Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ali təhsil müəssisəsi — 1)ümumi təhsil və elmi-siyasi bilik verən ən yüksək təhsil müəssisəsi; 2), elm və mədəniyyətin müxtəlif sahələri üçün yüksək ixtisaslı mütəxəssislər, elmi və pedaqoji kadrlar hazırlayan, ali və orta ixtisas məktəbləri müəllimlərinin, xalq təsərrüfatı mütəxəssislərinin ixtisasını təkmilləşdirən, nəzəri və tətbiqi xarakterli elmi iş aparılan təhsil müəssisəsi; 3)Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə əsaslandırılan, fəaliyyət göstərən və hüquqi şəxs statusuna malik olan təhsil müəssisəsi. Təhsil müddəti 4-7 ildir.
Ali təhsil müəssisəsi cəmiyyətin tələbatına uyğun yüksək ixtisaslı mütəxəssislər hazırlığı ilə məşğul olan təhsil müəssisəsinin yüksək tipi, fasiləsiz təhsilin mühüm bir həlqəsidir. Ali təhsil müəssisələrinin müxtəlif növləri fəaliyyət göstərir: universitetlər, institutlar, akademiyalar, konservatoriyalar və digər ali təhsil müəssisələri bu qəbilədəndir. Ali təhsil müəssisəsinin səmərəli fəaliyyət göstərməsi ona düzgün rəhbərlikdən, təhsil-tərbiyə prosesinin elmi-pedaqoji əsaslarda idarə edilməsindən çox asılıdır. Ali təhsil müəssisəsinin "idarə edilməsi" və "ona rəhbərlik" bir-biri ilə sıx bağlı anlayışlardır. İdarəetmə dedikdə, müəyyən obyektə (məktəbə, pedaqoji kollektivə) məqsədyönlü, planlı, mütəşəkkil təsirləri təmin edən fəaliyyət başa düşülür. İdaəretmə obyektləri şəxsiyyət və ya kollektiv olduqda idarəetmə rəhbərlik forması kəsb edir. Başqa sözlə, rəhbərlik bilavasitə insanlarla işdə idarəetmə vəzifələrini həyata keçirməklə bağlı səmərəli fəaliyyət növüdür. Bu halda idarəetmə subyektləri və obyektləri ümumi məqsəd naminə şüurlu şəkildə qarşılıqlı fəaliyyət göstərir. Rəhbərlik bir-birinə zidd iki üslubda - avtoritar və demokratik üslublarda həyata keçirilir. Demokratik rəhbərlik daha səmərəli olub, kollektivdə normal iş şəraiti, insani münasibətlər, sağlam mənəvi-psixoloji iqlim yaratmağa imkan verir. Rəhbərliyin yüksək forması kollektiv rəhbərlik hesab olunur. Çünki bir şəxsin (rəhbərin) iradəsindən asılı olan rəhbərlik zamanı subyektivizm halları özünü göstərir. Kollektiv rəhbərlikdə isə belə hallar xeyli məhdudlaşır və ya tam aradan qalxır. Həm də bu halda kollektiv qərar qəbulunda iştirak edən adamlarda məsuliyyət hissi yüksək olur. Ali təhsil müəssisəsinə rəhbərlik mövcud qanunvericiliyə və müvafiq dövlət sənədlərinə əsaslanır:
- Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası;
- Azərbaycan Respublikasının Təhsil Qanunu;
- "Ali təhsil müəssisəsi haqqında 'sasnamə";
- Ali təhsil müəssisəsinin nizamnaməsi.
Ali təhsil müəssisəsin' rəhbərlik müəyyən prinsiplərə əsaslanır. Həmin prinsiplər aşağıdakılardan ibaətdir:
- Məqsədyönümlülük prinsipi.
- Demokratiklik prinsipi.
- Aşkarlıq prinsipi.
- Şəffaflıq prinsipi.
- Elmilik və işgüzarlıq prinsipi.
- Prinsipiallıq və obyektivlik prinsipi.
- Optimallıq prinsipi.
Ali təhsil müəssisəsinə rəhbərlik prosesində göstərilən prinsiplərə vəhdətdə, hən də dəqiq əməl etmək vacibdir. Əks halda rəhbərlik və idarəetmə sahəsində yüksək səmərə və keyfiyyət əldə etmək çətindir.
Ali təhsil müəssisəsinin strukturu
Ali təhsil müəssisəsinin özünəməxsus strukturu, idarəetmə və rəhbərlik sistemi vardır. İdaretmə sistemi iki yarımsistemi əhatə edir: idarəedən və idarəolunan sistemlər. İdarəetmə sistemi dedikdə, ali təhsil müəssisəsi rəhbərliyi, onun struktur bölmələri, kollegial orqanlar, professor-müəllim və xidməti heyəti nəzərdə tutulur. İdarəolunan sistemə tələbələr, onların təşkilat və birlikləri, habelə müəllim və xidməti heyət daxildir. Ali təhsil müəssisəsinin idarə edilməsi oradakı çoxcəhətli münasibətləri, tədris-tərbiyə, elmi-metodik, təşkilati və təsərrüfat fəaliyyətlərini məqsədyönlü şəkildə tənzim etməkdə ifadə olunur. Ali təhsil müəssisəsi rəhbərliyi inzibati və kollegial orqanlardan ibarətdir. İnzibati rəhbərliyi ali təhsil müəssisəsi səviyyəsində rektor, prorektorlar? habelə idarə, şöbə və bölmə rəhbərləri, fakültə səviyyəsində dekan və onun müavinləri, dekanlığın işçiləri həyata keçirir. Ali təhsil müəssisəsinin kollegial orqanlarına rektorluq, ali məktəbin elmi şurası, elmi-metodik şura, fakültə elmi şuraları və elmi-metodik şuralar daxildir. Ali təhsil müəssisəsində bir çox struktur bölmələr fəaliyyət göstərir. Onlara aşağıdakılar daxildir: tədris hissəsi, magistratura və doktorantura şöbəsi, elmi-tədqiqat bölməsi, kadrlar şöbəsi, hüquq şöbəsi, istehsalat və pedaqoji təcrübə rəhbəri, arxiv şöbəsi, nəşriyyat, qəzet redaksiyası, elmi kitabxana və s. Bunlardan əlavə ali təhsil müəssisəsində ümumi şöbə, dəftərxana, mühasibatlıq, elmi-tədqiqat istitut və laboratoriyaları, fənn kabinetləri, telefon qovşağı, səhiyyə məntəqəsi, yeməkxana və bufetlər, mühafizə xidməti fəaliyyət göstərir. Bütün bu strukturlar Ali təhsil müəssisəsinin ümumi fəaliyyətinin həyata keçirilməsinə, mütəxəssis hazırlığına bu və ya digər dərəcədə xidmət göstərir. Onların hər birinin öz sahəsində yaxşı çalışması ümumi məqsəd baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edirş.
Ali təhsil müəssisəsi rəhbərliyi
Ali təhsil müəssisəsinə rektor rəhbərlik edir. Rektor ali təhsil müəssisəsinin bütün sahələri üçün dövlət qarşısında məsuliyyət daşıyır. Rektor tanınmış, nüfuzlu alim, böyük şəxsiyyət, bacarıqlı pedaqoq, baş tərbiyəçi və baş təşkilatçı kimi ali məktəb həyatında böyük rol oynayır. O, əmək qanunvericiliyinə uyğun olaraq kadrların seçilməsi və yerləşdirilməsini həyata keçirir, ali təhsil müəssisəsinin və fakültələrin elmi şuralarında müsabiqə yolu ilə seçilmiş professor-müəllim heyətini əmrlə təsdiq edir. Rektor işçiləri yaxşı tanıdıqda, onlara hörmət və tələbkarlıqla yanaşdıqda, təşəbbüsləri həvəsləndirdikdə, məktəbin bütün sahələrində işlərin uğurlu getməsi üçün, kollektivdə müsbət mənəvi-psixoloji iqlimin yaranması və hər bir işçinin daha məhsuldar işləməsi üçün əlverişli şərait yaratmış olur. Rektorun işinin səmərəsi həm də onun yüksək elmi, pedaqoji-psixoloji səriştəyə malik olmasından, işgüzarlığından, təşkilatçılığından, şəxsi keyfiyyətlərindən, xüsusən müdrik, ədalətli, obyektiv, xeyirxah, mədəni, alicənab bir şəxsiyyət olmasından asılıdır. Belə rektor insanlara-tabeçiliyində olan müəllim və tələbələrə, tədris-köməkçi heyətə diqqət və qayğı ilə yanaşır, bəzən də güzəştə gedir, imkan daxilində kömək edir, eyni zamanda tələbkarlıq və prinsipiallıq göstərir.
İstinadlar
- . 2016-03-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-17.
Ədəbiyyat
Əliquliyev R.M., Şükürlü S.F., Kazımova S.İ., Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2009. 201 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ali tehsil muessisesi 1 umumi tehsil ve elmi siyasi bilik veren en yuksek tehsil muessisesi 2 elm ve medeniyyetin muxtelif saheleri ucun yuksek ixtisasli mutexessisler elmi ve pedaqoji kadrlar hazirlayan ali ve orta ixtisas mektebleri muellimlerinin xalq teserrufati mutexessislerinin ixtisasini tekmillesdiren nezeri ve tetbiqi xarakterli elmi is aparilan tehsil muessisesi 3 Azerbaycan Respublikasi qanunvericiliyi ile esaslandirilan fealiyyet gosteren ve huquqi sexs statusuna malik olan tehsil muessisesi Tehsil muddeti 4 7 ildir Ali tehsil muessisesi cemiyyetin telebatina uygun yuksek ixtisasli mutexessisler hazirligi ile mesgul olan tehsil muessisesinin yuksek tipi fasilesiz tehsilin muhum bir helqesidir Ali tehsil muessiselerinin muxtelif novleri fealiyyet gosterir universitetler institutlar akademiyalar konservatoriyalar ve diger ali tehsil muessiseleri bu qebiledendir Ali tehsil muessisesinin semereli fealiyyet gostermesi ona duzgun rehberlikden tehsil terbiye prosesinin elmi pedaqoji esaslarda idare edilmesinden cox asilidir Ali tehsil muessisesinin idare edilmesi ve ona rehberlik bir biri ile six bagli anlayislardir Idareetme dedikde mueyyen obyekte mektebe pedaqoji kollektive meqsedyonlu planli mutesekkil tesirleri temin eden fealiyyet basa dusulur Idaeretme obyektleri sexsiyyet ve ya kollektiv olduqda idareetme rehberlik formasi kesb edir Basqa sozle rehberlik bilavasite insanlarla isde idareetme vezifelerini heyata kecirmekle bagli semereli fealiyyet novudur Bu halda idareetme subyektleri ve obyektleri umumi meqsed namine suurlu sekilde qarsiliqli fealiyyet gosterir Rehberlik bir birine zidd iki uslubda avtoritar ve demokratik uslublarda heyata kecirilir Demokratik rehberlik daha semereli olub kollektivde normal is seraiti insani munasibetler saglam menevi psixoloji iqlim yaratmaga imkan verir Rehberliyin yuksek formasi kollektiv rehberlik hesab olunur Cunki bir sexsin rehberin iradesinden asili olan rehberlik zamani subyektivizm hallari ozunu gosterir Kollektiv rehberlikde ise bele hallar xeyli mehdudlasir ve ya tam aradan qalxir Hem de bu halda kollektiv qerar qebulunda istirak eden adamlarda mesuliyyet hissi yuksek olur Ali tehsil muessisesine rehberlik movcud qanunvericiliye ve muvafiq dovlet senedlerine esaslanir Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi Azerbaycan Respublikasinin Tehsil Qanunu Ali tehsil muessisesi haqqinda sasname Ali tehsil muessisesinin nizamnamesi Ali tehsil muessisesin rehberlik mueyyen prinsiplere esaslanir Hemin prinsipler asagidakilardan ibaetdir Meqsedyonumluluk prinsipi Demokratiklik prinsipi Askarliq prinsipi Seffafliq prinsipi Elmilik ve isguzarliq prinsipi Prinsipialliq ve obyektivlik prinsipi Optimalliq prinsipi Ali tehsil muessisesine rehberlik prosesinde gosterilen prinsiplere vehdetde hen de deqiq emel etmek vacibdir Eks halda rehberlik ve idareetme sahesinde yuksek semere ve keyfiyyet elde etmek cetindir Ali tehsil muessisesinin strukturuAli tehsil muessisesinin ozunemexsus strukturu idareetme ve rehberlik sistemi vardir Idaretme sistemi iki yarimsistemi ehate edir idareeden ve idareolunan sistemler Idareetme sistemi dedikde ali tehsil muessisesi rehberliyi onun struktur bolmeleri kollegial orqanlar professor muellim ve xidmeti heyeti nezerde tutulur Idareolunan sisteme telebeler onlarin teskilat ve birlikleri habele muellim ve xidmeti heyet daxildir Ali tehsil muessisesinin idare edilmesi oradaki coxcehetli munasibetleri tedris terbiye elmi metodik teskilati ve teserrufat fealiyyetlerini meqsedyonlu sekilde tenzim etmekde ifade olunur Ali tehsil muessisesi rehberliyi inzibati ve kollegial orqanlardan ibaretdir Inzibati rehberliyi ali tehsil muessisesi seviyyesinde rektor prorektorlar habele idare sobe ve bolme rehberleri fakulte seviyyesinde dekan ve onun muavinleri dekanligin iscileri heyata kecirir Ali tehsil muessisesinin kollegial orqanlarina rektorluq ali mektebin elmi surasi elmi metodik sura fakulte elmi suralari ve elmi metodik suralar daxildir Ali tehsil muessisesinde bir cox struktur bolmeler fealiyyet gosterir Onlara asagidakilar daxildir tedris hissesi magistratura ve doktorantura sobesi elmi tedqiqat bolmesi kadrlar sobesi huquq sobesi istehsalat ve pedaqoji tecrube rehberi arxiv sobesi nesriyyat qezet redaksiyasi elmi kitabxana ve s Bunlardan elave ali tehsil muessisesinde umumi sobe defterxana muhasibatliq elmi tedqiqat istitut ve laboratoriyalari fenn kabinetleri telefon qovsagi sehiyye menteqesi yemekxana ve bufetler muhafize xidmeti fealiyyet gosterir Butun bu strukturlar Ali tehsil muessisesinin umumi fealiyyetinin heyata kecirilmesine mutexessis hazirligina bu ve ya diger derecede xidmet gosterir Onlarin her birinin oz sahesinde yaxsi calismasi umumi meqsed baximindan muhum ehemiyyet kesb edirs Ali tehsil muessisesi rehberliyiAli tehsil muessisesine rektor rehberlik edir Rektor ali tehsil muessisesinin butun saheleri ucun dovlet qarsisinda mesuliyyet dasiyir Rektor taninmis nufuzlu alim boyuk sexsiyyet bacariqli pedaqoq bas terbiyeci ve bas teskilatci kimi ali mekteb heyatinda boyuk rol oynayir O emek qanunvericiliyine uygun olaraq kadrlarin secilmesi ve yerlesdirilmesini heyata kecirir ali tehsil muessisesinin ve fakultelerin elmi suralarinda musabiqe yolu ile secilmis professor muellim heyetini emrle tesdiq edir Rektor iscileri yaxsi tanidiqda onlara hormet ve telebkarliqla yanasdiqda tesebbusleri heveslendirdikde mektebin butun sahelerinde islerin ugurlu getmesi ucun kollektivde musbet menevi psixoloji iqlimin yaranmasi ve her bir iscinin daha mehsuldar islemesi ucun elverisli serait yaratmis olur Rektorun isinin semeresi hem de onun yuksek elmi pedaqoji psixoloji seristeye malik olmasindan isguzarligindan teskilatciligindan sexsi keyfiyyetlerinden xususen mudrik edaletli obyektiv xeyirxah medeni alicenab bir sexsiyyet olmasindan asilidir Bele rektor insanlara tabeciliyinde olan muellim ve telebelere tedris komekci heyete diqqet ve qaygi ile yanasir bezen de guzeste gedir imkan daxilinde komek edir eyni zamanda telebkarliq ve prinsipialliq gosterir Istinadlar 2016 03 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 17 EdebiyyatEliquliyev R M Sukurlu S F Kazimova S I Elmi fealiyyetde istifade olunan esas terminler Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2009 201 s