Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alisa xəyal güzgüsündə (ing. Through the Looking-Glass, and What Alice Found There; "Xəyal güzgüsündə, və Alisa orada nə tapdı") — uşaq kitabı ingilis riyaziyyatçısı və yazıçısı Luis Kerrollun 1871-ci ildə yazdığı "Alisa möcüzələr ölkəsində" kitabının davamı. Bu halda olsun ki, Alisanın eyni adda bir yox iki prototipi var: yazıçının tanışı Alisa Liddell (rus.) və onun uzaq qohumu Alisa Reyks (Alice Raikes).
| Alisa xəyal güzgüsündə | |
|---|---|
| ing. Through the Looking-Glass, and What Alice Found There | |
 | |
| Janr | fantaziya |
| Müəllif | Luis Kerroll |
| Orijinal dili | ingilis dili |
| Nəşr ili | 1871 |
| Nəşriyyat | Macmillan Publishers |
| Əvvəlki | Alisa möcüzələr ölkəsində |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sujet
Balaca qız Alisa güzgünün içərisindən keçir və güzgünün arxasında şahmat taxtasından ibarət olan dünyaya düşür. Kitabda öncədən şahmat diaqramı (rus.), şahmat notasiyasının (rus.) elementlərindən istifadə edilən süjet və ağ və qara fiqurlar kimi təqdim olunan personajların siyahısı verilir. Güzgü arxasındakı otaqdan Alisa danışan çiçəklərin (rus.) güzgü arxası bağına düşür. Burada O, Qara Şahzadə ilə qarşılaşır və Ağ Piyadaya çevrilir. Daha sonra o qatarla 3-cü xananı keçir və bütün adların yox olduğu meşəyə çatır. Orada Trulala və Tralala əkizlərindən öyrənir ki, bütün baş verənlər Qara Padşahın yuxusudur. O Bəstəboy-gombul (rus.) dönmüş halda dükkanda yumurta alarkən Ağ Şahzadə ilə tanış olur. Bundan sonra o yeni meşəyə gəlir və şirlə təkbuynuzun döyüşünə şahid olur. Qara Cəngavərə əsir düşmək üzrəykən Ağ Cəngavər tərəfindən xilas olunur. Sonra O, 8-ci xanaya daxil olur və şahzadəyə çevrilir. Sonda isə onun səyahətinin bir yuxu olduğu aydın olur.
Personajlar
- Alisa (rus.) — yeddi yaşlı qızcığaz
- Qara Şahzadə — (Red Queen)
- Qara Padşah — (Red King)
- Qara Cəngavər — (Red Knight)
- Əkizlər Trulala (Tweedledum) və Tralala (Tweedledee)
- Morj və dülgər
- Bəstəboy — gombul (Шалтай-Болтай (rus.); Humpty Dumpty (ing.))
- Ağ Şahzadə
- Qoyun
- Ağ Padşah
- Dov Şan (ing. Haigha), Padşahın gedən çaparı (Alisa möcüzələr ölkəsindəki Mart Dovşanı(rus.))
- Papaq Çı, Padşahın qayıdan çaparı (Alisa möcüzələr ölkəsindəki Papaqçı (rus.))
- Şir və təkbuynuz (rus.)
- Ağ Cəngavər
- Qoyun qabırğası
- Pudinq
Unudulmaz ifadələr
Əjdaha (Jabberwocky)
Əsasən süni sözlərdən ibarət olan şeir rus dilində Dina Arlovskayanın (rus.) tərcüməsində, "Alisa xəyal güzgüsündə" cizgi filmi sayəsində "Barmaglot" (rus.) adıyla daha yaxşı tanınır; Bu versiyadan əlavə, eyni dərəcədə maraqlı başqa tərcümələr də var.
"Barmaglot", bəlkə də dilin bütün qanunlarına riayət etməklə mövcud olmayan sözlərin dilə daxil edilməsi üçün edilən ən məşhur cəhddir. İlk bənd, demək olar ki, tamamilə mövcud olmayan sözlərdən ibarətdir.
Варкалось. Хливкие шорьки
Пырялись по наве,
И хрюкотали зелюки,
Как мюмзики в мове.
О, бойся Бармаглота, сын!
Он так свирлеп и дик!
А в глу́ше ры́мит исполин —
Злопастный Брандашмыг!
Но взял он меч, и взял он щит,
Высоких полон дум.
В глущобу путь его лежит
Под дерево Тумтум.
Он стал под дерево и ждёт.
И вдруг граахнул гром —
Летит ужасный Бармаглот
И пылкает огнём!
Раз-два, раз-два! Горит трава,
Взы-взы — стрижает меч,
Ува! Ува! И голова
Барабардает с плеч!
О светозарный мальчик мой!
Ты победил в бою!
О храброславленный герой,
Хвалу тебе пою!
Варкалось. Хливкие шорьки
Пырялись по наве.
И хрюкотали зелюки,
Как мюмзики в мове.
— Перевод Дины Орловской
Twas brillig, and the slithy toves
Did gyre and gimble in the wabe;
All mimsy were the borogoves,
And the mome raths outgrabe.
Beware the Jabberwock, my son!
The jaws that bite, the claws that catch!
Beware the Jubjub bird, and shun
The frumious Bandersnatch!
He took his vorpal sword in hand:
Long time the manxome foe he sought —
So rested he by the Tumtum tree
And stood awhile in thought.
And, as in uffish thought he stood,
The Jabberwock, with eyes of flame,
Came wiffling through the tulgey wood,
And burbled as it came!
One, two! One, two! And through, and through
The vorpal blade went snicker-snack!
He left it dead, and with its head
He went galumphing back.
And hast thou slain the Jabberwock?
Come to my arms, my beamish boy!
A frabjous day! Callooh! Callay!
He chortled in his joy.
Twas brillig, and the slithy toves
Did gyre and gimble in the wabe:
All mimsy were the borogoves,
And the mome raths outgrabe.
— Lewis Carroll. Through the looking glass
İllüstrasiyalar
Tenniel kliklərin kəsildiyi taxta çap lövhələrə illüstrasiyalar çəkdi. Lövhələrin kəsimi ilə o dövrdə Londonun ən yaxşı oymaçılarından birini — Edvard Delzel məşğul idi. O rəssama, lövhələri möhürlə korlamamağı, onlardan galvanoplastik tökmələr düzəltməyi tövsiyə etdi. Tenniel onun məsləhətinə əməl etdi, ancaq lövhələri yalnız son izlərin keyfiyyətində güclü pisləşmə səbəbindən xilas etmək mümkün oldu. Nə Tenniel, nə də Kerroll ortaya çıxan təsvirləri bəyənmədilər. Məhz bu səbəbdən kitabın ilk nəşri məhv oldu. Yalnız ikinci nəşr satışa çıxarıldı. Bu nəşrin illüstrasiyaları yeni nüsxələrdən istifadə etməklə hazırlanmışdı. Heç bir oymanın çap olunmadığı əvvəlki lövhələr isə Macmillan Nəşriyyat Evinin arxivlərinə göndərildi. Onlar 1985-ci ildə təsadüfən tapılıb ortaya çıxarıldı.
Ədəbiyyatda reminisensiyaları
Rocer Jelyaznının "Kəhrəba krallığının salnamələri" (rus.) kitabında narkotikadan sərxoş olan baş qəhrəmanlar Luis Kerrollun bir çox personajını "həyata qaytarmışdılar". Hətda əjdaha ilə döyüş səhnəsi də var. O. Henrinin "Krallar və Kələm" (rus.) romanı adını "Morj və Dülgər" (rus.) haqqında şeirdən götürmüş və romanın müqəddiməsi isə "Dülgərin nağılı" adlanır. Con Rinqonun (rus.) "Kosmik köpüyün səyahəti"(ing.) adlı elmi-fantastik tetralogiyası "Alisa xəyal güzgüsündə" kitabının süjetinə və xüsusən də Əjdahayla döyüş şeirinə istinadlarla doludur. Məsələn, dörd romanın hər birinin adı şeirdən bir sətirdir.
Həmçinin Kerrollun ilk kitabı ilə əlaqəli olan çoxlu sayda istinadlar var.(rus.)
Musiqidə reminisensiyaları
- The Beatles qrupunun "I Am the Walrus" (azərb. «Mən morjam») mahnısı və "Morj və Dülgər" şeiri ilə əlaqəlidir.
- Jefferson Airplane qrupunun "White Rabbit" (azərb. «Ağ dovşan») mahnısı kitabın süjeti ilə səsləşir.
Həmçinin Kerrollun ilk kitabı ilə əlaqəli olan çoxlu sayda istinadlar var.(rus.)
Kinodakı reminisensiyaları
"Pislik yuvası" qorxulu filmlər seriyasının ilk seriyasında Lyuis Kerrollun "Alisa"sına çox sayda bənzətmə var: baş qəhrəmanın adı Elis, daha dəqiq isə — Alisa; Boynunu vurmağı tələb edən Qırmızı Kraliça; virusun Ağ Dovşan üzərində sınanması; güzgüdən keçərək gizli laboratoriyaya girmək; Kraliçanın kompüterində şahmat lövhəsini göstərən məntiq inteqral sxem; Əslində kitabın özü filmin səhnələrindən birində nəzərə çarpır.
Azərbaycan dilinə tərcümələr
Alisa Güzgüarxasında [Mətn] /L. Keroll ; tərc. İ. Əhmədova ; rəssam C. Tenniel. Dünya uşaq ədəbiyyatı. Bakı.: Qanun. 2018. səh. 159.
Həmçinin bax
İstinadlar
- . Аннотированная Алиса (1960) / перевод Н. М. Демуровой // Льюис Кэрролл. Приключения Алисы в Стране чудес; Сквозь зеркало и что там увидела Алиса. — М.: Наука, 1978. — Серия: Литературные памятники. — Комментарий к главе I.
- Əslində kerroll qara fiqurları "qırmızı" adlandırırdı, çünki o ilərdə şahmat dəstində fiqurların rəngi həqiqətən qırmızıya yaxın idi.(məsələn, Stauntonov fiqurları 2009-06-25 at the Wayback Machine). Tərcüməçilər "həmişə", şahmat fiqurlarının ümumi qəbul edilmiş adına əsasən Red Queen-i Qara Şahzadə və s. kimi tərcümə edirlər.
- "Переводы стихотворения «Jabberwocky»". 2021-07-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-02-21.
- "«Jabberwocky»". 2020-02-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-02-21.
- Наталья Пыхова. "Выставка – продажа коллекции гравюр Джона Тенниела "Алиса в Зазеркалье"". Gzt.ru (rus). Domkult.ru. 2012-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-01.
Ədəbiyyat
Демурова Н. М. Льюис Кэрролл: Очерк жизни и творчества. (Литературоведение и языкознание) (50 000 nüs.). М.: Наука. Отв. ред.— Б. И. Пуришев. 1979. səh. 200.
Xarici keçidlər
- Льюис Кэрролл. Алиса в Зазеркалье
- Г. К. Честертон. "По обе стороны зеркала" 2020-02-24 at the Wayback Machine
- Н.Карпушина, "Перечитывая "Алису"", Наука и жизнь, № 7, 2010.
- Luis Kerroll G. Eyvazlı, Ədəbiyyat qəzeti, 6 fevral 2016, s.14–15
- Qanun nəşriyyatı, Alisa Güzgüarxasında- Lüis Keroll
- AMK, Alisa Güzgüarxasında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Alisa xeyal guzgusunde ing Through the Looking Glass and What Alice Found There Xeyal guzgusunde ve Alisa orada ne tapdi usaq kitabi ingilis riyaziyyatcisi ve yazicisi Luis Kerrollun 1871 ci ilde yazdigi Alisa mocuzeler olkesinde kitabinin davami Bu halda olsun ki Alisanin eyni adda bir yox iki prototipi var yazicinin tanisi Alisa Liddell rus ve onun uzaq qohumu Alisa Reyks Alice Raikes Alisa xeyal guzgusundeing Through the Looking Glass and What Alice Found ThereJanr fantaziyaMuellif Luis KerrollOrijinal dili ingilis diliNesr ili 1871Nesriyyat Macmillan PublishersEvvelki Alisa mocuzeler olkesinde Vikianbarda elaqeli mediafayllarSujetBalaca qiz Alisa guzgunun icerisinden kecir ve guzgunun arxasinda sahmat taxtasindan ibaret olan dunyaya dusur Kitabda onceden sahmat diaqrami rus sahmat notasiyasinin rus elementlerinden istifade edilen sujet ve ag ve qara fiqurlar kimi teqdim olunan personajlarin siyahisi verilir Guzgu arxasindaki otaqdan Alisa danisan ciceklerin rus guzgu arxasi bagina dusur Burada O Qara Sahzade ile qarsilasir ve Ag Piyadaya cevrilir Daha sonra o qatarla 3 cu xanani kecir ve butun adlarin yox oldugu meseye catir Orada Trulala ve Tralala ekizlerinden oyrenir ki butun bas verenler Qara Padsahin yuxusudur O Besteboy gombul rus donmus halda dukkanda yumurta alarken Ag Sahzade ile tanis olur Bundan sonra o yeni meseye gelir ve sirle tekbuynuzun doyusune sahid olur Qara Cengavere esir dusmek uzreyken Ag Cengaver terefinden xilas olunur Sonra O 8 ci xanaya daxil olur ve sahzadeye cevrilir Sonda ise onun seyahetinin bir yuxu oldugu aydin olur PersonajlarAlisa Xeyal guzgusundeAlisa rus yeddi yasli qizcigaz Qara Sahzade Red Queen Qara Padsah Red King Qara Cengaver Red Knight Ekizler Trulala Tweedledum ve Tralala Tweedledee Morj ve dulger Besteboy gombul Shaltaj Boltaj rus Humpty Dumpty ing Ag Sahzade Qoyun Ag Padsah Dov San ing Haigha Padsahin geden capari Alisa mocuzeler olkesindeki Mart Dovsani rus Papaq Ci Padsahin qayidan capari Alisa mocuzeler olkesindeki Papaqci rus Sir ve tekbuynuz rus Ag Cengaver Qoyun qabirgasi PudinqUnudulmaz ifadelerSen sadece eks uzune yasamaga oyresmemisen ing That s the effect of living backwards Eger ne soyleyeceyini bilmirsense fransizca danis Ne deyeceyini dusunerken reverans et Bu vaxta qenaet edir Ejdaha Jabberwocky Ejdaha ile doyus sehnesi Ressam Con Tenniel Esasen suni sozlerden ibaret olan seir rus dilinde Dina Arlovskayanin rus tercumesinde Alisa xeyal guzgusunde cizgi filmi sayesinde Barmaglot rus adiyla daha yaxsi taninir Bu versiyadan elave eyni derecede maraqli basqa tercumeler de var Barmaglot belke de dilin butun qanunlarina riayet etmekle movcud olmayan sozlerin dile daxil edilmesi ucun edilen en meshur cehddir Ilk bend demek olar ki tamamile movcud olmayan sozlerden ibaretdir Varkalos Hlivkie shorki Pyryalis po nave I hryukotali zelyuki Kak myumziki v move O bojsya Barmaglota syn On tak svirlep i dik A v glu she ry mit ispolin Zlopastnyj Brandashmyg No vzyal on mech i vzyal on shit Vysokih polon dum V glushobu put ego lezhit Pod derevo Tumtum On stal pod derevo i zhdyot I vdrug graahnul grom Letit uzhasnyj Barmaglot I pylkaet ognyom Raz dva raz dva Gorit trava Vzy vzy strizhaet mech Uva Uva I golova Barabardaet s plech O svetozarnyj malchik moj Ty pobedil v boyu O hrabroslavlennyj geroj Hvalu tebe poyu Varkalos Hlivkie shorki Pyryalis po nave I hryukotali zelyuki Kak myumziki v move Perevod Diny Orlovskoj Orijinal metn ing Twas brillig and the slithy toves Did gyre and gimble in the wabe All mimsy were the borogoves And the mome raths outgrabe Beware the Jabberwock my son The jaws that bite the claws that catch Beware the Jubjub bird and shun The frumious Bandersnatch He took his vorpal sword in hand Long time the manxome foe he sought So rested he by the Tumtum tree And stood awhile in thought And as in uffish thought he stood The Jabberwock with eyes of flame Came wiffling through the tulgey wood And burbled as it came One two One two And through and through The vorpal blade went snicker snack He left it dead and with its head He went galumphing back And hast thou slain the Jabberwock Come to my arms my beamish boy A frabjous day Callooh Callay He chortled in his joy Twas brillig and the slithy toves Did gyre and gimble in the wabe All mimsy were the borogoves And the mome raths outgrabe Lewis Carroll Through the looking glassIllustrasiyalarTenniel kliklerin kesildiyi taxta cap lovhelere illustrasiyalar cekdi Lovhelerin kesimi ile o dovrde Londonun en yaxsi oymacilarindan birini Edvard Delzel mesgul idi O ressama lovheleri mohurle korlamamagi onlardan galvanoplastik tokmeler duzeltmeyi tovsiye etdi Tenniel onun meslehetine emel etdi ancaq lovheleri yalniz son izlerin keyfiyyetinde guclu pislesme sebebinden xilas etmek mumkun oldu Ne Tenniel ne de Kerroll ortaya cixan tesvirleri beyenmediler Mehz bu sebebden kitabin ilk nesri mehv oldu Yalniz ikinci nesr satisa cixarildi Bu nesrin illustrasiyalari yeni nusxelerden istifade etmekle hazirlanmisdi Hec bir oymanin cap olunmadigi evvelki lovheler ise Macmillan Nesriyyat Evinin arxivlerine gonderildi Onlar 1985 ci ilde tesadufen tapilib ortaya cixarildi Edebiyyatda reminisensiyalariRocer Jelyazninin Kehreba kralliginin salnameleri rus kitabinda narkotikadan serxos olan bas qehremanlar Luis Kerrollun bir cox personajini heyata qaytarmisdilar Hetda ejdaha ile doyus sehnesi de var O Henrinin Krallar ve Kelem rus romani adini Morj ve Dulger rus haqqinda seirden goturmus ve romanin muqeddimesi ise Dulgerin nagili adlanir Con Rinqonun rus Kosmik kopuyun seyaheti ing adli elmi fantastik tetralogiyasi Alisa xeyal guzgusunde kitabinin sujetine ve xususen de Ejdahayla doyus seirine istinadlarla doludur Meselen dord romanin her birinin adi seirden bir setirdir Hemcinin Kerrollun ilk kitabi ile elaqeli olan coxlu sayda istinadlar var rus Musiqide reminisensiyalariThe Beatles qrupunun I Am the Walrus azerb Men morjam mahnisi ve Morj ve Dulger seiri ile elaqelidir Jefferson Airplane qrupunun White Rabbit azerb Ag dovsan mahnisi kitabin sujeti ile seslesir Hemcinin Kerrollun ilk kitabi ile elaqeli olan coxlu sayda istinadlar var rus Kinodaki reminisensiyalari Pislik yuvasi qorxulu filmler seriyasinin ilk seriyasinda Lyuis Kerrollun Alisa sina cox sayda benzetme var bas qehremanin adi Elis daha deqiq ise Alisa Boynunu vurmagi teleb eden Qirmizi Kralica virusun Ag Dovsan uzerinde sinanmasi guzguden kecerek gizli laboratoriyaya girmek Kralicanin komputerinde sahmat lovhesini gosteren mentiq inteqral sxem Eslinde kitabin ozu filmin sehnelerinden birinde nezere carpir Azerbaycan diline tercumelerAlisa Guzguarxasinda Metn L Keroll terc I Ehmedova ressam C Tenniel Dunya usaq edebiyyati Baki Qanun 2018 seh 159 Hemcinin baxLuis Kerroll Alisa mocuzeler olkesinde Alisa xeyal guzgusunde film 2016 Istinadlar Annotirovannaya Alisa 1960 perevod N M Demurovoj Lyuis Kerroll Priklyucheniya Alisy v Strane chudes Skvoz zerkalo i chto tam uvidela Alisa M Nauka 1978 Seriya Literaturnye pamyatniki Kommentarij k glave I Eslinde kerroll qara fiqurlari qirmizi adlandirirdi cunki o ilerde sahmat destinde fiqurlarin rengi heqiqeten qirmiziya yaxin idi meselen Stauntonov fiqurlari 2009 06 25 at the Wayback Machine Tercumeciler hemise sahmat fiqurlarinin umumi qebul edilmis adina esasen Red Queen i Qara Sahzade ve s kimi tercume edirler Perevody stihotvoreniya Jabberwocky 2021 07 23 tarixinde Istifade tarixi 2020 02 21 Jabberwocky 2020 02 21 tarixinde Istifade tarixi 2020 02 21 Natalya Pyhova Vystavka prodazha kollekcii gravyur Dzhona Tenniela Alisa v Zazerkale Gzt ru rus Domkult ru 2012 06 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 05 01 EdebiyyatDemurova N M Lyuis Kerroll Ocherk zhizni i tvorchestva Literaturovedenie i yazykoznanie 50 000 nus M Nauka Otv red B I Purishev 1979 seh 200 Xarici kecidlerLyuis Kerroll Alisa v Zazerkale G K Chesterton Po obe storony zerkala 2020 02 24 at the Wayback Machine N Karpushina Perechityvaya Alisu Nauka i zhizn 7 2010 Luis Kerroll G Eyvazli Edebiyyat qezeti 6 fevral 2016 s 14 15 Qanun nesriyyati Alisa Guzguarxasinda Luis Keroll AMK Alisa Guzguarxasinda