Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arbereşi və İtalya albanları (alb. Arbëreshët, it. Arbereschi) — albanların subetnik qrupu, orta əsrlərdə balkan albanlarından ayrılmış etnik qrup. Buna bənzər bir tarixi də Arnautlar keçmişlər. Onlarda Arbereşilərlə birlikdə albanların bir subetnik qrupudur. Müasir Arbereşilər əsasən İtaliya Respublikasının cənubunda (Cənubi İtaliya və Siçiliya) yayılmışdır. Dini baxımından böyük əksəriyyəti xristianlığın katolizm qolunda etiqad edirlər. Özünü Arbereşi hesab edənlərin sayı 40-80 min (2008) arasında dəyişir. Tam və ya qismən arbereşi-alban mənşəlilərin İtaliyada ümumi sayı 2 milyondan çoxdur. Onlar əsasən ölkənin cənubunda və böyük şəhərlərdə cəmləşmişlər. Doğma arabeşi dialekti əsas ünsiyyət vastəsidir. Üstəlik italyan dili də istifadə edilir.
| Ümumi sayı | |||
|---|---|---|---|
| 260 000 - 2,000,000 26 000 000 | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| |||
| Dili | |||
| Dini | |||
Tarixi
XIII-XVI əsrlərdə Balkanlarda baş verən qızğın siyasi hadisələrdən, Bizans imperiyasının zəiflədilməsi, müsəlman Osmanlı imperiyasının bölgədə hakim olması ilə mürəkkəb miqrasiya prosesləri zamanı alban etnik qrupundan iki böyük subetnik qrup ayrılmışdır. Onlar tədricən müstəqil xalqlara çevrilmiş və tarixi vətənləri ilə bağlılığı zəyifləmişdir. Bunlara daxildir:
- — Yunanıstanda yayılmış provaslav albanlar (Peloponnes, Attika, Beotiya, Afina, Evbeya və adaları və s.). Doğma dilləri arnaut dilidir.
- Arabeşilər nisbətən sonrakı dövrlərdə meydana gəlmişlər. Onların İtaliyaya miqrasiyası XIV—XVII əsrlərə təsadüf edir. Konstantinopolun osmanlılar tərəfindən ələ keçirilməsi, albanların islamı qəbul etməsi, İskəndər bəy üsyanı bir qrupun İtaliyaya köçünə səbəb olmuşdur. Onların böyük qismi alban-stradiotlar və arnautlar olur ki, onlar da italya dili və mədəniyyətinə yaxın təmasları ilə seçilirdilər.
Adətlər
Arbereşilərin böyük qismi Cənubi İtaliya və Siciliyanın əkin yerlərində cəmləşmişlər. Əsrlər boyu kənd arbereşiləri adət-ənənələrini və dillərini qoruya bilmişlər. Onların nəsillərinin böyük qismi italyanlaşdırmaya məruz qalmışlar. Bölgədəki bir çox kəndlərin ikidilli toponimləri arabeşilərin burada uzun müddət mövcudluğu sübut edir. Arbereş dialekti əsasən məyişətdə istifadə olunur, federal səviyyədə statusu ölkənin konstitusiyasına daxil deyil. Regional səviyyədə isə bir qədər məhdud, lakin rəsmi olaraq tanınmış dildir.
İstinadlar
- "Ethnologue". 2012-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-23.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arberesi ve Italya albanlari alb Arbereshet it Arbereschi albanlarin subetnik qrupu orta esrlerde balkan albanlarindan ayrilmis etnik qrup Buna benzer bir tarixi de Arnautlar kecmisler Onlarda Arberesilerle birlikde albanlarin bir subetnik qrupudur Muasir Arberesiler esasen Italiya Respublikasinin cenubunda Cenubi Italiya ve Siciliya yayilmisdir Dini baximindan boyuk ekseriyyeti xristianligin katolizm qolunda etiqad edirler Ozunu Arberesi hesab edenlerin sayi 40 80 min 2008 arasinda deyisir Tam ve ya qismen arberesi alban menselilerin Italiyada umumi sayi 2 milyondan coxdur Onlar esasen olkenin cenubunda ve boyuk seherlerde cemlesmisler Dogma arabesi dialekti esas unsiyyet vastesidir Ustelik italyan dili de istifade edilir Arberesi Umumi sayi260 000 2 000 000 26 000 000Yasadigi erazilerDiliAlban dili Italyan diliDiniKatolisizmEtnoqrafik xerite 1859 TarixiXIII XVI esrlerde Balkanlarda bas veren qizgin siyasi hadiselerden Bizans imperiyasinin zeifledilmesi muselman Osmanli imperiyasinin bolgede hakim olmasi ile murekkeb miqrasiya prosesleri zamani alban etnik qrupundan iki boyuk subetnik qrup ayrilmisdir Onlar tedricen musteqil xalqlara cevrilmis ve tarixi vetenleri ile bagliligi zeyiflemisdir Bunlara daxildir Yunanistanda yayilmis provaslav albanlar Peloponnes Attika Beotiya Afina Evbeya ve adalari ve s Dogma dilleri arnaut dilidir Arabesiler nisbeten sonraki dovrlerde meydana gelmisler Onlarin Italiyaya miqrasiyasi XIV XVII esrlere tesaduf edir Konstantinopolun osmanlilar terefinden ele kecirilmesi albanlarin islami qebul etmesi Iskender bey usyani bir qrupun Italiyaya kocune sebeb olmusdur Onlarin boyuk qismi alban stradiotlar ve arnautlar olur ki onlar da italya dili ve medeniyyetine yaxin temaslari ile secilirdiler AdetlerArberesilerin boyuk qismi Cenubi Italiya ve Siciliyanin ekin yerlerinde cemlesmisler Esrler boyu kend arberesileri adet enenelerini ve dillerini qoruya bilmisler Onlarin nesillerinin boyuk qismi italyanlasdirmaya meruz qalmislar Bolgedeki bir cox kendlerin ikidilli toponimleri arabesilerin burada uzun muddet movcudlugu subut edir Arberes dialekti esasen meyisetde istifade olunur federal seviyyede statusu olkenin konstitusiyasina daxil deyil Regional seviyyede ise bir qeder mehdud lakin resmi olaraq taninmis dildir Istinadlar Ethnologue 2012 10 02 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 23