Akkerman konvensiyası, Osmanlı İmperiyası ilə Rusiya arasında 7 oktyabr 1826-cı ildə Moldavianın Akkerman şəhərində imzalanmış tənzimləmə və ticarət müqaviləsidir. Müqaviləni Rusiya tərəfdən Mixail Vorontsov və Aleksandr İvanoviç Ribopyer, Türkiyə tərəfindən - Mehmed Hadi-Əfəndi və İbrahim-Əfəndi imzaladılar.
Akkerman konvensiyası | |
---|---|
| |
Müqavilənin tipi | tənzimləmə və ticarət sazişi |
İmzalanma tarixi | 7 oktyabr (25 sentyabr) 1826 |
İmzalanma yeri | Belqorod-Dnestrov qalası,Moldavia |
İmzalayanlar | Mixail Vorontsov, Aleksandr İvanoviç Ribopyer İbrahim Əfəndi, Mehmed Hadi Əfəndi |
Tərəflər | Rusiya imperiyası Osmanlı imperiyası |
Rusiya,1812-ci il Buxarest sülh müqaviləsinin müddəalarının aydınlaşdırılması və izahının verilməsi istiqamətində 1814-cü ildən bəri çalışılmış,Babıaliyə (Sədrəzəm verilən iltumatum ilə məqsədinə çatmışdır. Osmanlı və Rusiya nümayəndələri Akkermanda danışıqlara başladılar. Ruslar istəklərini çox çoxaldaraq,demək olar ki, hamısını qəbul etdirdilər. Beləliklə, 1812-ci il Buxarest sülh müqaviləsinin izahını verən müqavilə formasından çıxaraq, Akkerman konvensiyası Buxarest müqaviləsini tamamilə dəyişdirən bir forma aldı.
Səkkiz maddə və iki ayrı əlavədən ibarət olan Akkerman konvensiyasına görə, Osmanlı dövləti, Buxarest sülh müqaviləsinin müddəalarına uyğun olaraq ona verilməsi lazım olan Qafqaz qalalarından imtina edərək,müharibə səbəbiylə Rus vətəndaşlarının ziyanlarını ödəməyi, Rus tacirlərinin Osmanlı ölkəsi daxilində sərbəst ticarət etmələri və Rusiyanın Qara dəniz ticarətini genişləndirməsi üçün başqa dövlətlərin gəmiləri haqqında Çar hökumətinin irəli sürdüyü təşəbbüslərə kömək etməyi qəbul etdi. Bundan əlavə, iki dövlət arasında əvvəlki müqavilələrin müddəaları möhkəmləndirildi. Konvensiyaya aid olan iki əlavədən birincisinə görə Valaxiya və Moldaviada voyvodaların boyarlar tərəfindən yeddi il müddətinə seçilməsinə,voyvodaların Porteyə bağlı olmadan ölkələrini idarə edəcəkləri və Rusiyanın razılığı olmadan tutduğu vəzifələrindən azad edilməməsinə qərar verilmişdi. İkinci əlavədə, Buxarest sülh müqaviləsi ilə serblərə verilən imtiyazlar və on səkkiz ay ərzində Serbiya nümayəndələri ilə qəbul ediləcək qərarlar və danışıqlar barədə bir fərman veriləcəyi və bu barədə Rusiyaya bildiriləcəyi vəd edilmişdir. Bessarabiyada da Rusiyanın xeyrinə yeni sərhəd düzəlişi edildi.
Buxarest sülh müqaviləsini tamamilə dəyişdirən səkkiz maddədən və əlaqəli iki əlavədən ibarət olan bu konvensiya,Rusiya Qara dənizdə gəmi sahibi olmaq hüququ əldə etdi və Rus tacirlərinə Osmanlı torpaqlarında sərbəst şəkildə ticarət etmək imkanı verdi.
Buxarest sülh müqaviləsi, Balkan xalqlarının milli azadlıqlarında bir addım olan tam müstəqilliyinin başlanğıcını qoyan Dunay knyazlıqlarının və Serbiya daxili özünüidarəetmənin imtiyazlarını təmin etdi. Buxarest sülh müqaviləsinin əsas müddəaları 1826-cı il Akkerman konvensiyası ilə təsdiq edildi.
Osmanlı dövlətinin hər cəhətdən zəif olduğu bir dövrdə Rusiyanın müharibə təhlükəsi qarşısında imzalamalı olduğu Akkerman konvensiyası, Osmanlı dövlətinin zərərinə olan sənəd idi. Bu səbəblərdən Akkerman konvensiyası Osmanlı imperiyasının əleyhinə olan müqavilələrdən biridir.
İstinadlar
- . Ankara https://books.google.com.tr/books?id=EXVNAQAAMAAJ&q=Akkerman+Antla%C5%9Fmas%C4%B1&dq=Akkerman+Antla%C5%9Fmas%C4%B1&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwju4uew0rrTAhUMLMAKHQJiCM4Q6AEITDAI (#bare_url_missing_title).. Archived from the original on 2017-04-24. İstifadə tarixi: 2021-01-21.
- Tarix. Rusiya ilə Türkiyə arasında Buxarest sülh müqaviləsi Osmanlı İmperiyası ilə Buxarest Barışığı
Ədəbiyyat
- Шильдер Н. К. Книга 2-я // Император Николай I, его жизнь и царствование. М. 1996.
- Фадеев А. В. Россия и Восточный кризис 20-х годов XIX века. М. 1958.
Xarici keçidlər
- Akkerman Konvensiyasi nədir?
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Akkerman konvensiyasi Osmanli Imperiyasi ile Rusiya arasinda 7 oktyabr 1826 ci ilde Moldavianin Akkerman seherinde imzalanmis tenzimleme ve ticaret muqavilesidir Muqavileni Rusiya terefden Mixail Vorontsov ve Aleksandr Ivanovic Ribopyer Turkiye terefinden Mehmed Hadi Efendi ve Ibrahim Efendi imzaladilar Akkerman konvensiyasiBuxarest sulh muqavilesi ile teyin olunan Osmanli Rusiya serhediMuqavilenin tipi tenzimleme ve ticaret sazisiImzalanma tarixi 7 oktyabr 25 sentyabr 1826Imzalanma yeri Belqorod Dnestrov qalasi MoldaviaImzalayanlar Mixail Vorontsov Aleksandr Ivanovic Ribopyer Ibrahim Efendi Mehmed Hadi EfendiTerefler Rusiya imperiyasi Osmanli imperiyasiAkkerman konvensiyasi 25 sentyabr 1826 ci il Rusiya 1812 ci il Buxarest sulh muqavilesinin muddealarinin aydinlasdirilmasi ve izahinin verilmesi istiqametinde 1814 cu ilden beri calisilmis Babialiye Sedrezem verilen iltumatum ile meqsedine catmisdir Osmanli ve Rusiya numayendeleri Akkermanda danisiqlara basladilar Ruslar isteklerini cox coxaldaraq demek olar ki hamisini qebul etdirdiler Belelikle 1812 ci il Buxarest sulh muqavilesinin izahini veren muqavile formasindan cixaraq Akkerman konvensiyasi Buxarest muqavilesini tamamile deyisdiren bir forma aldi Sekkiz madde ve iki ayri elaveden ibaret olan Akkerman konvensiyasina gore Osmanli dovleti Buxarest sulh muqavilesinin muddealarina uygun olaraq ona verilmesi lazim olan Qafqaz qalalarindan imtina ederek muharibe sebebiyle Rus vetendaslarinin ziyanlarini odemeyi Rus tacirlerinin Osmanli olkesi daxilinde serbest ticaret etmeleri ve Rusiyanin Qara deniz ticaretini genislendirmesi ucun basqa dovletlerin gemileri haqqinda Car hokumetinin ireli surduyu tesebbuslere komek etmeyi qebul etdi Bundan elave iki dovlet arasinda evvelki muqavilelerin muddealari mohkemlendirildi Konvensiyaya aid olan iki elaveden birincisine gore Valaxiya ve Moldaviada voyvodalarin boyarlar terefinden yeddi il muddetine secilmesine voyvodalarin Porteye bagli olmadan olkelerini idare edecekleri ve Rusiyanin raziligi olmadan tutdugu vezifelerinden azad edilmemesine qerar verilmisdi Ikinci elavede Buxarest sulh muqavilesi ile serblere verilen imtiyazlar ve on sekkiz ay erzinde Serbiya numayendeleri ile qebul edilecek qerarlar ve danisiqlar barede bir ferman verileceyi ve bu barede Rusiyaya bildirileceyi ved edilmisdir Bessarabiyada da Rusiyanin xeyrine yeni serhed duzelisi edildi Buxarest sulh muqavilesini tamamile deyisdiren sekkiz maddeden ve elaqeli iki elaveden ibaret olan bu konvensiya Rusiya Qara denizde gemi sahibi olmaq huququ elde etdi ve Rus tacirlerine Osmanli torpaqlarinda serbest sekilde ticaret etmek imkani verdi Buxarest sulh muqavilesi Balkan xalqlarinin milli azadliqlarinda bir addim olan tam musteqilliyinin baslangicini qoyan Dunay knyazliqlarinin ve Serbiya daxili ozunuidareetmenin imtiyazlarini temin etdi Buxarest sulh muqavilesinin esas muddealari 1826 ci il Akkerman konvensiyasi ile tesdiq edildi Osmanli dovletinin her cehetden zeif oldugu bir dovrde Rusiyanin muharibe tehlukesi qarsisinda imzalamali oldugu Akkerman konvensiyasi Osmanli dovletinin zererine olan sened idi Bu sebeblerden Akkerman konvensiyasi Osmanli imperiyasinin eleyhine olan muqavilelerden biridir Istinadlar Ankara https books google com tr books id EXVNAQAAMAAJ amp q Akkerman Antla C5 9Fmas C4 B1 amp dq Akkerman Antla C5 9Fmas C4 B1 amp hl tr amp sa X amp ved 0ahUKEwju4uew0rrTAhUMLMAKHQJiCM4Q6AEITDAI bare url missing title Archived from the original on 2017 04 24 Istifade tarixi 2021 01 21 Tarix Rusiya ile Turkiye arasinda Buxarest sulh muqavilesi Osmanli Imperiyasi ile Buxarest BarisigiEdebiyyatShilder N K Kniga 2 ya Imperator Nikolaj I ego zhizn i carstvovanie M 1996 Fadeev A V Rossiya i Vostochnyj krizis 20 h godov XIX veka M 1958 Xarici kecidlerAkkerman Konvensiyasi nedir