Ali Qapı (azərb. Yüksək Qapı; fars. عالیقاپو:, Ali Kapu) hal-hazırda İranın İsfahan şəhərində yerləşən Səfəvilər dövrünə aid saraydır. Dünyanın ən böyük meydanlarından biri olan Nəqşi Cahan meydanının qərbində yerləşir. Bu saray qırx səkkiz metr hündürlükdə, 6 mərtəbəlidir.
Ali Qapı | |
---|---|
عالی قاپو | |
Ölkə |
|
Üslubu | Səfəvi memarlığı[d][…] |
Hündürlüyü | 48 m |
Material | kərpic, kaşı, ağac |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Mərasim yeri olan Ali Qapı, kompleksin qapalı quruluşu ilə meydanın ictimailiyi arasında simvolik keçid rolunu oynayırdı. Ali Qapının bir hissəsi olduğu Dövlətxana Saray Kompleksi bir-birinə bağlı olan və müxtəlif funksiyalar üçün istifadə edilən çoxlu binalardan ibarət idi. Bu kompleksin tikintisinə I Şah Abbasın dövründə başlanmışdır; dövründə yeni bölmələr əlavə edilmiş və bütün tikinti II Şah Abbas tərəfindən sona çatıdırlmışdır. Kompleks dövlətxanə, hərəmxana, dəftərxana, səfirlərin qəbul olunduğu Talar-e Tavile adlı kiçik pavilyon və Ali Qapı Sarayı da daxil olmaqla bir sıra binadan ibarətidi. Səfəvi saraylarının ən fərqləndirici xüsusiyyətlərindən biri də odur ki, onların ətraflarında qalın divarlar və ya qalalar olmur. Görünürlük və açıqlıq Səfəvi şahlarının və dövlətin təmsil olunduğu saray memarlığının səciyyəvi xüsusiyyətləri idi. Səfəvi paytaxtının mərkəzində yerləşən Ali Qapı sarayı qalın və hündür divarlarla əhatə olunmuş intruziv Osmanlı və Moğol saraylarından fərqli olaraq şəhərin ən canlı ticarət və dini mərkəzlərindən birinin tərkib hissəsi kimi tikilmişdir. Səfəvi şahları öz müasirlərindən fərqli olaraq, yer üzündə imamların nümayəndəsi olmaq iddiasından çıxış etmiş, təvazökarlıq və səxavət məfhumlarına daha çox önəm vermiş, onları mərasim və memarlıq fəaliyyətlərində də göstərməyə çalışmışdırlar. Ali Qapı Sarayı ilə meydan arasında vasitəsiz vizual və məkan əlaqəsi də bu memarlıq mədəniyyətinin təzahürüdür. İranın 20.000 rial əskinasının arxa tərəfində saray təsvir edilmişdir. Saray 1953-cü il tarixli İran 20 rial əskinaslarının arxa tərəfində də təsvir edilmişdir.
Adının etimologiyası
Sarayın adı “Ali” farsca “yüksək” “görkəmli” , qapı isə Azərbaycan tükcəsindən götürülmüşdür. Mənası yüksək qapı deməkdir. Bu saray on yeddinci əsrdə Şah I Abbasın fərmanı ilə inşa edilmişdir. Saray bu dövrdə əyanları və xarici səfirləri əyləndirmək üçün istifadə olunmuşdur. Şah ilk dəfə burada 1597-ci ildə Novruz bayramını qeyd etmişdir.
Sarayın konstruksiyası
Ali qapı sarayı Nəqşi Cahan meydanının qərbində, Şeyx Lütfullah məscidinin qarşısında yerləşir. Saray Səfəvi şahlarının rəsmi iqamətgahı olmuşdur. Meydanın dördüncü monumental abidəsi qərb fasadının ortasında yerləşən və Dövlətixanə Saray Kompleksinin giriş hissəsində təşkil edən Ali Qapı Sarayıdır. Saray Teymur dövrünə aid bina olsa da, sonralar 1597-ci ildə Şah Abbas tərəfindən yeni inşa edilmiş , II Şah Abbas dövründə isə yeni mərtəbələr və balkon əlavə edilmişdir. Sarayın hündürlüyü 48 m olub, 6 mərtəbədən ibarətdir. Binaya qarşıdan tamaşa edildikdə iki mərtəbəsini, sağ və sol tərəflərdən baxdıqda bina 3 mərtəbəsini arxadan baxdıqda isə 5 mərtəbənin hamısını görmək mümkündür. Musiqi otağının yerləşdiyi 6-cı mərtəbə çöldən görünmür. İlk əvəllər 2 mərtəbə kimi inşa ediən saraya sonradan Şah II Abbas, Şah Süleyman və Sultan Hüseynin hakimiyyəti illərində yeni əlavələr edilmişdir.
Döşəmələrin tavan və divarlarında müxtəlif bəzəkləri olan sarayın 52 otağı var. Qapıdan içəri daxil olduqda burada bizi uzun dəhliz qarşılayır. Dəhlizin əsas diqqət cəlbedən cəhəti onun "əks-səda" xüsusiyyətidir. Deyilənə görə burada bir küncdə edilən fısıltılar ona paralel digər küncdən eşidilirmiş. Dəhlizdən keçib, kirəmit pilləkənlər vasitəsilə binanın 1-ci və 2-ci mərtəbələrinə çıxmaq mümkündür. Bu mərtəbələr padşahın qonaqlarının şahla görüşmək üçün icazə gözlədikləri "gözləmə" otaqları rolunu oynayırmış. İlk mərtəbə giriş kimi istifadə olunur. Burada iki zal yerləşir. Bəhs edilən dövrdə inzibati məhkəmə binası kimi istifadə edilirdi. Ölçüləri 20x 19 metrdir və hündürlüyü isə 13 metrdir.
İkinci mərtəbədən baxdıqda Şeyx Lütfullah məscidini görmək mümkündür.
Üçüncü mərtəbədə sarayın ən maraqlı hissələrindən biri olan, 18 nazik və zərif sütun üzərində yüksələn terras yerləşir. Sütunların hər biri 12 metr hündürlükdə olan çinar ağaclarından hazırlanıb. Balkonun tavanı sadə taxta oymalarla bəzədilib. Ortadakı hovuz mis və qurğuşundandır. Bir vaxtlar kral ailəsi meydandakı bütün fəaliyyətləri, şənlikləri, polo oyunlarını buradan seyr edirmiş. 18 sütunlu bu balkon II Şah Abbas dövründə inşa edilmişdir.
Bu zalın üzərində sarayın 2 ara mərtəbəsi yerləşir.
Abidənin 6-cı mərtəbəsində Tonq Bori adlanan musiqi zalı vardır ki, onun divarlarında akustik dəyəri olan dərin dairəvi boşluqlar yerləşir. Şah Abbas qonaqları və xarici səfirləri əyləndirmək üçün burada konsertlər verirdi. Bu bölmə tamamilə suvaqdan hazırlanmış unikal dizayn və müqərnəs işləri ilə bəzədilib. Əgər bu musiqi zalının mərkəzində dayanaraq əl çalsanız səsin heç bir əks-səda vermədiyiniə şahid olacaqsınız. Belə iri ölçülü və həcmli bir otaqda bu dizaynın məqsədi şah və qonaqlarının musiqini aydın və təhrif edilmədən eşitməsini təmin etməkdir.
Dekorasiya
Ali Qapı sarayının dekorasiyasına suvaq işi, kafellər, güzgülər, rəsmlər, Girih kirəmitləri, taxta üzərində rəsmlər, qabartma və kərpic işləri eləcədə işıqlandırmalar daxildir. Dekorativ naxışların tədqiqi ilə müəyyən edilir ki, dizaynlar tikinti statikliyinə uyğun istifadə olunub. Məsələn, divardan dama qədər çəkilən qüvvə xətlərində naxışlar forma və rəng baxımından ritmikdir. Girişdəki günbəzin daxili səthində mərkəz hissədə günəş dizaynı yerləşir. Onun ətrafındakı Arabesk naxışları böyükdən kiçiyə doğru ritmlə və tamamilə bu sferik məkana uyğun tərtib edilmişdir.
Ali Qapu malikanəsinin girişindən musiqi zalının ən hündür hissəsinə qədər bina Səfəvi rəssamlarının sənət əsərləri ilə bəzədilib. Ali Qapı malikanəsinin hər mərtəbəsində suvaq işlərinin izlərini və gözəl rəsm əsərlərini görmək olar.
Ali Qapı sarayının üçüncü mərtəbəsində güzgü ilə bəzədilmiş taxta sütunlar yerləşir. Sarayın eyvan tavanı da taxta relyef və bədii oymalarla bəzədilmişdir. Eyvanın arxasında divarlardakı rəsmlər binanın gözəlliyini artırır. Günümüzdə güzgü və bir sıra bəzək motivləri dağıdılmışdır. Daxili dekorasiyada Səfəvi rəssamı Rza Abbasinin rəsmləri də var. Bu əsərlərin bəzilərinə ciddi ziyan dəysə də, bu zədələr onların dəyərini azaltmır. Ali Qapı sarayının interyerində başqa bir xüsusiyyət kimi naxışlı xalçalar diqqət çəkməkdədir. Sarayda İslam tarixi binalarının əsas xüsusiyyətlərindən olan moqran bəzəkləri çoxdur. Səfəvi padşahları rəsm və rəssamlıqla maraqlanırdılar və Ali Qapı sarayında günümüzə qədər gəlib çatann əsərlərin bir çoxu İsfahanın ən mühüm tarixi incəsənət nümunələri hesab edilir. Sarayın divarlarındakı bir çox rəsmin altında rəssamın adının və çəkilmə tarixinin olmaması rəssamı müəyyənləşdirməkdə çətinlik yaradır.
Abidənin divarlarında sadəcə miniatür sənətinin deyil Avropa rəssamlarının üslubunun nümunələrinə də rast gəlmək mümkündür. Məsələn sarayın 1-ci,2-ci,4-cü və 5-ci mərtəbələrində Rza Abbasi və oxşar üslubda çəkilən rəsmlərlə olsa da, 3-cü və 6-cı mərtəbədə daha müasir rəsmlər vardır. Bu əsərlər stabilləşdirici məhlul vasitəsilə qorunur. Malikanənin divar və tağlarında qızılı işləmələrə rast gəlmək olur.
Ali Qapı sarayının kitabə və yazılarında Şah Sultan Hüseynin dövründə sarayın bəzi hissələrinin bərpa olunduğu qeyd olunmuşdur. Ali Qapı malikanəsinin divarlarında, tağlarında və tavanlarında da qızılla işləməyə rast gəlmək olar.
Qalereya
- Sarayın öndən görünüşü
- Musiqi zalı
- Musiqi zalının tavanı
-
- Musiqi zalının bir digər perspektivdən görünüşü
- Terras
-
- Sarayın daxilində pilləkənlər
- Qadın rəsmi
- Sarayın arxadan görünüşü
- Ali Qapı 1909-cu il, fotonun müəllifi
- pilləkənlər üzərində taxta pəncərə
-
- Ali Qapı XVII əsr
-
-
-
-
Həmçinin bax
Mənbə
- M. Ferrante. Dessins et observations préliminaires pour la restauration du palais de ‛Alī Qāpū’, Travaux de restauration de monuments historiques en Iran. Rome. 1968. 137–206.
- E. Galdieri. ‛Alī Qāpū: An Architectural Survey. Rome. 1979.
- Sussan Babaie. Isfahan and its palaces: Statecraft, Shisim and the architecture of conviviality in early modern Iran. 2. Edinburgh University Press. 2018. səh. 302. ISBN .
- Sheila.S.Blair, Jonathan M.Bloom. The Art and Architecture of Islam 1250-1800. Yale University Press. 1994. səh. 335.
- Anthony Welch. Shah Abbas and the Arts of Isfahan. Asia Society. 1973. səh. 152.
- Sheila R. Canby. Safavid Art and Architecture. British Museum Press. 2002. səh. 120.
- Ann E. Lucas. Music of a Thousand Years: A New History of Persian Musical Traditions. California: UC Press. 2019. səh. 265. ISBN .
- Aydoğmuşoğlu, Cihat. “Şah Abbas (1587-1629) Devrinde İran’da Sosyal ve Kültürel Hayat. Ankara: Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. 2011.
- Kurt, Erdmann. The Art of Carpet Making. 1961.
- G., Fevervari. İranda Safevi Dönemi. İstanbul: İslam Tarihi Kültür ve Medeniyyeti. 1997.
İstinadlar
- Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
- archINFORM (alm.). 1994.
- https://iranarchpedia.ir/entry/14006.
- https://www.iranicaonline.org/articles/ali-qapu-a-five-storied-building-overlooking-the-maydan-e-sah-of-isfahan.
- https://www.archnet.org/sites/2712.
- "«کاخ عالی قاپو، تیشینه»". 2022-07-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-08.
- Blair, 1994. səh. 153
- "Iran 20 Rials banknote 1953 Mohammad Reza Shah Pahlavi". www.worldbanknotescoins.com. 2022-01-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-21.
- Blair, 1994. səh. 155
- Blair, 1994. səh. 158
- Welch, 1973. səh. 85
- Canby, 2002. səh. 98
- Blair, 1994. səh. 160
- Blair, 1994. səh. 159
- Lucas, 2019. səh. 187
- Canby, 2002. səh. 100
- Lucas, 2019. səh. 190
- Lucas, 2019. səh. 191
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Ali Qapi deqiqlesdirme Ali Qapi azerb Yuksek Qapi fars عالی قاپو Ali Kapu hal hazirda Iranin Isfahan seherinde yerlesen Sefeviler dovrune aid saraydir Dunyanin en boyuk meydanlarindan biri olan Neqsi Cahan meydaninin qerbinde yerlesir Bu saray qirx sekkiz metr hundurlukde 6 mertebelidir Ali Qapiعالی قاپو32 39 25 sm e 51 40 36 s u Olke Iran Uslubu Sefevi memarligi d Hundurluyu 48 mMaterial kerpic kasi agac Vikianbarda elaqeli mediafayllarSarayin xarici gorkemiMusiqi otaginin gorunusu Merasim yeri olan Ali Qapi kompleksin qapali qurulusu ile meydanin ictimailiyi arasinda simvolik kecid rolunu oynayirdi Ali Qapinin bir hissesi oldugu Dovletxana Saray Kompleksi bir birine bagli olan ve muxtelif funksiyalar ucun istifade edilen coxlu binalardan ibaret idi Bu kompleksin tikintisine I Sah Abbasin dovrunde baslanmisdir dovrunde yeni bolmeler elave edilmis ve butun tikinti II Sah Abbas terefinden sona catidirlmisdir Kompleks dovletxane heremxana defterxana sefirlerin qebul olundugu Talar e Tavile adli kicik pavilyon ve Ali Qapi Sarayi da daxil olmaqla bir sira binadan ibaretidi Sefevi saraylarinin en ferqlendirici xususiyyetlerinden biri de odur ki onlarin etraflarinda qalin divarlar ve ya qalalar olmur Gorunurluk ve aciqliq Sefevi sahlarinin ve dovletin temsil olundugu saray memarliginin seciyyevi xususiyyetleri idi Sefevi paytaxtinin merkezinde yerlesen Ali Qapi sarayi qalin ve hundur divarlarla ehate olunmus intruziv Osmanli ve Mogol saraylarindan ferqli olaraq seherin en canli ticaret ve dini merkezlerinden birinin terkib hissesi kimi tikilmisdir Sefevi sahlari oz muasirlerinden ferqli olaraq yer uzunde imamlarin numayendesi olmaq iddiasindan cixis etmis tevazokarliq ve sexavet mefhumlarina daha cox onem vermis onlari merasim ve memarliq fealiyyetlerinde de gostermeye calismisdirlar Ali Qapi Sarayi ile meydan arasinda vasitesiz vizual ve mekan elaqesi de bu memarliq medeniyyetinin tezahurudur Iranin 20 000 rial eskinasinin arxa terefinde saray tesvir edilmisdir Saray 1953 cu il tarixli Iran 20 rial eskinaslarinin arxa terefinde de tesvir edilmisdir Adinin etimologiyasiSarayin adi Ali farsca yuksek gorkemli qapi ise Azerbaycan tukcesinden goturulmusdur Menasi yuksek qapi demekdir Bu saray on yeddinci esrde Sah I Abbasin fermani ile insa edilmisdir Saray bu dovrde eyanlari ve xarici sefirleri eylendirmek ucun istifade olunmusdur Sah ilk defe burada 1597 ci ilde Novruz bayramini qeyd etmisdir Sarayin konstruksiyasiAli qapi sarayi Neqsi Cahan meydaninin qerbinde Seyx Lutfullah mescidinin qarsisinda yerlesir Saray Sefevi sahlarinin resmi iqametgahi olmusdur Meydanin dorduncu monumental abidesi qerb fasadinin ortasinda yerlesen ve Dovletixane Saray Kompleksinin giris hissesinde teskil eden Ali Qapi Sarayidir Saray Teymur dovrune aid bina olsa da sonralar 1597 ci ilde Sah Abbas terefinden yeni insa edilmis II Sah Abbas dovrunde ise yeni mertebeler ve balkon elave edilmisdir Sarayin hundurluyu 48 m olub 6 mertebeden ibaretdir Binaya qarsidan tamasa edildikde iki mertebesini sag ve sol tereflerden baxdiqda bina 3 mertebesini arxadan baxdiqda ise 5 mertebenin hamisini gormek mumkundur Musiqi otaginin yerlesdiyi 6 ci mertebe colden gorunmur Ilk eveller 2 mertebe kimi insa edien saraya sonradan Sah II Abbas Sah Suleyman ve Sultan Huseynin hakimiyyeti illerinde yeni elaveler edilmisdir Dosemelerin tavan ve divarlarinda muxtelif bezekleri olan sarayin 52 otagi var Qapidan iceri daxil olduqda burada bizi uzun dehliz qarsilayir Dehlizin esas diqqet celbeden ceheti onun eks seda xususiyyetidir Deyilene gore burada bir kuncde edilen fisiltilar ona paralel diger kuncden esidilirmis Dehlizden kecib kiremit pillekenler vasitesile binanin 1 ci ve 2 ci mertebelerine cixmaq mumkundur Bu mertebeler padsahin qonaqlarinin sahla gorusmek ucun icaze gozledikleri gozleme otaqlari rolunu oynayirmis Ilk mertebe giris kimi istifade olunur Burada iki zal yerlesir Behs edilen dovrde inzibati mehkeme binasi kimi istifade edilirdi Olculeri 20x 19 metrdir ve hundurluyu ise 13 metrdir Ali Qapi sarayinda divar resmi Ikinci mertebeden baxdiqda Seyx Lutfullah mescidini gormek mumkundur Ucuncu mertebede sarayin en maraqli hisselerinden biri olan 18 nazik ve zerif sutun uzerinde yukselen terras yerlesir Sutunlarin her biri 12 metr hundurlukde olan cinar agaclarindan hazirlanib Balkonun tavani sade taxta oymalarla bezedilib Ortadaki hovuz mis ve qurgusundandir Bir vaxtlar kral ailesi meydandaki butun fealiyyetleri senlikleri polo oyunlarini buradan seyr edirmis 18 sutunlu bu balkon II Sah Abbas dovrunde insa edilmisdir Bu zalin uzerinde sarayin 2 ara mertebesi yerlesir Abidenin 6 ci mertebesinde Tonq Bori adlanan musiqi zali vardir ki onun divarlarinda akustik deyeri olan derin dairevi bosluqlar yerlesir Sah Abbas qonaqlari ve xarici sefirleri eylendirmek ucun burada konsertler verirdi Bu bolme tamamile suvaqdan hazirlanmis unikal dizayn ve muqernes isleri ile bezedilib Eger bu musiqi zalinin merkezinde dayanaraq el calsaniz sesin hec bir eks seda vermediyinie sahid olacaqsiniz Bele iri olculu ve hecmli bir otaqda bu dizaynin meqsedi sah ve qonaqlarinin musiqini aydin ve tehrif edilmeden esitmesini temin etmekdir Dekorasiya Ali Qapi sarayinin dekorasiyasina suvaq isi kafeller guzguler resmler Girih kiremitleri taxta uzerinde resmler qabartma ve kerpic isleri elecede isiqlandirmalar daxildir Dekorativ naxislarin tedqiqi ile mueyyen edilir ki dizaynlar tikinti statikliyine uygun istifade olunub Meselen divardan dama qeder cekilen quvve xetlerinde naxislar forma ve reng baximindan ritmikdir Girisdeki gunbezin daxili sethinde merkez hissede gunes dizayni yerlesir Onun etrafindaki Arabesk naxislari boyukden kiciye dogru ritmle ve tamamile bu sferik mekana uygun tertib edilmisdir Ali Qapu malikanesinin girisinden musiqi zalinin en hundur hissesine qeder bina Sefevi ressamlarinin senet eserleri ile bezedilib Ali Qapi malikanesinin her mertebesinde suvaq islerinin izlerini ve gozel resm eserlerini gormek olar Ali Qapi sarayinin ucuncu mertebesinde guzgu ile bezedilmis taxta sutunlar yerlesir Sarayin eyvan tavani da taxta relyef ve bedii oymalarla bezedilmisdir Eyvanin arxasinda divarlardaki resmler binanin gozelliyini artirir Gunumuzde guzgu ve bir sira bezek motivleri dagidilmisdir Daxili dekorasiyada Sefevi ressami Rza Abbasinin resmleri de var Bu eserlerin bezilerine ciddi ziyan deyse de bu zedeler onlarin deyerini azaltmir Ali Qapi sarayinin interyerinde basqa bir xususiyyet kimi naxisli xalcalar diqqet cekmekdedir Sarayda Islam tarixi binalarinin esas xususiyyetlerinden olan moqran bezekleri coxdur Sefevi padsahlari resm ve ressamliqla maraqlanirdilar ve Ali Qapi sarayinda gunumuze qeder gelib catann eserlerin bir coxu Isfahanin en muhum tarixi incesenet numuneleri hesab edilir Sarayin divarlarindaki bir cox resmin altinda ressamin adinin ve cekilme tarixinin olmamasi ressami mueyyenlesdirmekde cetinlik yaradir Abidenin divarlarinda sadece miniatur senetinin deyil Avropa ressamlarinin uslubunun numunelerine de rast gelmek mumkundur Meselen sarayin 1 ci 2 ci 4 cu ve 5 ci mertebelerinde Rza Abbasi ve oxsar uslubda cekilen resmlerle olsa da 3 cu ve 6 ci mertebede daha muasir resmler vardir Bu eserler stabillesdirici mehlul vasitesile qorunur Malikanenin divar ve taglarinda qizili islemelere rast gelmek olur Ali Qapi sarayinin kitabe ve yazilarinda Sah Sultan Huseynin dovrunde sarayin bezi hisselerinin berpa olundugu qeyd olunmusdur Ali Qapi malikanesinin divarlarinda taglarinda ve tavanlarinda da qizilla islemeye rast gelmek olar QalereyaSarayin onden gorunusu Musiqi zali Musiqi zalinin tavani Musiqi zalinin bir diger perspektivden gorunusu Terras Sarayin daxilinde pillekenler Qadin resmi Sarayin arxadan gorunusu Ali Qapi 1909 cu il fotonun muellifi pillekenler uzerinde taxta pencere Ali Qapi XVII esrHemcinin baxSeyx Lutfullah mescidi Neqsi Cahan meydani Imam mescidiMenbeM Ferrante Dessins et observations preliminaires pour la restauration du palais de Ali Qapu Travaux de restauration de monuments historiques en Iran Rome 1968 137 206 E Galdieri Ali Qapu An Architectural Survey Rome 1979 Sussan Babaie Isfahan and its palaces Statecraft Shisim and the architecture of conviviality in early modern Iran 2 Edinburgh University Press 2018 seh 302 ISBN 978 0 7486 3375 3 Sheila S Blair Jonathan M Bloom The Art and Architecture of Islam 1250 1800 Yale University Press 1994 seh 335 Anthony Welch Shah Abbas and the Arts of Isfahan Asia Society 1973 seh 152 Sheila R Canby Safavid Art and Architecture British Museum Press 2002 seh 120 Ann E Lucas Music of a Thousand Years A New History of Persian Musical Traditions California UC Press 2019 seh 265 ISBN 978052972032 Aydogmusoglu Cihat Sah Abbas 1587 1629 Devrinde Iran da Sosyal ve Kulturel Hayat Ankara Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi 2011 Kurt Erdmann The Art of Carpet Making 1961 G Fevervari Iranda Safevi Donemi Istanbul Islam Tarihi Kultur ve Medeniyyeti 1997 IstinadlarWiki Loves Monuments monuments database 2017 archINFORM alm 1994 https iranarchpedia ir entry 14006 https www iranicaonline org articles ali qapu a five storied building overlooking the maydan e sah of isfahan https www archnet org sites 2712 کاخ عالی قاپو تیشینه 2022 07 25 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 08 Blair 1994 seh 153 Iran 20 Rials banknote 1953 Mohammad Reza Shah Pahlavi www worldbanknotescoins com 2022 01 23 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 21 Blair 1994 seh 155 Blair 1994 seh 158 Welch 1973 seh 85 Canby 2002 seh 98 Blair 1994 seh 160 Blair 1994 seh 159 Lucas 2019 seh 187 Canby 2002 seh 100 Lucas 2019 seh 190 Lucas 2019 seh 191