Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Aişə binti Əbu Bəkr (ərəb. عائشة بنت أبي بكر; 614[…], Məkkə – təq. 13 iyul 678, Mədinə) — İslam peyğəmbəri Məhəmmədin həyat yoldaşlarından biri, ilk raşidi xəlifə olan Əbu Bəkr'in qızıdır. Qureyş qəbiləsindəndir. Əhli-sünnəyə görə "Möminlərin Anası" olaraq qəbul edilir. Aişə dövrümüzə qədər gəlib çatan bir çox hədisin mənbəyi olaraq da qəbul edilir.
| Aişə | |
|---|---|
| عائشة بنت أبي بكر | |
 Məhəmmədin bütün yoldaşlarına Quranda verilmiş Ümmül-möminin (Möminlərin anası) ifadəsinin ərəbcə yazılışı | |
| Doğum tarixi | 614[…] |
| Doğum yeri | Məkkə, Ərəbistan |
| Vəfat tarixi | təq. 13 iyul 678 |
| Vəfat yeri | Mədinə, Ərəb Xilafəti |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  Rəşidi xilafəti Əməvilər xilafəti |
| Həyat yoldaşı | Məhəmməd ibn Abdullah |
| Uşağı | yoxdur |
| Atası | Əbu Bəkr ibn Əbu Quhafə |
| Anası | Fatima bint Zaid |
| Milliyyəti | Ərəb |
| Fəaliyyəti | şair |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Haqqında
Aişə binti Əbu Bəkr ibn Əbu Quhafə 605-ci ildə Məkkədə dünyaya gəlmişdir. Qüreyş qəbiləsindəndir və atası məşhur səhabə Əbu Bəkrdir. Aişənin uşaqlıq illəri Məkkədə keçmişdir. 17 yaşında Məhəmməd ibn Abdullahla evlənmişdir. 622-ci ildə Məhəmməd və digər bir qrup müsəlmanlarla birlikdə Mədinəyə köçmüşdür. 632-ci ildə atası Əbu Bəkr xəlifə seçilmişdir. 656-cı ildə üçüncü Raşidi xəlifə Osmanın üsyançılar tərəfindən öldürülməsi və Əli ibn Əbu Talibin (ə) xəlifə seçilməsindən sonra səhabələr Təlhə, Zübeyr və digərləri ilə birləşib Əliyə tabe olmaqdan boyun qaçırmış və ondan Osmanın qatillərinin cəzalandırılmasını tələb edərək ona qarşı çıxmışdır. Hadisələrin sonrakı gedişatı müsəlmanlar arasında bir sıra döyüşlərə səbəb olmuşdur. Tarixdə Cəməl döyüşü olaraq anılan belə döyüşlərin birində Aişə və tərəfdarları məğlub olmuş, Təlhə döyüş zamanı, Zübeyr isə döyüşdən sonra öldürülmüşdür. Əli (ə) qələbədən sonra Aişəni əfv etmiş, onu Mədinəyə yola salmış və ona maaş da kəsmişdir. Aişə ömrünün sonuna qədər Mədinədə yaşamış və burada da vəfat etmişdir.
Haqqında nəql olunan kəlamlar
Əbu Musa rəvayət edir ki, "Biz, peyğəmbərin (s) səhabələri hədislərin mənalarını başa düşməkdə çətinliklərlə qarşılaşdıqda Aişəyə müraciət edərdik ki, ondan elm öyrənək"
Aişə bacısı Əsmadan bir boyunbağı almışdı. Bu boyunbağı səfər zamanı itdi. Rəsulullah (s.ə.s) səhabələrindən bəzilərini, o cümlədən Useyd ibn Hüdeyri də həmin boyunbağını axtarmağa göndərdi. Onlar namazın vaxtı olduğuna və su tapmadıqlarına görə dəstəmazsız namaz qılmalı oldular. Peyğəmbərin (s) yanına gələndə vəziyyəti ona deyərkən təyəmmüm ayəsi (əl-Maidə, 6) nazil oldu. Bu zaman Useyd bin Hudeyr Aişəyə: "Allah səni xeyirlə mükafatlandırsın. Vallahi sənin başına gələcək elə bir iş yoxdur ki, onda Allahdan sənin özün və müsəlmanlar üçün bir xeyir olmasın" dedi".
Urva bin əz-Zubeyr belə demişdir: "İnsanlar hədiyyələri Peyğəmbərə (s.ə.s) Aişənin yanında olarkən verməyə çalışırdılar. Aişə rəvayət edir ki: "Qadın yoldaşlarım bundan qısqandıqda Ummu Sələmənin yanına toplaşdılar və: "Ey Ummu Sələmə, bilirsən ki, adamlar hədiyyələrini Peyğəmbərə Aişənin evində verməyə çalışırlar. Halbuki biz də Aişə kimi xeyir istəyirik. Nə olar, Rəsulullaha de, o insanlara hədiyyələrini hansı arvadının evində olsa orda verməyi tapşırsın" — dedilər. Ummu Sələmə bunu Peyğəmbərə (s.ə.s) xatırlatdı. Ummu Sələmə dedi: "Mən bunu Peyğəmbərə xatırlatdım. O məndən üz çevirdi. Növbəti dəfə də xatırlatdım. O məndən üz çevirdi. Üçüncü dəfə də xatırlatdıqda o, mənə: "Ey Ummu Sələmə, Aişə barədə mənə əziyyət vermə. Bu bir həqiqətdir ki, Aişədən başqa sizdən heç bir qadının yanında olduğum zaman mənə vəhy nazil olmadı" — buyurdu".
Aişə rəvayət edir ki, Peyğəmbər (səllallahu əleyhi və alihi və səlləm) ona buyurdu: "Ya Aişə! Bu Cəbraildi, sənə salam söyləyir". Aişə: "VƏ ALEYHİS SƏLAMU VƏ RAHMƏTULLAHİ – Allahın salamı və rəhməti onun üzərinə olsun" deyə cavab verdim.
Aişə rəvayət edir ki, Peyğəmbər (səllallahu əleyhi və alihi və səlləm) buyurdu: "Ya Aişə! Sən 3 gecə yuxumda mənə göstərildin. Sənin surətini mənə ipəkli bir parçada mələk gətirdi və: "Bu rəsmin sahibi sənin zövcəndir!" dedi. Nəhayət mən sənin üzünü açınca baxdım ki, o surət sənsən".
…Ubeydullah ibn Abdullah ibn Utbə Aişənin belə dediyini izah etdi: "Rəsulullahın xəstəliyi ağırlaşıb ağrısı şiddətlənəndə mənim evimdə baxılmaq üçün arvadlarından icazə istədi, onlar da icazə verdilər. Sonra Rəsulullah iki nəfər arasında, Abbas ibn Əbdülmüttəlib ilə başqa birinin arasında, ayaqları yerdə sürünərək çıxdı…"
(Ravi) Ubeydullah dedi ki: Aişənin söylədiklərini Abdullah (ibn Abbas)-a xəbər verdim, Abdullah ibn Abbas mənə: "Aişənin adını demədiyi digər şəxsin kim olduğunu bilərsənmi? dedi." Mən "Xeyr" dedim. İbni Abbas dedi : "O Əli idi, Aişə onun haqqında xeyirli danışmaq istəməz."
İstinadlar
- Afsaruddin A., Bell A. ʿĀʾishah // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- https://snl.no/Aisha.
- АЙША // Большая российская энциклопедия (rus.). Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
- Bəzi İslam mənbələrində olan bəzi hədislərə əsasən buradakı mömin sözündən məqsəd o dövrdə yaşamış mömin kişilərdir:
Bir qadın Aişəyə dedi : Ey Ana ! , Aişə ona cavab verdi : Mən sənin anan deyiləm , mən sizin kişilərinizin anasıyam.
- İbn Məsrukdan: Beyhaqi , "Sünən əl-Kübra", c. 7, səh. 70 2020-08-10 at the Wayback Machine
- İbn Səəd, "Təbərəqət əl-Kübra", c. 8, səh. 200 2021-05-13 at the Wayback Machine; İbn Məsrukdan: c. 8, səh. 64 2020-08-10 at the Wayback Machine
- İbn Səəd və Beyhaqidən: Süyuti, "əl-Xasaisül-Kübra", c. 2, səh. 374 2021-05-07 at the Wayback Machine
-
Peyğəmbər möminlərə onların özlərindən daha yaxındır. (Möminlər peyğəmbəri özlərindən çox sevməli, onun hər bir əmrini sözsüz yerinə yetirməlidirlər). Onun övrətləri (möminlərin) analarıdır (heç kəs onlarla evlənə bilməz). Qohumlar (bir-birinə vərəsə olmaq baxımından) Allahın Kitabında möminlərdən və mühacirlərdən daha yaxındırlar. Amma (qohum olmayan) dostlarınıza (vəsiyyətlə) bir yaxşılıq edə (bir irs qoya) bilərsiniz. Bu (hökm) kitabda (lövhi-məhfuzda) yazılmışdır. (İslamın ilk dövrlərində sizə qardaş olanların, birlikdə Mədinəyə hicrət edənlərin bir-birinə vərəsə olmaq ixtiyarı var idi. Sonralar bu hökm ləğv edilib varislər məsələsində üstünlük qohumlara verildi. Qohum olmayan möminlərin bir-birinə vərəsə olması isə yalnız vəsiyyət yolu ilə mümkün hesab edildi).
- Əhzab surəsi, 6-cı ayə Arxivləşdirilib 2021-10-23 at the Wayback Machine
- ət-Tirmizi, "Mənaqib", 3877
- Buxari, "Kitabul-fadail əshab", 32/113
- Buxari, "Kitabul-fadail əshab", 32/115, "Kitabul-Hibə", 6/15,16
- { Müslim 2447}.
- { Müslim 2438}.
- "İbni Sad, "Təbaqət əl-Kubra", c. 2, səh. 205". 2020-11-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-06-12.
- Əhməd ibn Hənbəl, "Müsnəd", c. 6, səh. 34, hədis 24107 2020-08-10 at the Wayback Machine
- Şeyx Şueyb əl-Arnaut : Hədisin isnadı Şeyxeyn (Buxari və Müslim) şərtlərinə görə səhihdir.
Ədəbiyyat
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Aise binti Ebu Bekr ereb عائشة بنت أبي بكر 614 Mekke teq 13 iyul 678 Medine Islam peygemberi Mehemmedin heyat yoldaslarindan biri ilk rasidi xelife olan Ebu Bekr in qizidir Qureys qebilesindendir Ehli sunneye gore Mominlerin Anasi olaraq qebul edilir Aise dovrumuze qeder gelib catan bir cox hedisin menbeyi olaraq da qebul edilir Aiseعائشة بنت أبي بكرMehemmedin butun yoldaslarina Quranda verilmis Ummul mominin Mominlerin anasi ifadesinin erebce yazilisiDogum tarixi 614 Dogum yeri Mekke ErebistanVefat tarixi teq 13 iyul 678Vefat yeri Medine Ereb XilafetiDefn yeri Beqi qebiristanligiVetendasligi Residi xilafeti Emeviler xilafetiHeyat yoldasi Mehemmed ibn AbdullahUsagi yoxdurAtasi Ebu Bekr ibn Ebu QuhafeAnasi Fatima bint ZaidMilliyyeti ErebFealiyyeti sair Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqindaAise binti Ebu Bekr ibn Ebu Quhafe 605 ci ilde Mekkede dunyaya gelmisdir Qureys qebilesindendir ve atasi meshur sehabe Ebu Bekrdir Aisenin usaqliq illeri Mekkede kecmisdir 17 yasinda Mehemmed ibn Abdullahla evlenmisdir 622 ci ilde Mehemmed ve diger bir qrup muselmanlarla birlikde Medineye kocmusdur 632 ci ilde atasi Ebu Bekr xelife secilmisdir 656 ci ilde ucuncu Rasidi xelife Osmanin usyancilar terefinden oldurulmesi ve Eli ibn Ebu Talibin e xelife secilmesinden sonra sehabeler Telhe Zubeyr ve digerleri ile birlesib Eliye tabe olmaqdan boyun qacirmis ve ondan Osmanin qatillerinin cezalandirilmasini teleb ederek ona qarsi cixmisdir Hadiselerin sonraki gedisati muselmanlar arasinda bir sira doyuslere sebeb olmusdur Tarixde Cemel doyusu olaraq anilan bele doyuslerin birinde Aise ve terefdarlari meglub olmus Telhe doyus zamani Zubeyr ise doyusden sonra oldurulmusdur Eli e qelebeden sonra Aiseni efv etmis onu Medineye yola salmis ve ona maas da kesmisdir Aise omrunun sonuna qeder Medinede yasamis ve burada da vefat etmisdir Haqqinda neql olunan kelamlarEbu Musa revayet edir ki Biz peygemberin s sehabeleri hedislerin menalarini basa dusmekde cetinliklerle qarsilasdiqda Aiseye muraciet ederdik ki ondan elm oyrenek Aise bacisi Esmadan bir boyunbagi almisdi Bu boyunbagi sefer zamani itdi Resulullah s e s sehabelerinden bezilerini o cumleden Useyd ibn Hudeyri de hemin boyunbagini axtarmaga gonderdi Onlar namazin vaxti olduguna ve su tapmadiqlarina gore destemazsiz namaz qilmali oldular Peygemberin s yanina gelende veziyyeti ona deyerken teyemmum ayesi el Maide 6 nazil oldu Bu zaman Useyd bin Hudeyr Aiseye Allah seni xeyirle mukafatlandirsin Vallahi senin basina gelecek ele bir is yoxdur ki onda Allahdan senin ozun ve muselmanlar ucun bir xeyir olmasin dedi Urva bin ez Zubeyr bele demisdir Insanlar hediyyeleri Peygembere s e s Aisenin yaninda olarken vermeye calisirdilar Aise revayet edir ki Qadin yoldaslarim bundan qisqandiqda Ummu Selemenin yanina toplasdilar ve Ey Ummu Seleme bilirsen ki adamlar hediyyelerini Peygembere Aisenin evinde vermeye calisirlar Halbuki biz de Aise kimi xeyir isteyirik Ne olar Resulullaha de o insanlara hediyyelerini hansi arvadinin evinde olsa orda vermeyi tapsirsin dediler Ummu Seleme bunu Peygembere s e s xatirlatdi Ummu Seleme dedi Men bunu Peygembere xatirlatdim O menden uz cevirdi Novbeti defe de xatirlatdim O menden uz cevirdi Ucuncu defe de xatirlatdiqda o mene Ey Ummu Seleme Aise barede mene eziyyet verme Bu bir heqiqetdir ki Aiseden basqa sizden hec bir qadinin yaninda oldugum zaman mene vehy nazil olmadi buyurdu Aise revayet edir ki Peygember sellallahu eleyhi ve alihi ve sellem ona buyurdu Ya Aise Bu Cebraildi sene salam soyleyir Aise VE ALEYHIS SELAMU VE RAHMETULLAHI Allahin salami ve rehmeti onun uzerine olsun deye cavab verdim Aise revayet edir ki Peygember sellallahu eleyhi ve alihi ve sellem buyurdu Ya Aise Sen 3 gece yuxumda mene gosterildin Senin suretini mene ipekli bir parcada melek getirdi ve Bu resmin sahibi senin zovcendir dedi Nehayet men senin uzunu acinca baxdim ki o suret sensen Ubeydullah ibn Abdullah ibn Utbe Aisenin bele dediyini izah etdi Resulullahin xesteliyi agirlasib agrisi siddetlenende menim evimde baxilmaq ucun arvadlarindan icaze istedi onlar da icaze verdiler Sonra Resulullah iki nefer arasinda Abbas ibn Ebdulmuttelib ile basqa birinin arasinda ayaqlari yerde surunerek cixdi Ravi Ubeydullah dedi ki Aisenin soylediklerini Abdullah ibn Abbas a xeber verdim Abdullah ibn Abbas mene Aisenin adini demediyi diger sexsin kim oldugunu bilersenmi dedi Men Xeyr dedim Ibni Abbas dedi O Eli idi Aise onun haqqinda xeyirli danismaq istemez IstinadlarAfsaruddin A Bell A ʿAʾishah Encyclopaedia Britannica brit ing Encyclopaedia Britannica Inc 1768 https snl no Aisha AJShA Bolshaya rossijskaya enciklopediya rus Moskva Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 Bezi Islam menbelerinde olan bezi hedislere esasen buradaki momin sozunden meqsed o dovrde yasamis momin kisilerdir Bir qadin Aiseye dedi Ey Ana Aise ona cavab verdi Men senin anan deyilem men sizin kisilerinizin anasiyam Ibn Mesrukdan Beyhaqi Sunen el Kubra c 7 seh 70 2020 08 10 at the Wayback Machine Ibn Seed Tebereqet el Kubra c 8 seh 200 2021 05 13 at the Wayback Machine Ibn Mesrukdan c 8 seh 64 2020 08 10 at the Wayback Machine Ibn Seed ve Beyhaqiden Suyuti el Xasaisul Kubra c 2 seh 374 2021 05 07 at the Wayback Machine Peygember mominlere onlarin ozlerinden daha yaxindir Mominler peygemberi ozlerinden cox sevmeli onun her bir emrini sozsuz yerine yetirmelidirler Onun ovretleri mominlerin analaridir hec kes onlarla evlene bilmez Qohumlar bir birine verese olmaq baximindan Allahin Kitabinda mominlerden ve muhacirlerden daha yaxindirlar Amma qohum olmayan dostlariniza vesiyyetle bir yaxsiliq ede bir irs qoya bilersiniz Bu hokm kitabda lovhi mehfuzda yazilmisdir Islamin ilk dovrlerinde size qardas olanlarin birlikde Medineye hicret edenlerin bir birine verese olmaq ixtiyari var idi Sonralar bu hokm legv edilib varisler meselesinde ustunluk qohumlara verildi Qohum olmayan mominlerin bir birine verese olmasi ise yalniz vesiyyet yolu ile mumkun hesab edildi Ehzab suresi 6 ci aye Arxivlesdirilib 2021 10 23 at the Wayback Machine et Tirmizi Menaqib 3877 Buxari Kitabul fadail eshab 32 113 Buxari Kitabul fadail eshab 32 115 Kitabul Hibe 6 15 16 Muslim 2447 Muslim 2438 Ibni Sad Tebaqet el Kubra c 2 seh 205 2020 11 30 tarixinde Istifade tarixi 2013 06 12 Ehmed ibn Henbel Musned c 6 seh 34 hedis 24107 2020 08 10 at the Wayback Machine Seyx Sueyb el Arnaut Hedisin isnadi Seyxeyn Buxari ve Muslim sertlerine gore sehihdir EdebiyyatHemcinin baxMehemmed Ebu BekrXarici kecidler