Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ambliopia (yun. ἀμβλύς — tutqun və ὄψ, ὀπός — göz) — "tənbəl göz" kimi də adlandırılır — beynin bir gözdən gələn məlumatı tam şəkildə qəbul edə bilməməsi və zamanla digər gözə üstünlük verdiyi görmə pozuntusu.
| Ambliopia | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | H |
| XBT-10-KM | H53.00 |
| XBT-9 | |
| XBT-9-KM | 368.00 |
| DiseasesDB | 503 |
| MedlinePlus | 001014 |
| eMedicine | oph/316 |
| MeSH | D000550 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bu, adətən digər aspektlərdə normal görünən gözdə görmənin azalması ilə nəticələnir. Ambliyopia uşaqlarda və gənclərdə bir gözdə görmə azalmasının ən çox görülən səbəbidir. Ambliyopia dünya əhalisi arasında təxminən 1–1,5% təşkil edir.
Təsnifatı
- Anizometropik — sol və sağ göz refraktiv gücündə əhəmiyyətli fərqlənəndə inkişaf edir.
- Deprivasiya (amblyopiya ex anopsia), qaranlıqlaşma — anadangəlmə anomaliyalar (məs. gözün tor görməsi, katarakt) səbəb olduğu bir gözün görmə qabiliyyətinin itirilməsinin nəticəsidir. Qeyri-şəffaflıq aradan qaldırıldıqdan sonra görmə azalmasının davamlılığı xarakterikdir.
- Disbinokular — çəpgözlük zamanı inkişaf edir: beyin ikiqat görməni boğmaq üçün yalnız bir gözdən gələn məlumatları "nəzərə alır".
- İsterik (isterik amauroz, psixogen korluq) — isteriya ilə, tez-tez vizual analizatorun digər funksional pozunluqları ilə birlikdə (rəng qavrayışının pozulması, görmə sahələrinin daralması, fotofobiya və s.).
- Refraktiv — bir və ya hər iki gözü olan obyektlərin qeyri-səlis fokuslanmasına səbəb olan düzəldilməmiş refraktiv xəta zamanı.
Genetik aspektlər: Valideynlərdən birində irsi ambliyopia varsa, uşaqda onu inkişaf etməsi ehtimalı daha yüksəkdir. Bir sıra irsi xəstəliklər ambliyopiya ilə müşayiət olunur:
- Bençe sindromu: asimmetrik üz hiperplaziyası, çəpgözlük;
- Qarşılıqlı balanslaşdırılmış translokasiya: əqli gerilik, qısa boy;
- Kaufman sindromu;
- Ptoz və mioz ilə oftalmoplegiya.
Risk faktorları
Ambliyopia ailəsində çəpgözlük xəstələri olan insanlarda və belə qohumları olmayanlarda eyni dərəcədə baş verə bilər.
Diaqnostikası
Ambliyopia diaqnozu bir və ya hər iki gözdə görmə itiliyinin aşağı olması, gözün qeyri-mütənasib struktur anomaliyasının müəyyən edilməsi və görmə itiliyinin səbəbi kimi digər görmə pozuntularının istisna edilməsi ilə qoyulur. Ambliyopianı gözün optikasının maksimum korreksiyası ilə iki və ya daha çox xəttin (məsələn, Snellen diaqramında) görmə kəskinliyində interokulyar fərq kimi təyin etmək olar.
Körpə uşaqlarda görmə kəskinliyini ölçmək çətindir və bir gözü örtərkən xəstənin reaksiyalarını müşahidə etməklə, o cümlədən xəstənin bir gözlə obyektləri izləmək qabiliyyətini müşahidə etməklə diaqnoz qoymaq olar.
Lang stereotesti kimi stereotestlər ambliopianı istisna etmək üçün etibarlı testlər deyil. Lang stereotestindən keçən bir insanın çəpğöz ambliopiyası olma ehtimalı azdır, lakin yenə də refraktiv və ya məhrumiyyət ambliopiası ola bilər.
Görmə itkisini minimuma endirmək üçün ambliyopianın mümkün qədər tez diaqnozu və müalicəsi lazımdır. Ambliyopia üçün skrininq üç yaşdan beş yaşa qədər olan bütün insanlar üçün tövsiyə olunur.
Simptomları
Ambliyopiadan əziyyət çəkən insanlar adətən zəif stereo görmə qabiliyyətinə malikdirlər, çünki bunun üçün hər iki göz lazımdır. Bundan əlavə, zədələnmiş gözdə nümunənin zəif tanınması, zəif görmə kəskinliyi və kontrast və hərəkətə zəif həssaslıq ola bilər. Ambliyopia görmə itiliyinin azalması, kontrast həssaslığı və görmə itiliyinin funksiyaları, həmçinin məkan təhrifləri, anormal məkan qarşılıqlı əlaqəsi və konturun müəyyənləşdirilməsinin pozulması daxil olmaqla, məkan görmənin bir sıra funksional pozunluqları ilə xarakterizə olunur. Bundan əlavə, ambliyopialı insanlarda stereoskopik görmə kəskinliyinin pozulması və anormal binokulyar toplama kimi binokulyar anormallıklar olur.
Ambliyopialı insanlarda məhdud stereoskopik dərinlik qavrayışı kimi görmə problemləri də olur və onlar adətən avtostereoqramlar kimi gizli stereoskopik displeylərdə üçölçülü təsvirləri görməkdə çətinlik çəkirlər. Ölçü, perspektiv və hərəkət paralaksı kimi monokulyar işarələr üçün dərinlik qavrayışı ambliyopiada normal olaraq qalır.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- "Facts About Amblyopia". National Eye Institute. sentyabr 2013. 27 iyul 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 27 iyul 2016.
- Mohammadpour, M; Shaabani, A; Sahraian, A; Momenaei, B; Tayebi, F; Bayat, R; Mirshahi, R. "Updates on managements of pediatric cataract". Journal of Current Ophthalmology. 31 (2). June 2019: 118–126. doi:10.1016/j.joco.2018.11.005. PMC 6611931. PMID 31317088.
- Wright WK. Handbook of Pediatric Strabismus and Amblyopia. New-York: Springer. 2006. 103–137.
- Schiefer, Ulrich; Wilhelm, Helmut; Hart, William. Clinical Neuro-Ophthalmology: A Practical Guide. Springer Science & Business Media. 11 sentyabr 2007. 16. ISBN . 8 sentyabr 2017 tarixində .
- Grossman DC, Curry SJ, Owens DK, Barry MJ, Davidson KW, Doubeni CA, və b. "Vision Screening in Children Aged 6 Months to 5 Years: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement". JAMA. 318 (9). September 2017: 836–844. doi:10.1001/jama.2017.11260. PMID 28873168.
- Hess RF, Mansouri B, Dakin SC, Allen HA. "Integration of local motion is normal in amblyopia". Journal of the Optical Society of America A. 23 (5). May 2006: 986–92. Bibcode:2006JOSAA..23..986H. doi:10.1364/JOSAA.23.000986. PMID 16642175.
- Tyler CW. Tasman W, Jaeger EA (redaktorlar ). Binocular Vision In, Duane's Foundations of Clinical Ophthalmology. 2. Philadelphia: J.B. Lippincott Co. 2004.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ambliopia yun ἀmblys tutqun ve ὄps ὀpos goz tenbel goz kimi de adlandirilir beynin bir gozden gelen melumati tam sekilde qebul ede bilmemesi ve zamanla diger goze ustunluk verdiyi gorme pozuntusu AmbliopiaXBT 10 H53 0XBT 10 KM H53 00XBT 9 368 0XBT 9 KM 368 00DiseasesDB 503MedlinePlus 001014eMedicine oph 316 MeSH D000550 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bu adeten diger aspektlerde normal gorunen gozde gormenin azalmasi ile neticelenir Ambliyopia usaqlarda ve genclerde bir gozde gorme azalmasinin en cox gorulen sebebidir Ambliyopia dunya ehalisi arasinda texminen 1 1 5 teskil edir TesnifatiAnizometropik sol ve sag goz refraktiv gucunde ehemiyyetli ferqlenende inkisaf edir Deprivasiya amblyopiya ex anopsia qaranliqlasma anadangelme anomaliyalar mes gozun tor gormesi katarakt sebeb oldugu bir gozun gorme qabiliyyetinin itirilmesinin neticesidir Qeyri seffafliq aradan qaldirildiqdan sonra gorme azalmasinin davamliligi xarakterikdir Disbinokular cepgozluk zamani inkisaf edir beyin ikiqat gormeni bogmaq ucun yalniz bir gozden gelen melumatlari nezere alir Isterik isterik amauroz psixogen korluq isteriya ile tez tez vizual analizatorun diger funksional pozunluqlari ile birlikde reng qavrayisinin pozulmasi gorme sahelerinin daralmasi fotofobiya ve s Refraktiv bir ve ya her iki gozu olan obyektlerin qeyri selis fokuslanmasina sebeb olan duzeldilmemis refraktiv xeta zamani Genetik aspektler Valideynlerden birinde irsi ambliyopia varsa usaqda onu inkisaf etmesi ehtimali daha yuksekdir Bir sira irsi xestelikler ambliyopiya ile musayiet olunur Bence sindromu asimmetrik uz hiperplaziyasi cepgozluk Qarsiliqli balanslasdirilmis translokasiya eqli gerilik qisa boy Kaufman sindromu Ptoz ve mioz ile oftalmoplegiya Risk faktorlariAmbliyopia ailesinde cepgozluk xesteleri olan insanlarda ve bele qohumlari olmayanlarda eyni derecede bas vere biler DiaqnostikasiAmbliyopia diaqnozu bir ve ya her iki gozde gorme itiliyinin asagi olmasi gozun qeyri mutenasib struktur anomaliyasinin mueyyen edilmesi ve gorme itiliyinin sebebi kimi diger gorme pozuntularinin istisna edilmesi ile qoyulur Ambliyopiani gozun optikasinin maksimum korreksiyasi ile iki ve ya daha cox xettin meselen Snellen diaqraminda gorme keskinliyinde interokulyar ferq kimi teyin etmek olar Korpe usaqlarda gorme keskinliyini olcmek cetindir ve bir gozu orterken xestenin reaksiyalarini musahide etmekle o cumleden xestenin bir gozle obyektleri izlemek qabiliyyetini musahide etmekle diaqnoz qoymaq olar Lang stereotesti kimi stereotestler ambliopiani istisna etmek ucun etibarli testler deyil Lang stereotestinden kecen bir insanin cepgoz ambliopiyasi olma ehtimali azdir lakin yene de refraktiv ve ya mehrumiyyet ambliopiasi ola biler Gorme itkisini minimuma endirmek ucun ambliyopianin mumkun qeder tez diaqnozu ve mualicesi lazimdir Ambliyopia ucun skrininq uc yasdan bes yasa qeder olan butun insanlar ucun tovsiye olunur SimptomlariAmbliyopiadan eziyyet ceken insanlar adeten zeif stereo gorme qabiliyyetine malikdirler cunki bunun ucun her iki goz lazimdir Bundan elave zedelenmis gozde numunenin zeif taninmasi zeif gorme keskinliyi ve kontrast ve herekete zeif hessasliq ola biler Ambliyopia gorme itiliyinin azalmasi kontrast hessasligi ve gorme itiliyinin funksiyalari hemcinin mekan tehrifleri anormal mekan qarsiliqli elaqesi ve konturun mueyyenlesdirilmesinin pozulmasi daxil olmaqla mekan gormenin bir sira funksional pozunluqlari ile xarakterize olunur Bundan elave ambliyopiali insanlarda stereoskopik gorme keskinliyinin pozulmasi ve anormal binokulyar toplama kimi binokulyar anormalliklar olur Ambliyopiali insanlarda mehdud stereoskopik derinlik qavrayisi kimi gorme problemleri de olur ve onlar adeten avtostereoqramlar kimi gizli stereoskopik displeylerde ucolculu tesvirleri gormekde cetinlik cekirler Olcu perspektiv ve hereket paralaksi kimi monokulyar isareler ucun derinlik qavrayisi ambliyopiada normal olaraq qalir IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Facts About Amblyopia National Eye Institute sentyabr 2013 27 iyul 2016 tarixinde Istifade tarixi 27 iyul 2016 Mohammadpour M Shaabani A Sahraian A Momenaei B Tayebi F Bayat R Mirshahi R Updates on managements of pediatric cataract Journal of Current Ophthalmology 31 2 June 2019 118 126 doi 10 1016 j joco 2018 11 005 PMC 6611931 PMID 31317088 Wright WK Handbook of Pediatric Strabismus and Amblyopia New York Springer 2006 103 137 Schiefer Ulrich Wilhelm Helmut Hart William Clinical Neuro Ophthalmology A Practical Guide Springer Science amp Business Media 11 sentyabr 2007 16 ISBN 978 3 540 32708 0 8 sentyabr 2017 tarixinde Grossman DC Curry SJ Owens DK Barry MJ Davidson KW Doubeni CA ve b Vision Screening in Children Aged 6 Months to 5 Years US Preventive Services Task Force Recommendation Statement JAMA 318 9 September 2017 836 844 doi 10 1001 jama 2017 11260 PMID 28873168 Hess RF Mansouri B Dakin SC Allen HA Integration of local motion is normal in amblyopia Journal of the Optical Society of America A 23 5 May 2006 986 92 Bibcode 2006JOSAA 23 986H doi 10 1364 JOSAA 23 000986 PMID 16642175 Tyler CW Tasman W Jaeger EA redaktorlar Binocular Vision In Duane s Foundations of Clinical Ophthalmology 2 Philadelphia J B Lippincott Co 2004 Xarici kecidler