Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arakül (digər adı: Xətai) — Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Arakül kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
| Arakül | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 812 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
15 avqust 1993-cü ildən 9 noyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Kənd 9 noyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.
Toponimikası
Kəndin keçmiş adları Arakul, Hərəkül olmuş, hətta ermənilər tərəfindən Arakel də adlandırılmışdır. 1988-ci ildə Ermənistandan qovulmuş Azərbaycan ailələri kənddə məskunlaşdıqdan sonra əhalinin xahişi ilə yaşayış məntəqəsi Azərbaycan şairi və Səfəvilər dövlətinin görkəmli xadimi Şah İsmayıl Xətainin şərəfinə Xətai adlandırılmışdır
XIX əsrin ikinci yarısında Ərgünəş və ya Dolanlar kənd icmasında iki Arakel məntəqəsi vardı. Kənddə 1840-cı ildə Cənubi Azərbaycanın Qaradağ mahalındakı Sevakar kəndindən və İrəvan əyalətinin Qafan mahalından köçüb gəlmə erməni ailələri məskunlaşmışdı. Kəndin adı onun əsasını qoymuş erməni Arakelin adındandır. Kəndin digər adı Xətaidir.
Kəndin əvvəlki adı Qara Quzey olmuşdur. Arakel oykonimi türk dillərindəki arak və el sözlərindən ibarət olub, "su, çay kənarında yerləşən kənd, oba" mənasına uyğundur. Celyabinsk vilayətinin Silaceki kəndi 1968-ci ilədək Arakulski adlanırdı. 1917-ci ildə Cəbrayıl qəzasında Birinci və İkinci Arakul adlı iki yaşayış məntəqəsi qeydə alınmışdır.
Tarixi
İkinci Dünya müharibəsində bu kənddən 340 nəfər iştirak etmiş, onlardan 110 nəfəri geri qayıtmamışdır.
Kəndin erməni əhalisi Çaykənd əməliyyatı çərçivəsində 1991-ci il 13–15 may tarixlərində Ermənistanın Xınzırək kəndinə yaxın yerdə, Azərbaycan ərazisində salınmış düşərgəyə köçürülmüşdür. Əhalinin bir hissəsi isə Hadrut şəhərinə köçmüşdür. Həmin ilin iyun ayında kənddə Ermənistandan deportasiya edilmiş azərbaycanlılar yerləşdirilmişdir.
1993-cü ilin 15 avqust tarixində Ermənistan ordusunun Qarabağda yay hücumu çərçivəsində Xətai kəndi işğal olunmuş, kəndin azərbaycanlı əhalisi qovulmuşdur. Onların yerinə kəndə yenidən ermənilər köçürülmüşdür.
Tarixi abidələri
Arakül kəndində aşağıdakı daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmışdır:
| İnventar № | Abidənin adı | Tarixi | Yerləşdiyi ünvan | Növü | Əhəmiyyət dərəcəsi |
|---|---|---|---|---|---|
| 4330 | Kilsə | XX əsr | Arakül kəndi | Memarlıq | Yerli |
Coğrafiyası və iqlimi
Kənd Çaylaqçayın (Araz çayının qolu) sol sahilində, Qarabağ silsiləsinin cənub-şərq ətəyində yerləşir.
Əhalisi
| İl | Daimi əhali | Kişilər | Qadınlar |
|---|---|---|---|
| 1999 | XXXX | XXXX | XXXX |
| 2009 | ↗XXXX | ↗XXXX | ↗XXXX |
2005-ci ildə Dağlıq Qarabağda keçirilən əhalinin siyahıyaalmasına əsasən Xətai kəndinin əhalisinin faktiki sayı 107 nəfər, qeydiyyatdakı əhalinin sayı 106 nəfər təşkil edirdi.
- 1897-ci ildə 873 nəfər.
- 1912-ci ildə 1235 nəfər.
- 1921-ci ildə 1091 nəfər.
- 1970-ci ildə 307 nəfər.
- 1976-cı ildə 195 nəfər.
- 1979-cu ildə 330 nəfər.
- 1991-ci ildə 257 nəfər.
- 2005-ci ildə 107 nəfər.
- 2015-ci ildə 134 nəfər.
İqtisadiyyatı
1928-ci ildə kəndə elektrik enerjisi verililmişdir.
Mədəniyyəti
2023-cü ildə kənddə orta əsrlərə aid müsəlman qəbiristanlığı aşkarlanıb. İnsan qalıqları təbii təpəliklərin üzərində Ərəküllə qonşu kəndləri əlaqələndirən torpaq yolun kənarlarında aşkarlanıb. Skeletlərin ilkin müayinəsi zamanı məzarlığın XIII–XV əsrlərə aid olduğu müəyyənləşdirilib. Əldə edilən dəlillər müsəlman əhalinin bu ərazidə ermənilərdən daha əvvəl yaşadığını sübuta yetirir.
Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil.
Təhsil
Kənddə təhsil müəssisəsi mövcud deyil.
Din
Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır.
Səhiyyə
Kənddə səhiyyə müəssisəsi mövcud deyil.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 58" (PDF). 2022-01-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-02.
- "Xocavəndin işğaldan azad olunmuş yaşayış məntəqələri (https://xocavend-ih.gov.az/)". 2023-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-10.
- Xocavənd rayonunun Arakül kəndi
- Arakül // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. XXXX. ISBN .
- B. Budaqov, Q. Qeybullayev. Yuxarı Qarabağın toponimləri. 2005
- . 2018-08-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-09-27.
- "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 110" (PDF). 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-15.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. XXXX.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. XXXX.
- İnzibati-ərazi bölgüsü və cinsinə görə hazırkı və daimi əhali 2011-03-02 at the Wayback Machine — səh. 4
- AzTV. "Xocavənddə müsəlman qəbiristanlığı aşkarlandı" (az.). Youtube.com. 12.01.2023. 2023-01-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-12.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arakul diger adi Xetai Azerbaycan Respublikasinin Xocavend rayonunun Arakul kend inzibati erazi dairesinde kend Arakul39 26 16 sm e 46 59 51 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 812 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 134 nef 2015 Xeriteni goster gizle Arakul Vikianbarda elaqeli mediafayllar 15 avqust 1993 cu ilden 9 noyabr 2020 ci ile kimi Ermenistan Silahli Quvvelerinin isgali altinda olmusdur Kend 9 noyabr 2020 ci il tarixinde Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad edilmisdir ToponimikasiKendin kecmis adlari Arakul Herekul olmus hetta ermeniler terefinden Arakel de adlandirilmisdir 1988 ci ilde Ermenistandan qovulmus Azerbaycan aileleri kendde meskunlasdiqdan sonra ehalinin xahisi ile yasayis menteqesi Azerbaycan sairi ve Sefeviler dovletinin gorkemli xadimi Sah Ismayil Xetainin serefine Xetai adlandirilmisdir XIX esrin ikinci yarisinda Ergunes ve ya Dolanlar kend icmasinda iki Arakel menteqesi vardi Kendde 1840 ci ilde Cenubi Azerbaycanin Qaradag mahalindaki Sevakar kendinden ve Irevan eyaletinin Qafan mahalindan kocub gelme ermeni aileleri meskunlasmisdi Kendin adi onun esasini qoymus ermeni Arakelin adindandir Kendin diger adi Xetaidir Kendin evvelki adi Qara Quzey olmusdur Arakel oykonimi turk dillerindeki arak ve el sozlerinden ibaret olub su cay kenarinda yerlesen kend oba menasina uygundur Celyabinsk vilayetinin Silaceki kendi 1968 ci iledek Arakulski adlanirdi 1917 ci ilde Cebrayil qezasinda Birinci ve Ikinci Arakul adli iki yasayis menteqesi qeyde alinmisdir TarixiIkinci Dunya muharibesinde bu kendden 340 nefer istirak etmis onlardan 110 neferi geri qayitmamisdir Kendin ermeni ehalisi Caykend emeliyyati cercivesinde 1991 ci il 13 15 may tarixlerinde Ermenistanin Xinzirek kendine yaxin yerde Azerbaycan erazisinde salinmis dusergeye kocurulmusdur Ehalinin bir hissesi ise Hadrut seherine kocmusdur Hemin ilin iyun ayinda kendde Ermenistandan deportasiya edilmis azerbaycanlilar yerlesdirilmisdir 1993 cu ilin 15 avqust tarixinde Ermenistan ordusunun Qarabagda yay hucumu cercivesinde Xetai kendi isgal olunmus kendin azerbaycanli ehalisi qovulmusdur Onlarin yerine kende yeniden ermeniler kocurulmusdur Tarixi abideleri Arakul kendinde asagidaki dasinmaz tarix ve medeniyyet abidesi qeyde alinmisdir Inventar Abidenin adi Tarixi Yerlesdiyi unvan Novu Ehemiyyet derecesi4330 Kilse XX esr Arakul kendi Memarliq YerliCografiyasi ve iqlimiKend Caylaqcayin Araz cayinin qolu sol sahilinde Qarabag silsilesinin cenub serq eteyinde yerlesir EhalisiIl Daimi ehali Kisiler Qadinlar1999 XXXX XXXX XXXX2009 XXXX XXXX XXXX 2005 ci ilde Dagliq Qarabagda kecirilen ehalinin siyahiyaalmasina esasen Xetai kendinin ehalisinin faktiki sayi 107 nefer qeydiyyatdaki ehalinin sayi 106 nefer teskil edirdi 1897 ci ilde 873 nefer 1912 ci ilde 1235 nefer 1921 ci ilde 1091 nefer 1970 ci ilde 307 nefer 1976 ci ilde 195 nefer 1979 cu ilde 330 nefer 1991 ci ilde 257 nefer 2005 ci ilde 107 nefer 2015 ci ilde 134 nefer Iqtisadiyyati1928 ci ilde kende elektrik enerjisi verililmisdir Medeniyyeti2023 cu ilde kendde orta esrlere aid muselman qebiristanligi askarlanib Insan qaliqlari tebii tepeliklerin uzerinde Erekulle qonsu kendleri elaqelendiren torpaq yolun kenarlarinda askarlanib Skeletlerin ilkin muayinesi zamani mezarligin XIII XV esrlere aid oldugu mueyyenlesdirilib Elde edilen deliller muselman ehalinin bu erazide ermenilerden daha evvel yasadigini subuta yetirir Kendde medeniyyet muessisesi movcud deyil TehsilKendde tehsil muessisesi movcud deyil DinKendde dini ibadet yeri ve ya dini icma qeyde alinmamisdir SehiyyeKendde sehiyye muessisesi movcud deyil IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Azerbaycan Respublikasi Dovlet Statistika Komitesi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Standarti Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2019 Baki 2020 seh 58 PDF 2022 01 28 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 05 02 Xocavendin isgaldan azad olunmus yasayis menteqeleri https xocavend ih gov az 2023 06 28 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 10 Xocavend rayonunun Arakul kendi Arakul Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 seh XXXX ISBN 978 9952 34 155 3 B Budaqov Q Qeybullayev Yuxari Qarabagin toponimleri 2005 2018 08 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 09 27 Azerbaycandaki dunya olke ve yerli ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il 2 avqust tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmis siyahisi seh 110 PDF 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 06 15 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiya alinmasi 1999 cu il I hisse Baki Seda nesriyyati 2000 seh XXXX Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 2010 seh XXXX Inzibati erazi bolgusu ve cinsine gore hazirki ve daimi ehali 2011 03 02 at the Wayback Machine seh 4 AzTV Xocavendde muselman qebiristanligi askarlandi az Youtube com 12 01 2023 2023 01 12 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 12 Xarici kecidler