Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alassan Draman Uattara (fr. Alassane Dramane Ouattara; 1 yanvar 1942[…], Dimbokro[d]) — 2010-cu ildən etibarən Kot-d'İvuar Respublikasının Prezidenti olan siyasətçi.
| Alassan Draman Uattara | |
|---|---|
| fr. Alassane Dramane Ouattara | |
 | |
Kot-d'İvuar Respublikasının Prezidenti | |
| 4 dekabr 2010 – h.h | |
| Əvvəlki | |
Kot-d'İvuar Respublikasının Baş naziri | |
| 7 noyabr 1990 – 9 dekabr 1993 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | |
İqtisadiyyat və Maliyyə Naziri | |
| oktyabr 1990 – noyabr 1993 | |
Beynəlxalq Valyuta Fondunun baş direktorunun müavini | |
| 1994 – 1999 | |
Qərbi Afrika Dövlətləri Mərkəzi Bankının sədri | |
| dekabr 1988 – noyabr 1990 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | , ( indiki Kot-d'İvuar) |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | iqtisadçı, siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | (1991–h.h) |
| Dini | islam |
| ado.ci/accueil.php | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Uattara 1 yanvar 1942-ci ildə Fransa Qərbi Afrikasının Dimbokro şəhərində anadan olmuşdur. O, Vattara İmperiyası olaraq da bilinən Konq İmperiyasının bir hissəsi olan Burkina-Fasonun müsəlman xalqlardan gəlir. Uattara müsəlmandır və Dyula xalqının üzvüdür. 1965-ci ildə Pensilvaniyada yerləşən Filadelfiya Drekael Texnologiya İnstitutunda elmi bakalavr dərəcəsi aldı. Uattara daha sonra 1967-ci ildə iqtisadiyyat üzrə magistr, 1972-ci iildə isə Pensilvaniya Universitetində iqtisad elmləri namizədi olmuşdur.
Uattaranın amerikalı Barbara Jan-Devis ilə ilk evliliyindən Devid Draman Uattara və Fanta Katrin Uattara adlı iki övladı var. 1991-ci ildə yəhudi əsilli fransız katolik iş adamı Dominik Nuvian ilə evləndi. Onların toyu Parisin 16-cı dairəsinin bələdiyyə binasında keçirilib.
Maliyyə institutlarındakı fəaliyyəti
O, 1968–1973-cü illərdə Vaşinqtonda Beynəlxalq Valyuta Fondunda iqtisadçı kimi çalışıb, daha sonra 1973–1975-ci illərdə Qərbi Afrika Dövlətləri Mərkəzi Bankının Parisdəki müvəqqəti missiyasına rəhbərlik edib. QADMB-da 1975-ci ilin fevralından 1982-ci ilin dekabrına qədər xüsusi müşavir və araşdırma direktoru, 1983-cü ilin oktyabrından 1984-cü ilin oktyabrına qədər qubernator köməkçisi olub. 1984-cü ilin noyabrından 1988-ci ilin oktyabrına qədər BVF-da Afrika Departamentinin müdiri kimi də çalışdı. O, həmçinin BVF-də icraçı direktorun müşaviri oldu. 28 oktyabr 1988-ci ildə QADMB qubernatoru təyin edildi və 22 dekabr 1988-ci ildə and içdi. Uattara şəffaf və güclü idarəçiliyi ilə tanınmışdır.
Siyasi fəaliyyəti
Baş nazir fəaliyyəti
1990-cı ilin aprelində BVF Struktur Düzəliş Proqramı çərçivəsində Kot-d'İvuarın Prezidenti Feliks Ufue-Buani Uattaranı Kot-d'İvuarın Sabitləşdirmə və İqtisadi Bərpa Proqramının Koordinasiyası üzrə Nazirliklərarası Komitəsinin sədri vəzifəsinə qəbul etməyə məcbur etdi. Uattara bu vəzifəni tutarkən QADMB qubernatoru vəzifəsində də qaldı. Daha sonra 7 noyabr 1990-cı ildə BVF-də çalışdığı müddətdə Kot-d'İvuarın Baş naziri oldu, daha sonra Şarl Konan Banni onu QADMB qubernatoru olaraq əvəz etdi. O, həmçinin 1990-cı ilin oktyabrından 1993-cü ilin noyabrınadək İqtisadiyyat və Maliyyə Naziri vəzifəsini tutub.
Uattara Baş nazir vəzifəsini icra edərkən, qanunsuz və konstitusiyaya zidd olaraq Ufue-Buaninin xəstə olduğu müddətdə, 1993-cü ilin martından dekabr ayına qədər olan dövrdə ümumilikdə 18 ay müddətində Prezident postunu icra etmişdir. Ufue-Buani 7 dekabr 1993-cü ildə vəfat etdi və Uattara "Kot-d'İvuar yetim qaldı" deyərək Prezidentin ölümünü xalqa elan etdi. Uattara və Milli Assambleyanın sədri Anri Konan Bedye arasında Bedyeyə ölkəyə rəhbərlik etmək üçün qanuni hüquq verən və konstitusiyaya tamamilə zidd olan Prezident postu uğrunda qısamüddətli güc mübarizəsi başladı. Bediye qalib gəldi və Uattara dekabrın 9-da Baş nazir vəzifəsindən istefa verdi. Uattara daha sonra BVF-ə 1 iyul 1994-cü ildən 31 iyul 1999-cu ilədək idarə heyətinin direktor müavini olaraq qayıtdı.
1995-ci il seçkiləri
1995-ci ilin oktyabrında keçirilən prezident seçkilərindən əvvəl Kot-d'İvuar Milli Assambleyası valideynlərindən hər hansı birinin xarici vətəndaş olması və əvvəlki beş il ərzində Kot-d'İvuarda yaşamaması halında namizədlərə qadağa qoyan seçki məcəlləsini təsdiq etdi. Bu müddəaların Uattaraya yönəldiyi geniş şəkildə düşünülürdü. BVF-dəki vəzifələri səbəbindən 1990-cı ildən bəri ölkədə yaşamadı. Atasının Burkina-Fasoda doğulduğu barədə şayiələr də yayılmışdı. 1994-cü ildə hakim Kot-d'İvuar Demokratik Partiyasından ayrılaraq yaradılan müxalifət partiyası olan Respublikaçıların Hərəkatı Uattaranın prezidentliyə namizəd olmasına çalışırdı. 1995-ci il iyunun sonlarında KDP Baş katibi Jeni Kobina Uattara ilə görüşdü və bu zaman Kobinanın sözlərinə görə, Uattara ona onun partiyasına qoşulmaq istəyində olduğunu dedi. Partiya 3 iyul 1995-ci ildə ilk növbədənkənar qurultayında Uattaranı prezidentliyə namizəd kimi irəli sürdü. Hökumət seçki məcəlləsini dəyişməsə də, Uattara namizədliyi rədd etdi. KDP Loran Qbaqbonun Kot-d'İvuar Xalq Cəbhəsi ilə birlikdə seçkilərini boykot etdi, KDP-ın namizədi Anri Konan Bediye asan qələbə qazandi.
Kot-d'İvuar Demokratik Partiyasının sədri fəaliyyəti
BVF-də icraçı direktorun müavini vəzifəsində çalışarkən, 1998-ci ilin martında Uattara Kot-d'İvuara qayıtmaq və yenidən siyasətdə iştirak etmək niyyətində olduğunu bildirdi. 1999-cu ilin iyulunda BVF-dən ayrıldıqdan sonra o, 1999-cu il avqustun 1-də partiyanın növbədənkənar qurultayında KDP-ın sədri seçildi, həmçinin növbəti prezident seçkilərində onun namizəd olacağı açıqlandı. O, seçkilərdə iştirak etmək hüququna malik olduğunu söyləyərək, özünün və valideynlərinin Kot-d'İvuar əsilli olduğunu sübut edən sənədləri göstərdi.
Lakin o, bu sənədləri saxtalaşdırmaqda günahlandırıldı və araşdırma başladıldı. Prezident Bediye Uattaranı burkina-fasolu olaraq xarakterizə etdi və Ufue-Buaninin "Alassan Uattara'ın yalnız iqtisadiyyatla məşğul olmasını istədiyini" söylədi. Uattaranın 1999-cu ilin sentyabr ayının sonunda verilmiş vətəndaşlıq şəhadətnaməsi oktyabrın 27-də məhkəmə tərəfindən ləğv edildi. Uattaranın həbsi ilə bağlı qərar noyabrın 29-da verilmişdi, baxmayaraq ki, o, həmin vaxt ölkədən kənarda idi, buna baxmayaraq dekabrın sonuna kimi qayıdacağını söylədi.
Dekabrın 24-də ordu Bediyeni devirərək hakimiyyəti ələ keçirdi. Uattara dekabrın 29-da Fransada üç ay qaldıqdan sonra Kot-d'İvuara qayıtdı və Bediyenin devrilməsini "dövlət çevrilişi deyil", "bütun Kot-d'İvuar xalqının dəstəklədiyi inqilab" kimi qiymətləndirdi.
2000-ci ilin iyulunda referendumla təsdiq edilmiş yeni konstitusiya valideynlərinin hər ikisi Kot-d'İvuar kökənli olmadığı təqdirdə prezidentliyə namizəd olmalarını mübahisəli şəkildə qadağan etdi və Uattara 2000-ci il prezident seçkilərindən kənarlaşdırıldı. Bunu əhatə edən məsələlər 2002-ci ildə başlayan Birinci Kot-d'İvuar Vətəndaş Müharibəsində əsas amillər idi.
Burkina-Faso Prezidenti Blez Kompaore Uattaranın vətəndaşlığı ilə bağlı verdiyi müsahibədə belə cavab verdi: "Bizim üçün hər şey sadədir: o, Burkina-Fasodan deyil, nə doğum, nə evlilik, nə də vətəndaşlıq yolu ilə. Bu adam Kot-d'İvuarın Baş naziri olub."
Prezident Qbaqbo 6 avqust 2007-ci ildə Uattaranın növbəti prezident seçkilərində iştirak edə biləcəyini təsdiqlədi. Uattara 1–3 fevral 2008-ci il tarixlərində keçirilən İkinci Növbədənkənar Konqresində KDP-ın prezidentliyə namizədi olaraq təyin olundu, o, eyni zamanda daha beş il müddətinə yenidən KDP-ın sədri seçildi. Qurultayda o, keçmiş üsyançı Yeni Qüvvələr partiyasını seçkilərdə KDP ilə birləşməyə dəvət etdi.
Uattara açıq şəkildə demişdi ki, Qbaqbonun şəffaf və ədalətli seçkilər təşkil edəcəyinə inanmır.
KDP və KDP-ADH-ın hər ikisi Ufue hərəkatının üzvləridir və Uattara və Bediye birinci turda ayrı-ayrılıqda yarışarkən, onlardan yalnız biri ikinci tura keçərsə, hər biri digərini dəstəkləməyə razılaşdı.
2010-cu il prezident seçkiləri və nəticələri
2005-ci ildə keçirilməli olan prezident seçkiləri 2010-cu ilin noyabr ayına qədər təxirə salındı. Seçki Komissiyasının sədri Uattaranın müstəqil şəkildə qazandığı ilkin nəticələri saxtakarlıqdan narahatlandığı elan etmədi. Onlar keçmiş Baş nazir Alassan Uattaranın xeyrinə Qbaqbonun geri çəkildiyini bildirdilər.
Hakim KXC Yeni Qüvvələri üsyançılarının nəzarətində olan şimal departamentlərində kütləvi saxtakarlıqda ittiham edərək, Konstitusiya Şurası qarşısında nəticələrə etiraz etdi. Bu ittihamlar Birləşmiş Millətlər Təşkilatının müşahidəçiləri tərəfindən ziddiyyət təşkil edirdi. Nəticələrin hesabatı ciddi gərginliyə və şiddətli insidentlərə səbəb olub. Qbaqbo tərəfdarlarından ibarət Konstitusiya Şurası yeddi şimal departamentinin nəticələrini qeyri-qanuni elan etdi və Seçki Komissiyasının bildirdiyinə görə, Uattara 54% səslə qalib gəlsə də, Qbaqbon 51% səslə seçkilərdə qalib gəldi. Qbaqbonun andiçmə mərasimindən sonra əksər ölkələr və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən qalib kimi tanınan Uattara alternativ inauqurasiya təşkil etdi. Bu hadisələr vətəndaş müharibəsinin yenidən alovlanması qorxusunu artırdı, minlərlə qaçqın ölkəni tərk etdi.
Afrika İttifaqı münaqişənin həllində vasitəçilik etmək üçün Cənubi Afrikanın keçmiş Prezidenti Tabo Mbekini göndərdi. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası Kot-d'İvuarı bütün orqanlarından, Afrika İttifaqı isə ölkə üzvlüyündən uzaqlaşdırdı və Alassan Uattaranı seçkilərin qalibi kimi tanıyan qətnamə qəbul etdi.
2010-cu ildə Kot-d'İvuar Silahlı Qüvvələrinin polkovniki Nqessan Yao Nyu-Yorkda ABŞ İmmiqrasiya və Gömrük Mühafizə İdarəsinin bir il davam edən əməliyyatı zamanı silah və sursatların qanunsuz ixracında ittiham olunaraq həbs olundu. Kot-d'İvuarın bir neçə zabiti diplomatik pasportlara malik olduqları üçün sərbəst buraxıldı. Onun şəriki, beynəlxalq treyder olan Maykl Barri Şor Virciniyaya göndərildi.
2010-cu il prezident seçkiləri 2010–2011-ci illərdə Kot-d'İvuar böhranına və İkinci Kot-d'İvuar Vətəndaş Müharibəsinə səbəb oldu. Beynəlxalq təşkilatlar hər iki tərəf tərəfindən çoxsaylı insan haqları pozuntuları barədə məlumat verib. Duekue şəhərində yüzlərlə insan həlak olub. Yaxınlıqdakı Blolekində onlarla adam öldürüldü. BMT və Fransa qüvvələri Qbaqboya qarşı hərbi əməliyyat keçirdi. Qbaqbo 2011-ci il aprelin 11-də iqamətgahına edilən basqından sonra nəzarətə götürüldü. Müharibə ölkəyə ciddi ziyan vurdu və müşahidəçilər Uattaraya iqtisadiyyatı bərpa etmək və Kot-d'İvuarı yenidən birləşdirmək üçün çətin olacağını dedilər.
Ölkədə baş verən proseslər dünya liderləri tərəfindən müsbət qarşılandı. ABŞ Prezidenti Barak Obama Kot-d'İvuardakı hadisələrlə bağlı xəbərləri alqışladı və CNN-ə verilən müsahibədə ABŞ dövlət katibi Hillari Klintona istinadən dedi ki, Qbaqbonun tutulması "diktatorlara və tiranlara güclü siqnal göndərir. Onlar öz xalqının səsinə məhəl qoymaya bilərlər".
2012-ci il evlilik qanunu
Prezident Uattara 2012-ci ilin noyabrında mübahisəli bir addım ataraq, qadınları ailə başçısı edən və hökumətini istefaya göndərən qabın imzaladı. Onun partiyası dəyişiklikləri dəstəklədi, lakin hakim koalisiyanın elementləri müqavimət göstərdi, ən güclü müxalifət Kot-d'İvuar Demokratik Partiyasından gəldi.
İkinci dövr prezident fəaliyyəti
Uattara 2015-ci ildə təxminən 84% səslə ikinci beşillik müddətə seçildi. 2.118.229 səs və ya 83.66% səs və 54.63% iştirakla onun qələbəsi ikinci turu təşkil etmək üçün tələb olunan 50% səsin üzərində dayandı və ən yaxın rəqibi, KXC lideri Paskal Affi N'Qessan 9% səslə gerilədi.
9–10 sentyabr 2017-ci il tarixlərində keçirilən partiyanın üçüncü konqresində Uattaranın partiya sədri seçiləcəyi gözlənilirdi, lakin o, Anriyetta Diabateni bu vəzifəyə təklif etdi və o seçildi.
2020-ci ilin mart ayında Uattara 31 oktyabr 2020-ci il prezident seçkilərində yenidən namizəd olmayacağını açıqladı və Baş nazir Amadu Qon Kulibalini partiya sədrliyinə namizədi olaraq dəstəklədi. 8 avqust 2020-ci ildə Kulibalinin qəfil ölümündən sonra Uattara narkotik ticarəti ilə əlaqəsi olduğu iddiası ilə fikrini dəyişməzdən əvvəl Müdafiə Naziri Həməd Bakayokonu namizəd kimi irəli sürməyi düşündü. İyul ayında o, üçüncü müddətə prezidentliyə namizədliyini elan etdi. Onun namizədliyi mübahisəli oldu, çünki Kot-d'İvuar konstitusiyası yalnız iki dövr prezidentliyə icazə verirdi. Konstitusiya Məhkəməsi fərqli konstitusiyaya uyğun olaraq birinci müddətin mövcud konstitusiyanın iki müddətli hakimiyyətinin məqsədləri üçün sayılmamasına qərar verdi, beləliklə, Uattaranın namizədliyinə icazə verildi, bu, Abidcan və bütün ölkədə şiddətli etirazlara səbəb oldu. Beləliklə, 2020-ci ilin oktyabr seçkiləri müxalifətin böyük hissəsi tərəfindən boykot edildi və Alassan Uattaranın 53.90% seçici fəallığı ilə 95.31% səslə yenidən seçildi.
Nişanları
Milli nişanları
![image]()
"Kot-d'İvuar Milli" ordeni (4 dekabr 2010)
Xarici nişanları
![image]()
"Mali Milli" ordeni (3 sentyabr 2013)
![image]()
"Şahzadə Henri" ordeni (12 sentyabr 2017)
Həmçinin bax
İstinadlar
- McKenna A. Alassane Ouattara // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Alassane Ouattara // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- "Arxivlənmiş surət". 2018-06-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-21.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-23.
- . 2007-11-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-23.
- https://archive.org/details/politicalreformi0000unse/page/194
- "Arxivlənmiş surət". 2011-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-26.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-04-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-26.
- "Arxivlənmiş surət". 2012-07-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-26.
- "Arxivlənmiş surət". 2010-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-28.
- (PDF). 2011-02-06 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2013-08-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2011-04-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2012-11-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-09-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-28.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Alassan Draman Uattara fr Alassane Dramane Ouattara 1 yanvar 1942 Dimbokro d 2010 cu ilden etibaren Kot d Ivuar Respublikasinin Prezidenti olan siyasetci Alassan Draman Uattarafr Alassane Dramane OuattaraKot d Ivuar Respublikasinin Prezidenti4 dekabr 2010 h hEvvelkiKot d Ivuar Respublikasinin Bas naziri7 noyabr 1990 9 dekabr 1993Evvelkivezife tesis edilibSonrakiIqtisadiyyat ve Maliyye Nazirioktyabr 1990 noyabr 1993Beynelxalq Valyuta Fondunun bas direktorunun muavini1994 1999Qerbi Afrika Dovletleri Merkezi Bankinin sedridekabr 1988 noyabr 1990Sexsi melumatlarDogum tarixi 1 yanvar 1942 82 yas Dogum yeri indiki Kot d Ivuar Tehsili Dreksel Universiteti d Vorton Biznes MektebiFealiyyeti iqtisadci siyasetciHeyat yoldasi 1991 h h Dini islamado ci accueil php Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiUattara 1 yanvar 1942 ci ilde Fransa Qerbi Afrikasinin Dimbokro seherinde anadan olmusdur O Vattara Imperiyasi olaraq da bilinen Konq Imperiyasinin bir hissesi olan Burkina Fasonun muselman xalqlardan gelir Uattara muselmandir ve Dyula xalqinin uzvudur 1965 ci ilde Pensilvaniyada yerlesen Filadelfiya Drekael Texnologiya Institutunda elmi bakalavr derecesi aldi Uattara daha sonra 1967 ci ilde iqtisadiyyat uzre magistr 1972 ci iilde ise Pensilvaniya Universitetinde iqtisad elmleri namizedi olmusdur Uattaranin amerikali Barbara Jan Devis ile ilk evliliyinden Devid Draman Uattara ve Fanta Katrin Uattara adli iki ovladi var 1991 ci ilde yehudi esilli fransiz katolik is adami Dominik Nuvian ile evlendi Onlarin toyu Parisin 16 ci dairesinin belediyye binasinda kecirilib Maliyye institutlarindaki fealiyyetiO 1968 1973 cu illerde Vasinqtonda Beynelxalq Valyuta Fondunda iqtisadci kimi calisib daha sonra 1973 1975 ci illerde Qerbi Afrika Dovletleri Merkezi Bankinin Parisdeki muveqqeti missiyasina rehberlik edib QADMB da 1975 ci ilin fevralindan 1982 ci ilin dekabrina qeder xususi musavir ve arasdirma direktoru 1983 cu ilin oktyabrindan 1984 cu ilin oktyabrina qeder qubernator komekcisi olub 1984 cu ilin noyabrindan 1988 ci ilin oktyabrina qeder BVF da Afrika Departamentinin mudiri kimi de calisdi O hemcinin BVF de icraci direktorun musaviri oldu 28 oktyabr 1988 ci ilde QADMB qubernatoru teyin edildi ve 22 dekabr 1988 ci ilde and icdi Uattara seffaf ve guclu idareciliyi ile taninmisdir Siyasi fealiyyetiBas nazir fealiyyeti 1990 ci ilin aprelinde BVF Struktur Duzelis Proqrami cercivesinde Kot d Ivuarin Prezidenti Feliks Ufue Buani Uattarani Kot d Ivuarin Sabitlesdirme ve Iqtisadi Berpa Proqraminin Koordinasiyasi uzre Nazirliklerarasi Komitesinin sedri vezifesine qebul etmeye mecbur etdi Uattara bu vezifeni tutarken QADMB qubernatoru vezifesinde de qaldi Daha sonra 7 noyabr 1990 ci ilde BVF de calisdigi muddetde Kot d Ivuarin Bas naziri oldu daha sonra Sarl Konan Banni onu QADMB qubernatoru olaraq evez etdi O hemcinin 1990 ci ilin oktyabrindan 1993 cu ilin noyabrinadek Iqtisadiyyat ve Maliyye Naziri vezifesini tutub Uattara Bas nazir vezifesini icra ederken qanunsuz ve konstitusiyaya zidd olaraq Ufue Buaninin xeste oldugu muddetde 1993 cu ilin martindan dekabr ayina qeder olan dovrde umumilikde 18 ay muddetinde Prezident postunu icra etmisdir Ufue Buani 7 dekabr 1993 cu ilde vefat etdi ve Uattara Kot d Ivuar yetim qaldi deyerek Prezidentin olumunu xalqa elan etdi Uattara ve Milli Assambleyanin sedri Anri Konan Bedye arasinda Bedyeye olkeye rehberlik etmek ucun qanuni huquq veren ve konstitusiyaya tamamile zidd olan Prezident postu ugrunda qisamuddetli guc mubarizesi basladi Bediye qalib geldi ve Uattara dekabrin 9 da Bas nazir vezifesinden istefa verdi Uattara daha sonra BVF e 1 iyul 1994 cu ilden 31 iyul 1999 cu iledek idare heyetinin direktor muavini olaraq qayitdi 1995 ci il seckileri 1995 ci ilin oktyabrinda kecirilen prezident seckilerinden evvel Kot d Ivuar Milli Assambleyasi valideynlerinden her hansi birinin xarici vetendas olmasi ve evvelki bes il erzinde Kot d Ivuarda yasamamasi halinda namizedlere qadaga qoyan secki mecellesini tesdiq etdi Bu muddealarin Uattaraya yoneldiyi genis sekilde dusunulurdu BVF deki vezifeleri sebebinden 1990 ci ilden beri olkede yasamadi Atasinin Burkina Fasoda doguldugu barede sayieler de yayilmisdi 1994 cu ilde hakim Kot d Ivuar Demokratik Partiyasindan ayrilaraq yaradilan muxalifet partiyasi olan Respublikacilarin Herekati Uattaranin prezidentliye namized olmasina calisirdi 1995 ci il iyunun sonlarinda KDP Bas katibi Jeni Kobina Uattara ile gorusdu ve bu zaman Kobinanin sozlerine gore Uattara ona onun partiyasina qosulmaq isteyinde oldugunu dedi Partiya 3 iyul 1995 ci ilde ilk novbedenkenar qurultayinda Uattarani prezidentliye namized kimi ireli surdu Hokumet secki mecellesini deyismese de Uattara namizedliyi redd etdi KDP Loran Qbaqbonun Kot d Ivuar Xalq Cebhesi ile birlikde seckilerini boykot etdi KDP in namizedi Anri Konan Bediye asan qelebe qazandi Kot d Ivuar Demokratik Partiyasinin sedri fealiyyeti BVF de icraci direktorun muavini vezifesinde calisarken 1998 ci ilin martinda Uattara Kot d Ivuara qayitmaq ve yeniden siyasetde istirak etmek niyyetinde oldugunu bildirdi 1999 cu ilin iyulunda BVF den ayrildiqdan sonra o 1999 cu il avqustun 1 de partiyanin novbedenkenar qurultayinda KDP in sedri secildi hemcinin novbeti prezident seckilerinde onun namized olacagi aciqlandi O seckilerde istirak etmek huququna malik oldugunu soyleyerek ozunun ve valideynlerinin Kot d Ivuar esilli oldugunu subut eden senedleri gosterdi Lakin o bu senedleri saxtalasdirmaqda gunahlandirildi ve arasdirma basladildi Prezident Bediye Uattarani burkina fasolu olaraq xarakterize etdi ve Ufue Buaninin Alassan Uattara in yalniz iqtisadiyyatla mesgul olmasini istediyini soyledi Uattaranin 1999 cu ilin sentyabr ayinin sonunda verilmis vetendasliq sehadetnamesi oktyabrin 27 de mehkeme terefinden legv edildi Uattaranin hebsi ile bagli qerar noyabrin 29 da verilmisdi baxmayaraq ki o hemin vaxt olkeden kenarda idi buna baxmayaraq dekabrin sonuna kimi qayidacagini soyledi Dekabrin 24 de ordu Bediyeni devirerek hakimiyyeti ele kecirdi Uattara dekabrin 29 da Fransada uc ay qaldiqdan sonra Kot d Ivuara qayitdi ve Bediyenin devrilmesini dovlet cevrilisi deyil butun Kot d Ivuar xalqinin desteklediyi inqilab kimi qiymetlendirdi 2000 ci ilin iyulunda referendumla tesdiq edilmis yeni konstitusiya valideynlerinin her ikisi Kot d Ivuar kokenli olmadigi teqdirde prezidentliye namized olmalarini mubahiseli sekilde qadagan etdi ve Uattara 2000 ci il prezident seckilerinden kenarlasdirildi Bunu ehate eden meseleler 2002 ci ilde baslayan Birinci Kot d Ivuar Vetendas Muharibesinde esas amiller idi Burkina Faso Prezidenti Blez Kompaore Uattaranin vetendasligi ile bagli verdiyi musahibede bele cavab verdi Bizim ucun her sey sadedir o Burkina Fasodan deyil ne dogum ne evlilik ne de vetendasliq yolu ile Bu adam Kot d Ivuarin Bas naziri olub Prezident Qbaqbo 6 avqust 2007 ci ilde Uattaranin novbeti prezident seckilerinde istirak ede bileceyini tesdiqledi Uattara 1 3 fevral 2008 ci il tarixlerinde kecirilen Ikinci Novbedenkenar Konqresinde KDP in prezidentliye namizedi olaraq teyin olundu o eyni zamanda daha bes il muddetine yeniden KDP in sedri secildi Qurultayda o kecmis usyanci Yeni Quvveler partiyasini seckilerde KDP ile birlesmeye devet etdi Uattara aciq sekilde demisdi ki Qbaqbonun seffaf ve edaletli seckiler teskil edeceyine inanmir KDP ve KDP ADH in her ikisi Ufue herekatinin uzvleridir ve Uattara ve Bediye birinci turda ayri ayriliqda yarisarken onlardan yalniz biri ikinci tura kecerse her biri digerini desteklemeye razilasdi 2010 cu il prezident seckileri ve neticeleri Uattara UNESCO da sentyabr 2011 2005 ci ilde kecirilmeli olan prezident seckileri 2010 cu ilin noyabr ayina qeder texire salindi Secki Komissiyasinin sedri Uattaranin musteqil sekilde qazandigi ilkin neticeleri saxtakarliqdan narahatlandigi elan etmedi Onlar kecmis Bas nazir Alassan Uattaranin xeyrine Qbaqbonun geri cekildiyini bildirdiler Hakim KXC Yeni Quvveleri usyancilarinin nezaretinde olan simal departamentlerinde kutlevi saxtakarliqda ittiham ederek Konstitusiya Surasi qarsisinda neticelere etiraz etdi Bu ittihamlar Birlesmis Milletler Teskilatinin musahidecileri terefinden ziddiyyet teskil edirdi Neticelerin hesabati ciddi gerginliye ve siddetli insidentlere sebeb olub Qbaqbo terefdarlarindan ibaret Konstitusiya Surasi yeddi simal departamentinin neticelerini qeyri qanuni elan etdi ve Secki Komissiyasinin bildirdiyine gore Uattara 54 sesle qalib gelse de Qbaqbon 51 sesle seckilerde qalib geldi Qbaqbonun andicme merasiminden sonra ekser olkeler ve Birlesmis Milletler Teskilati terefinden qalib kimi taninan Uattara alternativ inauqurasiya teskil etdi Bu hadiseler vetendas muharibesinin yeniden alovlanmasi qorxusunu artirdi minlerle qacqin olkeni terk etdi Afrika Ittifaqi munaqisenin hellinde vasitecilik etmek ucun Cenubi Afrikanin kecmis Prezidenti Tabo Mbekini gonderdi Birlesmis Milletler Teskilatinin Tehlukesizlik Surasi Kot d Ivuari butun orqanlarindan Afrika Ittifaqi ise olke uzvluyunden uzaqlasdirdi ve Alassan Uattarani seckilerin qalibi kimi taniyan qetname qebul etdi 2010 cu ilde Kot d Ivuar Silahli Quvvelerinin polkovniki Nqessan Yao Nyu Yorkda ABS Immiqrasiya ve Gomruk Muhafize Idaresinin bir il davam eden emeliyyati zamani silah ve sursatlarin qanunsuz ixracinda ittiham olunaraq hebs olundu Kot d Ivuarin bir nece zabiti diplomatik pasportlara malik olduqlari ucun serbest buraxildi Onun seriki beynelxalq treyder olan Maykl Barri Sor Virciniyaya gonderildi 2010 cu il prezident seckileri 2010 2011 ci illerde Kot d Ivuar bohranina ve Ikinci Kot d Ivuar Vetendas Muharibesine sebeb oldu Beynelxalq teskilatlar her iki teref terefinden coxsayli insan haqlari pozuntulari barede melumat verib Duekue seherinde yuzlerle insan helak olub Yaxinliqdaki Blolekinde onlarla adam olduruldu BMT ve Fransa quvveleri Qbaqboya qarsi herbi emeliyyat kecirdi Qbaqbo 2011 ci il aprelin 11 de iqametgahina edilen basqindan sonra nezarete goturuldu Muharibe olkeye ciddi ziyan vurdu ve musahideciler Uattaraya iqtisadiyyati berpa etmek ve Kot d Ivuari yeniden birlesdirmek ucun cetin olacagini dediler Olkede bas veren prosesler dunya liderleri terefinden musbet qarsilandi ABS Prezidenti Barak Obama Kot d Ivuardaki hadiselerle bagli xeberleri alqisladi ve CNN e verilen musahibede ABS dovlet katibi Hillari Klintona istinaden dedi ki Qbaqbonun tutulmasi diktatorlara ve tiranlara guclu siqnal gonderir Onlar oz xalqinin sesine mehel qoymaya bilerler 2012 ci il evlilik qanunu Prezident Uattara 2012 ci ilin noyabrinda mubahiseli bir addim ataraq qadinlari aile bascisi eden ve hokumetini istefaya gonderen qabin imzaladi Onun partiyasi deyisiklikleri destekledi lakin hakim koalisiyanin elementleri muqavimet gosterdi en guclu muxalifet Kot d Ivuar Demokratik Partiyasindan geldi Ikinci dovr prezident fealiyyeti Uattara 2015 ci ilde texminen 84 sesle ikinci besillik muddete secildi 2 118 229 ses ve ya 83 66 ses ve 54 63 istirakla onun qelebesi ikinci turu teskil etmek ucun teleb olunan 50 sesin uzerinde dayandi ve en yaxin reqibi KXC lideri Paskal Affi N Qessan 9 sesle geriledi 9 10 sentyabr 2017 ci il tarixlerinde kecirilen partiyanin ucuncu konqresinde Uattaranin partiya sedri secileceyi gozlenilirdi lakin o Anriyetta Diabateni bu vezifeye teklif etdi ve o secildi 2020 ci ilin mart ayinda Uattara 31 oktyabr 2020 ci il prezident seckilerinde yeniden namized olmayacagini aciqladi ve Bas nazir Amadu Qon Kulibalini partiya sedrliyine namizedi olaraq destekledi 8 avqust 2020 ci ilde Kulibalinin qefil olumunden sonra Uattara narkotik ticareti ile elaqesi oldugu iddiasi ile fikrini deyismezden evvel Mudafie Naziri Hemed Bakayokonu namized kimi ireli surmeyi dusundu Iyul ayinda o ucuncu muddete prezidentliye namizedliyini elan etdi Onun namizedliyi mubahiseli oldu cunki Kot d Ivuar konstitusiyasi yalniz iki dovr prezidentliye icaze verirdi Konstitusiya Mehkemesi ferqli konstitusiyaya uygun olaraq birinci muddetin movcud konstitusiyanin iki muddetli hakimiyyetinin meqsedleri ucun sayilmamasina qerar verdi belelikle Uattaranin namizedliyine icaze verildi bu Abidcan ve butun olkede siddetli etirazlara sebeb oldu Belelikle 2020 ci ilin oktyabr seckileri muxalifetin boyuk hissesi terefinden boykot edildi ve Alassan Uattaranin 53 90 secici fealligi ile 95 31 sesle yeniden secildi NisanlariMilli nisanlari Kot d Ivuar Milli ordeni 4 dekabr 2010 Xarici nisanlari Mali Milli ordeni 3 sentyabr 2013 Sahzade Henri ordeni 12 sentyabr 2017 Hemcinin baxIstinadlarMcKenna A Alassane Ouattara Encyclopaedia Britannica ing Alassane Ouattara Brockhauz Ensiklopediyasi alm Arxivlenmis suret 2018 06 20 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 21 Arxivlenmis suret 2017 10 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 23 2007 11 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 23 https archive org details politicalreformi0000unse page 194 Arxivlenmis suret 2011 06 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 26 Arxivlenmis suret 2017 04 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 26 Arxivlenmis suret 2012 07 03 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 26 Arxivlenmis suret 2010 12 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 28 PDF 2011 02 06 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 28 Arxivlenmis suret 2013 08 25 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 28 Arxivlenmis suret 2017 03 11 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 28 Arxivlenmis suret 2011 04 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 28 Arxivlenmis suret 2012 11 15 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 28 Arxivlenmis suret 2021 07 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 28 Arxivlenmis suret 2017 09 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 28 Xarici kecidler