Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anikşçyay (lit. Anykščiai, pol. Onikszty, rus. Они́кшты, Оникшта, Аникшчя́й) — Anikşçyay rayonunun mərkəzi. Litvada yerləşir.
| Anikşçyay | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Anykščiai | |||||
 | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1442 | ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 75 m, 74 m | ||||
| Saat qurşağı |
| ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +370 381 | ||||
| Poçt indeksi | LT-29001 | ||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
Bu şəhər Litvanın şimal-şərqində yerləşir və 2012-ci ildə o Litva mədəniyyətinin paytaxtı olacaq. 2001-ci ildə Anikşçyayın 12 min nəfərə qədər əhalisi var idi. Bu şəhər Anikşta və Şvyantoyi birləşməsində ucalıb və təpədə yerləşir (Anikşçyay silsiləsində, dəniz səviyyəsindən 112 m yüksəkdə). Şəhərin cənub hissəsindəki kilsə və köhnə qəbiristanlığın arasında Yurzdikas yerləşir. Əvvəllər bu ərazi kilsənin mülkiyyətində idi. Məhz burada şair, yepiskop anadan olmuşdur. Şəhərin qərb hissəsi Ujupeçyay adlanır, keçmişdə bu böyük bir kənd idi. Burada A.Jukauskas-Venuolisin ağacdan tikilmiş gözəl evi qorunub saxlanılmışdır, yazıçı orada 30 ilə qədər yaşayıb. Şimal-şərqdə, Utyanaya gedən yolda Yanidjyay yerləşir. Müqəddəs Aleksandr Nevskinin əzəmətli daş kilsəsi keçmiş zəngin pravoslav cəmiyyətini xatırladır. 2007-ci ildə Anikşçyay kurort zonası kimi elan edilmişdir. Şam meşələrin quru təmiz havası klimatik reabilitasiya üçün yararlıdır, "Anikşçyu şilyalis" OP-də prosedurlar keçirilərkən mineral bulağın suları müalicəvi vannalar üçün istifadə olunur.
Şəhərin adı hidronomik mənşəlidir və Rubikyay gölü ilə bağlıdır. Tərkibində 16 adası olan bu gölün ərazisi 1000 ha sahəni əhatə edir. Bu göldən Anikşta çayı öz mənbəyini götürür. Rəvayətə görə Rubikyay gölünə dağdan baxan insanlar "ovuc kimi" , göldən axan çaya isə "böyük barmaq kimi" deyərdilər. Başqa bir əfsanəyə görə qədim zamanlarda bir qız gölün yanında paltar yuyanda barmağını sancmış və qışqırmağa başlamışdı :"Vay, böyük barmağım! Vay, böyük barmağım "! Antanas Venuolis isə yazırdı ki, sevdiyi həyat yoldaşının ölüm xəbərini eşidəndən sonra Ona Nikştene bu çayda batdı. Buna görə də göldən axan çaya zaman keçdikcə Anikşta, yaxınlığında ucalan şəhərə isə – Anikşçyay adını qoyublar.
Bəzi alimlar və yazıçılar (E.Volteris, A.Venuolis) Şərqi Avropanın ən böyük taxta qalası-Litvanın ilk paytaxtı olan Vorutanı Anikşyay tərəflərdə axtarmağa cəhd göstəriblər, çünki Livon səlnaməsində bəzi ərazilərin və onların xüsusiyyətlərinin təsviri Anikşyay ətraflarını əks etdirir. Məhz burada, Mindauqasa tac qoyulan, Şelminişkelyay kəndin yaxınlığında ucalan kurqanın onun paytaxtı olması ehtimalı var, burada yoxa çıxmış Voruta qalası yerləşirdi. İki çalanın arasında dar çıxıntıda yerləşən şəhər, onun qazıntıları, təşkili, arxeoloqların fikrincə X-XIV əsrlərə aid oluna bilər. Bir əfsanəyə görə qalanın altında daş-qaşla dolu iri zirzəmilər var idi və yaxınlığda yerləşən daşlı yer isə əbədi qayalara dönmüş Voruta qalasının müdafiəçilərinin lənətə gəlmiş düşmənləridir. Hal-hazırda kurqan araşdırma obyektidir və Şərgi Pribaltikada ən tədqiq edilən sayılır. 2000-ci ildə Varyalisin üzərindən körpü tikilmişdir, 2004-cü ildə isə kurqanın yanında baxış qülləsi ucalmışdır.
İlk dəfə yazılı mənbələrdə Anikşyayın adı 22 iyul 1440-cı ildə çəkilib. O zamanlar bu Litvanın Böyük knyazı Kazimeras Yoqaylaytisin malikanəsi idi. İki xalqın Respublikasının kralı Stanislovas Auqustas Ponyatovskix Anikşçyaya Maqdeburqun hüququnu və herbini verib, lakin 1795-ci ildə onlar ləğv edildilər.
Planlı tikilişin qədim quruluşunun (radial planlı hissələrin düzbucaqlı formalarla özünəməxsus ahəngi) qorunub saxlanılmasına görə 1993-cü ildə köhnə Anikşçyay şəhəri urbanistika abidəsi kimi elan edilmişdir. Şəhərin arxitektura mərkəzi-Müq.Apostol yevangelist Matasın əzəmətli kilsəsi Litvanın iki qülləli ən hündür kilsəsidir (79 m). Anikşçyay kilsəsinin həyətini açıq səma altında müasir incəsənət qalereyası adlandırmaq olar. O, XX əsrin əvvəlində salınmış neoqotik hasar və darvaza ilə bir ansambl təşkil edir, hansılar ki, 2009-cu ildə onlarda yerləşən incəsənət əsərləri ilə regional əhəmiyyətli daşınılmaz incəsənət qiymətlisi kimi elan olunmuşdu. Episkop bağçası ilə şair və episkop Antanas Baranauskasın abidəsi (heyk.Arunas Sakalauskas, arx.Riçardas Kriştopaviçyus) yaxınlığında yerləşən məkan kilsə ansamblına ifadəlilik gətirir. 1994-cü ildə bu abidə Litvanın Milli mükafatı adına layiq görüldü. Ta qədim zamanlardan böyük kilsə- Müq.Ona bayramı məşhurdur (26 iyul, ən yaxın bazar gününə keçirilir). Bu bayram bu gün də Anikşçyay şəhərinin bayramı ilə birgə və hər dörd ildən bir bütün dünya ölkələrindən toplaşan anikşyaylılar tərəfindən qeyd olunur. Şəhərin bayramları qeyri-adi flora cığırlarının yaradılma müsabiqəsi, şəhər meydanlarında virtual sərgi, Şvyantoyi çayı sahilindəki konsertlərlə fərqlənirdilər.
İkinci dünya müharibəsi dövründə şəhərin mərkəzi dağıdılmış, Şvyantoyi üzərindəki körpü məhv edilmişdir. 1962-ci ilə kimi intensiv bərpa işləri görülmüşdür. Şəhərin mərkəzindəki Baranauskas meydanı-bağça dağıdılmışdır. Bu gün Anikşçyayda qorunub saxlanılan ən qədim daş binalar Şvyantoyi çayının sahilindəki Okuliçyute malikanəsi və 1858-ci ildə ucaldılmış, A.Venuolisin "Xərçəng" poemasında inşa edilməsini təsvir etdiyi-qədim şəhər qəbiristanlığının kiçik kilsəsi hesab olunur. Bu gün bura kamera incəsənətinin mərkəzidir.
Anikşyayda artıq XVIII əsrin əvvəllərində məktəb fəaliyyət göstərirdi. Anişkyayın təbiət və tarixi xüsusiyyətləri ərazinin mədəniyyətində də öz əksini göstərib. 1858–1859-cu illərdə gənc şair Antanas Baranauskas (1835–1902) milli əhəmiyyətli əsərini-"Anikşçyay meşəsi" poemasını yazdı; məmləkətin mədəni adətlərini həm də A.Juakuskas-Venuolis (1882–1984), Yonas Bilyunas (1879–1907), (1895–1984) kimi dahilər tərənnüm edərək inkişaf etdiriblər. Anikşçyayda milli intabah hələ çapa qadağa qoyulan dövrlərdə dirçəlmişdi. Kitabaparanlar , , və digərləri xalqa litva kitablarını paylayırdılar.
- Resident population by city / town at the beginning of the year. State Data Agency of Lithuania, 2023.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Anikscyay lit Anyksciai pol Onikszty rus Oni kshty Onikshta Anikshchya j Anikscyay rayonunun merkezi Litvada yerlesir AnikscyayAnyksciaiBayraq Gerb55 32 04 sm e 25 06 26 s u Olke LitvaTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1442Merkezin hundurluyu 75 m 74 mSaat qursagi Serqi Avropa vaxti d EhalisiEhalisi 8 638 nef 1 yanvar 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 370 381Poct indeksi LT 29001Xeriteni goster gizle Anikscyay Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiBu seher Litvanin simal serqinde yerlesir ve 2012 ci ilde o Litva medeniyyetinin paytaxti olacaq 2001 ci ilde Anikscyayin 12 min nefere qeder ehalisi var idi Bu seher Aniksta ve Svyantoyi birlesmesinde ucalib ve tepede yerlesir Anikscyay silsilesinde deniz seviyyesinden 112 m yuksekde Seherin cenub hissesindeki kilse ve kohne qebiristanligin arasinda Yurzdikas yerlesir Evveller bu erazi kilsenin mulkiyyetinde idi Mehz burada sair yepiskop anadan olmusdur Seherin qerb hissesi Ujupecyay adlanir kecmisde bu boyuk bir kend idi Burada A Jukauskas Venuolisin agacdan tikilmis gozel evi qorunub saxlanilmisdir yazici orada 30 ile qeder yasayib Simal serqde Utyanaya geden yolda Yanidjyay yerlesir Muqeddes Aleksandr Nevskinin ezemetli das kilsesi kecmis zengin pravoslav cemiyyetini xatirladir 2007 ci ilde Anikscyay kurort zonasi kimi elan edilmisdir Sam meselerin quru temiz havasi klimatik reabilitasiya ucun yararlidir Anikscyu silyalis OP de prosedurlar kecirilerken mineral bulagin sulari mualicevi vannalar ucun istifade olunur Seherin adi hidronomik menselidir ve Rubikyay golu ile baglidir Terkibinde 16 adasi olan bu golun erazisi 1000 ha saheni ehate edir Bu golden Aniksta cayi oz menbeyini goturur Revayete gore Rubikyay golune dagdan baxan insanlar ovuc kimi golden axan caya ise boyuk barmaq kimi deyerdiler Basqa bir efsaneye gore qedim zamanlarda bir qiz golun yaninda paltar yuyanda barmagini sancmis ve qisqirmaga baslamisdi Vay boyuk barmagim Vay boyuk barmagim Antanas Venuolis ise yazirdi ki sevdiyi heyat yoldasinin olum xeberini esidenden sonra Ona Nikstene bu cayda batdi Buna gore de golden axan caya zaman kecdikce Aniksta yaxinliginda ucalan sehere ise Anikscyay adini qoyublar Bezi alimlar ve yazicilar E Volteris A Venuolis Serqi Avropanin en boyuk taxta qalasi Litvanin ilk paytaxti olan Vorutani Aniksyay tereflerde axtarmaga cehd gosteribler cunki Livon selnamesinde bezi erazilerin ve onlarin xususiyyetlerinin tesviri Aniksyay etraflarini eks etdirir Mehz burada Mindauqasa tac qoyulan Selminiskelyay kendin yaxinliginda ucalan kurqanin onun paytaxti olmasi ehtimali var burada yoxa cixmis Voruta qalasi yerlesirdi Iki calanin arasinda dar cixintida yerlesen seher onun qazintilari teskili arxeoloqlarin fikrince X XIV esrlere aid oluna biler Bir efsaneye gore qalanin altinda das qasla dolu iri zirzemiler var idi ve yaxinligda yerlesen dasli yer ise ebedi qayalara donmus Voruta qalasinin mudafiecilerinin lenete gelmis dusmenleridir Hal hazirda kurqan arasdirma obyektidir ve Sergi Pribaltikada en tedqiq edilen sayilir 2000 ci ilde Varyalisin uzerinden korpu tikilmisdir 2004 cu ilde ise kurqanin yaninda baxis qullesi ucalmisdir Ilk defe yazili menbelerde Aniksyayin adi 22 iyul 1440 ci ilde cekilib O zamanlar bu Litvanin Boyuk knyazi Kazimeras Yoqaylaytisin malikanesi idi Iki xalqin Respublikasinin krali Stanislovas Auqustas Ponyatovskix Anikscyaya Maqdeburqun huququnu ve herbini verib lakin 1795 ci ilde onlar legv edildiler Planli tikilisin qedim qurulusunun radial planli hisselerin duzbucaqli formalarla ozunemexsus ahengi qorunub saxlanilmasina gore 1993 cu ilde kohne Anikscyay seheri urbanistika abidesi kimi elan edilmisdir Seherin arxitektura merkezi Muq Apostol yevangelist Matasin ezemetli kilsesi Litvanin iki qulleli en hundur kilsesidir 79 m Anikscyay kilsesinin heyetini aciq sema altinda muasir incesenet qalereyasi adlandirmaq olar O XX esrin evvelinde salinmis neoqotik hasar ve darvaza ile bir ansambl teskil edir hansilar ki 2009 cu ilde onlarda yerlesen incesenet eserleri ile regional ehemiyyetli dasinilmaz incesenet qiymetlisi kimi elan olunmusdu Episkop bagcasi ile sair ve episkop Antanas Baranauskasin abidesi heyk Arunas Sakalauskas arx Ricardas Kristopavicyus yaxinliginda yerlesen mekan kilse ansamblina ifadelilik getirir 1994 cu ilde bu abide Litvanin Milli mukafati adina layiq goruldu Ta qedim zamanlardan boyuk kilse Muq Ona bayrami meshurdur 26 iyul en yaxin bazar gunune kecirilir Bu bayram bu gun de Anikscyay seherinin bayrami ile birge ve her dord ilden bir butun dunya olkelerinden toplasan aniksyaylilar terefinden qeyd olunur Seherin bayramlari qeyri adi flora cigirlarinin yaradilma musabiqesi seher meydanlarinda virtual sergi Svyantoyi cayi sahilindeki konsertlerle ferqlenirdiler Ikinci dunya muharibesi dovrunde seherin merkezi dagidilmis Svyantoyi uzerindeki korpu mehv edilmisdir 1962 ci ile kimi intensiv berpa isleri gorulmusdur Seherin merkezindeki Baranauskas meydani bagca dagidilmisdir Bu gun Anikscyayda qorunub saxlanilan en qedim das binalar Svyantoyi cayinin sahilindeki Okulicyute malikanesi ve 1858 ci ilde ucaldilmis A Venuolisin Xerceng poemasinda insa edilmesini tesvir etdiyi qedim seher qebiristanliginin kicik kilsesi hesab olunur Bu gun bura kamera incesenetinin merkezidir Aniksyayda artiq XVIII esrin evvellerinde mekteb fealiyyet gosterirdi Aniskyayin tebiet ve tarixi xususiyyetleri erazinin medeniyyetinde de oz eksini gosterib 1858 1859 cu illerde genc sair Antanas Baranauskas 1835 1902 milli ehemiyyetli eserini Anikscyay mesesi poemasini yazdi memleketin medeni adetlerini hem de A Juakuskas Venuolis 1882 1984 Yonas Bilyunas 1879 1907 1895 1984 kimi dahiler terennum ederek inkisaf etdiribler Anikscyayda milli intabah hele capa qadaga qoyulan dovrlerde dircelmisdi Kitabaparanlar ve digerleri xalqa litva kitablarini paylayirdilar Resident population by city town at the beginning of the year State Data Agency of Lithuania 2023