi
XIX əsrin əvvəllərindən Rusiyada qədim dövrlərdən mədəniyyətdədir.
Meyvə yeməlidir; cem və likyorlar əldə etmək üçün istifadə olunur (məsələn, Portuqaliya Medronho).
Bitki meyvələrindən də quşlar fəal şəkildə qidalanır.
Xüsusilə acidic torpaqlarda quru yamaclarda heyvandarlıq üçün qiymətlidir.
Fetus böyük, globoz, papilliform-tüberküllü, multisyma drupe qırmızı rəngli, 1-2 sm diametrdədir.
Sinonimləri
- Arbutus cassinifolia Steud.
- Arbutus crispa Hoffmanns.
- Arbutus croomii auct.
- Arbutus integrifolia Sims
- Arbutus intermedia Heldr. ex Nyman
- Arbutus laurifolia L.f.
- Arbutus microphylla auct.
- Arbutus nothocomaros Heldr. ex Nyman
- Arbutus pavarii Pamp.
- Arbutus procumbens Kluk ex Besser
- Arbutus salicifolia (Lodd.) Cels ex Hoffmanns.
- Arbutus serratifolia Salisb.
- Arbutus turbinata Pers. ex Rchb.
- Arbutus unedo var. ellipsoidea Aznov.
- Arbutus unedo var. salicifolia Regel
- Arbutus unedo f. subcrenata Maire
- Arbutus vulgaris Bubani
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 395.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Irimeyve ciyelek agaci lat Arbutus unedo bitkiler aleminin erikacicekliler destesinin erikakimiler fesilesinin ciyelek agaci cinsine aid bitki novu Irimeyve ciyelek agaciElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsDeste ErikaciceklilerFesile ErikakimilerYarimfesile Cins Ciyelek agaciNov Irimeyve ciyelek agaciBeynelxalq elmi adiArbutus unedo L 1753Sekil axtarisiITIS 23629NCBI 84005EOL 583608 Tebietde novler Araliq denizi ve Bati Avropa o cumleden Simal Qerbi Fransani ve Irlandiyani ehate edir Irlandiyanin cenub qerbindeki movcudlugu ile de Irlandiya ciyelek agaci olaraq da bilinir ABS xususen Kaliforniyada en cox yayilmis dekorativ bitkilerden birine cevrildi Hem de Krimin Cenubi sahilinde yaxsi boyuyur sag deyirmi ve ya oval boyuyur Bioloji tesviriArbutus 5 10 m hundurluyu olan bir kol ve ya agacdir bezen 15 m e qeder boyuyur ve govde diametri 80 sm e qederdir Qabiq qirisiqdir tund qehveyi renglidir Yarpaqlari ust ve alt cilpaq parlaq top tund yasil yungul 1 8 3 4 sm genis bucaqli parlaq tund yasil uzunlugu 4 5 10 sm bazasina uzunsov oval var uzunlugu 0 4 1 5 sm saplaqlarindan Ciceklenmeler cilpaq baltalar ile texminen 5 sm uzunlugunda panikule edir Pedikellerde 2 3 mm uzunlugunda palid bracts sinuslerinde cicekler Calyx duzbucaqli 5 deyirmi qisa siliat sepals corolla ovate larva 0 7 1 sm uzunlugunda dar ag ve ya cehrayi bukulmus mumlu qisa dislerle IstifadesiXIX esrin evvellerinden Rusiyada qedim dovrlerden medeniyyetdedir Meyve yemelidir cem ve likyorlar elde etmek ucun istifade olunur meselen Portuqaliya Medronho Bitki meyvelerinden de quslar feal sekilde qidalanir Xususile acidic torpaqlarda quru yamaclarda heyvandarliq ucun qiymetlidir Fetus boyuk globoz papilliform tuberkullu multisyma drupe qirmizi rengli 1 2 sm diametrdedir SinonimleriArbutus cassinifolia Steud Arbutus crispa Hoffmanns Arbutus croomii auct Arbutus integrifolia Sims Arbutus intermedia Heldr ex Nyman Arbutus laurifolia L f Arbutus microphylla auct Arbutus nothocomaros Heldr ex Nyman Arbutus pavarii Pamp Arbutus procumbens Kluk ex Besser Arbutus salicifolia Lodd Cels ex Hoffmanns Arbutus serratifolia Salisb Arbutus turbinata Pers ex Rchb Arbutus unedo var ellipsoidea Aznov Arbutus unedo var salicifolia Regel Arbutus unedo f subcrenata Maire Arbutus vulgaris BubaniIstinadlarLinnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 395 Hemcinin bax