Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alesia savaşı və ya mühasirəsi — e.ə. 52-ci ildə Qay Yuli Sezarın başçılıq etdiyi Roma ordusu ilə Versinqetorikin rəhbərliyi alyındakı Qalliya ordularının toqquşmasıdır. Bu hadisədən sonra Qalliya torpaqları bütün azadlıqlarını ititrərək Romanın əyalətinə çevrildi. Alesia savaşı həmçinin Yuli Sezarın hərbi dühasının ən böyük nümunnələrindən hesab olunur və dünya hərb tarixinə mühasirə döyüşünün nadir nümunələrindən biri kimi düşüb.
| Alesia savaşı | |
|---|---|
 | |
| Tarix | sentyabr e.ə. 52 |
| Yeri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bir çox tarixçi bu savaşın müasir Fransa ərazisindəki Alise-Sainte-Reine şəhəri yaxınlığında baş tutduğunu desə də, Yuli Sezarın şəxsi qeydlərində təsvir etdiyi ərazilər bu bölgəylə uyğun gəlmir, bu səbəbdən də döyüşün yeri barədə müxtəlif fikirlər səsləndirirlir.
Döyüş zamanı qalliyalılar romalılardan 4 dəfə çox idi. Həmin dövrün tarixçiləri ilə yanaşı, Yuli Sezarın "Qalliya müharibəsi ilə bağlı qeydlər" ( it. Commentarii de Bello Gallico) əsərində də Alesia savaşı ətraflı təsvir edilib. Bu döyüşdən sonra Roma Respublikası müasir Fransa və Belçika ərazilərini tam nəzarəti altına aldı. Roma Senatı bu qələbə münasibətilə Sezarı 20 günlük şükranla təltif etdi.
Savaşdan əvvəlki vəziyyət
Roma ənənələrinə görə 2 illik konsulluq müddətini tamamlayan şəxslər Roma vilayətlrində 1 il müddətinə prokonsulluq etmək hüququ qazanırdılar. E.ə. 58-ci ildə Qay Yuli Sezar Romanın 3 vilayətində - Cisalpine Qalliya, Transalpine Qalliya və İlliriyada prokonsulluq etmək hüququ qazanmışdı, üstəlik bu vəzifədə misli görünməmiş şəkildə 5 il müddətində qala bilmişdi. E.ə 54-cü ildə I Triumviratın dağılması və Romada Gənc Katonun ona qarşı güclü müxaliftinin yaranması ilə Sezarın siyasi mövqeyi xeyli zəifləmişdi. Bununla belə, Qalliya savaşlarında qazandığı uğurlar həm Romanın, həm də Sezarın sərvətini xeyli artırmışdı.
Bu uğurlra baxmayaraq, Sezar Qalliya ərazisindəki üsyanları yatırmaq üçün tez-tez səfərlər təşkil etməli olurdu.
E.ə 54-53cü illər aralığındakı qışda Karnutlar Sezar tərəfindən təyin edilmiş, Roma tərəfdarı karalları, Tasqetiusu öldürdülər. Sezar onlara qarşı bir legion göndərdi. Ardınca isə əvvəllər Sezar tərəfindən məğlub edilmiş Eburonlar Ambiorikin başçılığı ilə üsyan qaldırdılar. Onlar, Kvintis Titurius Sabinusun başçılığı altındakı XIV legionu məğlub edərək bölgədə nəzarəti ələ aldılar. Bu hadisə Roma ordusunun qalliyalılara qarşı tarixdə məlum olan ilk məğlubiyyəti idi. Bundan sonra, Qalliyanın müxtəlif tayfalarında da Roma işöalına qarşı üsyan əhval-ruhiyyəsi artdı. Eburonlar, Atuatukların, Nervilərin və bir sıra başqa kiçik tayfaların dəstəyini qazanaraq Kvintis Siseronun düşərgəsini mühasirəyə aldılar. Sisero Qalliyalıların hücumuna qarşı müqavimət göstərməkdə çətinlik çəkirdi, çünki Qalliyalılar artıq romanlılar mühasirə taktikalarını və texniki bacarıqlarını mənimsəmişdilər. Bu səbəbdən də o, dəstək üçün Sezara xəbər göndərdi. Sezar Samarobrivaya iki legion göndərdi və qalliyalıları məğlub etdi. Ardınca isə Samarobrivanı öz qərarghına çevirərək üsyançılarla mübarizəyə başladı. Roma sərkərdəsi Titus Labienus həmin dövrdə Treverilərin üsyanını yatırtmış və liderlərini öldürmüşdü. Bununla belə şimalda Senonların üsyanıbaşlamışdı. Heduylar və Remlər isə Romaya sadiq tayfalar idi.
Sezar iki yeni legion yığdı və Pompeydə bir yeni legion da aldı. Bununla da onun Qalliyadakı legionlaırnın sayı ona çatdı. Sezar Nervilərin üzərinə sürətli hücumə keçərək onların torpaqlarını tutdu və çoxlu qənimət əldə etdi. Ardınca isə Heduyların və Remlərin vasitəçiliyi ilə digər tayfalarla sülh bağlandı və onlara Roma tərəfdarı olan rəhbərlər təyin edildi. Yalnız Akko adlı Qalliya şahzadəsi əsir götürülərək edam edildi. Eburonlar isə tamamilə qılıncdan keçirildi. Germaniya meşələrinə qaçan Ambiorikin ələ keçirilməsi üçün buradan topladığı muzdlu ordunu və yerli tayfaları vəzifələndirdi, öz legionlaırnı isə Qalliya tayfalarına nəzarət etmək üçün onların ərazilərində yerləşdirərək şimali İtaliyaya qayıtdı.
Savaşın başlaması
Sezarın sərt və mərhəmətsiz müdaxilələri Qalliyadakı etirazları səngitmədi. İlk olaraq yenə də Karnutlar Roma tərəfdarı rəhbərlərini öldürərək üsyan qaldırdı. Xəbər tezliklər bütün Qalliyaya yayıldı. Arvernlərin sərkərdəsi Versinqetorik öz tayfasını üsyan etmək üçün səslədi, lakin bu təklif qəbul edilmədi və onu paytaxt Qerqoviadan qovdular. Versinqetorik ətraf ərazilərdən ordu topladı və Qerqoviaya hücum edərək rəqiblərini məğulb edib özünü kral elan etdi. Bundan sonra Qalliyanın bir çox tayfası, Parisilər, Lemoviklər, Piktonlar, Andevaklar və digərləri onun ordusuna qatıldı. Həmçinin, kelt qəbilələrinin rəhbəri Lukterius da onlara dəstək verdi.
Sezar təcili olaraq üsyanı yatırmağa başladı. İlkin olaraq bir sıra Qalliya şəhərləri ələ keçirildi və qaçan Lukteriusun izinə düşdü. Bituriqlərin paytaxtı Avarikum şəhərini 27 gündən sonra ələ keçirib 40 min əhalini qılıncdan keçirdi. Bu dövrdə Versinqetorikin daha böyük ordusu olsa da o, açıq döyüşdən çəkinirdi. Sezar Titus Labienusu şimala, Senonların və Parisilərin üsyanını yatırtmağa göndərdi. Özü isə Arvernlərin paytaxtı Qerqoviaya hücum etdi. Lakin Versinqetorik Qerqoviayla əlaqə yaradan Allier çayı üzərindəki bütün körpüləri dağıtmağı əmr etdi. Sezar şəhərin çölündə döyüşmək istəsə də Versinqetorik bunu etmədi. Bu vaxt Romaya sadiq Heduylar da üstançıların tərəfinə keçdi. Sezar Labienusun ordusu ilə birləşərək əvvəl Bellovakları məğlub etdi, ardınca isə Heduyların torpaqlarına hücum etdi.
Bu vaxt Bibrakte şəhərində Qalliya tayfalarının ümumi məclisi toplandı və Versinqetoriki Birləşmiş Qalliya ordularının komandanı elan etdilər. Bu vaxt Sezar Linjonların torpaqlarına getdi, yeni əsgərlər yığdı və ordusunu german muzdlu süvariləri ilə gücləndirdi. Sezarın ordusu Dijonun şimal-qərbində Versinqetorkin hücumuna məruz qaldı, lakin bu hücumun qarşısı əks-hücumla alındı və Versinqetorik geri çəkilərək Alesia şəhərinə sığınmağa məcbur oldu.
Alesia mühasirəsi və döyüşü
Mühasirə
Alesia oppidum (yüksək ərazidə salınmış müdafiə məqsədli) adı verilən, yaşayış məntəqəsi idi. Versinqetorik 80 minlik ordu ilə burada idi və əhalini də nəzərə alaraq Sezar qərara aldı ki müdafiəçilərin əzmini onları aclığa məhkum edərək qırmaq olar. Bu məqsədlə də şəhərin ətrafına 16 kilometr uzunluğunda mühasirə səddi çəkməyi əmr etdi. Həmçinin şəhər ətrafına 6 metr genişliyəndə xəndəklər qazdırdı. Versinqetroik vəziyyətin ciddiliyini anlayaraq ətrafdakı Qalliya tayfalarına xəbər göndərərək köməyə gəlmələrini istədi. Bundan xəbərdar olan sezar orduya ikinci səddin inşasını əmr etdi. 21 kilometr uzunluğundakı bu sədd isə köməyə gələcək Qalliya ordusundan müdafiə məqsədli idi.
Bu müddət ərzində Alesiada ərzaq qıtlığı başlamışdı, şura toplandı və xəstələrlə yaşlıları şəhərdən çıxarmaq qərarı aldı. Bir çox sakinlər romalıların əsir götürüb bəsləyəcəyi ümidilə arvadlarını və uşaqlarını da şəhərdən çıxardı. Lakin Sezar onlaır düşərgəyə almağı qadağan etdi və bu şəxslər aclığa və ölümə məhkum oldu.
Savaş
Bu müddət ərzində Qalliya ordusu şəhərə çatmış və Roma sədlərindən bir mil aralıdakı təpədə düşərgə salmışdı. Növbəti gün isə onlar düşərgələrini şəhərin yaxınlığına daşıdılar. Sonra isə onlar romalıların çöl səddinə hücum etdilər. Eyni zamana şəhərdəki ordu da mühasirə səddinə hücum etdi. Lakin bu hücum uğursuz oldu. Növbəti hücum gecə təşkil edildi. Bu zaman Mark Antoni və Kaius Treboniusun Sezara dəstəyə gəlməsi xəbərləri gəldi. Səhərin ilk işıqları ilə birlikdə şəhərin çölündəki qaliyalıları mühasirəyə düşdüklərini düşünərək geri çəkildilər. Versinqetorikin başçılıı altındakı ordu isə roma xəndəklərini doldurmağa çox vaxt itirdi və bu hücum da uğursuz oldu.
Qalliyalılar romalıların çöl səddinin şimal hissəsində zəif nöqtə olduğunu təsbit etmişdilər. Roma ordusu bura iki legion yerləşdirmişdi. Qalliyalılar 60 min nəfərlik dəstəyə Versinqetorikin yaxın qohumu Verkassivellaunusu başçı təyin etdilər və gün batımından sonra onun buraya hücum edəcəyini qərara aldılar, Versinqetorik isə eyni vaxtda romalıların iç səddində zəif hesab etdiyi bir nöqtəyə hücum etdi. Sezar, Labienusu 6 süvari kohortu ilə birlikdə zəif nöqtənin köməyinə göndərdi. Brutusu altı süvari kohortu, Kaius Fabiusu isə 7 süvari kohortu ilə daxili səddi qorumaöa göndərdi. Nəhayət özü başçılıq etiyi ordu ilə dəstəyə getdi və hücum dəf edildi.Daha sonra Sezar Labienusun köməyinə getdi. Dörd kohort hazırlandı və süvarilərin bir hissəsi ilə istehkamı tərk edərək qalliyalılarn çöldəki qüvvələrinə hücum etmək əmri verildi. Labienusun ordusu məğlub olmaq ərəfəsində ikən Sezar cəld davranmaq üçün ordusuna nizələrini atıb qılıncları ilə hücuma keçmək əmri verdi. Bu zaman süvarilər cəld şəkildə hərəkət edə bildi və tezliklə qalliyalılar mühasirəyə alınaraq qılıncdan keçirildi, ordunun qalan hissəsi düşərgələrdə qaçmalı oldu. Sezar əsgərərinə dedi ki, bütün günün əməyinin müjkafatını almaq üçün düşmən ordusunu tamamilə məhv etmək lazımdı. Roma süvariləri qaçan qalliyalıların izinə düşü və onların çoxunu öldürdü.
Növbəti gün Versinqetorik Qalliya şurasını topladı və romalılarla razılığa gəlmək üçün özünün öldürülməsini və ya canlı olaraq Sezara təslim edilməsini təklif etdi. Sezar isə qalliyalıların silahlarını və bütün liderlərinin təslim edilməsini tələb etdi. Tayfa rəhbərləri gətirildi və Versinqetorik təslim oldu. Bütün əsirlər roma əsgərlərin döyüş qəniməti kimi verildi, Heduylar və Arvernlər isə göstərdikləri qəhrəmanlığa görə bağışlandı.
Əhəmiyəti
Paul K. Davies yazır ki, Sezarın birləşmiş Qalliya ordusu üzərindəki qələbəsi Romanın Qalliya torpaqlarındakı 500 illik hakimiyyətinin təməlini qoydu.
İstinadlar
- (French). July 20, 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 9, 2011.
- Julius Caesar, Commentarii de Bello Gallico 7.90
- Julius Caesar, Commentaries on the Gallic Wars, 5.24–25
- Julius Caesar, Commentaries on the Gallic Wars, 5.28–37
- Julius Caesar, Commentaries on the Gallic Wars, 5.38–45
- Julius Caesar, Commentaries on the Gallic Wars, 5.54–56
- Julius Caesar, Commentaries on the Gallic Wars, 7.66–68
- Julius Caesar, Commentaries on the Gallic War, 7.70
- Julius Caesar, Commentaries of the Gallic Wars, Book VII.86
- Julius Caesar, Commentaries of the Gallic Wars, Book VII.87
- Julius Caesar, Commentaries of the Gallic Wars, Book VI.88
- Paul K. Davis, 100 Decisive Battles from Ancient Times to the Present: The World’s Major Battles and How They Shaped History (Oxford: Oxford University Press, 1999), 56.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Alesia savasi ve ya muhasiresi e e 52 ci ilde Qay Yuli Sezarin basciliq etdiyi Roma ordusu ile Versinqetorikin rehberliyi alyindaki Qalliya ordularinin toqqusmasidir Bu hadiseden sonra Qalliya torpaqlari butun azadliqlarini ititrerek Romanin eyaletine cevrildi Alesia savasi hemcinin Yuli Sezarin herbi duhasinin en boyuk numunnelerinden hesab olunur ve dunya herb tarixine muhasire doyusunun nadir numunelerinden biri kimi dusub Alesia savasiTarix sentyabr e e 52Yeri Aleziya Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bir cox tarixci bu savasin muasir Fransa erazisindeki Alise Sainte Reine seheri yaxinliginda bas tutdugunu dese de Yuli Sezarin sexsi qeydlerinde tesvir etdiyi eraziler bu bolgeyle uygun gelmir bu sebebden de doyusun yeri barede muxtelif fikirler seslendirirlir Doyus zamani qalliyalilar romalilardan 4 defe cox idi Hemin dovrun tarixcileri ile yanasi Yuli Sezarin Qalliya muharibesi ile bagli qeydler it Commentarii de Bello Gallico eserinde de Alesia savasi etrafli tesvir edilib Bu doyusden sonra Roma Respublikasi muasir Fransa ve Belcika erazilerini tam nezareti altina aldi Roma Senati bu qelebe munasibetile Sezari 20 gunluk sukranla teltif etdi Savasdan evvelki veziyyetRoma enenelerine gore 2 illik konsulluq muddetini tamamlayan sexsler Roma vilayetlrinde 1 il muddetine prokonsulluq etmek huququ qazanirdilar E e 58 ci ilde Qay Yuli Sezar Romanin 3 vilayetinde Cisalpine Qalliya Transalpine Qalliya ve Illiriyada prokonsulluq etmek huququ qazanmisdi ustelik bu vezifede misli gorunmemis sekilde 5 il muddetinde qala bilmisdi E e 54 cu ilde I Triumviratin dagilmasi ve Romada Genc Katonun ona qarsi guclu muxaliftinin yaranmasi ile Sezarin siyasi movqeyi xeyli zeiflemisdi Bununla bele Qalliya savaslarinda qazandigi ugurlar hem Romanin hem de Sezarin servetini xeyli artirmisdi Bu ugurlra baxmayaraq Sezar Qalliya erazisindeki usyanlari yatirmaq ucun tez tez seferler teskil etmeli olurdu E e 54 53cu iller araligindaki qisda Karnutlar Sezar terefinden teyin edilmis Roma terefdari karallari Tasqetiusu oldurduler Sezar onlara qarsi bir legion gonderdi Ardinca ise evveller Sezar terefinden meglub edilmis Eburonlar Ambiorikin basciligi ile usyan qaldirdilar Onlar Kvintis Titurius Sabinusun basciligi altindaki XIV legionu meglub ederek bolgede nezareti ele aldilar Bu hadise Roma ordusunun qalliyalilara qarsi tarixde melum olan ilk meglubiyyeti idi Bundan sonra Qalliyanin muxtelif tayfalarinda da Roma isoalina qarsi usyan ehval ruhiyyesi artdi Eburonlar Atuatuklarin Nervilerin ve bir sira basqa kicik tayfalarin desteyini qazanaraq Kvintis Siseronun dusergesini muhasireye aldilar Sisero Qalliyalilarin hucumuna qarsi muqavimet gostermekde cetinlik cekirdi cunki Qalliyalilar artiq romanlilar muhasire taktikalarini ve texniki bacariqlarini menimsemisdiler Bu sebebden de o destek ucun Sezara xeber gonderdi Sezar Samarobrivaya iki legion gonderdi ve qalliyalilari meglub etdi Ardinca ise Samarobrivani oz qerarghina cevirerek usyancilarla mubarizeye basladi Roma serkerdesi Titus Labienus hemin dovrde Treverilerin usyanini yatirtmis ve liderlerini oldurmusdu Bununla bele simalda Senonlarin usyanibaslamisdi Heduylar ve Remler ise Romaya sadiq tayfalar idi Sezar iki yeni legion yigdi ve Pompeyde bir yeni legion da aldi Bununla da onun Qalliyadaki legionlairnin sayi ona catdi Sezar Nervilerin uzerine suretli hucume kecerek onlarin torpaqlarini tutdu ve coxlu qenimet elde etdi Ardinca ise Heduylarin ve Remlerin vasiteciliyi ile diger tayfalarla sulh baglandi ve onlara Roma terefdari olan rehberler teyin edildi Yalniz Akko adli Qalliya sahzadesi esir goturulerek edam edildi Eburonlar ise tamamile qilincdan kecirildi Germaniya meselerine qacan Ambiorikin ele kecirilmesi ucun buradan topladigi muzdlu ordunu ve yerli tayfalari vezifelendirdi oz legionlairni ise Qalliya tayfalarina nezaret etmek ucun onlarin erazilerinde yerlesdirerek simali Italiyaya qayitdi Savasin baslamasiSezarin sert ve merhemetsiz mudaxileleri Qalliyadaki etirazlari sengitmedi Ilk olaraq yene de Karnutlar Roma terefdari rehberlerini oldurerek usyan qaldirdi Xeber tezlikler butun Qalliyaya yayildi Arvernlerin serkerdesi Versinqetorik oz tayfasini usyan etmek ucun sesledi lakin bu teklif qebul edilmedi ve onu paytaxt Qerqoviadan qovdular Versinqetorik etraf erazilerden ordu topladi ve Qerqoviaya hucum ederek reqiblerini megulb edib ozunu kral elan etdi Bundan sonra Qalliyanin bir cox tayfasi Parisiler Lemovikler Piktonlar Andevaklar ve digerleri onun ordusuna qatildi Hemcinin kelt qebilelerinin rehberi Lukterius da onlara destek verdi Sezar tecili olaraq usyani yatirmaga basladi Ilkin olaraq bir sira Qalliya seherleri ele kecirildi ve qacan Lukteriusun izine dusdu Bituriqlerin paytaxti Avarikum seherini 27 gunden sonra ele kecirib 40 min ehalini qilincdan kecirdi Bu dovrde Versinqetorikin daha boyuk ordusu olsa da o aciq doyusden cekinirdi Sezar Titus Labienusu simala Senonlarin ve Parisilerin usyanini yatirtmaga gonderdi Ozu ise Arvernlerin paytaxti Qerqoviaya hucum etdi Lakin Versinqetorik Qerqoviayla elaqe yaradan Allier cayi uzerindeki butun korpuleri dagitmagi emr etdi Sezar seherin colunde doyusmek istese de Versinqetorik bunu etmedi Bu vaxt Romaya sadiq Heduylar da ustancilarin terefine kecdi Sezar Labienusun ordusu ile birleserek evvel Bellovaklari meglub etdi ardinca ise Heduylarin torpaqlarina hucum etdi Bu vaxt Bibrakte seherinde Qalliya tayfalarinin umumi meclisi toplandi ve Versinqetoriki Birlesmis Qalliya ordularinin komandani elan etdiler Bu vaxt Sezar Linjonlarin torpaqlarina getdi yeni esgerler yigdi ve ordusunu german muzdlu suvarileri ile guclendirdi Sezarin ordusu Dijonun simal qerbinde Versinqetorkin hucumuna meruz qaldi lakin bu hucumun qarsisi eks hucumla alindi ve Versinqetorik geri cekilerek Alesia seherine siginmaga mecbur oldu Alesia muhasiresi ve doyusuMuhasire Alesia oppidum yuksek erazide salinmis mudafie meqsedli adi verilen yasayis menteqesi idi Versinqetorik 80 minlik ordu ile burada idi ve ehalini de nezere alaraq Sezar qerara aldi ki mudafiecilerin ezmini onlari acliga mehkum ederek qirmaq olar Bu meqsedle de seherin etrafina 16 kilometr uzunlugunda muhasire seddi cekmeyi emr etdi Hemcinin seher etrafina 6 metr genisliyende xendekler qazdirdi Versinqetroik veziyyetin ciddiliyini anlayaraq etrafdaki Qalliya tayfalarina xeber gondererek komeye gelmelerini istedi Bundan xeberdar olan sezar orduya ikinci seddin insasini emr etdi 21 kilometr uzunlugundaki bu sedd ise komeye gelecek Qalliya ordusundan mudafie meqsedli idi Bu muddet erzinde Alesiada erzaq qitligi baslamisdi sura toplandi ve xestelerle yaslilari seherden cixarmaq qerari aldi Bir cox sakinler romalilarin esir goturub besleyeceyi umidile arvadlarini ve usaqlarini da seherden cixardi Lakin Sezar onlair dusergeye almagi qadagan etdi ve bu sexsler acliga ve olume mehkum oldu Savas Bu muddet erzinde Qalliya ordusu sehere catmis ve Roma sedlerinden bir mil aralidaki tepede duserge salmisdi Novbeti gun ise onlar dusergelerini seherin yaxinligina dasidilar Sonra ise onlar romalilarin col seddine hucum etdiler Eyni zamana seherdeki ordu da muhasire seddine hucum etdi Lakin bu hucum ugursuz oldu Novbeti hucum gece teskil edildi Bu zaman Mark Antoni ve Kaius Treboniusun Sezara desteye gelmesi xeberleri geldi Seherin ilk isiqlari ile birlikde seherin colundeki qaliyalilari muhasireye dusduklerini dusunerek geri cekildiler Versinqetorikin bascilii altindaki ordu ise roma xendeklerini doldurmaga cox vaxt itirdi ve bu hucum da ugursuz oldu Qalliyalilar romalilarin col seddinin simal hissesinde zeif noqte oldugunu tesbit etmisdiler Roma ordusu bura iki legion yerlesdirmisdi Qalliyalilar 60 min neferlik desteye Versinqetorikin yaxin qohumu Verkassivellaunusu basci teyin etdiler ve gun batimindan sonra onun buraya hucum edeceyini qerara aldilar Versinqetorik ise eyni vaxtda romalilarin ic seddinde zeif hesab etdiyi bir noqteye hucum etdi Sezar Labienusu 6 suvari kohortu ile birlikde zeif noqtenin komeyine gonderdi Brutusu alti suvari kohortu Kaius Fabiusu ise 7 suvari kohortu ile daxili seddi qorumaoa gonderdi Nehayet ozu basciliq etiyi ordu ile desteye getdi ve hucum def edildi Daha sonra Sezar Labienusun komeyine getdi Dord kohort hazirlandi ve suvarilerin bir hissesi ile istehkami terk ederek qalliyalilarn coldeki quvvelerine hucum etmek emri verildi Labienusun ordusu meglub olmaq erefesinde iken Sezar celd davranmaq ucun ordusuna nizelerini atib qilinclari ile hucuma kecmek emri verdi Bu zaman suvariler celd sekilde hereket ede bildi ve tezlikle qalliyalilar muhasireye alinaraq qilincdan kecirildi ordunun qalan hissesi dusergelerde qacmali oldu Sezar esgererine dedi ki butun gunun emeyinin mujkafatini almaq ucun dusmen ordusunu tamamile mehv etmek lazimdi Roma suvarileri qacan qalliyalilarin izine dusu ve onlarin coxunu oldurdu Novbeti gun Versinqetorik Qalliya surasini topladi ve romalilarla raziliga gelmek ucun ozunun oldurulmesini ve ya canli olaraq Sezara teslim edilmesini teklif etdi Sezar ise qalliyalilarin silahlarini ve butun liderlerinin teslim edilmesini teleb etdi Tayfa rehberleri getirildi ve Versinqetorik teslim oldu Butun esirler roma esgerlerin doyus qenimeti kimi verildi Heduylar ve Arvernler ise gosterdikleri qehremanliga gore bagislandi EhemiyetiPaul K Davies yazir ki Sezarin birlesmis Qalliya ordusu uzerindeki qelebesi Romanin Qalliya torpaqlarindaki 500 illik hakimiyyetinin temelini qoydu Istinadlar French July 20 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi May 9 2011 Julius Caesar Commentarii de Bello Gallico 7 90 Julius Caesar Commentaries on the Gallic Wars 5 24 25 Julius Caesar Commentaries on the Gallic Wars 5 28 37 Julius Caesar Commentaries on the Gallic Wars 5 38 45 Julius Caesar Commentaries on the Gallic Wars 5 54 56 Julius Caesar Commentaries on the Gallic Wars 7 66 68 Julius Caesar Commentaries on the Gallic War 7 70 Julius Caesar Commentaries of the Gallic Wars Book VII 86 Julius Caesar Commentaries of the Gallic Wars Book VII 87 Julius Caesar Commentaries of the Gallic Wars Book VI 88 Paul K Davis 100 Decisive Battles from Ancient Times to the Present The World s Major Battles and How They Shaped History Oxford Oxford University Press 1999 56