Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Alen Röne Lesaj (fr. Alain-René Lesage; 6 may 1668 – 17 noyabr 1747[…], Bulon-Sür-Mer) — Fransa satiriki, dramaturqu, yazıçısı.
| Alen Röne Lesaj | |
|---|---|
| fr. Alain-René Lesage | |
 | |
| Doğum tarixi | 6 may 1668 |
| Vəfat tarixi | 17 noyabr 1747[…](79 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | roman yazıçısı, dramaturq, yazıçı, vəkil, tərcüməçi, ifaçı[d] |
| Əsərlərinin dili | fransız dili |
 Alen Röne Lesaj Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
1668-ci ildə Fransanın şəhərində hüquqşünas ailəsində anadan olmuş, 1747-ci ildə Bulon-Sür-Merdə vəfat etmişdir. Atası şah sarayında notarius və vəkil işləmişdir. Alen Röne Lesaj orta təhsilini bitirdikdən sonra 1692-ci ildə Parisə gəlib hüquq fakültəsinə daxil olmuşdur. Tələbəlik illərində ata-anasını itirmiş, ağır güzəran keçirmişdir. Rəvayətə görə maddi ehtiyac onu varlı bir qadınla evlənməyə məcbur etmişdir. Əslində isə belə bir əhvalat olmamışdır. Lesaj Parisdə közəl bir qızla ailə qurmuşdur. Valideynlərinin vəfatından sonra o, özünü dolandırmaq üçün kiçik yunan əsərlərini tərcümə etməyə, 1700-cü ildən isə "Teatr Evrapol" üçün fransız dilinə kiçik pyeslər çevirməyə başlamışdır.
Nizami motivlərini səhnəyə ilk dəfə fransızlar gətirmişlər. "Larus" ensiklopedik lüğətində, habelə Alen Rene Lesajın həyat və yaradıcılığından bəhs edən kitablarda Nizami süjetlərinin səhnədə oynanılmasından danışılır. "Larus universal" (Paris, 1949) və "Böyük Larus ensiklopediyası" (Paris, 1960) lüğətlərində də bu haqda dəyərli məlumata rast gəlirik.1
Ümumbəşəri səciyyə daşıyan Nizami idealları əsrlər boyu bütün xalqları maraqlandırmışdır. Mütəfəkkir şair cəmiyyətdə ekiz doğulan xeyirlə şərin, xeyirxah qüvvələrlə bədxah qüvvələrin arası kəsilməyən mübarizəsini iki şəxsin simasında, özünəməxsus sənətkarlıqla canlandırmışdır. Bəşər evladını daim düşündürən bu əzəli və əbədi problem fransız sez ustalarının nəzərindən yayına bilməzdi.
Doğrudur, bir çox fransız alimləri Alen Rene Lesajın "Yeddi gözəl"dəki dördüncü novellanı, "Xeyir və Şər" nağılını opera üçün işləməsimi, "Çin şahzadəsi" adlı kiçik həcmli opera mətni yazmasını Fransua dö La Kruanın "İran nağılları" ilə əlaqələndirirlər. Bəlkə də belədir. Lakin onu da nəzərdən qaçırmaq olmaz ki, XVIII əsrdə, yəni Alen Röne Lesajın yaşayıb-yaratdığı dövrdə Nizaminin əsərləri Fransada geniş intişar tapmışdı. həm Kral kitabxanasında, həm də Şərqlə maraqlanan alim və yazıçılarda onun bütün əsərləri var idi. Ayrı-ayrı ki-tablarda (məsələn, Bartelemi D'Erblonun "Şərq kitabxanası"n-da, Paris, 1697) Nizaminin bütün əsərləri sadalanmış, "Xəmsə"-nin adı çəkilməmişdi.
Şərqlə maraqlanan Alen Röne Lesaj kimi bir yazıçı və dramaturq Nizami Gəncəvinin əsərlərini oxumaya bilməzdi. İnamla demək olar ki, Lesaj yuxarıda adı çəkilən opera mətnlərini bilavasitə Nizaminin "Yeddi gözəl" əsərindən bəhrələnərək yazmışdır. Opera 1729-cu ildə Parisdə "Komedi Fransez" teatrında göstərilmişdir. Alen Röne Lesajın əsas qəhrəmanı Diamantindir.
İlk dəfə fransız səhnəsinə qədəm qoyan Nizami süjetləri sonralar italyan və alman səhnələrinə do yol tapmışdı. İtalyan dramaturqu Karlo Qotsi "Nağıl teatrı" yaratmışdı. Süjetlərini folklor materialları əsasında qurai Karlo Qotsi 1761-ci ildə "Teatr üçün nağıllar" toplusunu, 1762-ci ildə isə "Turai-dot" əsərini yazmışdı. Lesaj kimi Qotsi də Nizami Gəncəvinin "Yeddi közəl" əsərindəki "Xeyir və Şər" nağılını əsas götürmüşdü.
İstinadlar
- Alain-Rene Lesage // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Alain-René Lesage // Babelio (fr.). 2007.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- https://www.landrucimetieres.fr/spip/spip.php?rubrique188.
1 Ə. Sərkaroğlu "Nizami fransız mənbələrində". Bakı, 1991. səh. 53
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Alen Rone Lesaj fr Alain Rene Lesage 6 may 1668 17 noyabr 1747 Bulon Sur Mer Fransa satiriki dramaturqu yazicisi Alen Rone Lesajfr Alain Rene LesageDogum tarixi 6 may 1668 1668 05 06 Vefat tarixi 17 noyabr 1747 1747 11 17 79 yasinda Vefat yeri Bulon Sur MerDefn yeri Bulon Sur MerFealiyyeti roman yazicisi dramaturq yazici vekil tercumeci ifaci d Eserlerinin dili fransiz diliAlen Rone Lesaj Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1668 ci ilde Fransanin seherinde huquqsunas ailesinde anadan olmus 1747 ci ilde Bulon Sur Merde vefat etmisdir Atasi sah sarayinda notarius ve vekil islemisdir Alen Rone Lesaj orta tehsilini bitirdikden sonra 1692 ci ilde Parise gelib huquq fakultesine daxil olmusdur Telebelik illerinde ata anasini itirmis agir guzeran kecirmisdir Revayete gore maddi ehtiyac onu varli bir qadinla evlenmeye mecbur etmisdir Eslinde ise bele bir ehvalat olmamisdir Lesaj Parisde kozel bir qizla aile qurmusdur Valideynlerinin vefatindan sonra o ozunu dolandirmaq ucun kicik yunan eserlerini tercume etmeye 1700 cu ilden ise Teatr Evrapol ucun fransiz diline kicik pyesler cevirmeye baslamisdir Nizami motivlerini sehneye ilk defe fransizlar getirmisler Larus ensiklopedik lugetinde habele Alen Rene Lesajin heyat ve yaradiciligindan behs eden kitablarda Nizami sujetlerinin sehnede oynanilmasindan danisilir Larus universal Paris 1949 ve Boyuk Larus ensiklopediyasi Paris 1960 lugetlerinde de bu haqda deyerli melumata rast gelirik 1 Umumbeseri seciyye dasiyan Nizami ideallari esrler boyu butun xalqlari maraqlandirmisdir Mutefekkir sair cemiyyetde ekiz dogulan xeyirle serin xeyirxah quvvelerle bedxah quvvelerin arasi kesilmeyen mubarizesini iki sexsin simasinda ozunemexsus senetkarliqla canlandirmisdir Beser evladini daim dusunduren bu ezeli ve ebedi problem fransiz sez ustalarinin nezerinden yayina bilmezdi Dogrudur bir cox fransiz alimleri Alen Rene Lesajin Yeddi gozel deki dorduncu novellani Xeyir ve Ser nagilini opera ucun islemesimi Cin sahzadesi adli kicik hecmli opera metni yazmasini Fransua do La Kruanin Iran nagillari ile elaqelendirirler Belke de beledir Lakin onu da nezerden qacirmaq olmaz ki XVIII esrde yeni Alen Rone Lesajin yasayib yaratdigi dovrde Nizaminin eserleri Fransada genis intisar tapmisdi hem Kral kitabxanasinda hem de Serqle maraqlanan alim ve yazicilarda onun butun eserleri var idi Ayri ayri ki tablarda meselen Bartelemi D Erblonun Serq kitabxanasi n da Paris 1697 Nizaminin butun eserleri sadalanmis Xemse nin adi cekilmemisdi Serqle maraqlanan Alen Rone Lesaj kimi bir yazici ve dramaturq Nizami Gencevinin eserlerini oxumaya bilmezdi Inamla demek olar ki Lesaj yuxarida adi cekilen opera metnlerini bilavasite Nizaminin Yeddi gozel eserinden behrelenerek yazmisdir Opera 1729 cu ilde Parisde Komedi Fransez teatrinda gosterilmisdir Alen Rone Lesajin esas qehremani Diamantindir Ilk defe fransiz sehnesine qedem qoyan Nizami sujetleri sonralar italyan ve alman sehnelerine do yol tapmisdi Italyan dramaturqu Karlo Qotsi Nagil teatri yaratmisdi Sujetlerini folklor materiallari esasinda qurai Karlo Qotsi 1761 ci ilde Teatr ucun nagillar toplusunu 1762 ci ilde ise Turai dot eserini yazmisdi Lesaj kimi Qotsi de Nizami Gencevinin Yeddi kozel eserindeki Xeyir ve Ser nagilini esas goturmusdu IstinadlarAlain Rene Lesage Encyclopaedia Britannica ing Alain Rene Lesage Babelio fr 2007 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 https www landrucimetieres fr spip spip php rubrique188 1 E Serkaroglu Nizami fransiz menbelerinde Baki 1991 seh 53Xarici kecidler