Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anadolu roku və ya Türk psixodelik rok — türk xalq musiqisi və rokun qarışığı. 1960-cı illərin ortalarında, rok qrupları Türkiyədə məşhurlaşdıqdan sonra ortaya çıxmışdır. Bu janrın ən tanınmış nümayəndələri Barış Manço, Cem Qaraca, Erkin Koray, , , Barış Akarsu kimi kimi türk musiqiçiləri ilə yanaşı Moğollar, , qruplardır.
Tarixi
Zəmin (1930-1960-cı illər)
Anadolu rokunun tarixi Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulduğu vaxta qədər uzanır. Atatürk 1930-cu illərin əvvəllərindən etibarən milli musiqi formasını qurmaq üçün geniş dəyişikliklər etmişdi. O hesab edirdi ki, musiqi milli və müasir əsaslara söykənməli və musiqiçilər türk melodiyaları üzərində işləməli və onları Qərb harmonik musiqisinin qaydalarına uyğun olaraq polifonik hala gətirməlidirlər. Nəticədə Anadolu xalq musiqisi yayılmağa başladı və insanlar Osmanlı musiqisi əvəzinə Anadolu xalq mahnılarını dinləməyə başladılar.
1960-cı illərdə Rok-n-roll və The Beatles, The Rolling Stones, Led Zeppelin, , və Omega kimi rok qrupları xüsusilə İstanbulda məşhurlaşdı. İstanbulda lisey və universitet tələbələri 1957-ci ildə öz qruplarını yaratmağa və rok-n-roll və twist musiqilərinin coverlərini ifa etməyə başladılar. Barış Manço və Alman Liseyindən Erkin Koray kimi sonradan məşhur müğənni olacaq tələbələr təşkil etdikləri və Türkiyənin ilk rok-n-roll konserti kimi tanınan həvəskar konsertdə çıxış etmişdilər. Erol Büyükburç kimi türkiyəli müğənnilər öz mahnıları ilə yanaşı, amerikan mahnılarının ingilis dilində cover variantlarını da yayımlamağa başlamışdılar.
Anadolu rokunun və türk psixodelik rokunun qızıl dövrü (1960–1980-ci illər)
1957-ci ildən türk radiostansiyaları "" və ya "The Ventures" qruplarının sörf-rok janrındakı mahnılarını yayımlayır, Elvis Presli və Bill Heylinin aktyorluq etdiyi filmlər kinoteatrlarında nümayiş etdirilirdi. Bu, Erkin Koray kimi musiqiçiləri 1957-ci ildə yeni elektro gitaradan istifadə edərək rok-n-roll melodiyalarının cover versiyalarına başlamağa ruhlandırdı. 1960-cı illərin əvvəllərində türk qrupları "The Shadows" və "The Ventures" kimi instrumentalları ifa etməyə başladılar. Çox vaxt yerli populyar ifaçılar olsa da, bu türk qrupları nadir hallarda qeydə alınırdı. İlk orijinal türkdilli pop mahnısı 1964-cü ildə tərəfindən buraxılan "Ayrılanlar İçin" mahnısı olub. 1960-cı illərin əvvəllərində ilk dəfə səsyazma aparan və daha sonra 1970-ci illərdə 2023 (1975) kimi albomlarla türk rok musiqisinin qabaqcıllarından biri və "Anadolu rokunun atası" olan Barış Manço da daxil olmaqla başqa müğənnilər də ortaya çıxdı. Eyni zamanda, türk cəmiyyəti çoxpartiyalı demokratiyanın böyüməsi də daxil olmaqla, əhəmiyyətli mədəni dəyişikliklərə məruz qalmağa başladı.
Türkiyədə yerli rok musiqisi səhnəsi 1960-cı illərin ortalarında və sonlarında sürətlə inkişaf etdi. 1963-cü ildə gitaraçı Erkin Koray türk dilində ilk rok-n-roll kimi qəbul edilən və türk psixodelik rokunda yeni bir dövr açan "Bir sentyabr gecəsi"ni (Bir Eylül Akşamı) buraxdı. 1968-ci ildən təxminən 1975-ci ilə qədər "İstanbul musiqi səhnəsində çox təsirli fiqur" olaraq qəbul edilən Koray əsəri kimi ifalar ilə Türkiyədə psixodelik rok məşhurlaşmağa başladı."Moğollar" qrupu "Anadolu xalq musiqisinin elementlərini özündə birləşdirərək türk rokunun mənzərəsini dəyişmək" ilə tanınır və Fransada "Les Mogols" kimi tanındıqdan sonra musiqi janrını Anadolu Pop adlandırıb. Başqa bir pioner , Anadolu Pop üslubunu açıq-aşkar siyasi sözlərlə və elektron musiqi ilə etdiyi eksperimentlərlə birləşdirdi.
Türk musiqiçiləri də mütəmadi olaraq Avropanın rəqabətli musiqi festivallarında çıxış edirdilər. 1964-cü ildə Balkan Musiqi Festivalında "Burçak Tarlası" mahnısını bossa nova üslubunda ifa etmiş və dərhal məşhurlaşmışdır. Bunun birbaşa nəticəsi olaraq, "Hürriyyət" qəzeti türk xalq melodiyaları ilə Qərb üslublu musiqiləri birləşdirən yeni mahnıların hazırlanmasını təşviq etmək üçün "Qızıl Mikrofon" (Altın Mikrofon) müsabiqəsini təşkil etdi. Bu, , qrupları və musiqiçilər Cem Karaca, Edip Akbayram, Selçuk Alagöz və bacısı Rana Alagöz də daxil olmaqla yeni nəsil musiqiçilərin məşhurlaşmasına kömək etdi. Finalçılar 45 rpm-disk yazmaq imkanı və ölkə üzrə turla mükafatlandırıldılar. Nəticədə, böyük şəhərlərdən kənarda insanların bu janra məruz qalmasına səbəb oldu.
Anadolu roku dövrünün sonu (1980)
Anadolu roku 1970-ci illərin sonlarına qədər məşhur idi. Bu dövrlərdə bəzi musiqiçilər sadə xalqın yanında olaraq onlara dəstək oldular. Belə insanlardan biri də idi. Gənclər üçün populyar musiqi solçu təfəkkür, daha böyük bərabərlik, azadlıq və işçi hüquqları uğrunda etirazların sinonimi oldu. Bu sənətçilərin solçu baxışları onları hakimiyyətə sevdirməmişdi. 1970-ci illər davam etdikcə Türkiyədə iqtisadi tənəzzül və sosial iğtişaşlar yarandı və 12 sentyabr 1980-ci ildə hərbi çevriliş Anadolu rok janrına son qoydu. Solçu rokçular repressiyalarla üzləşdi, tutqun siyasi atmosfer isə 80-ci illərdə melanxolik arabesk janrının populyarlığını artırdı.
Çevrilişdən sonra rok musiqiçilərin ifaları qadağan edildi, Cem Karaca kimi bir çox sənətçi xaricə qaçmalı oldu və bəziləri həbs olundu.
Türk rok dövrü (1990-cı illərdən sonra)
Türkiyədə digər rok janrları populyarlaşdıqca, Anadolu roku da şaxələnməyə başladı. Bu dövrdən çıxan türk roku ənənəvi Anadolu üslublu köklərindən uzaq idi və xalq musiqisi ilə heç bir əlaqəsi yox idi.
Sonrakı onilliklərdə Duman, Mor ve Ötesi, , Almora, Kurban, Kargo, Vega, Çilekeş, Redd, Gripin və maNga kimi türk rok qruplarının artımı müşahidə olunurdu. maNga 2005-ci ildə demək olar ki, bütün sorğularda "Ən yaxşı rok qrupu" mükafatını qazanmışdı. Bundan başqa, türklərin Almaniyaya köçü ilə əlaqədar Almaniyada da bir neçə türk köklü qruplar inkişaf etmişdi. Bütün bu qrupların təsirləndiyi musiqi janrları , hevi metal, dum metal və rapcore kimi janrlar idi. Anadolu roku ənənəvi türk səsi və ya türk sözləri ilə ifa olunan rok musiqisi ilə geniş seçimli qərb rok alt janrlarının birləşməsi demək idi. Bu cür mədəni qaynaşma Türkiyədə rok musiqisinin inkişafına yol açırdı.
Ayna, , Haluk Levent, Şəbnəm Fərah, Barış Akarsu, , , Hayko Cepkin, , Nev, Aylin Alım, Emre Aydın, Kıraç, Özlem Tekin və Teoman kimi məşhur fərdi rok ifaçıları da var. 1980-ci illərin sonunda Türkiyədə Mezarkabul (Pentagram) və Diken kimi bir neçə metal qrupları yarandı.
2010-cu illər
2010-cu illərin sonlarında müğənni Gaye Su Akyol kimi xalq melodiyalarını rokla uyğunlaşdıran bəzi rok musiqiçiləri və qrupları, Palmiyeler, Ayyuka, Makas, Hollandiyanın Anadolu rok qrupu Altın Gün və İngiltərədə yerləşən Anadolu rok qrupu kimi qruplar meydana çıxdı. 2014-cü ildə Anadolu rok mədəniyyətinin qorunub saxlanılması və gələcək nəsillərə ötürülməsi vizyonu ilə "Anadolu Rokunu Canlandırma Layihəsi" başladı.
İstinadlar
- "Atatürk'ün Musıki Anlayışı (Atatürk's Understanding of Music)". . 2021-06-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 January 2022.
- Mumcu, Baris. "The Godfathers of Turkish Psychedelic Rock". T-Vine. 12 July 2020. 2020-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 January 2022.
- Yaman, Ilker. "Turkish Rock Story #1: Anatolian Rock Delight". We Love Istanbul. 17 August 2016. 2016-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 January 2022.
- Söylemez, Seçkin. "The Sound of Protest - The Development of Political Music in Turkey between Hybridization and Cultural Heritage". Etkileşim. 5 (9). 2022-04-09: 170–192. doi:10.32739/etkilesim.2022.5.9.160 – Dergi Park vasitəsilə.
- Dede, Ecenur. "Anatolian Rock Or Turkish 'Psychedelic' Music: A Brief History". Mozar Cultures. 4 May 2021. İstifadə tarixi: 1 January 2022.
- Lund, Holger. "Anatolian Rock: Phenomena of Hybridization". Norient. 20 October 2020. 2013-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 January 2022.
- Shipton, Doug. "How to collect Turkish psych, rock and pop". Record Collector #505. London: Diamond Publishing. May 2020. 52–58.
- "Remembering Baris Manco: The father of Anatolian rock". TRT World. 1 Feb 2021. 2021-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 January 2022.
- "Turkish Progressive Music in the sixties and seventies". İstifadə tarixi: 11 June 2015.
- Yalav-Heckeroth, Feride. "A Brief History Of Anatolian Rock". Culture Trip (ingilis). İstifadə tarixi: 2017-09-11.
- "Anatolian Rock: The Roots and Rediscovery". Djbroadcast. 2022-01-01 tarixində arxivləşdirilib.
- Sharpe, Kenan Behzat. "Can Turkish Psychedelic Music Go Global?". Al-Monitor. 4 December 2018. 2021-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 January 2022.
- "Biyografi". İstifadə tarixi: 11 June 2015.
- "Interview With Tarkan Gözübüyük and Metin Türkcan (MEZARKABUL)". Metal Shock Finland (World Assault ) (ingilis). 2013-07-29. İstifadə tarixi: 2017-09-11.
- Gazetesi, Evrensel. "Anadolu rock görsel sanatlarla buluştu". Evrensel.net (türk). 2020-06-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-11.
- Ereşter, Doruk. "Kayıp Hazineye Yolculuk: Anatolian Rock Revival Project". altmuzik.com - indie culture mag (türk). 2018-08-11. İstifadə tarixi: 2025-01-11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Anadolu roku ve ya Turk psixodelik rok turk xalq musiqisi ve rokun qarisigi 1960 ci illerin ortalarinda rok qruplari Turkiyede meshurlasdiqdan sonra ortaya cixmisdir Bu janrin en taninmis numayendeleri Baris Manco Cem Qaraca Erkin Koray Baris Akarsu kimi kimi turk musiqicileri ile yanasi Mogollar qruplardir TarixiZemin 1930 1960 ci iller Anadolu rokunun tarixi Turkiye Cumhuriyyetinin quruldugu vaxta qeder uzanir Ataturk 1930 cu illerin evvellerinden etibaren milli musiqi formasini qurmaq ucun genis deyisiklikler etmisdi O hesab edirdi ki musiqi milli ve muasir esaslara soykenmeli ve musiqiciler turk melodiyalari uzerinde islemeli ve onlari Qerb harmonik musiqisinin qaydalarina uygun olaraq polifonik hala getirmelidirler Neticede Anadolu xalq musiqisi yayilmaga basladi ve insanlar Osmanli musiqisi evezine Anadolu xalq mahnilarini dinlemeye basladilar 1960 ci illerde Rok n roll ve The Beatles The Rolling Stones Led Zeppelin ve Omega kimi rok qruplari xususile Istanbulda meshurlasdi Istanbulda lisey ve universitet telebeleri 1957 ci ilde oz qruplarini yaratmaga ve rok n roll ve twist musiqilerinin coverlerini ifa etmeye basladilar Baris Manco ve Alman Liseyinden Erkin Koray kimi sonradan meshur mugenni olacaq telebeler teskil etdikleri ve Turkiyenin ilk rok n roll konserti kimi taninan heveskar konsertde cixis etmisdiler Erol Buyukburc kimi turkiyeli mugenniler oz mahnilari ile yanasi amerikan mahnilarinin ingilis dilinde cover variantlarini da yayimlamaga baslamisdilar Anadolu rokunun ve turk psixodelik rokunun qizil dovru 1960 1980 ci iller 1957 ci ilden turk radiostansiyalari ve ya The Ventures qruplarinin sorf rok janrindaki mahnilarini yayimlayir Elvis Presli ve Bill Heylinin aktyorluq etdiyi filmler kinoteatrlarinda numayis etdirilirdi Bu Erkin Koray kimi musiqicileri 1957 ci ilde yeni elektro gitaradan istifade ederek rok n roll melodiyalarinin cover versiyalarina baslamaga ruhlandirdi 1960 ci illerin evvellerinde turk qruplari The Shadows ve The Ventures kimi instrumentallari ifa etmeye basladilar Cox vaxt yerli populyar ifacilar olsa da bu turk qruplari nadir hallarda qeyde alinirdi Ilk orijinal turkdilli pop mahnisi 1964 cu ilde terefinden buraxilan Ayrilanlar Icin mahnisi olub 1960 ci illerin evvellerinde ilk defe sesyazma aparan ve daha sonra 1970 ci illerde 2023 1975 kimi albomlarla turk rok musiqisinin qabaqcillarindan biri ve Anadolu rokunun atasi olan Baris Manco da daxil olmaqla basqa mugenniler de ortaya cixdi Eyni zamanda turk cemiyyeti coxpartiyali demokratiyanin boyumesi de daxil olmaqla ehemiyyetli medeni deyisikliklere meruz qalmaga basladi Turkiyede yerli rok musiqisi sehnesi 1960 ci illerin ortalarinda ve sonlarinda suretle inkisaf etdi 1963 cu ilde gitaraci Erkin Koray turk dilinde ilk rok n roll kimi qebul edilen ve turk psixodelik rokunda yeni bir dovr acan Bir sentyabr gecesi ni Bir Eylul Aksami buraxdi 1968 ci ilden texminen 1975 ci ile qeder Istanbul musiqi sehnesinde cox tesirli fiqur olaraq qebul edilen Koray eseri kimi ifalar ile Turkiyede psixodelik rok meshurlasmaga basladi Mogollar qrupu Anadolu xalq musiqisinin elementlerini ozunde birlesdirerek turk rokunun menzeresini deyismek ile taninir ve Fransada Les Mogols kimi tanindiqdan sonra musiqi janrini Anadolu Pop adlandirib Basqa bir pioner Anadolu Pop uslubunu aciq askar siyasi sozlerle ve elektron musiqi ile etdiyi eksperimentlerle birlesdirdi Turk musiqicileri de mutemadi olaraq Avropanin reqabetli musiqi festivallarinda cixis edirdiler 1964 cu ilde Balkan Musiqi Festivalinda Burcak Tarlasi mahnisini bossa nova uslubunda ifa etmis ve derhal meshurlasmisdir Bunun birbasa neticesi olaraq Hurriyyet qezeti turk xalq melodiyalari ile Qerb uslublu musiqileri birlesdiren yeni mahnilarin hazirlanmasini tesviq etmek ucun Qizil Mikrofon Altin Mikrofon musabiqesini teskil etdi Bu qruplari ve musiqiciler Cem Karaca Edip Akbayram Selcuk Alagoz ve bacisi Rana Alagoz de daxil olmaqla yeni nesil musiqicilerin meshurlasmasina komek etdi Finalcilar 45 rpm disk yazmaq imkani ve olke uzre turla mukafatlandirildilar Neticede boyuk seherlerden kenarda insanlarin bu janra meruz qalmasina sebeb oldu Anadolu roku dovrunun sonu 1980 Anadolu roku 1970 ci illerin sonlarina qeder meshur idi Bu dovrlerde bezi musiqiciler sade xalqin yaninda olaraq onlara destek oldular Bele insanlardan biri de idi Gencler ucun populyar musiqi solcu tefekkur daha boyuk beraberlik azadliq ve isci huquqlari ugrunda etirazlarin sinonimi oldu Bu senetcilerin solcu baxislari onlari hakimiyyete sevdirmemisdi 1970 ci iller davam etdikce Turkiyede iqtisadi tenezzul ve sosial igtisaslar yarandi ve 12 sentyabr 1980 ci ilde herbi cevrilis Anadolu rok janrina son qoydu Solcu rokcular repressiyalarla uzlesdi tutqun siyasi atmosfer ise 80 ci illerde melanxolik arabesk janrinin populyarligini artirdi Cevrilisden sonra rok musiqicilerin ifalari qadagan edildi Cem Karaca kimi bir cox senetci xarice qacmali oldu ve bezileri hebs olundu Turk rok dovru 1990 ci illerden sonra Turkiyede diger rok janrlari populyarlasdiqca Anadolu roku da saxelenmeye basladi Bu dovrden cixan turk roku enenevi Anadolu uslublu koklerinden uzaq idi ve xalq musiqisi ile hec bir elaqesi yox idi Sonraki onilliklerde Duman Mor ve Otesi Almora Kurban Kargo Vega Cilekes Redd Gripin ve maNga kimi turk rok qruplarinin artimi musahide olunurdu maNga 2005 ci ilde demek olar ki butun sorgularda En yaxsi rok qrupu mukafatini qazanmisdi Bundan basqa turklerin Almaniyaya kocu ile elaqedar Almaniyada da bir nece turk koklu qruplar inkisaf etmisdi Butun bu qruplarin tesirlendiyi musiqi janrlari hevi metal dum metal ve rapcore kimi janrlar idi Anadolu roku enenevi turk sesi ve ya turk sozleri ile ifa olunan rok musiqisi ile genis secimli qerb rok alt janrlarinin birlesmesi demek idi Bu cur medeni qaynasma Turkiyede rok musiqisinin inkisafina yol acirdi Ayna Haluk Levent Sebnem Ferah Baris Akarsu Hayko Cepkin Nev Aylin Alim Emre Aydin Kirac Ozlem Tekin ve Teoman kimi meshur ferdi rok ifacilari da var 1980 ci illerin sonunda Turkiyede Mezarkabul Pentagram ve Diken kimi bir nece metal qruplari yarandi 2010 cu iller 2010 cu illerin sonlarinda mugenni Gaye Su Akyol kimi xalq melodiyalarini rokla uygunlasdiran bezi rok musiqicileri ve qruplari Palmiyeler Ayyuka Makas Hollandiyanin Anadolu rok qrupu Altin Gun ve Ingilterede yerlesen Anadolu rok qrupu kimi qruplar meydana cixdi 2014 cu ilde Anadolu rok medeniyyetinin qorunub saxlanilmasi ve gelecek nesillere oturulmesi vizyonu ile Anadolu Rokunu Canlandirma Layihesi basladi Istinadlar Ataturk un Musiki Anlayisi Ataturk s Understanding of Music 2021 06 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 January 2022 Mumcu Baris The Godfathers of Turkish Psychedelic Rock T Vine 12 July 2020 2020 07 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 January 2022 Yaman Ilker Turkish Rock Story 1 Anatolian Rock Delight We Love Istanbul 17 August 2016 2016 08 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 January 2022 Soylemez Seckin The Sound of Protest The Development of Political Music in Turkey between Hybridization and Cultural Heritage Etkilesim 5 9 2022 04 09 170 192 doi 10 32739 etkilesim 2022 5 9 160 Dergi Park vasitesile Dede Ecenur Anatolian Rock Or Turkish Psychedelic Music A Brief History Mozar Cultures 4 May 2021 Istifade tarixi 1 January 2022 Lund Holger Anatolian Rock Phenomena of Hybridization Norient 20 October 2020 2013 12 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 January 2022 Shipton Doug How to collect Turkish psych rock and pop Record Collector 505 London Diamond Publishing May 2020 52 58 Remembering Baris Manco The father of Anatolian rock TRT World 1 Feb 2021 2021 02 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 January 2022 Turkish Progressive Music in the sixties and seventies Istifade tarixi 11 June 2015 Yalav Heckeroth Feride A Brief History Of Anatolian Rock Culture Trip ingilis Istifade tarixi 2017 09 11 Anatolian Rock The Roots and Rediscovery Djbroadcast 2022 01 01 tarixinde arxivlesdirilib Sharpe Kenan Behzat Can Turkish Psychedelic Music Go Global Al Monitor 4 December 2018 2021 04 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 January 2022 Biyografi Istifade tarixi 11 June 2015 Interview With Tarkan Gozubuyuk and Metin Turkcan MEZARKABUL Metal Shock Finland World Assault ingilis 2013 07 29 Istifade tarixi 2017 09 11 Gazetesi Evrensel Anadolu rock gorsel sanatlarla bulustu Evrensel net turk 2020 06 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 01 11 Erester Doruk Kayip Hazineye Yolculuk Anatolian Rock Revival Project altmuzik com indie culture mag turk 2018 08 11 Istifade tarixi 2025 01 11