Andris Ambaynis

Andris Ambaynis (latış. Andris Ambainis‎; 18 yanvar 1975, Dauqavpils) — Latviya informatiki, və kvant hesablama sahələrində ixtisaslaşmış kompüter elmləri alimi. Professor, Latviya Elmlər Akademiyasının üzvü, Latviya Elmlər Akademiyasının "Böyük medalı" laureatı (2013).

Andris Ambaynis
latış. Andris Ambainis‎
Doğum tarixi	18 yanvar 1975(1975-01-18) (49 yaş)
Doğum yeri	Dauqavpils, Latviya SSR, SSRİ
Elm sahələri	kvant mexanikası, riyaziyyat, informatika, kvant fizikası
Elmi dərəcələri	fəlsəfə doktoru (2001)
Elmi adı	professor^[d]
İş yerləri	Latviya Universiteti (2002–), Vaterlu Universiteti (2004–2007)
Təhsili	Berkli Kaliforniya Universiteti (–2001), Latviya Universiteti (–1997)
Elmi rəhbərləri	Rusinş Martınş^[d]
Üzvlüyü	Latviya Elmlər Akademiyası
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Təhsili və karyerası

18 yanvar 1975-ci ildə Dauqavpilsdə anadan olub. Atası Dauqavpils kimyəvi lif zavodunun uzunmüddətli rəhbəri olmuşdur. Uşaqlıqdan Andris riyaziyyatı ilə maraqlanırdı və riyazi olimpiadalarda iştirak edirdi, professor Aqnis Amcans onun müəllimi olmuşdur. 1991-ci ildə SSRİ milli komandasının tərkibində mütləq qalibi oldu və qızıl medal qazandı. 12 saylı Dauqavpils məktəbini bitirmişdir. 1992-ci ildə Latviya Universitetinin Fizika-Riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuş, bakalavr (1996), magistr (1997) dərəcələrini və kompüter elmləri doktoru (1997) adını almışdır. 1997-ci ildə Berkli Kaliforniya Universitetində doktoranturaya qəbul aldı və burada kvant hesablama ilə tanış oldu. 2001-ci ildə Berklidə fəlsəfə doktoru dərəcəsini aldı.

Ambaynis 22 yaşında ABŞ-yə getdi. O, Prinstondaki (2003-cü ilə qədər) və Vaterloo Universiteti nəzdində Kvant Hesablama İnstitutunda (2004–2007-ci illərdə dosent) işləmişdir. 2007-ci ildən Latviya Universitetinin İnformatika kafedrasının müəllimi olmuşdur.

2007-ci ildə Latviya Elmlər Akademiyasının ən gənc üzvü oldu.

Elmə töhfəsi

O, məlumatlarının kvant səviyyəsində işlənməsi və kvant mexanikasının əsasları kimi sahələrin inkişafına böyük töhfə vermişdir, kvant dolaşması və haqqında əsərləri nəşr etmişdir. 2012-ci ildə Vyaçeslav Kaşeyev, Aleksandr Belov və Yana Timoşenkonun (Latviya Universitetinin alimləri) daxil olduğu qrup ilə Ambaynis yeni kvant alqoritmi metodunu kəşf etdi və nanoelektronikada yeni kvant interferensiyası tətbiqini inkişaf etdirdi. 2017-ci ildə fizika və kimya simulyasiyası üçün kvant kompüteri üstündə işlədiyini söylədi. 2018-ci ildə qonaq məruzəçi qismində dəvət aldı.

Mükafatları

• Beynəlxalq Riyaziyyat Olimpiadasının mütləq qalibi və qızıl medalçısı (1991)
• Kompüter elmləri üzrə Eyjen Arinş mükafatının laureatı (2012)
• Latviya Elmlər Akademiyasının "Böyük medalının" laureatı (2013)
• Latviyada 2016-cı il Avropa adamı
• 3-cü dərəcəli Tanıma Xaçı (2017)

Elmi karyeradan kənarda

İstiqamətləndirmə idmanı və elmi fantastika ilə maraqlanır.

İstinadlar

1. "Profili" (ingilis). Latviya Elmlər Akademiyası. 2004-01-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-16.
2. "Лекции профессора Андриса Амбайниса в КФУ". 2021-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-16.
3. "Квантовая физика – реальность, в которой используются фантастические термины — ученый" (rus). lsm.lv. 2019-01-29. 2021-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-07.
4. MMO saytında profili Arxivləşdirilib 2021-04-16 at the Wayback Machine (ing.)
5. Богдан Стогний. "10 достижений латвийской науки в XXI веке" (rus). Granite of Science. 2020-05-29. 2021-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-07.
6. Fellowship Awarded to IQC Professor Andris Ambainis
7. "В Латвии выбрали "Человека Европы-2016"" (rus). Sputnik Латвия. 2016-12-30. 2021-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-07.

Xarici keçidlər

• Latviya Universitetinin veb saytındakı Ambaynisin səhifəsi  (latış.)
• Starp Rīgu un Berkliju  (latış.)
• Unikālais prāts. Andris Ambainis, kvantu datori un gaidāmā revolūcija  (latış.)