Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afroamerikalı uşaqların timsah yemi kimi təsvir edilməsi (ing. Alligator bait) — XIX əsrin ortalarından XX əsrin əvvələrinə qədər Amerika Birləşmiş Ştatlarında yayılmış şəhər əfsanələrindən biri. Konkret sübutlara söykənməyən motiv haqqında dövrün bir çox qəzet və jurnallarında yazılar yayımlanmışdır. Bəzi vizual sənət nümunələri mövzu haqqında karikaturalar dərc edib. Motivin kim tərəfindən yaradılması məlum deyil.
Qaradərili uşaqların timsahları cəlb etdiyi və bəzi halallarda timsahların insanlar toplaşan yerlərə məhz qaradərili uşaqlar üçün gəldiyi iddia olunmuşdur. Mövzu heç vaxt ciddi araşdırma mövzusu olmamaqla bərabər, bu faktı sübut edən hər hansısa bir fakt aşkarlanmayıb.
Günümüzdə Amerika jarqonunda Afroamerikalı uşaqları timsah yemi kimi təsvir edən (ing. Alligator bait) jarqonu afroamerikalıar tərəfindən irqi zəmində işlədilmiş təhqir olaraq qəbul edilməkdədir. Burada işlədilən və ingilis dilində olan ing. Bait sözünün mənalarından biri də tələdə heyvanları cəlb etmək üçün istifadə olunan yem anlamına gəlməkdədir.
Populyar mədəniyyətdə
Amerikan populyar mədəniyyətində qaradərili uşaqlar pumalar, ayılar və canavarlarla birlikdə ABŞ folklorunun mərkəzi fiqurlarından biri olan timsahları ovlamaq üçün tez-tez istifadə olunurdu. Afroamerikalı uşaqların timsah yemi kimi ilk dəfə harada və necə timsah yemi təsvir olunması məlum deyil. Buradakı əsas və ən güclü ehtimallardan biri missisipi alliqatoru ilə eyni sinifə mənsub olan nil timsahı ilə əlaqəsinin olmasıdır. Nil timsahı bir növ Amerika cəmiyyəti üçün afroamerikalıları simvolizə edirdi və buna görə də, onların qaradərili uşaqları yem gözü ilə görməsi yetərli dərəcədə mümkün bir ehtimal kimi qəbul edilməkdə idi.
Missisipi alliqatoru növü əsasən Amerika Birləşmiş Ştatlarının cənub hissəsində yerləşən bataqlıq ərazilərdə geniş yayılmışdır. XIX əsrin ortalarında ABŞ-ın cənub ştatları quldarlığın əsas hərəkətverici qüvvəsi sayılırdı və ABŞ vətəndaş müharibəsində ABŞ tərəfinin tam qələbə qazanmasına qədər 200 ilə yaxın bu ərazilərdə yaşayan qaradərili insanların iş gücü qul əməyi formasında istismar edilmişdir. Zaman-zaman öz azadlıqlarını əldə etmək üçün tabe olduqları ağalarının əsarətindən qaçan afroamerikalıları qullar Missisipi çayını keçməyə çalışarkən, missisipi alliqatorunun qurbanına çevirilirdilər.
Şəhər əfsanəsinə görə timsahlar afroamerikalı uşaqlara qarşı xüsusi həssaslıq duyurdular və xüsusi maraq və ya həssaslıq zamanla ABŞ-də (ing. Alligator bait) jarqonunun yaranmasına səbəb olmuşdur. Afroamerikalı uşaqların timsah yemi kimi təsvir edilməsi, ABŞ-da quldarlıq tərəfdarı olan bəzi dövrü mətbuat orqanlarına məxsus qəzet və jurnallar tərəfindən tez-tez müraciət edilən bir mövzuya çevirilmişdir.
Sözügedən təsvirlərdə yaşları 2–6 aralığındakı qaradərili uşaqlar adətən qeyri-insani, murdar, sevimsiz və səliqəsiz geyimlərlə təsvir edilirdi və XX əsrin əvvələrinə qədər bu tipli təsvirlər ABŞ-ın populyar mədəniyyətində qaradərili uşaqları bir stereotipə çevirmişdir. Bu sürünən canlıların sudan çıxaraq itləri və uşaqları yeməsi kollektiv təhtəlşüurda özünə yer tapmışdır.
 | Populyar mədəniyyətdə qaradərili uşaqlar bəyaz dişlərini ağardan, gözlərini bərəldən, parlaq-tünd simalı və səliqəsiz buruq saçlı ilə təsvir olunurlar. Bu fikirə dəstək kimi yemiş, pambıq yumağı və yaxud missisipi alliqatoru göstərilir. Daha dəhşətli mənzərə ondan ibarətdir ki, bu fikirin tərəfdarları qaradərili uşaqların həyatlarının əhəmiyyətsiz olduğunu, onların ətlə qidalanan sürünənlər üçün dadlı loxma, havayı qəlyanaltı və ya timsah yemi olduğunu iddia edirlər. Vilma Kinq tərəfindən yazılmış African American Childhoods əsərindən sitat. |  |
Missisipi alliqatoru cəlb edən, onların iştahasını açan qaradərili körpələrin təsvirləri dövrün tanınmış şirkətlərindən Underwood & Underwood tərəfindən yayımlanmış açıqcalarda, siqar qutuları və qeyd dəftərçələrinin üzlüklərində çap olunmağa başlamışdır.
Ümumiyyətlə, bu cür rəsmlər qaradərililərin təbiətin qurbanı olduğuna dair irqçi inamı gücləndirdi və qaradərililərin irqi onların dəhşətli şəkildə ölməli olduqları ehtimalını ağlabatan etdi. Alliqator yemi məzmunlu açıqcalar və təbrik kartları qaradərililərə qarşı irqçiliyə dair qısa müddətdə olsa yayılan daha geniş janrın bir hissəsi idi. Bu cür açıqçalar KUN kartları adlanır, rakun adlı heyvandan ilhamlanan bu termin qara dərililərə qarşı istifadə olunan alçaldıcı məzmunlu kartlardan ibarət olmuşdur. American Mutoscope and Biograph şirkəti 1900-cü ildə Alliqator və balaca zənci balası və Alliqator yemi adlı bir neçə qısametrajlı film istehsal etdi. Birinci filmdə, əlində balta qaradərili bir adam tərəddüd etmədən balaca qaradərili uşağı udmuş timsahlara hücum edir; nəticədə, uşaq Yunis peyğəmbər kimi yenidən həyata qayıdır.
Sonuncu filmdə şirkət kataloquna görə, Balaca qaradərili körpə tropik sahildə bir dirəyə bağlanır. Nəhəng bir "alliqator sudan çıxır və balaca zənci uşağı yeməyə hazırlaşır bu zaman bir ovçu peyda olur və sürünənləri (alliqatoru) silahla vurur.[15] İdeyanın populyarlığına görə, istifadə olunan kağızdan hazırlanmış bıçaqlar alliqatorlara bənzəyən dizaynda istehsal olunurdu, onlardan bəziləri timsahın ağzına qoyulmaq üçün qara rəngli uşaq başlarının kiçik surətləri ilə təchiz edilirdi.
Tarixi mübahisə konteksində
Hər hansı bir şəxsin uşaqları qəsdən timsah ovu üçün istifadə etməsi ideyası hələ 1918-ci ildə yazılı mətnlərdə öz əksini tapmışdır. Florida bələdçi kitabı potensial turistləri əmin etdi ki, etibarlı mənbəyə görə (alliqator) qara dərili uşaqların yaxşı timsah yemi olduğuna dair uydurmalardan asılı olmayaraq, alliqatorlar insana hücum etməyəcək.1919-cu ildə Port Sent-Lüsi qəzetinin köşələrindən birində müəllif şikayətlənirdi ki Uzun illər əvvəl Floridada bu ciddi səhv cənubdan keçən bir dəmir yolunun reklam agenti tərəfindən törədilib.
Floridanın bu hissəsində mamırdan asılmış bataqlıqların, zınqırovlu ilanların şəkilləri reklam olunur, alliqatorlar və timsah yemi etiketli zənci körpələr göstərilir. Nəticədə bu zərərli psixologiya çox populyarlaşdı və şübhəsiz ki, bir çox əcnəbilər bu körpələrin əslində timsah yemi üçün istifadə edildiyinə inandılar. 1926-cı ildə Eustis Leyk Region qəzetinin köşə yazarı bunu qarlı torpaqlarda yaşayan qarıların həqiqət kimi təkrarlamaqdan məmnun olduqları Florida uydurmasının bir parçası adlandırır. Bu, onlara Florida torpağının sakinləri üzərində fəzilətli üstünlük hissi verirdi.
Linqvistik istifadəsi
Qalereya
İstinadlar
- Mechling, (1987). səh. 75
- Dean, (2000). səh. 22
- Dean, (2000). səh. 33
- Fulton, (2006). səh. 127–128
- King, (2005). səh. 123
- Slate, (2009). səh. 93
- Mechling, (1987). səh. 73
- Finley, (2019). səh. 18
- Dean, (2000). səh. 22–23
- Cox, (2010). səh. 207
- Hatfield, (2018). səh. 124
- Journal of Blacks in Higher Education (2), (1999)
- "The 'Gator and the Pickaninny (1900)"
- Leab, (1973). səh. 61
- "Alligator Bait (1900)"
- ;
- Winter, (1918)
- St. Lucie News Tribune, (1919)
- Eustis Lake Region, (1926)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Afroamerikali usaqlarin timsah yemi kimi tesvir edilmesi ing Alligator bait XIX esrin ortalarindan XX esrin evvelerine qeder Amerika Birlesmis Statlarinda yayilmis seher efsanelerinden biri Konkret subutlara soykenmeyen motiv haqqinda dovrun bir cox qezet ve jurnallarinda yazilar yayimlanmisdir Bezi vizual senet numuneleri movzu haqqinda karikaturalar derc edib Motivin kim terefinden yaradilmasi melum deyil XX esrin evvelerinde Amerika Birlesmis Statlarinin Florida statinda afroamerikali usaqlarin timsah yemi kimi tesvir eden aciqca Qaraderili usaqlarin timsahlari celb etdiyi ve bezi halallarda timsahlarin insanlar toplasan yerlere mehz qaraderili usaqlar ucun geldiyi iddia olunmusdur Movzu hec vaxt ciddi arasdirma movzusu olmamaqla beraber bu fakti subut eden her hansisa bir fakt askarlanmayib Gunumuzde Amerika jarqonunda Afroamerikali usaqlari timsah yemi kimi tesvir eden ing Alligator bait jarqonu afroamerikaliar terefinden irqi zeminde isledilmis tehqir olaraq qebul edilmekdedir Burada isledilen ve ingilis dilinde olan ing Bait sozunun menalarindan biri de telede heyvanlari celb etmek ucun istifade olunan yem anlamina gelmekdedir Populyar medeniyyetde1898 ci ilde Amerika Birlesmis Statlarinin Florida statinda derc edilmis karikatura tipli bir aciqcada oz qaraderili yemini yemeye hazirlasan missisipi alliqatorunun tesviri Tesvirde timsahin dilinden Ezizim asagi dus biz seni Floridada gozleyirik ing Honey come down we are waiting for you in Florida ifadesi yer alib Amerikan populyar medeniyyetinde qaraderili usaqlar pumalar ayilar ve canavarlarla birlikde ABS folklorunun merkezi fiqurlarindan biri olan timsahlari ovlamaq ucun tez tez istifade olunurdu Afroamerikali usaqlarin timsah yemi kimi ilk defe harada ve nece timsah yemi tesvir olunmasi melum deyil Buradaki esas ve en guclu ehtimallardan biri missisipi alliqatoru ile eyni sinife mensub olan nil timsahi ile elaqesinin olmasidir Nil timsahi bir nov Amerika cemiyyeti ucun afroamerikalilari simvolize edirdi ve buna gore de onlarin qaraderili usaqlari yem gozu ile gormesi yeterli derecede mumkun bir ehtimal kimi qebul edilmekde idi Missisipi alliqatoru novu esasen Amerika Birlesmis Statlarinin cenub hissesinde yerlesen bataqliq erazilerde genis yayilmisdir XIX esrin ortalarinda ABS in cenub statlari quldarligin esas hereketverici quvvesi sayilirdi ve ABS vetendas muharibesinde ABS terefinin tam qelebe qazanmasina qeder 200 ile yaxin bu erazilerde yasayan qaraderili insanlarin is gucu qul emeyi formasinda istismar edilmisdir Zaman zaman oz azadliqlarini elde etmek ucun tabe olduqlari agalarinin esaretinden qacan afroamerikalilari qullar Missisipi cayini kecmeye calisarken missisipi alliqatorunun qurbanina cevirilirdiler Seher efsanesine gore timsahlar afroamerikali usaqlara qarsi xususi hessasliq duyurdular ve xususi maraq ve ya hessasliq zamanla ABS de ing Alligator bait jarqonunun yaranmasina sebeb olmusdur Afroamerikali usaqlarin timsah yemi kimi tesvir edilmesi ABS da quldarliq terefdari olan bezi dovru metbuat orqanlarina mexsus qezet ve jurnallar terefinden tez tez muraciet edilen bir movzuya cevirilmisdir Sozugeden tesvirlerde yaslari 2 6 araligindaki qaraderili usaqlar adeten qeyri insani murdar sevimsiz ve seliqesiz geyimlerle tesvir edilirdi ve XX esrin evvelerine qeder bu tipli tesvirler ABS in populyar medeniyyetinde qaraderili usaqlari bir stereotipe cevirmisdir Bu surunen canlilarin sudan cixaraq itleri ve usaqlari yemesi kollektiv tehtelsuurda ozune yer tapmisdir Populyar medeniyyetde qaraderili usaqlar beyaz dislerini agardan gozlerini berelden parlaq tund simali ve seliqesiz buruq sacli ile tesvir olunurlar Bu fikire destek kimi yemis pambiq yumagi ve yaxud missisipi alliqatoru gosterilir Daha dehsetli menzere ondan ibaretdir ki bu fikirin terefdarlari qaraderili usaqlarin heyatlarinin ehemiyyetsiz oldugunu onlarin etle qidalanan surunenler ucun dadli loxma havayi qelyanalti ve ya timsah yemi oldugunu iddia edirler Vilma Kinq terefinden yazilmis African American Childhoods eserinden sitat Missisipi alliqatoru celb eden onlarin istahasini acan qaraderili korpelerin tesvirleri dovrun taninmis sirketlerinden Underwood amp Underwood terefinden yayimlanmis aciqcalarda siqar qutulari ve qeyd deftercelerinin uzluklerinde cap olunmaga baslamisdir Umumiyyetle bu cur resmler qaraderililerin tebietin qurbani olduguna dair irqci inami guclendirdi ve qaraderililerin irqi onlarin dehsetli sekilde olmeli olduqlari ehtimalini aglabatan etdi Alliqator yemi mezmunlu aciqcalar ve tebrik kartlari qaraderililere qarsi irqciliye dair qisa muddetde olsa yayilan daha genis janrin bir hissesi idi Bu cur aciqcalar KUN kartlari adlanir rakun adli heyvandan ilhamlanan bu termin qara derililere qarsi istifade olunan alcaldici mezmunlu kartlardan ibaret olmusdur American Mutoscope and Biograph sirketi 1900 cu ilde Alliqator ve balaca zenci balasi ve Alliqator yemi adli bir nece qisametrajli film istehsal etdi Birinci filmde elinde balta qaraderili bir adam tereddud etmeden balaca qaraderili usagi udmus timsahlara hucum edir neticede usaq Yunis peygember kimi yeniden heyata qayidir Sonuncu filmde sirket kataloquna gore Balaca qaraderili korpe tropik sahilde bir direye baglanir Neheng bir alliqator sudan cixir ve balaca zenci usagi yemeye hazirlasir bu zaman bir ovcu peyda olur ve surunenleri alliqatoru silahla vurur 15 Ideyanin populyarligina gore istifade olunan kagizdan hazirlanmis bicaqlar alliqatorlara benzeyen dizaynda istehsal olunurdu onlardan bezileri timsahin agzina qoyulmaq ucun qara rengli usaq baslarinin kicik suretleri ile techiz edilirdi Tarixi mubahise konteksindeHer hansi bir sexsin usaqlari qesden timsah ovu ucun istifade etmesi ideyasi hele 1918 ci ilde yazili metnlerde oz eksini tapmisdir Florida beledci kitabi potensial turistleri emin etdi ki etibarli menbeye gore alliqator qara derili usaqlarin yaxsi timsah yemi olduguna dair uydurmalardan asili olmayaraq alliqatorlar insana hucum etmeyecek 1919 cu ilde Port Sent Lusi qezetinin koselerinden birinde muellif sikayetlenirdi ki Uzun iller evvel Floridada bu ciddi sehv cenubdan kecen bir demir yolunun reklam agenti terefinden toredilib Floridanin bu hissesinde mamirdan asilmis bataqliqlarin zinqirovlu ilanlarin sekilleri reklam olunur alliqatorlar ve timsah yemi etiketli zenci korpeler gosterilir Neticede bu zererli psixologiya cox populyarlasdi ve subhesiz ki bir cox ecnebiler bu korpelerin eslinde timsah yemi ucun istifade edildiyine inandilar 1926 ci ilde Eustis Leyk Region qezetinin kose yazari bunu qarli torpaqlarda yasayan qarilarin heqiqet kimi tekrarlamaqdan memnun olduqlari Florida uydurmasinin bir parcasi adlandirir Bu onlara Florida torpaginin sakinleri uzerinde feziletli ustunluk hissi verirdi Linqvistik istifadesiQalereyaIstinadlarMechling 1987 seh 75 Dean 2000 seh 22 Dean 2000 seh 33 Fulton 2006 seh 127 128 King 2005 seh 123 Slate 2009 seh 93 Mechling 1987 seh 73 Finley 2019 seh 18 Dean 2000 seh 22 23 Cox 2010 seh 207 Hatfield 2018 seh 124 Journal of Blacks in Higher Education 2 1999 The Gator and the Pickaninny 1900 Leab 1973 seh 61 Alligator Bait 1900 Winter 1918 St Lucie News Tribune 1919 Eustis Lake Region 1926