Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aktor-şəbəkə nəzəriyyəsi (ing. Actor-network theory, ANT) və ya "tərcümə sosiologiyası" (sociology of translation) — sosial tədqiqatlarda ilkin olaraq elm və texnologiya tədqiqatları (STS) sahəsində yaranan, obyektləri (artifaktlar, texniki komplekslər, heyvanlar və s.) sosial münasibətlərin fəaliyyət göstərən vahidləri kimi nəzərdən keçirən yanaşma.
Haqqında
Bu yanaşma sosial nəzəriyyədə ən məşhur və mübahisəli yanaşmalardan biridir. Onun tərəfdarları qeyri-insani insanların sosial sistemlərdə və münasibətlərdə fəaliyyət göstərən agent kimi görünməsini tələb edirlər. , Bruno Latur və tərəfindən yaradılmış yanaşma daha dəqiq şəkildə "material-semiotik" kimi təsvir edilə bilər. Bu o deməkdir ki, o, həm maddi (əşyalar arasında), həm də semiotik (məfhumlar arasında) olan münasibətləri eyni şəkildə təsvir edir.
Aktor-şəbəkə nəzəriyyəsi kollektiv sosial-texniki proseslərin öyrənilməsi üçün konseptual çərçivədir. Onun tərəfdarları hesab edirlər ki, elmin fəaliyyəti digər sosial hadisələrin fəaliyyətindən əsaslı şəkildə fərqlənmir. Onlar elmi biliklərin istehsalını nə təbiət (elmi realizm), nə də mədəniyyət (sosial konstruktivizm) vasitəsilə izah etmirlər. Bunun əvəzinə onlar hesab edirlər ki, elm sosial, texniki, konseptual və mətn komponentlərinin bir araya gətirildiyi və dəyişdirildiyi (və ya tərcümə edildiyi) heterojen mühəndislik prosesidir. Digər antiessensialist yanaşmalar kimi, aktor-şəbəkə nəzəriyyəsi elmlər (bilik) və texnologiyalar (artifaktlar) arasında fərq qoymur. Necə ki, onun tərəfdarları cəmiyyətlə təbiətin, həqiqətlə yalanın, proseslərin və strukturların, mətn və kontekstin, insan və qeyri-insan, bilik və qüdrətin qarşıdurması ilə razılaşmırlar. Ümumiyyətlə təbiət, cəmiyyət, subyektivlik, struktur, fakt və uydurma adlanan hər şey — bütün bunlar insanların və qeyri-insanların (qeyri-insanların) birgə fəaliyyəti nəticəsində yaranır. Beləliklə, elm müxtəlif təcrübələr toplusu ilə əlaqəli heterojen elementlər şəbəkəsi kimi görünür.
İstinadlar
- Muniesa, F., 2015. "Actor-Network Theory", in James D. Wright (Ed.), The International Encyclopedia of Social and Behavioral Sciences , 2nd Edition, Oxford, Elsevier: vol. 1, 80–84.
- Latour, B. (1987). Science in Action: How to Follow Scientists and Engineers Through Society. Milton Keynes: Open University Press.
- Mol, A. "Actor-Network Theory: sensitive terms and enduring tensions". Kölner Zeitschrift für Soziologie und Sozialpsychologie. Sonderheft. 50. 2010. 2021-03-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-02-16.
- Latour, B., 2005. Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory. Oxford: Oxford UP.
Ədəbiyyat
- Callon, Michel. 1986. "Some Elements of a Sociology of Translation: Domestication of the Scallops and the Fishermen of St. Brieuc Bay." In Power, Action, and Belief: A New Sociology of Knowledge? edited by J. Law. London: Routledge & Kegan Paul.
- Callon, Michel. 1986. "The Sociology of an Actor-Network: The Case of the Electric Vehicle." In Mapping the Dynamics of Science and Technology: Sociology of Science in the Real World, edited by M. Callon, J. Law, and A. Rip. Houndmills, UK: .
- Latour, Bruno. 1987. Science in Action: How to Follow Scientists and Engineers through Society. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Latour, Bruno. 1988. The Pasteurization of France. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Latour, Bruno. 1999. "On Recalling ANT." In Actor-Network Theory and After, edited by J. Law and J. Hassard. Malden, MA: Blackwell.
- Law, John. 1992. "Notes on the Theory of Actor-Network: Ordering, Strategy, and Heterogeneity." Systems Practice 5:379–93.
- Latour, Bruno. 1999. "After ANT: Complexity, Naming, and Topology." In Actor-Network Theory and After, edited by J. Law and J. Hassard. Malden, MA: Blackwell.
- Латур Б. Пересборка социального: Введение в акторно-сетевую теорию (PDF) (1st ed). N. Y.: . 2005 [Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory]. ISBN .Arxiv surəti 9 mart 2013 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- "Логос: философско-литературный журнал. 2017. №1" (rus). Институт Гайдара. İstifadə tarixi: 2017-04-28.
Xarici keçidlər
- Виктор Вахштайн. Социология науки Брюно Латура (видео)
- Михаил Куртов. Латур++: технотеологическая критика проекта "нового Просвещения" (видео)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aktor sebeke nezeriyyesi ing Actor network theory ANT ve ya tercume sosiologiyasi sociology of translation sosial tedqiqatlarda ilkin olaraq elm ve texnologiya tedqiqatlari STS sahesinde yaranan obyektleri artifaktlar texniki kompleksler heyvanlar ve s sosial munasibetlerin fealiyyet gosteren vahidleri kimi nezerden keciren yanasma HaqqindaBu yanasma sosial nezeriyyede en meshur ve mubahiseli yanasmalardan biridir Onun terefdarlari qeyri insani insanlarin sosial sistemlerde ve munasibetlerde fealiyyet gosteren agent kimi gorunmesini teleb edirler Bruno Latur ve terefinden yaradilmis yanasma daha deqiq sekilde material semiotik kimi tesvir edile biler Bu o demekdir ki o hem maddi esyalar arasinda hem de semiotik mefhumlar arasinda olan munasibetleri eyni sekilde tesvir edir Aktor sebeke nezeriyyesi kollektiv sosial texniki proseslerin oyrenilmesi ucun konseptual cercivedir Onun terefdarlari hesab edirler ki elmin fealiyyeti diger sosial hadiselerin fealiyyetinden esasli sekilde ferqlenmir Onlar elmi biliklerin istehsalini ne tebiet elmi realizm ne de medeniyyet sosial konstruktivizm vasitesile izah etmirler Bunun evezine onlar hesab edirler ki elm sosial texniki konseptual ve metn komponentlerinin bir araya getirildiyi ve deyisdirildiyi ve ya tercume edildiyi heterojen muhendislik prosesidir Diger antiessensialist yanasmalar kimi aktor sebeke nezeriyyesi elmler bilik ve texnologiyalar artifaktlar arasinda ferq qoymur Nece ki onun terefdarlari cemiyyetle tebietin heqiqetle yalanin proseslerin ve strukturlarin metn ve kontekstin insan ve qeyri insan bilik ve qudretin qarsidurmasi ile razilasmirlar Umumiyyetle tebiet cemiyyet subyektivlik struktur fakt ve uydurma adlanan her sey butun bunlar insanlarin ve qeyri insanlarin qeyri insanlarin birge fealiyyeti neticesinde yaranir Belelikle elm muxtelif tecrubeler toplusu ile elaqeli heterojen elementler sebekesi kimi gorunur IstinadlarMuniesa F 2015 Actor Network Theory in James D Wright Ed The International Encyclopedia of Social and Behavioral Sciences 2nd Edition Oxford Elsevier vol 1 80 84 Latour B 1987 Science in Action How to Follow Scientists and Engineers Through Society Milton Keynes Open University Press Mol A Actor Network Theory sensitive terms and enduring tensions Kolner Zeitschrift fur Soziologie und Sozialpsychologie Sonderheft 50 2010 2021 03 02 tarixinde Istifade tarixi 2022 02 16 Latour B 2005 Reassembling the Social An Introduction to Actor Network Theory Oxford Oxford UP EdebiyyatCallon Michel 1986 Some Elements of a Sociology of Translation Domestication of the Scallops and the Fishermen of St Brieuc Bay In Power Action and Belief A New Sociology of Knowledge edited by J Law London Routledge amp Kegan Paul Callon Michel 1986 The Sociology of an Actor Network The Case of the Electric Vehicle In Mapping the Dynamics of Science and Technology Sociology of Science in the Real World edited by M Callon J Law and A Rip Houndmills UK Latour Bruno 1987 Science in Action How to Follow Scientists and Engineers through Society Cambridge MA Harvard University Press Latour Bruno 1988 The Pasteurization of France Cambridge MA Harvard University Press Latour Bruno 1999 On Recalling ANT In Actor Network Theory and After edited by J Law and J Hassard Malden MA Blackwell Law John 1992 Notes on the Theory of Actor Network Ordering Strategy and Heterogeneity Systems Practice 5 379 93 Latour Bruno 1999 After ANT Complexity Naming and Topology In Actor Network Theory and After edited by J Law and J Hassard Malden MA Blackwell Latur B Peresborka socialnogo Vvedenie v aktorno setevuyu teoriyu PDF 1st ed N Y 2005 Reassembling the Social An Introduction to Actor Network Theory ISBN 978 0 19 925604 4 Arxiv sureti 9 mart 2013 tarixinden Wayback Machine saytinda Logos filosofsko literaturnyj zhurnal 2017 1 rus Institut Gajdara Istifade tarixi 2017 04 28 Xarici kecidlerViktor Vahshtajn Sociologiya nauki Bryuno Latura video Mihail Kurtov Latur tehnoteologicheskaya kritika proekta novogo Prosvesheniya video